forum.na-svyazi.ru сайтран илнӗ сӑнӳкерчӗк

ЧР Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев «Чӑваш автономийӗ 100 ҫул тултарни» астӑвӑм медалӗпе чысласси пирки распоряжени алӑ пуснӑ. Чи пӗрремӗш медальсене «Шупашкар-Арена» пӑр керменӗнче парӗҫ. Унта ҫулталӑка официаллӑ майпа уҫӗҫ.

Ҫак наградӑна чи малтан тивӗҫекен ҫынсем паллӑ. Вӗсем – Варнава митрополит, Вера Кузьмина тата Иван Долгушин.

Варнава митрополит Рязань облаҫӗнче 1931 ҫулта ҫуралнӑ, 1976 ҫултанпа Шупашкар тата Чӑваш митрополичӗ. Вера Кузьмина 1923 ҫулта Тӑвай районӗнчи Енӗш Нӑрваш ялӗнче кун ҫути курнӑ, 1947 ҫултанпа К.Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх драма театрӗнче ӗҫлет. Иван Долгушин «Промтрактор» ветеранӗ, 1938 ҫулта Ӗренпур облаҫӗнче ҫуралнӑ.

Саха конгресӗ Раҫҫей Федерацийӗн Президенчӗ патне Заявленипе тухнӑ — Конституцин 68-мӗш статйине кӗртме палӑртнӑ улшӑнусемпе килӗшменни пирки пӗлтернӗ.

Аса илтеретпӗр, нумай пулмасть ҫӗршыв президенчӗ Конституцин 68-мӗш статйин 1-мӗш пунктне ҫапларах ҫырса хума сӗннӗ:

«Государственным языком РФ на всей ее территории является русский язык, как язык государствообразующего народа, входящего в многонациональный союз равноправных народов РФ» (чӑвашла: РФ патшалӑх чӗлхи пӗтӗм унӑн лаптӑкӗнче РФ пӗртан праваллӑ халӑхсен нумай нациллӗ пӗрлӗхне кӗрекен патшалӑха йӗркелекен халӑхӑн пек шутланакан вырӑс чӗлхи пулса тӑрать).

Якутсен шухӑшӗпе кунашкал ҫырни Раҫҫей Федерацийӗнчи халӑхсене уйӑрса хурӗ: пӗри тӗп халӑх пек шутланӗ, теприсем вара иккӗмӗшлисем пулса тарӗҫ. Саха конгресӗ шутлана тӑрӑх кунашкал пайланине хӑрушӑ та яваплӑхсӑр социаллӑ эксперимент пек ҫеҫ хаклама пулать. Ҫавна май вӗсем ку улшӑнусене пӑрахӑҫлама, тавлашуллӑ пункта малтанхи пекех хӑварма ыйтнӑ.

Конституцине улшӑнусем кӗртнине йышӑннипе килӗшменнине халӑхран сасӑлав урлӑ ака уйӑхӗн 22-мӗшӗнче ыйтса палӑртӗҫ.

Малалла...

Чӑваш халӑх сайтӗнче унччен лартнӑ сӑнӳкерчӗк

Чӑваш Ен юстици тата пурлӑх хутшӑнӑвӗсен министрӗн ҫумӗ пулнӑ Дмитрий Неяскина ӗҫрен кӑларнӑ. Ҫапла йышӑнӑва ЧР Министрӗн Кабинечӗн ертӳҫи (ҫак тилхепене, аса илтерер, ЧР Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев хӑй тытать) паян, кӑрлачӑн 6-мӗшӗнче, алӑ пуснӑ. Ӗҫлӗ хута республикӑн влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче пичетленӗ.

Дмитрий Неяскина Алексей Вязов ӗҫрен кайнӑ хыҫҫӑн 2019 ҫулхи нарӑс уйӑхӗнче министр ҫумӗн пуканне шаннӑччӗ. Вӑл ЗАГС пайӗсемпе ӗҫленӗ.

Дмитрий Неяскин — Чӑваш Енӗн Шалти ӗҫсен министрӗ пулнӑ Сергей Неяскинӑн ывӑлӗ.

Патшалӑх Канашӗн сессийӗсенчен пӗринче ун чухнехи Сергей Неяскин министртан «Тӗрӗслӗхшӗн Раҫҫей» фракцин пуҫлӑхӗ Игорь Моляков ывӑлӗ, Сартури ҫамрӑк, Чӑваш Енре министр ҫумӗнче ӗҫленине хаклама ыйтнӑччӗ, лешӗ ҫавӑнта ним начарри ҫуккине пӗлтернӗччӗ.

Уҫӑ ҫӑлкуҫсенчен илнӗ сӑн

Сӗтпе ӳстерекен чӗрчунсен (вӗсен шутне этем те кӗрет) амисем ялан тенӗ пекех аҫисенчен ытларах пурӑнаҫҫӗ. Ҫав вӑхӑтрах, кайӑк-кӗшӗк амисем пурнӑҫ вӑрӑмӑшӗпе мухтанаймаҫҫӗ, ҫапла май ҫунатлисен ку тӗлӗшпе пач урӑхла. Сӗтпе ӳстерекен амасемпе кайӑксен аҫисен те пӗрешкел арлӑх хромосоми пуррине асӑрханӑ хыҫҫӑн ӑсчахсем ҫакӑ пурнӑҫ вӑрӑмӑшне витӗм кӳме пултарни пирки шухӑшласа илнӗ.

Вӗҫен кайӑксен, сӗтпе ӳстерекенсемпе танлаштарас пулсан, пӗрешкел арлӑх хромосомӗсем аҫисенче пулни пирки сахалӑшӗ пӗлет — сӑмах кунта аҫисенче ҫеҫ тӗл пулакан икӗ Z-хромосома пирки пырать. Кайӑк амисен арлӑх хромосомисем вара Z-хромосомӑпа тата W-хромосомӑран тӑраҫҫӗ.

Пӗрешкел арлӑх хромосомӑсемпе пурнӑҫ вӑрӑмӑшӗ хушшинче ҫыхӑну пурри пирки тавҫӑрса илне хыҫҫӑн Ҫӗнӗ Кӑнтӑр Уэльс университечӗн (Австрали) ӑсчахӗсем 229 чӗрӗ чун тӗсӗсен — хурт-кӑпшанкӑран пуҫласа пулӑ таранах — даннӑйӗсене тишкернӗ. Тӗпчевре гермафродитсемпе, ҫавӑн пекех эмбрионӑн арлӑх палли ӳснӗ вӑхӑтри тавралӑх температурине пула палӑракан тӗссемпе усӑ курман.

Тӗпчев кӑтартса панӑ тӑрӑх, мӑшӑрлӑ арлӑх хромосомсем пурнӑҫ вӑрӑмӑшне вӑтамран вунҫичӗ процент ҫурӑ ӳстереҫҫӗ.

Малалла...

rkob.med.cap.ru сӑнӳкерчӗкӗ

Ӗнер «Раҫҫей лидерӗсем» конкурсӑн «Сывлӑх сыхлавӗ» специализацире палӑртнӑ 30 ҫӗнтерӳҫӗ ятне пӗлтернӗ. Ҫурма финала Чӑваш Енри тухтӑр, Республикӑн клиника офтальмологи пульницин тӗп тухтӑрӗ Дмитрий Арсютов тухнӑ. Вӑл тата Раҫҫейӗн 9 регионӗнчи тепӗр тӑхӑр ҫын суперфинала лекнӗ. Вӗсем «Раҫҫей лидерӗсем» конкурсӑн суперфиналне Сочи хулине пуҫтарӑнӗҫ. Ӑмӑрту пуш уйӑхӗн 27-31-мӗшӗсенче иртӗ.

Дмитрий Арсютов 1977 ҫулта Шупашкарта ҫуралнӑ. И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнче «Сиплев ӗҫӗ» специальноҫа алла илнӗ, 2007 ҫулта аспирантурӑран вӗренсе тухнӑ, 2017 ҫулта — экономика енӗпе магистратурӑран. Медицина ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ. 2010 ҫултанпа Республикӑн клиника офтальмологи пульницинче тӗп тухтӑр пулса ӗҫлет. ЧПУра офтальмологипе отоларингологи кафедрин доценчӗ. Чӑваш Патшалӑх Канашӗн депутачӗ.

Cap.ru сӑнӳкерчӗкӗ

Чӑваш Енӗмӗр кӑҫал хӑйӗн 100 оҫулхине асра юлмалла палӑртма хатӗрленет. Сумлӑ уява халалланӑ Шупашкарти мероприятисене пуш уйӑхӗн 10-мӗшӗнче 15 сехетре савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫӗҫ.

Ку пулӑм ячӗпе Шупашкарти Пӑр керменне пухӑнӗҫ. Унта районсемпе хуласен парачӗ иртӗ. Театрализациленӗ кӑтартура тӑван республикӑмӑр аталанӑвӗн тӗрлӗ ҫулти тӗп тапхӑрӗсемпе паллаштарӗҫ. Чӑваш Ен аталанӑвне самай витӗм кӳнисене ҫав кун чыслама палӑртнӑ. Кирек епле уяври пекех юрӑ-ташӑ ӑстисем те пулӗҫ, вӗсем хӑйсен пултарулӑхӗпе мероприятие илем кӳрӗҫ.

Уява Чӑваш Ен Наци телекуравӗн тӳрэ эфирта кӑтартӗ.

Чӑваш Енӗн Информполитика министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, мероприятин телеверсине ҫав кунах, пуш уйӑхӗн 10-мӗшӗнче, 20 сехет те 30 минутра кӑтартӗҫ.

Сӳтмелли-явмалли ыйтусем нумайччӗ вӑл ларура, пӑхса тухмалли хутсем те, ҫырса хатӗрленӗ проектсем те самаяхчӗ. Пурне те тӗплӗ шӗкӗлчесе тухрӗҫ. Ватӑсене никам та васкатмарӗ, «Чие пахчин» алӑкне (лару ҫав ятлӑ селӗм кафере иртрӗ) уҫса-хупса хӑратмарӗ, «ун ҫинчен те кун ҫинчен ан калаҫӑр» тесе асӑрхаттармарӗ.

Хӗрӳ калаҫу Атӑл хӗрринчи илемлӗ вырӑна лартнӑ нӗрсӗр катемпи тавра ыттисенчен хивререх пычӗ.

Шупашкар хулин кӑлави патне шурсухалсен тӗп канашӗ, Хаяр Йӑван патша кӳлепине кирлӗ ҫӗре вырнаҫтарманнине палӑртса, чӑваш халӑхӗн таса вырӑнӗнчен — Константин Иванов скверӗнчен аяккарах пӗр-пӗр музее илсе кайсан тӗрӗсрех пулать тесе сӗннӗччӗ. Кӑлава ваттисемпе килӗшмен. «Ку палӑк мар, туристсене ҫул кӑтартса тӑракан мерекке ҫеҫ» тенӗ.

Хула пуҫӗ мереккеленни шурсухалсене килӗшмен. Хурав ҫине хурав парас тата прокурор ячӗпе ҫыру ярас пулать терӗҫ. Хастар ватӑсем темиҫе тӗрлӗ ҫыру ҫырса килнӗ. Малтан Алексей Бойков историҫӗ хатӗрленипе паллашрӗҫ. Унтан Николай Лукианов юрист ҫырнӑ «Тӳресене чӗнсе каланине» тӗплӗ сӑвӑрчӗҫ, вара «тӗрӗс ҫырнӑ» тесе, пӗр саслӑн йышӑнчӗҫ.

Малалла...

Шупашкарта тепӗр ҫӗнӗ шкул тума тытӑнасшӑн. Вӑл «Университет» микрорайонта пулӗ.

Малтанах унта шкул строительствине 2021 ҫулта ҫеҫ пуҫлама палӑртнӑ. Анчах тӳре-шара ӑна маларах тума тытӑнччӑр тесе тӑрашать. Кун пирки ЧР Элтеперӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫлакан Олег Николаев пӗлтернӗ.

Халӗ проектпа смета документацине хатӗрлеҫҫӗ. Ӑна хӳтӗлесен строительство ӗҫне ҫур ҫулта пуҫӑнас шанчӑк пур.

«Университет» микрорайонта ҫӗнӗ шкул хута кайсан ҫурҫӗр-хӗвеланӑҫ районӗнче иккӗмӗш сменӑра вӗренме пӑрахӗҫ. «Садовый» микрорайонта та шкул уҫсан хулари ачасем иккӗмӗш сменӑра пачах вӗренмӗҫ. Унта кӑҫал ҫулла шкул тума тытӑнасшӑн.

Кунсӑр пуҫне «Лента», «Кувшинка», «Акварель», «Радужный» микрорайонсенче вӗренӳ учрежденийӗсен проектированине тӑвас ӗҫ пырать.

Чӑваш Ен спортсменки Евгения Захарченко ӑмӑртусенче пысӑк кӑтартусемпе палӑрнӑшӑн премие тивӗҫнӗ. Документа ЧР Министрсен Кабинечӗн председателӗ Олег Николаев алӑ пуснӑ.

Пӗлтӗр кӗркунне Будапештра спорт кӗрешӗвӗ енӗпе ӑмӑрту иртнӗ. Олимп резервӗсен Шупашкарти В.М.Краснов ячӗллӗ училищинче ӑсталӑхне туптакан Евгения Захарченко 72 килограмм тайман виҫе категорийӗнче пӑхӑр медале тивӗҫнӗ. Ӑна ҫак ҫитӗнӳшӗн пӗр хутчен 35 пин тенкӗ преми пама йышӑннӑ.

Кунсӑр пуҫне спортменкӑна уйӑхсерен 6 пин тенкӗ преми парса тӑрӗҫ. Унӑн тренерне та хавхалантарӗҫ: 17,5 пин тенкӗ парӗҫ.

cap.ru сайтри сӑн

Хӗрлӗ Чутай районӗнче пурӑнакан Семен Шорников 100 ҫулхи юбилейне паллӑ тунӑ. Вӑл – Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫин ветеранӗ.

Вӑрҫӑра радист пулнӑ Семен Шорников пушӑн 3-мӗшӗнче 100 ҫул тултарнӑ. Ӑна саламлама тӳре-шара та килнӗ, вӗсем РФ президенчӗ Владимир Путинӑн саламлӑ открыткине панӑ.

Семен Шорников 1940 ҫулта ҫара кайнӑ, Турци чиккинче службӑра тӑнӑ. Вӑрҫӑ хыҫҫӑн вӑл колхозра боригадирта ӗҫленӗ, заготконтора директорӗ пулнӑ, унта столовӑй заведующийӗнче тӑрӑшнӑ.