Чӑваш Республикин ача-пӑча вулавӑшӗ «Анне эрешӗсем» чӑваш тӗррин шкулӗн пӗрремӗш онлайн-занятине иртнӗ эрнере ирттернӗ. Ӑна вӑл тӗнче тетелӗнчи «Контактра» ушкӑнӗнчи хӑйӗн страницинче йӗркеленӗ.
Тӳре эфирта Чӑваш тӗррин музейӗн ӑслӑлӑх аслӑ ӗҫченӗ, Н.В. Никольский ячӗллӗ журналистсен премийӗн лауреачӗ, чӑваш тӗррине халалланӑ чылай кӗнеке авторӗ Наталья Захарова-Кульева калаҫнӑ.
Ҫитес заняти паян, авӑн уйӑхӗн 5-мӗшӗнче, 13 сехетре пуҫланӗ. Чӑваш тӗррин тӗсӗ тата эрешӗсем мӗн пӗлтерни ҫинчен Чӑваш тӗррин музейӗн ӑслӑлӑх ӗҫченӗ Татьяна Петрова каласа кӑтартӗ.
Чӑвашсен илемлӗ ячӗсем майӗпен манӑҫа тухса пыраҫҫӗ. Куншӑн ҫынна ӳпкелемелле мар пулӗ, шур сухалсем калашле, малтан «киле кӗрсе тухмалла».
Чӑвашсен арҫынсен 11 пин ытла ят, хӗрарӑмсен 4 пин ытла ят пулнӑ. Чи анлӑ сарӑлнӑ ятсем хушшинче: Илемпи, Илпек, Карсак, Нарспи, Пуян, Савтепи, Салампи, Сарпи, Сетнер, Туйпи, Тунепи, Тунюк, Улпут, Унтри, Эрнепи, Эрнук, Юман.
Чӑваш Енӗн Юстици ӗҫӗсен службинче пӗлтернӗ тӑрӑх, 2017 ҫулта пӗр хӗрачана Салампи, 2018 ҫулта Илемпи ят панӑ, 2021 ҫулта икӗ ачана Илемпи тата Сарпи тесе чӗнме тытӑннӑ. 2022 ҫулта пӗр арҫын ачана Юман ят панӑ.
Ҫурла уйӑхӗн вӗҫӗнче «Пӗркласрисем» халӑх тетелӗнче хыпар тухрӗ: «Чӑваш хӗрарӑмӗ» хаҫата ҫитес ҫултан хупма палӑртнӑ. Чӑннипех те тӗлӗнмелле хыпар пулчӗ маншӑн. Ара, 2020 ҫулта йышӑннӑ программӑпа килӗшӳллӗн (ӑна эп кунта тишкернӗччӗ) чӑвашла тухакан хаҫатсен тӳпи 70%-ран чакмалла мар-ҫке! Вӑл программӑра (тӗрӗссипе ҫумпрограмма темелле те, анчах каплах калӑпӑр) тӗллевлӗ кӑтартусен пайӗ пур. Шӑп та лӑп 5-мӗш пунктра 2025 ҫул вӗҫӗччен (2021–2025 ҫулсем валли хатӗрленӗ-ха та…) патшалӑх кӑларакан Чӑваш Республикинче чӑвашла тухакан хаҫатсен тӳпи 70 процентпа танлашмалли тӗллеве кӑтартнӑ. Паллах ӗнтӗ, ку хисепе нимӗнле тӗпчев тумасӑр, мӗнле цифра лартас тенӗ ҫавнашкал ҫырса тухнӑ. Ун чухнех ӗнтӗ вӗсем ҫак программӑна пурнӑҫлама вӑй хурас темен пулас. Хуть унта 70 ҫыр, хуть 80, хуть 50... Вӑхӑт иртнӗ хыҫҫӑн программӑна чӑннипе шавлама кӑна хатӗрлени палӑрса пырать. Ҫулталӑк ытла иртнӗ хыҫҫӑн унашкал программа пурри пирки тӳре-шара манса кайнӑ пулас.
Чӑваш тӗрине тӗрлеме вӗрентекен видеоуроксем хатӗрлӗҫ. «Анне эрешӗсем» ят панӑ видеоматериалсене Республикӑри ачасемпе ҫамрӑксен вулавӑшӗ хатӗрлӗ. Палӑртнине пурнӑҫа кӗртме библиотекӑна Раҫҫей Президенчӗн гранчӗ пулӑшӗ.
Ҫав укҫапа вулавӑш ӗҫченӗсем камерӑпа видеомикшер, ятарлӑ ҫутӑ хатӗрӗсем, пӗчӗк микрофонсем тата тӗрленӗ чухне усӑ курмалли хатӗрсем туяннӑ.
«Пуринчен малтан. Ҫывӑрса юлмасан» телеграм-каналта пӗлтернӗ тӑрӑх, «тӗрӗ ӑстисем шкул ачисемпе уроксем ирттерӗҫ, ҫӗвӗ хыҫҫӑн ҫӗвӗ, эреш хыҫҫӑн эреш ӑсталама вӗрентӗҫ. Ҫак видеоуроксемпе кайран пурте усӑ курма пултарӗҫ».
Шупашкарта чӑвашла калаҫакансен «Чӑн Чӑваш» клубӗн черетлӗ 20-мӗш тӗл пулӑвӗ иртнӗ. Кун пирки асӑннӑ клуб хастарӗ Виктор Чугаров тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенчен пӗринче йӗркеленӗ клубӑн пабликӗнче пӗлтернӗ.
Клуб хӑни Раҫҫей Журналистсен союзӗн членӗ, Раҫҫейӗн армреслинг енӗпе спорт мастерӗ Олеся Михайлова пулнӑ. Вӑл хӑйӗн пурнӑҫ ҫулӗ ҫинчен каласа панӑ.
Виктор Чугаров пӗлтернӗ тӑрӑх, клубӑн ҫитес тӗлпулӑвӗ авӑн уйӑхӗнче иртӗ.
Республика тулашӗнче пурӑнакан йӑхташӑмӑрсен ачисем «Эткер» уйлӑха ҫулсеренех пухӑнаҫҫӗ. Кӑҫал та ҫаплах пулнӑ.
Раҫҫейӗн тӗрлӗ регионӗнчен 20 ытла ача килсе ҫитнӗ. Вӗсемпе пӗр кунхине Шупашкар хулинчи пӗтӗмӗшле вӑтам пӗлӳ тата уйрӑм предметсемпе тарӑн пӗлӳ паракан 40-мӗш шкулти чӑваш чӗлхи учителӗ Александр Степанов тӗл пулнӑ, Чӑваш Енӗн тӗп хулипе паллаштаракан экскурси ирттернӗ.
Александр Марсович «Контактра» халӑх ушкӑнӗнчи хӑйӗн страницнче пӗлтернӗ тӑрӑх, «20 ытла ачаран 2-3 ача кӑна чӑвашла калаҫмасть, анчах та вӗсем те аванах ӑнланаҫҫӗ». «Эппин, пирӗн шанӑҫ пур!!!» — хавхаланнӑ пултаруллӑ педагог.
«Аркӑран касса чавса ҫине саплӑк лартни мар-и?» — ҫак ыйту тавра пуҫ ватать Шупашкарти шкулсенчен пӗринче чӑваш чӗлхи вӗрентекен Александр Степанов.
«Контактра» халӑх ушкӑнӗнчи хӑйӗн страницинче Александр Степанов ҫапларах ҫырса пӗлтернӗ: «Чӑваш Республикин Вӗренӳ министерстви нумаях пулмасть сӗнӳ кӑларчӗ. Ун тӑрӑх, шкулсенче чӑваш чӗлхипе литературине 3 сехетрен кая мар вӗрентмелле. Ку пӗр енчен ҫав тери савӑнӑҫлӑ хыпар, мӗншӗн тесен хула шкулӗсенче е пачах та чӑваш чӗлхине вӗрентмен, е 1-2 сехет кӑна пулнӑ. Ырламалла ҫеҫ пек. Тепӗр енчен ялти шкулсен хӑй евӗрлӗхне шута илмест ку документ. Ялти шкулсенче, тӗслӗхрен, 5-мӗш класра чӑваш чӗлхипе литератури валли 5 сехет уйӑрнӑ пулнӑ. Эппин, вӗсен сехечӗсем чакаҫҫӗ-и? Ку мӗн туни пулать вара? Аркӑран касса чавса ҫине саплӑк лартни мар-и?»
Ку ыйту хуравне республикӑн Вӗренӳ министерствинче пӗлеҫҫӗ пулинех...
Чӑвашсен «Хавал» пуҫару ушкӑнӗн хастарӗ Алпарух (Александр Блинов) чӑваш чӗлхине хӑвӑрт вӗренмелли тӳлевсӗр курса ҫырӑнма сӗнет.
Чӑваш чӗлхине Алпарух хӑй вӗрентӗ. Заняти эрнере икӗ хутчен, каҫсерен, иртӗ. Онлайн-вӗренӗве авӑн тата юпа уйӑхӗсенче йӗркелеме палӑртнӑ.
Чӗлхене вӗренес текенсен ҫак каҫӑпа иртсе заявка хӑварма май пур.
Шупашкарти Чӑваш тӗррин музейне хулари ватӑсем кӑмӑлтан ҫӳреҫҫӗ.
Шупашкар хулинчи халӑха социаллӑ пулӑшу кӳрекен центра ҫӳрекен кинемисемпе мучисене унта тӑтӑшах илсе каяҫҫӗ. Шупашкар хулин кунӗ умӗн социаллӑ учрежденин кӑнтӑрлахи 2-мӗш уйрӑмне ҫӳрекенсем музейри экспонатсемпе паллашнӑ.
«Хамӑр историе пӗлмелле. Асаннесемпе кукамайсен арчинче упраннӑ япаласене музейра курма питех те хавас. Унта — пирӗн кун-ҫулӑмӑр, чӑваш халӑхӗн пуян эткерлӗхӗ», — палӑртнӑ музейра пулса курнӑ Марина Лямина ятлӑ кинемей.
Чӑваш кӗнеке издательствинче нумаях пулмасть Николай Ишентейӗн ҫӗнӗ кӗнеки пичетленсе тухнӑ. «Ыранхи кун вӗҫевӗ» кӑларӑма 600 экземплярпа кун ҫути кӑтартнӑ. Кӗнекене Светлана Бритвина художник илемлетнӗ.
Кӑларӑма повесть, повесть-юмах, калавсем, сӑвӑсем кӗнӗ. Вӗсене ҫыравҫӑ вӑтам шкул ҫулӗсенчи ачасем валли шӑрҫаланӑ.
Чӑваш кӗнеке издательствинче палӑртнӑ тӑрӑх, Николай Ишентей хайлавӗсене ачасем те, аслисем те юратса вулаҫҫӗ.
+20.3 °C