Арӑмӗпе тата ҫулталӑкри хӗрӗпе тӗнче курса ҫӳрекен чӑваш велоҫулҫӳревҫи Никита Тӗнче хальхинче, аса илтерер, Финлянди енне ҫул тытрӗ. Ҫемье Финляндинчен тухса Швецие ҫитнӗ.
Никита Тӗнче Инстаграмра ҫырнӑ тӑрӑх, Швецинче ватӑ юман патӗнче чарӑннӑ май ӑна чӑваш юманӗ ҫинчен каласа кӑтартнӑ.
Финляндинех таврӑнар-ха. Унта мӗнпур кӑтартӑва икӗ чӗлхепе: финла тата шведла — ҫыраҫҫӗ иккен. Турку — Швецин унчченхи тӗп хули. Ӑна шведсем йӗркеленӗ. Швед чӗлхи Финляндинче — фин чӗлхипе пӗр тан чӗлхе. «Кӑтартса ҫырнисене ҫавӑнпа та икӗ чӗлхепе ҫыраҫҫӗ. Пирӗн вара Чӑваш Енре чӑвашла ҫыраймаҫҫӗ» — тесе ҫырнӑ Никита хӑйӗн сайтӗнче.
«Раҫҫее юратмасть тесе шухӑшлама кирлӗ мар. Раҫсейӗпех ҫӳренӗ эпӗ. Унӑн вӗҫсӗр-хӗрсӗр уҫлӑхне, ҫыннисене питӗ юрататӑп. Анчах ҫынсене телейлӗ тата йӑлтах тӗрӗс пултарас килет. Тӑван ҫӗршыв вӑл — пӗр япала, патшалӑх вӑл тепӗр пулнине нихӑҫан та ан манӑр», — уҫӑмлатнӑ Никита Тӗнче.
Никита Тӗнче ҫемйипе Швецие ҫитнӗ. Аса илтерер: вӑл мӑшӑрӗпе Настьӑпа тата хӗрӗпе Аяпа велосипедпа ҫула тухнӑ.
Ҫемье кашни ҫӗршывра йӳнӗ е тӳлевсӗр пурӑнмалли кӗтес тупма тӑрӑшать. Стокгольмра вӗсене ӑннӑ – 72 ҫулти Кристиан Чӑваш Енри ҫынсене мӑнукӗсем вырӑннех йышӑннӑ. Арҫын тискер чӗрчунсене ҫӑлас енӗпе ӗҫлет. Кун пирки Никита Тӗнче хӑйӗн сайтӗнче ҫырса кӑтартнӑ.
Вӗсем акӑлчанла калаҫнӑ. Кристиан пӗчӗк Айӑна шведла калаҫма вӗрентнӗ. Настя вӗсем патӗнчен каяс умӗн борщ пӗҫерсе кӑтартнӑ. Кун пирки Кристианӑн мӑшӑрӗ тахҫанах ӗмӗтленнӗ-мӗн.
Тӗнчесем малалла ҫул тытнӑ. Вӗсем шыв хӗрринче чарӑнма тӑрӑшаҫҫӗ, мӗншӗн тесен Европӑра шӑрӑх тӑрать.
Ҫӗртме уйӑхӗн 9-24-мӗшӗсенче Никита Тӗнче (Васильев, вӑл хушаматне улӑштарни пирки хыпарланӑччӗ) Чӑваш Енри мӗнпур районпа хулана ҫитме палӑртнӑ. Вӑл хӑйӗн пек велосипедпа ҫӳреме кӑмӑллакансемпе тур ирттерӗ, ӑна Республика кунне халаллӗ.
Тура хутшӑнакансем 15 кунра 1200 ҫухрӑма парӑнтарӗҫ. Старт ҫӗртмен 9-мӗшӗнче Шупашкарти Анне палӑкӗ умӗнче 10 сехетре пуҫланӗ. Унтан ҫул Ҫӗнӗ Шупашкаралла выртӗ. Кун хыҫҫӑн маршрут ҫапларах: Сӗнтӗрвӑрри хули – Куславкка – Вӑрмар – Тӑвай – Канаш – Комсомольски – Елчӗк – Патӑрьел – Шӑмӑршӑ – Улатӑр – Пӑрачкав – Йӗпреҫ – Вӑрнар – Ҫӗмӗрле – Хӗрле Чутай – Етӗрне – Элӗк – Красноармейски – Ҫӗрпӳ – Муркаш – Шупашкар. Тӗп хулана ҫӗртме уйӑхӗн 24-мӗшӗнче, Республика кунӗнче, таврӑнӗҫ.
Ҫулҫӳревҫӗсем музейсемпе паллӑ вырӑнсене ҫитме, ҫынсемпе тӗл пулма палӑртнӑ. Вӗсем палаткӑсенче ҫӗркаҫӗҫ, кунне 80-100 ҫухрӑм кайӗҫ. Каннӑ чухне ку таранччен 50 пин ҫухрӑма парӑнтарнӑ Никита ҫулҫӳреври самантсем пирки каласа кӑтартӗ.
Никита Тӗнчепе ҫула тухас килет-и? 89083061044 номерпе шӑнкӑравлӑр.
Тӗнче тӑрӑх велосипедпа ҫӳрекен паллӑ ҫулҫӳревҫӗ Никита Васильев хӑйӗн хушаматне улӑштарнӑ. Ӗнер вӑл кун пирки «ВКонтактри» хӑйӗн страницинче пӗлтернӗ.
«Мӗншӗн эп кӑна турӑм-ха? — Ак, сӑмахран, кайран ман ачасем манран пирӗн хушамат мӗншӗн Васильев пулнине ыйтӗҫ, вӑл мӗне пӗлтернипе кӑсӑкланӗҫ. Ман епле хурав пала тивӗ-ши ун чухне? Тахҫан-тахҫан чӑвашсем христос тӗнне йышӑннӑ чухне темле пуп пирӗн мӑн асаттене Ваҫук ята панӑ темелле-ши? Ҫук, мана ку кӑмӑла каймасть», — пӗлтернӗ вӑл хӑйӗн шухӑшне. Ҫавах та Васильев хушамат япӑх пулманни пирки те асӑннӑ Никита. 26 ҫул унпа ҫӳренӗ пулин те пӗрре те вӑл унӑн пурнӑҫне йывӑрлатман.
Паллӑ ҫулҫӳревҫӗ Никита хӑйне валли Тӗнче хушамата суйланӑ. Хӑй ӑнлантарнӑ тӑрӑх ку унӑн тӗнчери вырӑнне кӑтартӗ, тӗнчере вӑл мӗн ӗҫӗпе аппаланнине.
Никита Васильев велосипедпа Китая ҫитнине пӗлтернӗччӗ. Вӑл халӗ те унтах-ха.
Никитӑна ҫав ҫӗршыври полицейскисем тытса чарнӑ. Пакунлисемпе ӳкерӗннӗ сӑнсене вӑл халӑх тетелӗнчи страницине кӑларса хунӑ.
Хэнань провинци полицейскийӗсем ӑна юпа уйӑхӗн 17-мӗшӗнче тытса чарнӑ. Телефонне туртса илмен, ҫавӑнпа вӑл мӗн пулса иртнине тӗнче тетелне вырнаҫтарнӑ.
«Полицире 7-мӗш сехет ларатӑп. Мана халь те ярасшӑн мар. Куҫаруҫӑ та тупрӗҫ. Велосипеда ӑҫтан туяннине тӗпчерӗҫ. Вӗсем эпӗ Раҫҫейрен велосипедпа килнине ӗненмерӗҫ. Эпӗ Китая хӑш енчен кӗнине ыйтрӗҫ, мӗншӗн тесен паспортра пичет ҫук, виза ҫинче ҫекӗл ҫеҫ. Манӑн Китайра юлташсем пур-и? Ҫапла та ыйтрӗҫ», — ҫырнӑ Никита.
Чӑваш велоҫулҫӳревҫи Никита Васильев Казахстанри Семей (маларах Семипалатинск) хулине ҫитнӗ. Область тӗп хулинче вӑл хӑйне валли культурӑллӑ кану йӗркеленӗ — Фёдор Достоевский музей-ҫурчӗпе паллашнӑ, вырӑс ҫыравҫи унта хӑйӗн ссылкине ирттернӗ.
Малалла ҫулҫӳревҫӗ вырӑнти Абай ячӗллӗ музыкӑпа драма театрне ҫитнӗ. Никита ҫырнӑ тӑрӑх вӑл спектакле пӗрремӗш хут куракан пек лекнӗ. «Эпӗ пӗр ҫул ытла Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче вӑй хутӑм. Техника пайӗпе. Хамӑн ӗҫе вара пӗрре те залран курман, чаршав хыҫӗнчен кӑна», — пӗлтерет велоҫулҫӳревҫӗ хӑйӗн кун кӗнекинче. Унсӑр пуҫне театр атмосфери унӑн кӑмӑлне питӗ килӗшни пирки палӑртать.
Асилтеретпӗр, Никита Васильев велосипедпа Шупашкартан иртнӗ 2015 ҫулхине тухнӑ. Унан планӗнче — Владивостока ҫити ҫитесси. Хӗллехи вӑхӑта вӑл Вӑтам Азинче ирттернӗ, Казахстанра, Таджикистанра, Кӑркӑсстанра, Узбекистанра пулнӑ. Велоҫулҫӳрев вӑхӑтӗнче чӑваш каччи хӑй мӗн курнипе, вырӑнти сӑнсемпе паллаштарать. Ҫывӑх вӑхӑтра унӑн Казахстанпа Раҫҫей чиккине каҫма тивӗ.
Ҫӗнӗ Шупашкарти ача-пӑчапа ҫамрӑксен 1-мӗш спорт шкулне нумаях пулмасть хулари велосипедистсем сезона вӗҫленине палӑртма пухӑннӑ. Пуҫтарӑннӑ-пуҫтарӑннах вӗсем асӑннӑ спорт шкулӗн велоспорт уйрӑмӗ 40 ҫул тултарнине те, «Йӗп ҫинчи хӗвел» физкультура юхӑмне йӗркеленӗренпе 10 ҫул ҫитнине те палӑртнӑ.
Ҫӗнӗ Шупашкарта велоспорт пуҫланса кайни тата унӑн аталанӑвӗ Василий Яковлевпа ҫыхӑннӑ-мӗн. Халӗ вӑл пирӗнпе ҫук пулин те ӑна пӗлекенсем ятне ырӑпа асра тытаҫҫӗ.
Велосипедистсен балӗ тесе ят панӑ уява тӗрлӗ шайри велотупӑшура ӑмӑртнӑ тӗнче класлӑ спорт маҫтӑрӗсем — Александр Осипов, Виктор Иванов, Вениамин Григорьев, Владимир Трофимов, Федор Пушкин, Сергей Иванов пырса ҫитнӗ.
Чӑн та, 40 ҫул хушшинче маларах асӑннӑ спорт шкулӗ республика чысне шоссе ҫинче тупӑшура, маутинбайк тата бэимикс енӗпе хӳтӗленӗ вуншар спортсмена вӗрентсе кӑларнӑ. Антон Чудиновских тата Дмитрий Белянкин, сӑмахран, ҫамрӑклах Раҫҫейри тата тӗнчи шайӗнчи ӑмӑртусенче ҫӗнтерме тытӑннӑ. Дмитрий ҫӗршыв чемпионӗ ята хальлӗхе 5 хутчен ҫӗннӗ, хӑй вӑл 29-та. Икӗ урапаллӑ «урхамаха» маттур «ҫӑварлӑхлама» пултарнине вӑл уява пухӑннисем умӗнче тепӗр хутчен кӑтартса панӑ.
Ҫак кунсенче Адыгейӑри Майкоп хулинче Нумай куна тӑсӑлакан пӗтӗм тӗнчери велочупу иртнӗ. «Кавказ турӗ» ят панӑскер пиллӗк куна тӑсӑлнӑ. Унта Молдава, Австри, Белоруҫ, Украина тата Раҫҫей спортсменӗсем хутшӑннӑ. Пиллӗк кунта вӗсен Адыгейӑри ҫулсене пӗтӗмпе 570 километр тӑршшӗ парӑнтарма тивнӗ.
Пӗтӗм тӗнчери велотурта Чӑваш Республикинчен хутшӑннӑ Дмитрий Игнатеьв юлашки тапхӑрти ӑмӑртура ҫӗнтернӗ. Юлашки тапхӑрта спортсменсем Каменмостский тата Победа поселоксем хушшинчи 10 километра парӑнтарнӑ. Ҫавӑн йышши рельефлӑ ӑмӑртура Дмитрий кӑтартӑвӗ — чи лайӑххи.
Пӗтӗмӗшле зачетра вӑл 19-мӗш вырӑн йышӑннӑ.
Ҫӗртмен 27-мӗшӗнче Шупашкарти ШӖМ управленийӗн хурал уйрӑмне шӑнкӑрав ҫитнӗ пулнӑ — велосипед вӑррине тытни ҫинчен пӗлтернӗ.
Вӑл кунхине 18:30 сехет тӗлнелле 10 ҫулхи арҫын ача Граждан урамӗнчи 131 ҫурт подъездӗнче «тимӗр лашине» кӑкарса хӑварнӑ. Хӑй вара 10 минутлӑх юлташӗ патне кӗнӗ. Тантӑшӗ патӗнчен тухсан велосипед ҫухалнине асӑрханӑ. Арҫын ача аптраса ӳкмен, хӑйӗн юлташӗпе поъезд умӗнче ларакансенчен унӑн ҫӳрев хатӗрӗ ӑҫта кайса кӗме пултарни ҫинчен ыйтма пуҫланӑ. Пӗри вара палламан ҫынна асӑрханӑ пулать — вӑрӑ велосипеда йӑтса Мата Залка урамӗ еннелле кайнӑ иккен. Аслисем ача-пӑчана хӳтте кӗме шухӑшланӑ — вӑрӑ ҫулӗпе йӗрлесе кайнӑ. Вӑрра кӗске вӑхӑт хушшинчех тытнӑ, вӑл кӑнтӑр-хӗвеланӑҫ пасарне ҫитме ӗлкӗрнӗ иккен. Полици ӗҫченӗсене те шӑнкӑравланӑ.
Велосипед вӑрри 55 ҫулта иккен. Тӗпчесе пӗлнӗ хыҫҫӑн ӑна хайхи ҫакӑн йышши ӗҫсемшӗн малтан та явап тыттарнӑ пулнӑ имӗш.
Вӑрланӑ велосипед хакӗ 5 000 тенкӗ пулнӑ. Хӑйне ярса иличчен вӑрӑ «тимӗр лашана» 500 тенкӗпе палламан ҫынна сутса яма та ӗлкернӗ иккен.
+29.3 °C