Ӗнер, юпа уйӑхӗн 26-мӗшӗнче, Чӑваш Енри халӑхсен туслӑхӗн ҫуртӗнче «Чувашские национально-культурные объединения: вчера, сегодня, завтра» (чӑв. Чӑвашсен наципе культура пӗрлешӗвӗсем: ӗнер, паян, ыран) ятпа ҫавра сӗтел иртнӗ. Ӑна республикӑра иртекен Ентешсен «Знай наших» (чӑв. Хамӑрӑннисене пӗл) форумне йӗркеленӗ май ирттернӗ.
Унта палӑртнӑ тӑрӑх, чӑвашсен федераци шайӗнчи культура автономине йӗркеленӗренпе 22 ҫул ҫитнӗ. Культура министрӗ Светлана Каликова каланӑ тӑрӑх, республикӑра асӑннӑ культура автономийӗн тата Чӑваш наци конгресӗн майӗсемпе усӑ курса наци культурине, йӑли-йӗркине, чӗлхине упраса хӑварас тӗллевпе ӗҫлемелле. Кунсӑр пуҫне Раҫҫей Президенчӗ ҫумӗнчи национальноҫсен канашӗн йышне кӗресшӗн.
Шупашкар хулинчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен центрта тӑван халӑхӑмӑр культурине, йӑли-йӗркине упраса хӑварас тӗллевпе те тӗрлӗ ӗҫ туса ирттереҫҫӗ. Паян, ав, унта ҫӳрекен амӑшӗсемпе ачисем чӑваш тӗррине тӗрлеме пуҫтарӑннӑ.
«Алӑ алӑра» программӑпа килӗшӳллӗн йӗркеленӗ мероприятие пухӑннисене чӑваш тӗррин асамлӑхӗпе ятарлӑ хӑтлав урлӑ та паллаштарнӑ.
«Чӑваш тӗрринчи кашни эрешӗн пӗлтерӗш пуррине эпӗ пӗлмен те. Ҫӗннине пӗлме питӗ кӑсӑклӑ пулчӗ!» – тӗлӗннине пытарман Шупашкарта пурӑнакан Светлана Григорьева.
Самарпа Ӗпхӳри учёнӑйсем Етӗрне районӗнчи Мӑн Явӑшра пулнӑ. «Чӑваш Ен» телерадиокомпани пӗлтернӗ тӑрӑх, унти ученӑйсем пирӗн республикӑра виҫҫӗмӗш ҫул ӗнтӗ экспедици ирттереҫҫӗ.
«Вӑл е ку халӑха пӗрлештерсе тӑракан вӑй — тӗн е йӑла-йӗрке. Чӑвашсем православие йышӑнни темиҫе ӗмӗр, ҫавах та ӑна пӑхӑнакасем те, тӗне кӗменнисем те аслашшӗ-асламӑшӗн йӑлисене манмаҫҫӗ», — тесе палӑртса хӑварнӑ Александр Осиповпа Виктор Степанов хатӗрленӗ телесюжетра.
Екатерина Ягафовапа Игорь Петров ӑсчахсем Вӑрмар районӗнчи Мӑнҫырмара икӗ хут пулнӑ. Паллӑ тӗпчевҫӗсем Раҫҫейӗн тӗрлӗ регионӗнчи чӑвашсем мӗнлерех аталанса пыни ҫинчен статьясем ҫыраҫҫӗ иккен. Ӗҫе туса пӗтерсен кӗнеке кӑларма ӗмӗтленеҫҫӗ.
Чӑваш Республикин Вӗренӳ институчӗ Rutube-каналта «Пӗрле ларса калаҫар-ха» рубрика уҫассине пӗлтернӗ. Ӑна чӑваш чӗлхипе литератури кафедри тата Ашмарин центрӗ йӗркелесе пынипе Шупашкар хулин хавшак сывлӑхлӑ ачасене пӗлӳ паракан 2-мӗш шкулӗнче чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентекен Ираида Матьянова ертсе пырӗ.
Вӗренӳ институтӗнчен пӗлтернӗ тӑрӑх, Ираида Матьянова — тӑван чӗлхе, ҫав шутрах вырӑс чӗлхи те, вӗрентекенсен Раҫҫей шайӗпе иртекен ӑсталӑх урокӗсен конкурсӗн «Ӑста вӗрентекен» номинаци ҫӗнтерӳҫи, «Чӑваш Енри патшалӑх организацийӗсенчи чи ӑста вӗрентекен» конкурсӑн ҫӗнтерӳҫи, Вырӑс патшалӑх чӗлхи тата Раҫҫей Федерацийӗ халӑхӗсен тӑван чӗлхисене вӗрентекенсен меслетлӗх ӗҫӗсен конкурсӗн лауреачӗ.
«Пӗрле ларса калаҫар-ха» рубрикӑра тӗрлӗ ыйтӑва сӳтсе явӗҫ. Ҫав шутра — чӗлхепе ҫыхӑннисене те. Тӗслӗхрен, пирӗн ачамӑрсем кӑна мар, мӑнуксем те чӑвашла калаҫчӑр тесен мӗн тумалла?
Чӑваш Енӗн Вӗренӳ институчӗ «Оживляем книжные страницы» (чӑв. Кӗнеке страницисене ҫӗнететпӗр) ятпа чӑвашла видеороликсемпе анимаци фильмӗсен конкурсне ирттерет.
Унӑн тӗллевне чӑваш чӗлхине вӗрентессин тухӑҫлӑхне ӳстерессипе сӑлтавланӑ. Пултарулӑх ӑмӑртӑвне 14 ҫултан иртнӗ кирек епле ача та хутшӑнайӗ.
Конкурс материалӗсен чӑвашла пулмалла. Вӗсене юпа уйӑхӗн 28-мӗшӗччен https://forms.yandex.ru/u/62f2180940d4c2d6a2f40809/ каҫӑпа йышӑнӗҫ.
Алина Аркадьевнӑна лайӑх пӗлекенсем – гуманитар-вӗрентекенсем, тӗпчевҫӗсем, тавра пӗлӳҫӗсем, студентсем, шкул ачисем тӑван енре те, республика тулашӗнче те, ют ҫӗр-шывсенче те (уйрӑмах Турцире) чылай пулнӑ. Вӑл кирек кампа та ҫӑмӑллӑн паллашма пултарнине пурте лайӑх пӗлеҫҫӗ. Унпа юнашар пӗр пӳлӗмре ларса ӗҫленӗ чух ҫакна эпӗ пӗрре кӑна мар асӑрханӑ. Института кашни ӗҫпе килекене хапӑл туса кӗтсе илмелле, май килнӗ таран пулӑшмалла, пит кирлӗ кӗнекисене тупса памалла, архив материалӗсемпе паллаштармалла, хаклав-рецензисем ҫырмалла, ырӑ канашсем сӗнсе хавхалантарма пӗлмелле… Йывӑррӑн пурӑннӑ 90-мӗш ҫулсенче каялла каймашкӑн билечӗсене те илсе хумалла пулнӑ. Ку пӗтӗмпех хӑйӗн тӗпчев ӗҫне савса-юратса пурнӑҫласа пынинчен те килнӗ пулӗ. Унӑн характерӗпе, кӑмӑлӗ-хавасӗпе, ӑнланӑвӗпе тӑван кӗтесе, тӑван чӗлхене, тӑван ӳнере «часрах сывалмалла» хӗрӳллӗн юратасси урӑхла пулма та пултарайман. Никам пирки те вӑл ӳпкевлӗн калаҫнине илтмен эпӗ (чун хӗсӗннӗ самантсем пӗрре кӑна мар пулнӑ пулин те).
Ӗнер те, паян та чунра пушӑ халь.
Йӗпреҫре ял хӗрарӑмӗсем конкурса пуҫтарӑнӗҫ. «Сельская женщина — тебе слава и честь» (чӑв. Ял хӗрарӑмӗ, сана мухтав та чыс) я панӑскер юпа уйӑхӗн 14-мӗшӗнче 18 сехетре райцентрти Культура аталанӑвӗн центрӗнче пуҫланӗ.
Пултарулӑх ӑмӑртӑвне ялта пурӑнакан, чӑвашла пӗлекен (кун пирки конкурс пирки хыпарланинче асӑрхаттарса хӑварнӑ) хӗрарӑмсем хутшӑнӗҫ.
Конкурса хутшӑнакансен хӑйсен тӗрлӗ енлӗ ӑмӑртӑвне кӑтартса пама тивӗ.
Етӗрне районӗнчи Тури Ачак ялӗнче юпа уйӑхӗн 8-мӗшӗнче «В гостях у Асанне и Асатте (бабушки и дедушки)» (вырӑсла-чӑвашла хутӑштарса ҫырнӑ ҫак ята чӑвашла ҫапларах куҫармалла-тӑр: Асаннепе асатте патӗнче хӑнара) ятпа ҫамрӑк ҫемье клубӗсен республикӑри фестивалӗ иртнӗ.
Мероприятие Чӑваш Енри Хӗрарӑмсен канашӗ йӗркеленӗ. Проекта пурнӑҫа кӗртме РФ Патшалӑх Думин депутачӗ Алла Салаева та пулӑшнӑ.
Мероприяти тӗллевӗ вара ҫапларах:чӑвашсен йӑли-йӗркине амӑшӗнчен хӗрне, ашшӗнчен ывӑлне парса хӑварасси. Фестиваль Тури Ачакри 19-мӗш ӗмӗрти чӑваш хресченӗн музейӗнче иртнӗ.
Чӑваш патшалӑх культурӑпа ӳнер институтӗнче «Традиции и современность в национальном музыкальном фольклоре» (чӑв. Наци музыка фольклорӗн йӑли-йӗрки тата хальхи самана) темӑпа республика шайӗнчи семинар иртнӗ. Унта теори пӗлӗвне панипе пӗрлех практика занятийӗсем те пулнӑ. Семинара культурӑпа ӳнер сферин учрежденийӗсенче ӗҫлекен преподавательсене йыхравланӑ.
Чӑваш халӑх артистки, институтӑн доценчӗ Августа Уляндина, сӑмахран, «Халӑх юрри хальхи вӑхӑтра» уҫӑ лекци ирттернӗ. Чӑваш ташӑ культурин хӑйне евӗрлӗхӗ ҫинчен Чӑваш Енӗн тата Раҫҫей Федерацийӗн культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Людмила Нянина каласа кӑтартнӑ.
«Куславккасем» ентешлӗх тата Куславкка районӗн администрацийӗ хореографи конкурсӗ ирттерме йышӑннӑ. Ӑна Людмила Нянина тата Владимир Милютин ячӗпе ирттереҫҫӗ.
Людмила Нянина — ташӑ ӳнерӗнче пуян опыт пухнӑ ӑста, культура колледжӗнче хореографи дисциплинисене вӗрентет. Ӑна «Чӑваш Республики умӗнчи тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» орденпа та чысланӑ.
Владимир Милютин — балетмейстер, этнохореограф, педагог.
«Ташӑ эрешӗсем» конкурс юпа уйӑхӗн 22-мӗшӗнче Тӗрлемесри культура ҫуртӗнче иртӗ. Унта хутшӑнас кӑмӑллисен заявкӑна конкурсчен икӗ кун маларах парса ӗлкӗрмелле.
+0.3 °C