Ксения Собчак журналистка ячӗпе чӗлхесене хӳтӗлеме ыйтса ҫыру янӑ. Ӑна «Контактра» халӑх сетӗнчи «Тутарсем Собчакшӑн» (Татары за Собчак) пуҫару ушкӑнӗнче пичетленӗ. Уҫӑ ҫырура тутар, чӑваш, пушкӑрт тата Раҫҫейри ытти чӗлхене хӳтӗлеме ыйтнӑ.
Пӗлменнисене пӗлтерер: Ксения Собчак Раҫҫей Президенчӗ пулас шухӑшлине пӗлтернӗ.
«Пирӗн тӑван тутар чӗлхине хӳтӗлеме ыйтатпӑр пулин те пирӗн ҫырӑвӑмӑрӑн тӗллевӗ политика сӗмӗллӗ. Тутар чӗлхине кӑна мар, пушкӑрт, чӑваш, якут, мари тата ҫӗршыври ытти наци чӗлхисене хӳтӗлеме ыйтатпӑр», — тенӗ ҫырура.
Маларах Чӑваш халӑх сайчӗ «Ирӗклӗх» общество организацийӗ республикӑра граждансен прависене хӗсӗрлениyе палӑртнине пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер: ку влаҫ органӗсен ӗҫӗ-хӗлне ҫутатса паракан сайтсене пырса тивет тенӗччӗ.
Чӑваш кӗнеке издательствинче ҫӗнӗ кӗнеке кун ҫути курнӑ. Унӑн ячӗ — «История чувашской литературы XX века. Часть 2 (1956―2000 годы)». Кун пирки Чӑваш Енӗн Информполитика министерстви пӗлтерет.
Ҫак кӗнеке Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗн ученӑйсен канашӗн пуҫарӑвӗпе кун ҫути курнӑ. Вӑл — «История чувашской литературы XX века» кӗнекен иккӗмӗш пайӗ. Малтанхи кӗнекинче чӑваш литературин XX ӗмӗрӗн пӗрремӗш ҫурринчи аталанӑвӗ пирки ҫырнӑ пулсан, кунта 1956‒2000 ҫулсенчи чӑваш литературине кӑтартнӑ. Иккӗмӗш кӗнекене иртнӗ ӗмӗрти асӑннӑ тапхӑрта ӗҫленӗ писательсен хайлавӗсене кӗртнӗ, тишкерӳллӗ статьясемпе пӗрлех Хӗветӗр Уярӑн, Ухсай Яккӑвӗн, Юрий Скворцовӑн, Геннадий Айхин портречӗсене вырнаҫтарнӑ.
Паян Чӑваш Енре Патшалӑх Канашӗн вунвиҫҫӗмӗш черетлӗ сессийӗ иртрӗ. Унта депутатсем яланхиллех чылай ыйту пӑхса тухрӗҫ. Хӑш-пӗр саккуна улшӑну кӗртрӗҫ, хӑшӗсене ҫӗнетрӗҫ. Сессие итленисенчен камӑн асӗнче мӗн юлӗ те, анчах ҫак йӗркесен авторӗ Григорий Данилов депутат тухса калаҫнисенчен пӗринче чӑвашла пуплерӗ. Ӑнланманнисене вӑл куҫарса парассине йӗркелеме ыйтрӗ. Ку ыйтӑва парламент тивӗҫтерчӗ, пурне те куҫармалли аппаратсем йӑпӑр-япӑр валеҫсе пачӗҫ.
Чӑн та, Чӑваш Енре икӗ чӗлхе пулнине шута илсе депутатсем те икӗ чӗлхепе калаҫма пултараҫҫӗ. Коммунистсен партийӗн пайташӗ Григорий Данилов Чӑваш Енри пенсионерсене пурӑнма кирлӗ чи пӗчӗк виҫене палӑртнӑ чух «халӑх тарҫи» хӑй шухӑшне чӑвашла палӑртрӗ.
Кӑҫалхи иккӗмӗш вӗренӳ ҫулӗнчен ачасем тӑван чӗлхе тесе вырӑс е чӑваш чӗлхине вӗренесси аслисенчен, тата тӗрӗсрех каласан, вӗсен ашшӗ-амӑшӗнчен, килӗ. Ҫак кунсенче шкулсенче ҫине тӑрса пухусем ирттереҫҫӗ, унта ашшӗ-амӑшӗ чӗлхене суйласа вӗренӳ ертӳҫисен ячӗпе заявлени ҫырма тивӗҫ.
Тӑван чӗлхе текен предмета хальхи вӑхӑтра 1—7-мӗш классенче вӗрентеҫҫӗ, аслӑрах классенче регион компоненчӗ шучӗпе чӑваш чӗлхине ӑша илеҫҫӗ.
Тӑван чӗлхе предметпа халиччен пирӗн республикӑра наци чӗлхисенчен пӗрне, чӑваш чӗлхине, вӗрентнӗ. Малашне ку предмета палӑртма ашшӗ-амӑшне ирӗк парӗҫ. Кунта икӗ чӗлхерен пӗрне суйлама тивӗ. Кун пирки Чӑваш Енӗн Вӗренӳ министерствин шкулчченхи тата пӗтӗмӗшле вӗренӳ пайӗн пуҫлӑхӗ Антон Ширшов «Хыпар» издательство ҫуртне пӗлтернӗ.
Сӑмах май, Чӑваш Енри шкулсенче вырӑс чӗлхине вӗрентессине хӗсӗрленипе хӗсӗрлеменнине нумаях пулмасть Рособрнадзор тӗрӗсленӗ.
Чӑваш наци конгресӗн юбилейлӑ 10-мӗш съезчӗ умӗн Чӑваш Енӗн культура министрӗ Константин Яковлев ЧНК президенчӗпе Николай Угасловпа тӗл пулнӑ.
Тӗлпулу ӗнер, юпа уйӑхӗн 23-мӗшӗнче, иртнӗ. Унта пысӑк пӗлтерӗшлӗ съезда йӗркелесе ирттерессипе ҫыхӑннӑ ыйтусене сӳтсе явнӑ, тӗллевсене палӑртнӑ.
Каласа хӑвармалла, Чӑваш наци конгресӗ йӗркеленнӗренпе 25 ҫул ҫитнине халалласа юпа уйӑхӗн 27–28-мӗшӗсенче Шупашкарта нумай мероприяти иртӗ. 28-мӗшӗнче вара съезд пулӗ, унта Раҫҫейӗн тӗрлӗ регионӗнчен тата чикӗ леш енчен 320 делегат килсе ҫитмелле. Унсӑр пуҫне юпа уйӑхӗн 27-мӗшӗнче «Раҫҫейри чӑваш наци-культура автономийӗсен паянхи ӗҫӗ-хӗлӗ: ҫивӗч ыйтусем тата вӗсене татса памалли майсем» ятпа «ҫавра сӗтел» иртӗ. Унта тӳре-шара, чӑваш наци-культура пӗрлешӗвӗсен хастарӗсем, ЧНК президиумӗн пайташӗсем хутшӑнӗҫ. Ҫав кунах уяв концерчӗ пулӗ.
«Ирӗклӗх» общество организацийӗ тӗрӗслев ирттернӗ. Вӗсен пӗтӗмлетӗвӗ ҫапларах: республикӑра граждансен прависене хӗсӗрлеҫҫӗ. Ку влаҫ органӗсен ӗҫӗ-хӗлне ҫутатса паракан сайтсене пырса тивет.
Общество организацийӗ палӑртнӑ тӑрӑх, вырӑнти хӑйтытӑмлӑх органӗсен официаллӑ сайчӗсене, ӗҫ тӑвакан, саккун кӑларакан тата суд влаҫӗсен органӗсен сайчӗсене вырӑсла ҫеҫ хатӗрленӗ. Тӗп страница чӑвашлах-ха, анчах ӑна та пулин сайра-хутра ҫӗнетеҫҫӗ.
«Ирӗклӗх» организаци ҫак ҫитменлӗхсене пӗтерме ыйтнӑ. Ҫакна шута илмесен организаци йӗрке хуралӗн тата суд органӗсенчен пулӑшу ыйтасси пирки пӗлтернӗ.
Тӗменти патшалӑх университечӗн психологипе педагогика институтӗнче шӑматкун чӑваш чӗлхин пӗрремӗш урокӗ иртнӗ. Вӑл тӑрӑхри Ксения Маслова Фейсбукра пӗлтернӗ тӑрӑх, пӗрремӗш урокра алфавитпа паллашнӑ, ударени правилисемпе, хупа сасӑсем мӗншӗн хыттӑн янӑранипе.
Вӗренекенсем урока ӑша хывма тӑрӑшса нумай ыйтнӑ. Вӗсем, сӑмахран, щ тата ҫ саспаллисен янӑравӗпе кӑсӑкланнӑ.
Ксения Маслова ятлӑ хӗр Фейсбукра ҫырнӑ тӑрӑх, занятисем малашне те иртмелле. Унта чӑваш чӗлхи вӗренес текен кирек хӑш ҫулти ҫынна та йыхравлаҫҫӗ, пурне те кӑмӑлтан йыхравлӗҫ, чӑваш чӗлхине вӗрентӗҫ.
Красноярск крайӗнчи патшалӑхӑн ӑслӑлӑх вулавӑшӗнче вӑл тӑрӑхра пурӑнакансем ӑсталанӑ наци пуканисен куравӗ уҫӑлӗ. «Кукла в национальной одежде» (чӑв. Наци тумӗллӗ пукане) курав чӳк уйӑхӗн 2-мӗшӗнче ӗҫлесе кайӗ.
Унта вырӑс, украин, тутар, нимӗҫ, поляк, белоруҫ, эрмен, кӑркӑс, долган, эвенк, ненец, якут тата ытти халӑх пуканисене кӑтартӗҫ.
Хитре наци тумтирне кӑтартакан курава ҫамрӑк та пултаруллӑ ал ӑстисене палӑртас, Красноярск крайӗнчи наци нумай енлӗхӗпе (унта 150 ытла наци пурӑнать) паллаштарма йӗркелеҫҫӗ.
Ӑмӑртӑвӑн финалне чӑваш пукани те тухнӑ. Татьяна Каримован пукани —
ҫиччӗмӗш номерлӗ. Уншӑн сасӑлас тесен ҫак каҫӑпа пӑхмалла: http://ddn24.ru/news?id=238. Сасӑлама страницӑн аялти пайне куҫмалла.
Тольятти хулинчи Чӑваш наципе культурин автономийӗ тӑрӑшнипе иртнӗ шӑматкун, юпан 14-мӗшӗнче, черетлӗ хут «Чӳклеме» уяв иртнӗ. Ӑна вырӑнтисем чӑваш чӗлхине, литературине, культурине тата йӑли-йӗркине сыхласа хӑварса аталантарас тӗллевпе йӗркелеҫҫӗ.
«Все мы — Россия» (чӑв. Эпир пурте — Раҫҫей) информаци порталӗ пӗлтернӗ тӑрӑх кашни ҫул кунта ҫӗршер-ҫӗршер чӑваш пухӑнать. Кӑҫал 300 ытла ҫын килсе ҫитнӗ — вырӑнтисем те, ытти хуларисем те пулнӑ.
Уявра наципе культура автономийӗн ертӳҫине Александр Бикмурзина тата пултарулӑх ушкӑнӗсене хисеп хучӗсемпе чысланӑ, чӑваш халӑхӗн йӑли-йӗрки пирки ӳкернӗ фильмпа паллашнӑ. Ҫавӑн пекех уява пынисем тӗрлӗ апат-ҫимӗҫпе паллашма пултарнӑ, чӑваш апатне тутанма пултарнӑ, вырӑнти чӑвашсен пултарулӑхӗпе паллашайнӑ.
Паллах, уяв юрӑ-кӗвӗсӗр иртмен. Пултарулӑх ушкӑнӗсем Самартан та, Тольяттинчен те, Чӗмпӗр облаҫӗнчен те ҫитнӗ. Ачасем те хӑйсен пултарулӑхӗпе халӑха савӑнтарнӑ.
Ҫитес ҫул Чӑваш Енре мӗнле ҫулталӑк пулӗ? 2018 ҫулта Чӑваш Ҫуттакӑларуҫи Иван Яковлев ҫуралнӑранпа 170 ҫул ҫитет. Ҫавна май Чӑваш Енре ҫитес ҫула Иван Яковлева халаллама йышӑннӑ. Аса илтерер: Яван Яковлевич 1848 ҫулхи ака уйӑхӗн 25-мӗшӗнче ҫуралнӑ.
Ҫуттакӑларуҫӑн пултарулӑх еткерне асра тытас тесе тата ҫавра ҫула шута илсе ЧР Культура министерстви ҫитес ҫула Иван Яковлев ҫулталӑкӗ пулнине пӗлтерме хушу проектне хатӗрленӗ. Ӑна каярахпа ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев алӑ пусӗ.
Палӑртса хӑварар: Иван Яковлев Атӑлҫи тата Урал тӑрӑхӗнчи халӑхсене ҫутта кӑларас, вӗрентес тесе нумай тӑрӑшнӑ, наци кадрӗсем хатӗрленӗ.
Сӑмах май, Чӑваш Енре 2015 ҫул Константин Иванов ҫулталӑкӗ пулнӑ.
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (23.12.2024 15:00) тӗтреллӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 755 - 757 мм, 0 - -2 градус сивӗ пулӗ, ҫил 3-5 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр-хӗвелтухӑҫ енчен вӗрӗ.
| Мускав район сучӗ ЧАП пӗтермелли йышӑну тунӑ. | ||
Пулӑм хуш... |