Шупашкарта ӗнер, кӑрлачӑн 22-мӗшӗнче маршрут таксийӗпе урапа пырса ҫапӑннӑ. Ку каҫхи 8 сехетре Трактор тӑвакансен проспектӗнче «Промтрактор» чарӑну патӗнче пулнӑ.

32-мӗш маршрутпа ҫӳрекен такси 12-мӗш модельлӗ урапапа пырса ҫапӑннӑ. Маршрутка ҫаврӑннӑ чухне ҫӑмӑл урапана ирттерсе яман.

Аварире, телее, никам та вилмен. Анчах темиҫе ҫын суранланнӑ. Ҫӑмӑл урапа водителӗ, 18 ҫултискер, тата малта ларакан пассажир аманнӑ. Вӑл та водительпе тантӑш пулнӑ. Микроавтобусра та пӗр ҫын суранланнӑ.

Маршрутка водительне тӗрӗсленӗ. Вӑл ӳсӗр пулман.

Шупашкарта шахмат енӗпе Пӗтӗм Раҫҫей ӑмӑртӑвне ирттерме палӑртнӑ. Кунашкалли пирӗн республикӑра 10 ҫул пулман.

Йӗркелӳ комитечӗ ирттернӗ пухӑва ЧР спорт министрӗ Сергей Шелтуков, РФ шахмат федераци правленийӗн председателӗн ҫумӗ Александр Ткачев, шахмат федерацийӗн регионти уйрӑмӗн президенчӗ Михаил Мельник хутшӑннӑ. Ӑмӑртӑва ака уйӑхӗн 10–13-мӗшӗсенче ирттерӗҫ. Вӑл Раҫҫейри Гран-прин 14 тапхӑрӗнчен пӗри пулӗ. Малтанлӑха палӑртнӑ тӑрӑх, унта 200 спортсмен хутшӑнмалла.

Ӑмӑртӑва хӗрарӑмсем те, арҫынсем те хутшӑнма пултараҫҫӗ. Унта 10 VIP-гроссмейстер хутшӑнма палӑртнӑ. Ӑмӑрту «Шупашкар-Арена» пӑр керменӗнче иртӗ. Ӑна тӳрӗ эфирта тӗнче тетелӗнче курма май пулӗ.

Иван Патмар

Иртнӗ ҫул вӗҫӗнче, раштав уйӑхӗн 29-мӗшӗнче красноармейскисем хӑйсен паллӑ ентешӗн, фольклорисчӗн, Яманак ялӗнче ҫитӗннӗ Иван Патмарӑн 100 ҫулхине паллӑ тунӑ.

Ентешӗ пирки ырӑпа аса илнӗ май вӑл тӑрӑхри В. Васильева вӗрентекен И. Патмар пирки «нумай калаҫмасӑрах пысӑк ӗҫ туса пынӑ» тесе хаклать.

«Халӑх сӑмахлӑхӗн пӗр пӗрчине те ҫухатас мар тесе ӗҫленӗ Иван Анисимович. Чӑваш халӑх сӑмахлӑхне ялтан яла ҫитсе пӗрчӗн-пӗрчӗн пуҫтарнӑ», — тенӗ май Яманак ен юррисенех тӑватӑ кӗнеке хальлӗн пухса хатӗрленине аса илет.

Чӑн та, Иван Патмар пухнӑ халӑх сӑмахӗ жанр тӗлӗшӗнчен пуяннипе килӗшмелле.

И. Патмар халӑх сӑмахлӑхне мӗн ҫӗре кӗричченех пухнӑ. Фольклорӑн пӗр пӗрчине те манӑҫа кӑларас килменнипех ӗнтӗ вӑл май пур таран ӑна пухма тӑрӑшнӑ. 53 ҫул хушшинче ҫӗршер тетрадь вӑл тӑрӑшнипе халӑх сӑмахлӑхӗпе пуянланнӑ. Ҫур ӗмӗр хушшинче И. Патмар ӑҫта-ӑҫта ҫитсе курман-ши, кампа кӑна калаҫман-ши? Иван Анисимович пушӑ вӑхӑт тупӑнсанах Чӑваш Енти районсем тӑрӑх тухса ҫỹренӗ, халӑх сӑмахлӑхне пухнӑ. Е тата республика тулашӗнчи ялсене ҫитме васканӑ. Тӗл пулакан кашни ҫынпа калаҫма тӑрӑшнӑ.

Малалла...

Кӑрлач уйӑхӗнче ҫӗршывӑн тӗрлӗ регионӗнче асар-писер ҫил-тӑман алхасрӗ. Ӑна пула ҫул ҫинче урапасем пӑкӑсене лексе нушаланчӗҫ, транспорт вӑхӑтра ҫула тухайманни те пулчӗ.

Раҫҫейӗн ӗҫ тата ӗҫлев службин пуҫлӑхӗн ҫумӗ Иван Шкловец ҫанталӑк условине е транспорт ҫӳременнине пула ӗҫе кая юлса ҫитекенсене айӑпламалла марри пуҫлӑхсене пирки чӗнсе каланӑ.

«Ӗҫри тивӗҫе пурнӑҫлайманни ҫынран хӑйӗнчен килмест, ҫавӑнпа та ӑна РФ Ӗҫ кодексӗн 192-мӗш статйипе пӑхнӑ пек айӑплани тӗрӗс мар», — ӑнлантарнӑ Роструд пуҫлӑхӗн ҫумӗ.

Иван Шкловец ҫынсене штрафлакан пуҫлӑхсем саккуна пӑсни пирки те аса илтернӗ. Ҫын дисциплинӑна ытах пӑссан ӑна асӑрхаттарма, выговор пама е ӗҫрен хӑтарма юрать-ха. Анчах штрафласси пирки РФ Ӗҫ кодексӗнче ҫур сӑмах та каламан.

Кӑрлачӑн 21-мӗшӗнче Ҫӗнӗ Шупашкарта робототехника кружокӗ уҫӑлнӑ. Мӗн пытармалли: ҫӗнӗ технологисем пурнӑҫа кӗрсе пыраҫҫӗ. Проект авторӗсем ачасене инноваци тытӑмӗпе кӑсӑклантарасшӑн.

Сергей Сорокин каланӑ тӑрӑх, кружокра роботсене Lego Education Mindstorms EV3 контрукторсем пулӑшнипе ӑсталаҫҫӗ. Вӗсене республика хыснинчен уйӑрнӑ грант укҫипе туяннӑ. Занятисене 5 ҫултан аслӑрах ачасем ҫӳреме пултараҫҫӗ. Анчах унта 3 ҫултисене те ҫӳреме май туса парасшӑн.

Робототехника кружокне ҫӳрекен ачасенчен лайӑх инженерсем, роботостроительсем ӳсессе, вӗсем Чӑваш Ен сумне ҫӳле ҫӗклессе шанаҫҫӗ.

Занятисем кашни эрнере 1, 5 сехетшер иртӗҫ. Ушкӑнра – 10 ача. Занятисене И.Я.Яковлев ячӗллӗ ЧППУ вӗрентекенӗсем тата унта диплом илнисем ертсе пырӗҫ.

Чирлисене пулӑшас тӗллевпе донор акцийӗсене республикӑра час-часах ирттереҫҫӗ. Пӗлтӗр Чӑваш Енре 15 пине яхӑн ҫын юн панӑ.

Чӑваш Енри юн служби 2015 ҫулхи пӗтӗмлетӗве тунӑ. Служба шутланӑ тӑрӑх, пӗлтӗр 13,5 пин ытла литр юн хатӗрленӗ. Пӗтӗмпе, ЧР Сывлӑх сыхлавӗн министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, 14 пин те 730 ҫын акцие хутшӑннӑ. Ҫакнашкал пӗтӗмлетӳ: 1 пин ҫынран 11-шӗ хутшӑннӑ.

Чӑваш Енре 4 пин те 118 хисеплӗ донор пурӑнать. Вӗсенчен 3 пин те 709-шне «Раҫҫейри хисеплӗ донор» ятпа чысланӑ. 309 ҫын вара «СССР хисеплӗ донорӗ» ята тивӗҫнӗ.

Пӗтӗм Раҫҫейри «Манӑн чи лайӑх урок» конкурсра Чӑваш Ен чысне те хӳтӗлӗҫ. Унта Улатӑрти пӗр шкул вӗрентекенӗ хутшӑнать.

Татьяна Гурина Улатӑрти 3-мӗш шкулта математика тата информатика предмечӗсене вӗрентет. Вӑл Пӗтӗм Раҫҫейри «Манӑн чи лайӑх урок» конкурсӑн финалне тухнӑ.

Хула администрацийӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, конкурс икӗ тапхӑрпа иртет: куҫӑн тата куҫӑн мар майпа. Пӗрремӗш тапхӑрта вӗрентекенсем уроксен методикине кӑтартнӑ, иккӗмӗшӗнче вара вӗсене хӳтӗленӗ.

Татьяна Гурина икӗ тапхӑра та парӑнтарнӑ, финала хутшӑнма тивӗҫ пулнӑ. Конкурс нарӑс уйӑхӗн 22-27-мӗшӗсенче Мускавра иртӗ.

Ыран, кӑрлач уйӑхӗн 23-мӗшӗнче, Вӑрмар районӗнче хӑйне евӗр ӑмӑрту иртӗ. Ҫук, спортсменсем тупӑшмаҫҫӗ унта. Хальхинче ҫӑмӑл урапасем ӑмӑртӗҫ. Вӗсем кӑна мар, тракторсем те тупӑшӑва хутшӑнӗҫ.

Автоспортсменсем пилӗк класпа тупӑшӗҫ: малти привод, хыҫалти привод, тулли привод, ирӗклӗ класс тата «Тракторсем» класс.

Малтанах унта хутшӑнакансене регистрацилӗҫ. Вӑл 9 сехетре пуҫланӗ те 11-те пӗтӗ. Ралли кроса Энӗшпуҫ ял тӑрӑхӗ йӗркелет.

Чӑваш халӑх поэчӗн Петӗр Хусанкайӑн ҫуралнӑ кунне чӑваш хастарӗсемпе палӑртасси йӑлана кӗрсе пырать. Паян та Богдан Хмельницкий урамӗнче вырнаҫнӑ хула ҫӑвинче халӑх сахал мар пухӑнчӗ. Ӑшах мар ҫанталӑка пӑхмасӑр шкул ачисем те пырса сӑвӑ чӑвашла вуласа пачӗҫ.

Чи малтанах мероприятие йӗркелекен «Самант» журналӑн редакторӗ Владимир Степанов (вӑл нумай пулмасть Никольский ячӗллӗ премие тивӗҫрӗ) ытти ҫулсемпе танлаштарса кӑтартрӗ — хӑҫан мӗнле ҫанталӑк пулнӑ, миҫен хутшӑннӑ. Ун хыҫҫӑн паллӑ сӑвӑҫа асӑнчӗҫ, унӑн сӑввисене вуларӗҫ. Мероприятие хутшӑннӑ Атнер Хусанкайӑн мӑшӑрӗ те Гажидма Домбаевна пӗр сӑвӑ вуласа пачӗ — поэтӑн вырӑсла куҫарнине.

Часах шкул ачисем те ҫитрӗҫ. Вӗрентекенӗсӗр килнӗ пулин те 6-мӗш класс хӗрачисемпе арҫын ачисем поэтӑн кун-ҫулӗпе паллаштарчӗҫ, темиҫе сӑввине вуласа пачӗҫ.

Мероприяти пӗрле сӑн ӳкерӗннипе вӗҫленчӗ.

Николай Семенов режиссер

Кӑҫалхи нарӑс уйӑхӗн 11-мӗшӗнче республикӑн Наци вулавӑшӗн кинозалӗнчи (вӑл 213-мӗш пӳлӗмре вырнаҫнӑ) Чӑваш Республикинчи кинематографистсен пӗрлешӗвӗн киноклубӗнче черетлӗ кинокурав иртет.

Кинокуравра Николай Семенов режиссерӑн «Сурхурипе кӑшарни йӑлисем паян...» этнографиллӗ документлӑ фильмне кӑтартӗҫ тата сӳтсе явӗҫ. «Тӗлпулура документлӑ фильмсем ӳкересси тата Республикӑмӑрта пулса иртекен тӗрлӗ пулӑмсене хамӑрӑн ӑрусене валли ӳкерсе упраса хӑварасси пирки тӗплӗн калаҫӑпӑр», — тесе пӗлтерет Чӑваш Республикин кинематографистсен пӗрлешӗвӗ.

«Сурхурипе кӑшарни йӑлисем паян...» этнографиллӗ документлӑ фильма 2012-мӗш ҫулта Элӗк районӗнчи Татмӑш ялӗнче ӳкернӗ.

Пӗтӗм чӑвашсен «Асам» пӗрремӗш кинофестивалӗнче фильм «Чи ӑста документлӑ фильм» номинацине тивӗҫнӗ.

Фильм 11 минут пырать. Кинокӑтрату 18 сехетре пуҫланать.