Паян, кӑрлач уйӑхӗн 29-мӗшӗнче, Мускавра Владимир Путин ЧР Элтеперӗпе Михаил Игнатьевпа тӗл пулнӑ. Михаил Васильевич ҫӗршыв ертӳҫине республикӑри социаллӑ экономика лару-тӑрӑвӗ пирки каласа кӑтартнӑ.

Михаил Игнатьев тӗлпулура демографи кӑтартӑвӗпе паллаштарнӑ, медицина пулӑшӑвӗ лайӑх пулнине палӑртнӑ.

ЧР Элтеперӗ «Трактор савучӗсем» концерн ҫинче те чарӑнса тӑнӑ. Вӑл халь йывӑр тапхӑра чӑтса ирттерет. Ҫавӑн пекех республикӑра кашни пиллӗкмӗш предприяти инноваци тӗлӗшӗнчен аталаннине палӑртнӑ.

Владимир Путин Чӑваш Енри социаллӑ экономика лару-тӑрӑвне лайӑх хакланӑ.

iPhone тата iPad хатӗрсен хуҫисем валли те Чӑваш клавиатурине хатӗрленӗ. Ӑна системӑна кӗртнӗ хыҫҫӑн вӑл хуть те хӑш проложенире ӗҫлеме пултарать. Пускӑч хӑмин ҫутӑ тата тӑттӗм варианчӗсем пур.

Приложение уҫласа илсе вырнаҫтарма iTunes лавкки урлӑ май пур. Вӑл тӳлевлӗ, хакӗ 149 тенкӗ.

ПРиложени страницинче пӗлтернӗ тӑрӑх клавиатурӑна хатӗрлекенӗ Андрей Фетисов шутланать. Релизӗ пӗлтӗрхи ҫул вӗҫленсе пынӑ чухне пулнӑ — раштавӑн 29-мӗшӗнче. Чӑвашла пускӑч хӑмине вырнаҫтарас тесен iOS 8.0 е унтан ҫӗнӗреххи кирлӗ пулӗ.

Аса илтеретпӗр, Android-па уҫӑ куракансем валли чӑвашла клавиатура хальхи вӑхӑтра темиҫе вариантпа та пур. Вӗсем пур те тӳлевсӗр. Мӗнле вырнаҫтармаллине пирӗн сайтри информаципе усӑ курса пӗлме пулать.

(2016 ҫулхи кӑрлачӑн 28-мӗшӗнче Ваттисен тӗп канашӗн анлӑ ларӑвӗнче каланисенчен)

Ларӑва уҫнӑ чухне калани

Чӑваш Ваттисен Тӗп канашӗ 1988 ҫултанпа йӗркеллех ӗҫлесе пырать. Ялсенче, тӗрлӗ организацисемпе учрежденисенче, вӑл шутра ЧР элтеперӗ ҫумӗнче те Ваттисен канашӗсем йӗркеленсе ҫитрӗҫ. Вӗсен кашнин хӑйсен тӗллевӗсем, майӗсем, ӗҫӗсем. Ял тӑрӑхӗсен ертӳҫисемпе ял мухтарӗсем (старостисем) хастар ҫӗрте Ваттисен канашӗсем питӗ тӑрӑшуллӑ. Вӗсем курӑмлӑ ӗҫсем тӑваҫҫӗ.

Ӗҫлекене тиркекен те пур, ырлакан та пур. Ыйтусем килеҫҫӗ: Республика пуҫлӑхӗ ҫумӗнче, ЧНКара Ваттисен канашӗсем пур чухне пирӗн Тӗп канаш кирлӗ-и? теҫҫӗ. Кирлӗ. Пӗри теприне чӑрмантармасть. Граждансен обществине тӑвас тесен, Путин каланисене шута хурас пулать — вӗсем нумайрах та ӗҫлӗрех пулни кирлӗ. «Мы развиваем и будем развивать инструменты прямой демократии, имея в виду самые разные общественные организации. Но не может быть одинаковых клише в области демократии — американской, европейской, немецкой, российской, индийской», — терӗ В.

Малалла...

Пухура

Чӑваш наци вулавӑшӗнче паян Тӗп ваттисен канашӗн черетлӗ ларӑвӗ иртрӗ. Унта темиҫе ыйту сӳтсе яврӗҫ: ваттисен канашӗн ӗҫӗ-хӗлне, йышне, положенине тата ыттине.

Уйрӑммӑн Руслан Сайфутдиновӑн, Олег Николаев депутатӑн доклачӗсене итлерӗҫ. Пухура Элтепер ҫумӗнче йӗркеленӗ Ваттисен канашӗн ӗҫне те сӳтсе яврӗҫ. Хӑшӗ-пӗрин шухӑшӗпе килӗшӳллӗн ҫак икӗ ваттисен канашӗ пӗр-пӗрне нихӑш енчен те ӗҫлеме чӑрмантармӗ. Пухӑннисен шучӗпе влаҫ тытӑмӗ тавра йӗркеленни ытларах экономика ыйтӑвӗсем тавра пуҫ ватӗ. Ҫавах та Виталий Станьял ертсе пыракан Ваттисен канаша те ҫак тӗлӗшпе ӗҫлеме никам та чарманни пирки каларӗҫ. Сахал мар сӑмах ваттисен канашне регистрацилесси пирки пулчӗ. Кун пирки вара шухӑшсем пайланчӗҫ. Пӗрисем регистрациленмеллех тесе пӗлтерчӗҫ пулсан, теприсем регистраци урлӑ тухманни ӗҫлеме нихӑш енчен те чарманни пирки каларӗҫ.

Пуху вӗҫнелле Виталий Станьял Ваттисен канашӗн ертӳҫине улӑштармалли пирки сӑмах хускатрӗ. Хӑй вырӑнне мӗнле те пулин хастар ҫынна тупас килчӗ ун, анчах пухӑннисенчен нихӑшӗ те ҫак йывӑр ҫӗлеме хӑйӗн ҫине илесшӗн пулмарӗ.

Малалла...

Шупашкар районӗнчи Иккасси поселокӗнче (вӑл Иккасси ялӗнче кӑнтӑралла вӑрман хӗрринче вырнаҫнӑ) пурӑнакан пӗртен пӗр ҫемье темиҫе кун ҫутӑсӑр пурӑнать ӗнтӗ. Электроэнергие кӑрлач уйӑхӗн 17-мӗшӗнчех сӳнтернӗ.

Кристина Варламова Иккассинче ҫемйипе пурӑнать. Вӗсен кил-йышӗнче тӑватӑ ҫын. Иккасси ялӗнче хӗлӗн-ҫавӗн пӗртен пӗр ҫемье кун кунлать. Ыттисемпе дача пек ҫеҫ усӑ кураҫҫӗ.

Ҫемье вунӑ кун ӗнтӗ ҫуртапа усӑ курать. Юрать, кӑмака пур вӗсен. Кӗҫӗнни 2,5 уйӑхра ҫеҫ. Телефон зарядки пӗтсен мӗн тумалла? Инкек сиксе тухсан мӗнле шӑнкӑравламалла? Хӑй Иккасси ялӗ аякра вырнаҫнӑ.

Унччен ҫуртсем вӑрман хуҫалӑхӗн пулнӑ. Унтан вӗсене сутнӑ. Ҫапла 2014 ҫултанпа ҫынсем электричествӑшӑн укҫа тӳлемен. Парӑм 45 пин тенке ҫитнӗ. Чӑвашэнерго ӑна тӳлемесӗр ҫутӑ ҫутас ҫук.

Администраци ҫутӑ ыйтӑвне район балансӗ ҫине куҫарас ыйтӑва сӳтсе явать. Парӑма татсанах поселокра ҫутӑ пулӗ.

Белгород облаҫӗнче йывӑр атлетика енӗпе Пӗтӗм Раҫҫей ӑмӑртӑвӗ иртет. Пирӗн ентеш унта хӑйӗн виҫе категорийӗнче малти вырӑна йышӑннӑ.

Ӑмӑрту Кивӗ Оскол хулинче иртет. Унта ҫӗнтерекенсем кӑҫал иртекен Европа чемпионатне хутшӑнӗҫ. Вӑл ака уйӑхӗн 8–16-мӗшӗсенче Норвеги хулинче иртӗ.

Ӑмӑртӑвӑн иккӗмӗш кунӗнче йывӑр атлетсем 58 килограмм тайман виҫе категорийӗнче вӑй виҫнӗ. Шӑпах унта пирӗн ентеш Ирина Баймулкина ҫӗнтерме пултарнӑ. Вӑл икӗ енлӗ кӗрешӳре 208 килограмм йӑтнӑ. Вӑл кӗмӗл медаль ҫӗнсе илнӗ спортсменкӑран 10 килограмм ытларах ҫӗкленӗ.

Граждан обществин аталанӑвӗн пӗрлӗхӗ регионсен пуҫлӑхӗсем 2015 ҫулта мӗнле ӗҫленине кура танлаштарӑм (рейтинг) хатӗрленӗ. Хальхинче 24 регионти пуҫлӑх 75 баллран ытларах пухнӑ.

Пӗрремӗш вырӑна Ямал-Ненецк автономи округӗн пуҫлӑхӗ йышӑннӑ. Калуга, Белгород облаҫӗсенчи кӗпернаттӑрсем те малти вырӑнсене йышӑннӑ. ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев вара «вӑтам рейтинг» ушкӑнран «пысӑк рейтинг» ушкӑна ҫитнӗ. Вӑл 11 йӗрке ҫӳле хӑпарнӑ.

Ку региона инвестицисем илӗртнипе те ҫыхӑннӑ. Экономикӑри йывӑр лару-тӑрӑва пӑхмасӑрах регионта промышленноҫ предприятийӗсем уҫӑлаҫҫӗ.

Ҫулталӑкра 8 регион пуҫлахӗ 10 йӗркерен ҫӳлерех хӑпарнӑ. Вӗсен йышӗнче Михаил Игнатьев та. Экспертсем шухӑшланӑ тӑрӑх, ҫакӑ регионти политика лару-тӑрӑвӗ лӑпкӑ пулнипе, элитӑсем хирӗҫменнипе ҫыхӑннӑ.

Чӑваш Енре пурӑнакан арҫын ҫулталӑк ҫурӑ принтер урлӑ пичетленӗ водитель правипе ярӑнса ҫӳренӗ. Вӑл ӑна тӗспе пичетленӗ те ним пулман пек урапа рулӗ умне ларнӑ.

Арҫын ку правапа 2013 ҫулхи утӑ уйӑхӗнчен пуҫласа 2015 ҫулхи ака уйӑхӗччен ҫӳренӗ. Чӑн-чӑн права вӑл нихӑҫан та илмен иккен.

Суд ун тӗлӗшпе приговор пӗлтернӗ. Арҫынна айӑплӑ тесе йышӑннӑ та ӑна пӗтӗмӗшле режимлӑ колоние 3 ҫуллӑха ӑсатма йышӑннӑ. Унччен вӑл судпа виҫӗ хутчен айӑпланнӑ. Кунсӑр пуҫне вӑл 2014 ҫулхи ҫулла тата 2015 ҫулхи ҫуркунне Етӗрне районӗнчи сысна ферминчи пурлӑха вӑрланӑ.

Арҫынпа сӑтӑр ӗҫ тунӑ 18-ти каччӑна вара 2,5 ҫуллӑха айӑпланӑ. 17-ри йӗкӗте вара 15 пин тенкӗлӗх штрафланӑ.

Шупашкарта урам чи лайӑх шӑлакана палӑртассипе ҫине тӑраҫҫӗ. Хула администрацийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, конкурса 21 ҫын хутшӑнать: вуннӑн — Ленин районӗнчен, улттӑн — Калинин районӗнчен, пиллӗккӗн — Мускав районӗнчен. Пӗрремӗш вырӑна тухакана хула мэрийӗ 15 пин тенкӗ преми, 2-мӗшшӗн 10 пин, 3-мӗшшӗн 5 пин парса хавхалантарма палӑртнӑ.

Шупашкар районӗнче те чи лайӑх дворниксене хавхалантарма шут тытнӑ. Анчах хысна шучӗпе мар. Хӑйсен ӗҫне вӑхӑтра тата пахалӑхлӑ пурнӑҫлакан дворниксене чыслас шухӑш патне Шупашкар районӗнчи Депутатсен пухӑвӗн депутачӗсем А.М. Андреев, Ю.Г. Николаев, Д.В. Васюков, А.Н. Константинов ҫитсе тухнӑ. Вӗсем чи тӑрӑшуллӑ ӗҫченсене хӑйсен шучӗпе хавхалантарасшӑн. Ҫакна хастарсем урам шӑлакансен тӑрӑшӑвне сума сунипе сӑлтавлаҫҫӗ.

Философи ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ Эрбина Никитина

М.В. Ломоносов ячӗллӗ Мускаври патшалӑх университечӗн журналистика факультечӗн иртнӗ ҫулта кун ҫути курнӑ «Медиаальманах» журналӗн 5-мӗш номерӗнче чӑвашри философи ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗпе студент ӗҫӗ пичетленнӗ.

Аслӑлӑх журналӗ малтанхи страницисенче вырнаҫма (вӗсем хыҫҫӑн докторсен ӗҫӗсем каяҫҫӗ) юрӑхлӑ ӗҫ авторӗсем — философи ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ Эрбина Никитина тата И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн вырӑс тата чӑваш филологийӗн тата журналистика факультечӗн журналистика уйрӑмӗн 3-мӗш курс студенчӗ Виктория Кашатникова.

Хӑйсен ӗҫне Мускавра пичетленине авторсем иртнӗ ҫул вӗҫӗнчех пӗлнӗ-ха. Журнала вара вӗсене халӗ пуштӑпа ярса панӑ.

Эрбина Никитина (хӑй вӑхӑтӗнче вӑл И.Н. Ульянов ячӗллӗ ЧПУн вырӑс тата чӑваш филологийӗн тата журналистика факультечӗн журналистика кафедрин доцентӗнче ӗҫленӗ) каланӑ тӑрӑх, «Софистические принципы и приемы в современной журналистике» (чӑв. Хальхи журналистикӑри софистла принципсем тата мелсем) материала ҫур ҫул каяллах журнала ярса панӑ. Халӗ хӑш-пӗр ӑслӑлӑх журналӗсем авторсен ӗҫӗсене укҫа тӳлесен кӑна лартнине шута илсен, чӑвашсен статйине мускавсем тӳлевсӗрех суйлани мӑнаҫлантарать.

Малалла...