Марина Карягина тележурналистӑн, сценаристӑн режиссёр пулса хатӗрленӗ, куракан патне тӑватӑ чӗлхепе ҫитнӗ «Ҫӑлтӑр витӗр ҫул курӑнать» фильмӗ Стамбулта иртнӗ пӗтӗм тӗнчери кинофестивальте ҫӗнтернӗ.
Асӑннӑ ӗҫӗн операторӗсем – Сергей Мышев, Владимир Сергеев (йывӑр тӑпри ҫӑмӑл пултӑр), Виктор Степанов, Екатерина Янгалакова, монтажёрӗ – Карина Петрова, сасӑ режиссёрӗсем – Сергей Блинов, Владимир Неверов, продюсерӗ – Елена Егорова, директорӗ — Екатерина Канюка, куҫаруҫи — Надина Джавадова.
Чӑваш Енри ӗҫе тӗрлӗ ҫӗршыври 23 тӳре пысӑка хурса хакланӑ. Ҫапла вара фильм Пӗтӗм тӗнчери кинофестивальте иккӗмӗш вырӑна тухнӑ. «Ҫӑлтӑр витӗр ҫул курӑнать» фильм унччен те Пӗтӗм тӗнчери темиҫе фестивальте те сумлӑ вырӑна тухнӑ.
Сӑмах май каласан, юпа уйӑхӗн 16-мӗшӗнче Марина Карягинан ҫуралнӑ кунӗ пулчӗ. Вӑл кун Чӑваш телекуравӗн ҫуралнӑ кунӗпе пӗр килчӗ.
Юпа уйӑхӗн 12-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче камера музыкин концерчӗ иртнӗ. Сцена ҫинчен чи лайӑх камерӑпа вокал лирикин тӗслӗхӗсем янӑранӑ. Ҫӗнӗ программӑна театрӑн илемлӗх ертӳҫи тата тӗп режиссерӗ Максим Жучин тата Ольга Нестерова тӗп дирижёр хатӗрленӗ.
Программӑна кӗртнӗ романссем хамӑр ҫӗршыври композиторсен шкулӗн классиксен пултарулӑхӗпе ҫеҫ мар, вырӑс поэчӗсеннипе те паллаштарнӑ.
Камера музыкин концертне Раҫҫей тава тивӗҫлӗ артистки, Чӑваш Республикин халӑх артистки Мария Еланова, Чӑваш халӑх артистки Маргарита Финогентова, Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артисчӗсем Татьяна Прытченкова, Татьяна Тойбахтина, Сергей Алексеев тата Иван Снигирев, Хакас Республикин тава тивӗҫлӗ артисчӗ Сергей Кузнецов, пӗтӗм тӗнчери конкурссен лауреачӗсем Елена Соколова, Максим Карсаков, Константин Москалев, Владимир Ашмарин хутшӑннӑ.
Юпа уйӑхӗн 15-мӗшӗнче, 14 сехетре, Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче «Вӗҫ, вӗҫ, куккук» чӑваш халӑх юрри — халӑхӑн музыкӑпа поэзийӗн хӑйне евӗрлӗхӗ» темӑпа лекци вулӗҫ. Асӑннӑ темӑна Чӑваш патшалӑх культурӑпа ӳнер институчӗн доценчӗ Алиса Агакова уҫса парӗ.
«Вӗҫ, вӗҫ, куккук» юрра пӗлмен чӑваш ҫук та пулӗ. Тарӑн шухӑшлӑскер паян та пирӗн чӗремӗрсен шалти хӗлӗхӗсене хускатать. Вӑл юрра пурте пӗр пек килӗштереҫҫӗ. Ҫав шутра Андриян Николаев космонавтпа Геннадий Волкова академик та пулнӑ.
Ҫак тарана ҫитсе юрра тӗрлӗ композитор 30 ытла хутчен илемлетнӗ. Чӑваш халӑхӗн урӑх пӗр юррине те ун чухлӗ илемлетни пулман.
К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗ куракансене ҫак эрнере премьерӑна йыхравлать. Марина Карягина пьеси тӑрӑх лартнӑ «Телей кайӑкӗ» спектакль пӗтсе пыракан чӑваш (тепӗр тесен, ун пекки Чӑвашра ҫеҫ-и?!) ялӗ ҫинчен. Трагикомедие курма театра юпа уйӑхӗн 14-мӗшӗнче каймалла.
«Телей кайӑкӗ» спектакль пирки ticketform.ru билет операторӗ ҫапларах ӑнлантарса панӑ: «Арҫынсӑр юлнӑ пӗтсе пыракан ялта пурте хӑй пек телейсӗр, анчах кашнин нуши пӗрлехи инкек пулса тӑрать те, ял-йыш ырлӑхӗпе харпӑр хӑй телейӗшӗн мӗнпурӗ хӑй пӗлнӗ пек тапаҫланма тытӑнать…
Ялта хӗрарӑмсем те ачасем кӑна, колхоз юхӑннӑ, культура вучахӗ сӳннӗ, ӗҫ ҫуккипе арҫынсем инҫете тухса кайнӑ, вӗренекенсем сахаллипе шкула хупасшӑн — ку паянхи Раҫҫейре пурте палласа илекен ӳкерчӗк. Ӑҫта ҫӑлӑнӑҫ, мӗн тумалла шкула сыхласа хӑварас тесен? Паллах, ача шутне ӳстермелле. Анчах… таврара та пӗр арҫын ҫеҫ. Пуҫланать ялта хирӗҫтӑруллӑ пӑтӑрмах! Хветура, ҫӗр ҫултан иртнӗ аптраман кинеми, «килтен писнӗ Куйкӑрӑш кайӑка каялла тавӑрмасӑр ман вилме ирӗк ҫук» тесе шутлаканскер, ялта йӗрке тума пикенет: никам сисиччен мӑнукӗн «алӑран вӗҫерӗннӗ» мӑнукне, Саньккӑна та, хӗрарӑмсене те «вырӑнӗ ҫинчен тӑмасӑрах», соцсетьсем урлӑ, «тӑна кӗртсе» пурӑнать.
Республикӑн бизнес-инкубаторӗ тата Чӑваш Енре туризмпа хӑнасене кӗтсе илес индустрие аталантарассипе ӗҫлекен агентство «Чӑваш Енӗн турист сувенирӗ — 2021» конкурс ирттерессине пӗлтернӗ.
Ҫӗнтерӳҫӗсем Раҫсейри халӑх промыслисен «Ладья. Зимняя сказка 2021» XXX курав-ярмӑрккӑна хутшӑнайӗҫ. Конкурс йӗркелӳҫисем ҫул укҫине, хӑна ҫуртӗнче пурӑннине, экспозицие курава тӑратнишӗн тӳлемелли тӑкака хӑйсем ҫине илӗҫ.
Конкурса хутшӑнас тесен ӗҫсене юпа уйӑхӗн 31-мӗшӗччен йышӑнӗҫ.
Пӗтӗмпе 12 ҫӗнтерӳҫӗне суйласа илӗҫ.
Ӗнер, юпа уйӑхӗн 7-мӗшӗнче, К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче Ухсай Яккӑвӗн трагедийӗ тӑрӑх лартнӑ «Шуйттан чури» спектакльпе ҫӗнӗ сезона уҫрӗҫ. Театрта пӗлтернӗ евӗр, мистикӑллӑ драма «кашни ҫыннӑн чунӗнчи ырӑпа усал, ҫутӑпа тӗттӗм, ангелсемпе демонсен ӗмӗрлӗх темине ҫӗклет. Спектакле иртнӗ ӗмӗрӗн кунӗсене кӑтартма фольклор элеменчӗсемпе пуянлатнӑ».
Театрта ӗнер ҫамрӑксем питех те йышлӑччӗ. Вӗсем Пушкин карттипе пынине тавҫӑрма йывӑр мар. Ҫак йӗркесен авторне тыткӑнлани — ҫамрӑксем спектакле кӑсӑкланса пӑхни. Шкулсенчен е ытти вӗренӳ учрежденийӗнчен ушкӑнпа пынӑ ҫамрӑксем шавлама юратнине унчченхи ҫулсенче пӗрре кӑна мар сиснӗччӗ, театрта ӗҫлекенсен вӗсене шӑпрах ларма темиҫе хутчен те асӑрхаттарма тивнине куркаланӑ.
Ӗнерхи спектакль хыҫҫӑн залри халӑх «Браво!», «Молодцы!», «Маттур!» тесе темиҫе хутчен те каларӗ, чылайччен алӑ ҫупрӗ.
Юпа уйӑхӗн 8-мӗшӗнче Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнчи «Кӗмӗл ӗмӗр» галерейӑра Пётр Егоров ячӗллӗ I пленэра хутшӑннисен ӗҫӗсен куравӗ уҫӑлӗ.
Пётр Eгоров – XVIII ӗмӗрти пултаруллӑ архитектор, классицизмӑн пысӑк ӑсти. Унӑн пултарулӑхӗн чи ҫӳлли шайне кӑтартаканни Питӗрти Ҫуллахи пахчан карти шутланать. Ӑна тӗнче культурин шедеврӗ тесех хаклаҫҫӗ. Пётр Егорович Хӗллехи керменӗн, Смольный мӑнастирӗн, Петергофри керменпе парк ансамблӗн, Штегельман ҫурчӗн архитекторӗ пулнипе те палӑрнӑ.
Пётр Егоров ҫуралнӑранпа 290 ҫул ҫитнине халалласа Сӑр юханшывӗн хӗрринче, Етӗрне ҫӗрӗ ҫинче, Питӗрти, Мускаври, Шупашкарти сӑр ӑстисем икӗ эрне ӗҫленӗ. Вӗсем паллӑ архитекторӑн тӑван кӗтесне халалланӑ вырӑнсене ӳкернӗ. Чи лайӑх ӗҫсем «Солнце над Сурой» (чӑв. Сӑр ҫийӗнчи хӗвел) экспозицире вырӑн тупӗҫ.
Ҫак кунсенче Федерацин Атӑлҫи округӗнче иртекен «ФормArt» стрит-арт фестивальне хутшӑнакансемшӗн сасӑлама май пур. Пирӗн республика чысне Максим Косаткин стрит-арт художник хӳтӗлӗ. Вӑл унта «Подъём сельскохозяйственной отрасли» (чӑв. Ял хуҫалӑх отрасльне ҫӗклени) ӗҫпе хутшӑнать.
Сасӑлав юпа уйӑхӗн 15-мӗшӗччен пырӗ. Ҫӗнтерӳҫӗсемпе призёрсене халӑх тата экспертсен сасӑлавӗ тӑрӑх палӑртӗҫ. Конкурса юпа уйӑхӗн 21-мӗшӗнче «Zoom» платформа ҫинче иртекен онлайн-трансляци вӑхӑтӗнче пӗтӗмлетӗҫ. I, II, III вырӑнсене тухнисене 100, 150 тата 200 пин тенкӗ, диплом тата асӑнмалӑх парне парса хавхалантарӗҫ.
Сасӑлава хутшӑнас тесен 8 (800) 301-50-23 тӳлевсӗр номер ҫине шӑнкӑравласа финалистӑн кодне палӑртмалла. Пирӗн республикӑн стрит-арт фестивальти кочӗ — 6. Пӗр номертен пӗр хутчен ҫеҫ сасӑлама май пур.
Культурӑпа ӳнерти инновацилле хӑш-пӗр проект Чӑваш Ен Элтеперӗн грантне тивӗҫӗ. Лайӑххисен шутне ҫаксем лекнӗ.
«Трактор тӑвакансен культура керменӗ» республикӑн халӑх пултарулӑхӗн центрӗ «Туй» туйӑмсен театрӗ» валли 100 пин тенкӗллӗ пулӗ; Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗ – «Цифра тавралӑхӗ»: пултарулӑх тата карьера» валли – 200 пин тенкӗллӗ; Шупашкарти 2-мӗш ача-пӑча ӳнер шкулӗ – «3D «Сӑр чикки» культурӑпа вӗрентӳ проекчӗ валли 100 пин тенкӗллӗ. «Восход», «Салют» культура керменӗсем те 100-шер пин тенке Сӑр чиккине чавакансемпе ҫыхӑннӑ проекта пурнӑҫа кӗртме тӑкаклӗҫ; С.М. Максимов ячӗллӗ 1-мӗш ача-пӑча музыка шкулӗ музыкӑпа формачӗллӗ проект хатӗрлӗ; Шупашкарти Э.М. Юрьев ячӗллӗ ӳнер шкулӗ 200 пин тенкӗлӗх арт-проекта (вӑл та Сӑр чиккине чавакансемпе ҫыхӑнӗ) хӳтӗленӗ. Асӑннӑ темӑпах «Ҫӗнтерӳ» мемориал комплексӗ хореографи фестиваль-транзичӗ пурнӑҫа кӗртме ӗмӗтленет.
Чӑваш Енре культурӑпа ӑслӑлӑх аталанӑвне пысӑк тӳпе хывнӑ ятлӑ-сумлӑ ҫынсене уйӑхсерен патшалӑх пособийӗ параҫҫӗ. Вӑл укҫана тивӗҫнӗ ҫынсем ӑна мӗн ӗмӗр тӑршшӗпе илсе тӑраҫҫӗ. Ҫавӑн пекех ӳнер, культура тата ӑслӑлӑх енӗпе пултаруллисене ҫулталӑклӑха стипендипе те хавхалантараҫҫӗ.
Ӳлӗмрен ҫав укҫасен виҫи ӳсӗ. Ку хыпара нумаях пулмасть Чӑваш Ен Элтеперӗ Олег Николаев К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче ирттернӗ тӗлпулура пӗлтернӗ. 2022 ҫлхи кӑрлач уйӑхӗн 1-мӗшӗ хыҫҫӑн укҫа виҫи хальхи 3 пин тенкӗрен 5 пин тенке ҫитӗ.
-2.7 °C