Юлашки вунӑ ҫулта халӑх хӑйӗн историйӗпе культурӑпа, тӑван кӗтеспе, хӑйсен ентешӗсемпе, паллӑ ҫынсемпе кӑсӑкланма пуҫларӗ тесе шухӑшлаҫҫӗ Муркаш район администрацийӗнче. «Чӑваш Енӗн кашни районӗн культури пуяннине палӑртнӑ май хӑйсен, Муркаш районӗн те, ҫавӑн пекех», — хыпарланӑ унта.

Муркаш районӗн кунӗ тӗлне, сӑмах май, вӑл паян 71 ҫул тултарать, районти тӗп вулавӑш «Муркаш районӗнче ҫуралнӑ ӑсчахсем» брошюра хатӗрленӗ. Унта тӑван республикӑн, районӑн, тӑван ялӑн аталанӑвне пысӑк тӳпе хывнисен ячӗсем кӗнӗ. Кӑларӑмра усӑ курнӑ литература списокне те вырнаҫтарнӑ.

Брошюрӑна хатӗрленӗ чух «Ученые-уроженцы Моргаушского района», «Краткая энциклопедия Моргаушского района» кӑларӑмсемпе усӑ курнӑ.

Давид Гвинианидзе ертсе пыракан «Тӗнче таланчӗсем» фонд Федор Шаляпинӑн вышкайсӑр пултарулӑхне сума суса Пӗтӗм тӗнчери бассен Шаляпин фестивальне ирттерет. Пуҫласа йӗркелекен культура мероприятине Шаляпин ҫуралнӑранпа 142 ҫул ҫитнине халалланӑ.

Фестивле савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура Мускавра «Хальхи вӑхӑтри бассен чи лайӑх парачӗ» гала-концертпа нарӑсӑн 4-мӗшӗнче уҫнӑ. Вӑл Мускаври пӗтӗм тӗнчери Музыка ҫуртӗнче иртнӗ. Концерт хыҫҫӑн фестивальпе Раҫҫейри тата чикӗ леш енчи тӗрлӗ хулана тухса ҫӳреме палӑртнӑ. Чи чаплӑ опера театрӗсемпе филармонисенче чи лайӑх симфони оркестрӗсемпе тӗнчери дирижерсем куракансене савӑнтармалла.

Шупашкара фестиваль ыран килсе ҫитӗ. Вӑл Оперӑпа балет театрӗнче иртмелле. Концерта Калмӑк Республикин тава тивӗҫлӗ артисчӗ, Мускаври Б.А. Покровский ячӗллӗ Патшалӑх академи Камерлӑ театрӑн солисчӗ Игорь Лазеров, Израиль оперин солисчӗ Денис Седов (вӑл Нью-Йоркри «Метрополитен-оперӑра», Миланти «Ла Скалара» юрланӑ), Екатеринбургри патшалӑх академи оперӑпа балет театрӗн солисчӗ Олег Бударацкий хутшӑнмалла.

http://clixi.ru.virtualr сайтри сӑн

Раҫҫейре Литература ҫулталӑкӗ пуҫланнӑранпа вӑхӑт нумай та иртмерӗ – республикӑри хула-районсенче мероприятисем пӗрин хыҫҫӑн тепри иртеҫҫӗ. Пӗрисем вулавӑшсенче ыркӑмӑллӑх акцийӗсем ирттереҫҫӗ, теприсем конкурссем йӗркелеҫҫӗ.

Хальхинче сӑмах — Патӑрьел районӗ пирки. Унта ҫӗнӗ талантсене тупас, ачасене кӗнекесемпе туслаштарас тӗллевпе 1-11-мӗш классен хушшинче «Ҫамрӑк поэтсем» сӑвӑсен конкурсне ирттереҫҫӗ.

Конкурса Патӑрьел районӗнчи «Ҫӑкӑр» историпе этнографи музейӗ нарӑсӑн 5-мӗшӗнчен пуҫласа пуш уйӑхӗн 5-мӗшӗччен ирттерет. Ӑна, паллӑ ӗнтӗ, Раҫҫейри Литература ҫулталӑкне халалланӑ.

Конкурса хутшӑнакансен 8 йӗркерен кая мар тӑракан сӑвӑ ҫырмалла. Ӑна А-4 хут ҫинче пичетлемелле. Унта авторӑн ятне, хушаматне, ашшӗ ятне, хӑш шкулта тата миҫемӗш класра вӗреннине аялти сылтӑм кӗтесре палӑртмалла.

Чи лайӑх сӑвӑсене «Авангард» район хаҫатӗнче пичетлӗҫ. Пуш уйӑхӗн 5-мӗшӗнче конкурсҫӑсен 14 сехет ҫурӑра Патӑрьелти Ленин урамӗнчи 21-мӗш ҫурта пырса хӑйсен сӑввисене вуламалла. Тӗплӗнрех 8 (83532) 6-20-64 номерпе шӑнкӑравласа ыйтса пӗлме пулать.

Малалла...

Питӗрти Вырӑс патшалӑх музейне ҫитсе курма нумайӑшӗ ӗмӗтленет. Ҫула тухма вӑхӑт ҫук-и? Ан пӑшӑрханӑр. Унта Шупашкартан тухмасӑрах ҫитме пулать.

Ку кӑна мар. Паллӑ искусствоведсен лекцисене те итлеме май пур. «Асамат кӗперӗ» культурӑпа курав центрне ҫеҫ ҫитмелле. Лекцисенчен пӗрне ав авалхи вырӑс ӳнерне халалланӑ. Ӑна религоведени специалисчӗ Валерий Ахунов онлайн мелпе ертсе пынӑ.

Вӑл Вырӑс музейӗнче упранакан ӗлӗки турӑшсемпе усӑ курса Христос тӗнӗ мӗнле ҫуралнине, вӑл ҫӗршыв культурипе историне мӗнле витӗм кӳнине каласа кӑтартнӑ.

Вырӑс музейӗнче — 400 ытла экспонат. «Виртуаллӑ филиал» проектпа килӗшӳллӗн ҫак пуянлӑха Раҫҫейри 160 ытла хулари ҫынсем курма пултараҫҫӗ. Анчах тӳлевсӗр лекцисене итлеме, специалистсене ыйтусем пама темиҫе хула ҫеҫ пултараҫҫӗ. Вӗсен йышӗнче Шупашкар та пур.

Вырӑс музейӗпе тӳрӗ ҫыхӑнӑва тухмалли тытӑма «Асамат кӗперӗ» культурӑпа курав центрне пӗлтӗр ҫулталӑк вӗҫӗнче парнеленӗ.

Музей ӗҫченӗсемпе тепӗр тӳрӗ калаҫу нарӑсӑн 12-мӗшӗнче пулӗ. Ӑна I Павӑлӑн ачалӑхне халаллӗҫ.

Элӗк районӗнчи тӗп вулавӑш Литература ҫулталӑкӗпе килӗшӳллӗн нарӑсӑн 7-мӗшӗнче «Чӑваш кӗнеки — вулавӑшсене» ыркӑмӑллӑх акцийӗ ирттересси пирки пӗлтернӗ. Ҫапла майпа вулавӑш фондне ҫӗнӗ кӗнекесемпе пуянлатасшӑн. Йӗркелӳҫӗсем кун пек майпа халӑха кӗнеке вуламашкӑн та явӑҫтарасшӑн.

Чылай вулавӑшра ҫӗнӗ кӗнекесем сахал. Ку — ҫивӗч ыйтусенчен пӗри. Вулакансем парнеленӗ кӗнекесем вара фонда пуянлатма пулӑшаҫҫӗ. Паллӑ ӗнтӗ: нумайӑшӗн килте вуласа тухнӑ кӗнекесем ҫӳлӗк ҫинче тусан пухса выртаҫҫӗ. Элӗк районӗн тӗп вулавӑшӗ вӗсене ахаль вырттарма сӗнмест. Вулавӑшра ӑна алла тытакансем тупӑнаҫҫех.

Акцие кирек кам та хутшӑнма пултарать. Вулавӑшшӑн энциклопедисем, иллюстрациллӗ кӑларӑмсем, литература, Чӑваш Ен пирки тухнӑ кӑларӑмсем, литература, ӳнер, культура пирки тухнӑ кӗнекесем, аудиокӗнекесем капашсӑр пысӑк парне пулӗҫ.

Акци пуҫланнӑ пуҫланман вулавӑша ҫынсем кӗнекесем йӑтса килме тытӑннӑ. Геннадий Михайлов полковник «Дарья. Биографи» журнала ҫырӑнмашкӑн абонемент, «Москва. Вехи истории», «Город, дружбой возведенный. Новочебоксарск», Н.

Малалла...

Хӗрлӗ Чутай районӗнче Литература ҫулталӑкне уҫнӑ ятпа район центрӗнче вырнаҫнӑ Культура керменӗнче савӑнӑҫлӑ уяв иртрӗ.

Уява килнисем ӑна тӗплӗ хатӗрленине курчӗҫ. Ак, сӑмахран, хӑнасене те фойере «Нарспи» поэмӑри сӑнарсем кӗтсе илчӗҫ. Кунтах район центрӗнчи вулавӑш ӗҫченӗсем йӗркеленӗ тӗрлӗ куравсем: «Вӑрҫӑ ҫинчен ҫырнӑ кӗнекене вула», «2015 ҫулхи юбиляр писательсем», «2015 ҫулти юбиляр кӗнекесем», «Чӑваш ҫыравҫисем- юбилярсем», «Вырӑнти талантсем» тата ыттисем те. Кунтах Константин Ивановӑн вилӗмсӗр хайлавӗсем. Иккӗмӗш хута хӑпармалли картлашкасен айккинчи стенасем ҫине паллӑ ҫыравҫӑсемпе сӑвӑҫсен илемлӗ сӑнӗсене вырнаҫтарнӑ. Вырӑнти поэтсемпе ҫыравҫӑсем вара — Зоя Сывлӑмпи, Светлана Яруткина, Галина Зотова, Лев Медведев, Александр Трофимов, Оксана Коракова — хӑйсен кӗнекисен куравӗсене йӗркеленӗ. Вӗсен кӗнекисемпе хӑнасем интересленех паллашрӗҫ.

Литература ҫулталӑкне уҫма чӑваш халӑх ҫыравҫи, Чӑваш Республикин ҫыравҫисен пӗрлӗхӗн ертӳҫи Юхма Мишши килсе ҫитнӗ, вӑл пухӑннисене хӑйӗн сумлӑ хайлавӗсен пуххипе паллаштарчӗ.

Малалла...

Паян Елчӗкри тӗп вулавӑшра Афганистан тата Ҫурҫӗр Кавказ ҫӗрӗсенче ҫапӑҫса паттӑрлӑх кӑтартнӑ ентешсем ҫинчен Николай Малышкин ҫырнӑ «Чыслӑх салтакӗсем» кӗнекен тишкерӗвӗ иртнӗ.

Тӗлпулӑва Елчӗк район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Н.П. Миллин, Афган вӑрҫин инваличӗсен районти пӗрлӗхӗн ертӳҫи, «Раҫҫей ветеранӗсен союзӗн» Елчӗк районӗнчи уйрӑмӗн ертӳҫи П.И. Анисимов, Афганистан вӑрҫин ветеранӗсемпе инваличӗсен Пӗтӗм Раҫҫейри общество организацийӗн республикӑри уйрӑмӗн ертӳҫин ҫумӗ В.П. Назаров, «Афганистан ветеранӗсен Раҫҫейри союзӗ» организацин республикӑри уйрӑмӗн членӗ В.А. Павлов, республикӑри «Доблесть» обществӑлла организаци ертӳҫи В.Н. Яковлев, «Раҫҫейри ветерансен союзӗ» организацин республикӑри уйрӑмӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗ В.А. Тры тата ытти чӗннӗ хӑна пуҫтарӑннӑ.

Арҫынсен ушкӑнӗ юрланӑ патриотла юрӑсене, Н.А. Левая вуланӑ сӑвва пуҫтарӑннӑ халӑх тӑвӑллӑн алӑ ҫупса йышӑннӑ пирки пӗлтереҫҫӗ вырӑнтисем.

Тӗл пулӑва Афганистан ҫӗрӗнче пуҫ хунӑ ҫамрӑксене тата мирлӗ пурнӑҫра тӗрлӗ сӑлтава пула пиртен уйрӑлнисене асӑнса шӑплӑх минучӗпе уҫнӑ.

Малалла...

Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗн «Мерчен» хӑна пӳлӗмӗ «Музыкӑри Нарспиана» курав уҫать. Унта «Нарспи» поэмӑна халалланӑ музыка хайлавӗсемпе паллашма май килӗ.

Вулавӑшӑн нотӑпа музыка фондӗнче вырӑс тата чӑваш композиторӗсен «Нарспи» поэма валли ҫырнӑ кӗвӗ сахал мар упранать. Ҫӗнӗ курава пичет тата медиа-кӑларӑмсенчен те йӗркелӗҫ. «Нарспие» тӗрлӗ чӗлхепе пичетленипе те унта паллашма май килӗ.

1940 ҫулта, тӗслӗхрен, Ленинградри В. Иванишин композитор «Нарспи» опера ҫырнӑ. Иванишинӑн пуххисем, В.Кривоносовӑн «Хорсемпе арисем» тата ытти экспонатсем те ҫынсене тыткӑнласса шанаҫҫӗ. Ленинградри И. Пустыльник композитор та 1952 ҫулта чӑваш литературин классикӗн шедеврӗ тӑрӑх опера хайланӑ. Ӑна 1958 ҫулта Ленинградри нота пичечӗн типографийӗнче 1958 ҫулта кун ҫути кӑтартнӑ. 18 страницӑллӑ кӗнекере Нарспи арийӗ, Нарспипе Сетнер дуэчӗ вырӑсла тата чӑвашла пичетленнӗ. Чӑваш текстне И. Максимов-Кошкинский ҫырнӑ.

Чӑваш композиторӗ Г. Хирбю ҫырнӑ «Нарспи» оперӑна 1967 ҫулта Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗ лартнӑ.

Кураври мӗнпур хайлава асӑнса та пӗтерес ҫук. Ӑна ҫитсе курмалла. Курав нарӑс вӗҫӗччен ӗҫлӗ.

Малалла...

Етӗрне районӗнче Литература ҫулталӑкӗпе килӗшӳллӗн акцисемпе мероприятисем хавасах ирттереҫҫӗ. Акӑ нумаях пулмасть вӗсем ҫӗнӗ акци пуҫарнӑ. Вӑл — «Кӗнекесене — пульницӑна» ятлӑ.

Етӗрне хулинчи 3-мӗш шкулта 3-мӗш «б» класра вӗренекен ачасем унта хастар хутшӑннӑ. Класа Л.А.Сапожникова вӗрентекен ертсе пырать.

Ачасем килте выртакан кӗнекесене, журналсене суйланӑ, ашшӗ-амӑшӗпе канашланӑ та вӗсене хитре курупка ӑшне чиксе пульницӑна парнеленӗ.

Етӗрне районӗн тӗп пульницин ача-пӑча уйрӑмӗн заведующийӗ В.И.Михайлов акцие хутшӑннӑ шӑпӑрлансене тав тунӑ.

Акци малалла пырать. Унта шкул ачисене, вӗрентекенсене, ашшӗ-амӑшӗсене хутшӑнма чӗнеҫҫӗ.

Литература ҫулталӑкӗнче Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗн артисчӗсем шкул ачисем валли вырӑсла тата чӑвашла поэзи программисем хатӗрленӗ. Кун пирки театрӑн литература пайӗн пуҫлӑхӗ Раиса Полякова пӗлтерет.

«Поэзия — музыка слов» вырӑсла программӑра Анна Ахматован «Реквием» поэми тӗп вырӑнта тӑрать иккен, унсӑр пуҫне Михаил Лермонтовӑн, Михаил Зощенкӑн тата ытти авторӑн сӑввисемпе калавӗсем-мӗн.

«Поэзи — Пурнӑҫ кӗвви» чӑвашла программӑра Любовь Мартьянова, Раиса Сарпи, Светлана Асамат тата Петӗр Эйзин хайлавӗсем янӑрӗҫ. Ял-хулари шкулсенче ачасен пушӑ вӑхӑтне йӗркелекенсене маларах шӑнкравласа заказ пама сӗнеҫҫӗ.