Етӗрнери ӳнерпе таврапӗлӳ музейӗнче паян пуҫласа «Ӳнер каҫӗ» иртмелле. Ҫавна май культура учрежденийӗн алӑкӗсем каҫхи ултӑ сехетрен тытӑнса ҫурҫӗрчченех уҫӑ пулӗҫ.

«Ӳнер каҫӗнче» куравсемпе паллашма, классикӑлла хайлавсене, сӑвӑ вуланине, романссем юрланине итлеме май килӗ. 18 сехетре «Чӑвашсен аваллӑх чун хавалӗ тӗрӗсемпе япаласенче» ятпа ҫӗнӗ курав уҫӑлӗ. Кунсӑр пуҫне Тинкеш ял тӑрӑхӗнчи Ивановсен «Пултарулӑх атмосфери» тата Етӗрнери А.Асламас ячӗллӗ ача-пӑчан ӳнер шкулӗн ӳкерчӗкӗсен куравӗсем ӗҫлӗҫ. Каҫхи ҫичӗ сехетрен тытӑнса тӑххӑрччен асӑннӑ шкул ачисем «Музыка фейерверкӗ» музыка программипе савӑнтарӗҫ. Ун хыҫҫӑн Етӗрнери культура ҫурчӗн концерчӗ пуҫланӗ, вӑл ҫурҫӗрчченех пырӗ.

Юпа уйӑхӗн 23–28-мӗшӗсенче Украинӑри Харьков хулинче чӑваш-раҫҫей-украин студенчӗсен экспедицийӗн виҫҫӗмӗш тапхӑрӗ иртнӗ. Унта И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн культурологи докторӗ, профессорӗ В.А. Васильев тата историпе географи факультечӗн 5-мӗш курс студентки М.В. Игнатьева хутшӑннӑ.

Раҫҫейре тата Украинӑра ирттерекен тӗлӗнмелле ҫав экспедицин ҫумертӳҫисем И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн тата Харьковри наци университечӗн деканӗсем О.Н. Широковпа С.И. Посохов шутланаҫҫӗ. Икӗ аслӑ шкул килӗштерсе ӗҫлесси 2006-мӗш ҫултанпа пырать.

Экспедици вӑхӑтӗнче чӑвашсемпе украинсен культура ҫыхӑнӑвне, А.А. Кокель художникӑн, педагогӑн тата общество деятелӗн Украинӑри тапхӑрне тӗпченӗ.

Ҫӗнӗ сезона уҫас умӗн республикӑри хореографсем «Хальхи вӑхӑтри ташша лартнӑ чух халӑх хореографийӗн элеменчӗсене усӑ курасси» ятпа иртнӗ семинар-практикума хутшӑннӑ. Унта тӗрӗ ҫулхи ташӑ ӑстисем пуҫтарӑннӑ. Сӑмахран, Кӳкеҫри Валентина Васильева та, вӑл 79-та пулсан та районти Культура ҫуртӗнче ӗҫлет, ачасене ташӑ вӑрттӑнлӑхне хӑнӑхтарать.

Семинар-практикума республикӑри Халӑх пултарулӑхӗн ҫурчӗ йӗркеленӗ. Унта культура училищин преподавателӗсем — республикӑн ертсе пыракан балетмейстерӗсем Л. Нянина, З. Александрова тата В. Протопопова мастер-класс ирттернӗ.

Канашлура

Кун пирки чӳкӗн 1-мӗшӗнче республикӑри тата районти массӑллӑ информаци хатӗрӗсен, издательствӑпа полиграфи, IT-компанисен пуҫлӑхӗсемпе иртнӗ канашлура Наци телерадиокомпани директорӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫлакан Юлия Стройкова пӗлтернӗ.

Радиона Шупашкар, Ҫӗнӗ Шупашкар тата асӑннӑ хуласен ҫывӑхсенче пурӑнакансем итлеме май килӗ. Эфирӑн ытларах пайӗ чӑвашла тата вырӑсла кӗвӗ-ҫемӗрен тӑмалла. Унта Чӑваш Енӗн Наци радиовӗн хӑш-пӗр кӑларӑмӗсене итлеме май пулӗ, тӳрӗ эфирти передачӑсене те йӗркелеме палӑртаҫҫӗ.

Наци телевиденине илсен, авӑн уйӑхӗнчен тытӑнса ӑна Канашри, Етӗрнери, Ҫӗмӗрлери, Улатӑрти, Вӑрнарти тата Йӗпреҫри кабель сечӗсем урлӑ кӑтартассине йӗркелессипе тӑрӑшаҫҫӗ.

Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗ Шупашкарта ҫулсерен иртекен опера фестивальне хатӗрленет. Ҫапла М.Д. Максимов ячӗллӗ Пӗтӗм тӗнчери опера фестивальне чӑваш сцени ҫинче 1991 ҫултанпа ирттереҫҫӗ. Кӑҫалхине Максим Дормидонович ҫуралнӑранпа 120 ҫул ҫитнине халалланӑ.

Классика музыкине кӑмӑллакансем чунтан кӗтекен мероприяти хальхинче чӳк уйӑхӗн 22–20-мӗшӗсенче пулмалла. Фестивале Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗ Дж. Вердин «Риголетто» оперине кӑларма хатӗрленет. Ӑна хӑш кун лартасси те паллӑ — чӳкӗн 26-мӗшне палӑртнӑ. Тӗп артисене Мускаври Мариински театрӗн солисчӗсене Виктор Черноморцевпа Жанна Домбровскаяна шаннӑ. Екатеринбург хулинчи патшалӑх оперӑпа балет театрӗн солисчӗ Владимир Чеберяк та Шупашкар кураканӗсене хӑйӗн сассипе савӑнтарӗ. Дирижёр пульчӗ умне Чулхулари А. Пушкин ячӗллӗ патшалӑх оперӑпа балет театрӑн художество ертӳҫи Ренат Жиганшин тӑрӗ.

Ӗнер театрта оперӑн фестиваль умӗнхи кӑтартӑвӗ иртнӗ.

Паян Чӑваш патшалӑх академи юрӑпа ташӑ ансамблӗ 90-мӗш концерт сезонне уҫнӑ. Ҫак ятпа вӗсем куракана Федор Лукин композитор ҫуралнӑранпа 100 ҫул ҫитнине халалланӑ программа хатӗрленӗ. Коллектива чӑваш професси музыкин никӗсне хываканӗсем Ф.П. Павловпа В.П. Воробьев пуҫарса янӑ. Пӗрремӗш концерта ансамбль 1924 ҫулта Шупашкарта лартнӑ. Малтанхи кунсенчех пуҫласа ушкӑн халӑх юррисене пухассипе тата вӗсене илемлетессипе ҫине тӑнӑ. Ҫав вӑхӑтрах репертуара вырӑс тата анӑҫ ҫӗршывсен авторӗсен прозведенийӗсене те кӗртнӗ.

Чӑваш патшалӑх юрӑпа ташӑ ансамбльне Раҫҫейре кӑна мар, чикӗ леш енче те аван пӗлеҫҫӗ. Вӑл ушкӑн Пӗтӗм Союзри тата Пӗтӗм Раҫҫейри смотрсен, республикӑри К.В. Иванов ячӗллӗ Патшалӑх премийӗн лауриачӗ.

Ӗнер пирӗн ҫӗршывра политика репрессийӗнче шар курнисене асӑнмалли кун пулчӗ. Ҫавна май Чӑваш наци музейӗнче «Репрессиленӗ Чӑваш Ен фотографӗсем» курав уҫӑлнӑ. Ун пеккине йӗркелесси кӑҫал кӑна пуҫламан иккен — вӑл 1997 ҫултанпа пырать. «Вӗсене ятран аса илер» циклпа йӗркелекен курава хальхинче, ав, фотографсене халалланӑ.

Экспозицисем иртнӗ ӗмӗрӗн 20–40-мӗш ҫулӗсенче репрессиленӗ Ю.А. Зайцев, Л.Г. Гаврилов, В.А. Егоров, В.И. Иванов, Д.Ф. Пылаев, В.В. Милютинский, М.С. Хузяханов фотографсен кун-ҫулӗпе паллаштараҫҫӗ. Курава тӑратнӑ материалсемпе ҫынсем пуҫласа паллашма пултараҫҫӗ.

Ӗнер Чӑваш патшалӑх пукане театрӗнче «Ватӑ хурӑн историйӗ» премьера кӑтартнӑ. Ӑна Серби режиссёрӗ Амела Вученович лартасси пирки эпир пӗлтернӗччӗ. Пуканесен художникӗ те кунти художник мар — Тольяттинчен килнӗ Елена Бабкина. Композиторӗ вара хамӑр патриех — Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ ӳнер ӗҫченӗ Андрей Галкин.

«Мана сирӗн актёрсемпе тата «лартакан цехсемпе» ӗҫлеме кӑмӑллӑ пулчӗ», — тенӗ Амела Вученович. Спектакльте Чӑваш Республикин халӑх артисчӗ Петр Клементьев, Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артисчӗсем Алевтина Тимофеева, Юлия Мельник, Светлана Кокшина, ҫавӑн пекех Алина Каликова, Людмила Казимир, Станислав Крылов, Дмитрий Львов выляҫҫӗ.

Шупашкарти ачасемпе ҫамрӑксен пултарулӑх ҫуртӗнчи халӑх инструменчӗсен тӗслӗхлӗ «Эревет» ансамблӗн ертӳҫи Сергей Федотов сцена ҫинче 35 ҫул пулнине паллӑ тунӑ.

Пултаруллӑ ҫын ертсе пыракан ҫав ансамбле республикӑра кӑна мар, ун тулашӗнче те аван пӗлеҫҫӗ. Тепӗр тесен, хамӑр ҫӗршывра кӑна-и, чикӗ леш енче те ют мар.

Паллӑ кунпа саламлама Анатолий Музыкантов ертсе пыракан «Суварята» халӑх ташӑ ансамблӗ, «Уяв» халӑх фольклор ансамблӗ (ертӳҫи — Зинаида Козлова), Шӑмӑршӑ районӗнчи Пуянкассинчи «Аххаяс» фольклор ушкӑнӗ тата тӗрлӗ шайри тӳре-шара пырса ҫитнӗ. Чӑваш наци конгресӗн президенчӗ Николай Угаслов, сӑмахран, Сергей Федотова тата «Эревете» конгресӑн Хисеп грамотисемпе чысланӑ. «Эревет» ертӳҫи пирки ӑшӑ сӑмах каланӑ профессионалсен шутӗнче Чӑваш патшалӑх академи юрӑпа ташӑ ансамблӗн ертӳҫине, Раҫҫей халӑх артистне Юрий Васильева тата ыттисене асӑнма пулать.

Сӑнсем (20)

Чӑваш Патшалӑх Канашӗнче тӗрлӗ курав уҫасси ырӑ йӑлана кӗнӗ ӗнтӗ. «Эпир хамӑр ӑсталама пӗлместпӗр, анчах илемпе киленме пӗлетпӗр», — ҫак шухӑша палӑртрӗ паянхи курава уҫма хутшӑннӑ май ЧР Патшалӑх Канашӗн Председателӗн ҫумӗ Анатолий Князев.

Саккун кӑларакан республикӑн ҫак органӗн стенисене хальхинче Юрий Андреев скульптор ӗҫӗсем илемлетрӗҫ. Сӑмах май, коридора Улатӑр художникӗн Сергей Разуткинӑн ӗҫӗсем те капӑрлатаҫҫӗ. Вӑл курава та ытла нумаях мар уҫнӑччӗ. Тӗрӗссипе, маларах сӑрӑ ӑстисен ӗҫӗсем вырӑн тупнӑ пулсан халӗ йӑларан пӑрӑнас тенӗ — ӳнерӗн тепӗр енне, кӳлепе касса ӑсталакана, вырӑн панӑ.

Ӗҫсен авторӗ — Елчӗк районӗнчи Кивӗ Эйпеҫре ҫуралса ӳснӗ Юрий Андреев. Йывӑҫа сӑн кӗртекен маттур Мускаври ӳнер университетӗнче пӗлӳ илнӗ. Паян вӑл — Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ художникӗ. Курава илсе пынӑ ӗҫсем ҫӗршывӑн тӗрлӗ регионӗнчи куравра пулнӑ. Вӗсене республикӑн саккун кӑларакан органне ӳнер музейӗн фондӗнчен вӑхӑтлӑха тесе илсе пынине пӗлтерчӗ ЧР Патшалӑх Канашӗн аппарачӗн ертӳҫи Анатолий Ухтияров.

Малалла...