РИА Рейтинг паян Раҫҫейӗн тӗрлӗ тӑрӑхӗсенчи шалу укҫисен шайне танлаштарнӑ. Ун валли Джини коэфицциентне усӑ курнӑ вӗсем. Ку меслетпе статистикӑра анлӑн усӑ кураҫҫӗ — вӑл халӑхри танмарлӑха лайӑх кӑтартса парать имӗш. Ун виҫи 0%–100% хушшинче вырнаҫнӑ. Енчен те пурте пӗрешкел ӗҫ укҫи илсе тӑнӑ пулсан Джини коэфицциентчӗ 0% танлашнӑ пулӗччӗ. Халахра танмарлӑх ӳснӗ ҫем ҫак коэффициент та 100% патнелле талпӑнать.
Чӑвашри шалӑва пӑхса тухнӑ хыҫҫӑн пирӗн тӑрӑхри Джини коэфицциентчӗ 31%-па танлашнӑ. Чи пысӑк виҫесем вара Мускавра тата Чечня, Дагестан, Тыва республикисенче иккен. Мускавра вӑл 39,3% пулсан, Чечня республикинче 40,1% таранах ҫитет имӗш. Вӑтамран пӑхсан вара Раҫҫейри шалу укҫисен танмарлӑхӗ Яппунпа Португали патшалӑхӗсенчипе пӗр тан — вӗсенче Джини коэфицциентчӗ 37,7% ҫитет.
Танлаштарнӑ май РИА Рейтинг эксперчӗсем уйӑхне 9 пинрен сахалрах тата 75 пинрен ытларах илекенсен йышне пӑхнӑ иккен. Пирӗн республикӑра 20,6% ӗҫлекен ҫын 9 пинрен сахалрах илет имӗш. Пуянсен йышӗ вара пӗчӗк — 1 процента та ҫитмест (0,8%). Пирӗнешкел пуян маррисен йышне кӳршӗлле тӑрӑхсенчен Мари Элпе Мӑкшӑ республикисем, Кировпа Чӗмпӗр облаҫӗсем кӗреҫҫӗ.
Юпа уйӑхӗн 23-мӗшӗнче Атӑлҫи федераци округӗнчи Вӑрман хуҫалӑхӗн департаменчӗ вӑрмансемпе епле усӑ курнин ыйтӑвӗпе видеоконференци ирттернӗ. Унта ҫак енпе ӗҫлекенсем Чӑваш Енрен те хутшӑннӑ.
Пирӗн республикӑра вӑрманпа усӑ курнишӗн федераци умӗнчи парӑм 16 миллион тенке ҫитсе кайнӑ, ҫав шутран ҫуррине яхӑнӗ — тара панишӗн татӑлмалли тупра. Тепӗр майлӑ каласан, вӑрманпа усӑ куракан 498 арендатортан парӑмлисем — 11,6 проценчӗ е 58-шӗ. Республикӑн ҫутҫанталӑк ресурсӗсен тата экологи министерстви парӑмлисен шутне чакарассипе ҫине тӑни пирки ӗнентерет. Ҫакна ҫирӗплетме цифра та илсе панӑ: кӑҫалхи кӑрлач уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне пулнипе танлаштарсан парӑм виҫи 3 миллион тенкӗ чакнӑ. Тӳлеве шыраса илессишӗн материалсене суд приставӗсем патне ярса пани те пулать. Приставсем ҫине тӑнипе, акӑ, «Вертикаль» текен обществӑран 2,3 миллиона яхӑн парӑм шыраса илнӗ. Йӗркене пӑсакан арендаторсене, сӑмах май, вӑрман хуҫалӑхӗпе усӑ курмалли ҫинчен калакан килӗшӗве малалла тӑсса памаҫҫӗ.
Анчах тупрана вӗсем хӑйсен ырлӑх-пурлӑхӗ валли уйӑрмӗҫ — кӗнеке кӑларма ярӗҫ.
Республикӑра ача-пӑча валли шӑрҫалакансен кӗнекисен алҫырӑвӗсен конкурсне ирттернӗ. Ӗҫсене ӗҫ тӑвакан влаҫра, ӑслӑлӑхра, общество организацийӗсенче, аслӑ шкулсемпе вулавӑшсенче тӑрӑшакансенчен тӑракан комисси хакланӑ. Хайхисем авторсен чӗлхине, стильне, композицине, ҫавӑн пекех вӑл е ку кӗнеке ача-пӑчашӑн мӗнпе усӑллӑ пулассине тишкернӗ. Конкурса 19 автор пурӗ 27 ӗҫ тӑратнӑ иккен. Сӑмах май, пӗлтӗр ун пек кӑмӑллисем сахалрах пулнӑ — ун чухне 16 автор 17 алҫыру сӗннӗ.
Ҫапла вара кӑҫалхи конкурсра шкул ҫулне ҫитменнисемпе кӗҫӗн классенче вӗренекенсем валли тесе Арсений Тарасов ҫырнӑ «Чӑваш кӗпи» кӗнеке 50 пин тенке тивӗҫнӗ. Вӑтам шкул ӳсӗмӗнчисем валли шӑрҫаланӑ хайлавсенчен Владислав Николаевӑн «Хула хӗрачин ялти путишӗсем» ал ҫырӑвне палӑртнӑ. Ҫак кӗнекене кун ҫути кӑтартма хыснаран 75 пин тенкӗ тивӗҫӗ. Аслӑ классенче вӗренекенсем валли вара республика гранчӗ шучӗпе Елен Нарпи «Пӑрлӑ шыври хӗвел пайӑрки» кӗнеке пичетлеме пултарӗ.
Кӑҫалхи кӑрлач–ҫурла уйӑхӗсенче Чӑваш Енри предприятисем 9,3 миллиард тенкӗ тупӑш илнӗ. Асӑннӑ тапхӑра тупӑшпа вӗҫленисем — 394 организаци. Ҫав вӑхӑтрах тӑкаклисем те ҫук мар паллах. Асӑннисем — 167 предприяти.
Шел те, анчах асӑннӑ тапхӑрта тӑкаклӑ ӗҫленисен шучӗ ӳсни сисӗнет. Процентпа илсен, 6,4 процент нумайланнӑ. Тепӗр майлӑ каласан, мӗнпур организацие илсен вӗсенечн 30-а яхӑн проценчӗ тупӑш илеймен. Тӑкаклисем транспортпа ҫыхӑну сферинче уйрӑмах йышлӑ-мӗн. Ӑслӑлӑх енчен ҫӗнӗлӗхсем шухӑшласа кӑларакансем вара пурте тенӗ пекех тупӑш курнӑ.
Раҫҫейӗн премьер-министрӗ Дмитрий Медведев шучӗпе регионсене хавхалантарас тытӑма лайӑхлатмалла тесе шухӑшлать. Вырӑна укҫа-тенкӗ илӗртме пултаракан федераци субъекчӗсене ҫӗршыв влаҫӗсен те ытларах пулӑшмалла. Укҫа-тенкӗ ӗҫлесе илекенсене кӗмӗле сахалтарах пани тӗрӗс мар.
Ҫывӑх вӑхӑтра пирӗн ҫӗршывра конкуренцие аталантармаллин регионти стандартне йӗркелемелле. Регионсене инвестици илӗртме пулӑшма вара ятарлӑ агентство йӗркелемелле. Юлашкинчен асӑнни «пӗр чӳрече» текен тытӑма ҫаврӑнмалла.
Ҫемьери иккӗмӗш е ун хыҫҫӑнхи ача ҫуралсан тӳлекен амӑш капиталне парассине маларах 2016 ҫулччен тесе палӑртнӑччӗ. Халӗ, ав, вӑл вӑхӑта тӑсасси пирки калаҫма тытӑнчӗҫ. «Тӑсаҫҫех» тесе Раҫҫейӗн вице-премьерӗ Ольга Голодец та палӑртнӑ иккен. Ун шучӗпе амӑш капиталӗн вӑхӑтне правительство тепӗр виҫ ҫуллӑха тӑсма йышӑнма пултарать.
Амӑш капиталне урӑх майпа усӑ курма ирӗк памӗҫ-и тесе ыйтсан, Голодец ун валли сӑлтав ҫук тесе шухӑшланине пӗлтернӗ. Вице-премьер шучӗпе хӗрарӑмсен 97 проценчӗ ҫавах ҫак укҫана ипотека валли ярать.
2013 ҫулта пирӗн ҫӗршывра миллиардерсен шучӗ унчченхи ҫулхинчен 12 процент чакнӑ. Ку вӑл вӗсен 422 ҫынтан 371 ҫын таран юлнӑ. Ҫапла пӗтӗмлетнӗ кӑҫалхи деклараци кампанине пӗтӗмлетнӗ хыҫҫӑн Федерацин налук служби.
361 ҫын ҫулталӑкри тупӑш 1 миллиардран пуҫласа 10 миллиард тенкӗ тесе кӑтратнӑ. Унчченхи ҫул ҫавӑн йышшисем 409-ӑн пулнӑ иккен. Ҫав вӑхӑтрах 10 миллиард тенкӗрен ытла тупӑш илнисен шучӗ те чакнӑ. Унччен вӗсем 13-ӗн пулнӑ, халӗ — 10-ӑн.
Ҫулталӑкра 1 миллион тенкӗрен пуҫласа 10 миллион тенкӗ тупӑш илнисен йышӗ вара 21,3 процент хушӑннӑ. Ун пеккисем ҫӗршывӗпе пурӗ 443 196 ҫын. 10–100 миллионлисем — 25,3 пин ҫын (хайхисен йышӗ 0,8 процент чакнӑ); 100–500 миллионлисем — 3,8 пин ҫын (5,12 процент сахалрах); 500 миллион тенкӗрен пуҫласа 1 миллиард таран тупӑш илнисем — 528-ӑн (14,84 процент чакнӑ).
Ҫак уйӑхӑн пуҫламӑшӗ тӗлне Чӑваш Енре ӗҫ укҫи парӑмӗ 3,4 миллион тенкӗпе танлашнӑ. Чӑвашстат уйӑх каяллахи ҫав кунпа танлаштарса пӑхнӑ та парӑм виҫи ҫав тапхӑртинчен 51,7 процент чакнине асӑрханӑ. Федерацин Атӑлҫи регионӗнчипе те виҫсе хакланӑ. Пирӗн патри ӗҫ укҫи парӑмӗ чи пӗчӗкки иккен.
Ӗҫ укҫипе парӑмлисене отрасльсем тӑрӑх та тишкерсе тухнӑ. Пӗтӗмӗшле ӗҫ укҫи парӑмӗнчен пысӑк пайӗ — 2,3 миллионӗ — ял хуҫалӑх предприятийӗсене пырса тивет иккен. Тепӗр тесен, кунтан тӗлӗнмелле мар та пулӗ — ку енпе лару-тӑру яланах ҫавӑн пек пулнӑ-тӑр.
Ҫитменнине халӗ ял хуҫалӑх отарслӗшӗн ӗҫҫи тапхӑрӗ пулнине шута илсен ӳпкелеме те йывӑр тейӗн. Анчах, мӗн тӑвӑн, ҫынсем айӑплӑ мар — вӗсене шалӑва вӑхӑтра тӳлемелле. Хӑш-пӗр чухне пуҫлӑхсене судпа айӑпласа та ӗҫ укҫине тӳллетерме тивет. Ав, Улатар районӗнчи, Аверьев фермера ҫапла айӑпланӑ хыҫҫӑн вӑл шӑкӑрттин кӑна хӑйӗн ӗҫченӗсене 2,2 миллион тенкӗ тӳлесе татнӑ.
Республикӑн Патшалӑх Канашӗнчи КПРФ фракцийӗн ертӳҫи Дмитрий Евсеев шкулсене банк терминалӗ лартассипе ҫыхӑннӑ «тӗлӗнтермӗшсен» хуравне шырать иккен. Депутат патне Ҫӗнӗ Шупашкарти шкулсенчен пӗринче ашшӗ-амӑшӗ пӗлтернӗ-мӗн. Унта шкулта апат ҫинишӗн тӳлеме банк терминалӗ лартма ашшӗ-амӑшӗнчен укҫа пухни пирки хыпарланӑ имӗш.
Администраци тӗрӗсех хӑтланни пирки иккӗленнине кура Дмитрий Евсеев Чӑваш Ен правительствине ыйтса ҫырнӑ. ЧР Министрсен Кабинечӗн пуҫлӑхӗ Иван Моторин Шупашкарти тата Ҫӗнӗ Шупашкарти шкулсенчи терминалсене республика е хула хыснисен е хысна мар тупра шучӗпе вырнаҫтарнине пӗлтернӗ. Ашшӗ-амӑшӗнчен ку тӗллевпе укҫа пухман имӗш.
«Банк терминалӗ лартма укҫа пухнӑ урӑх фактсем пулсан мана пӗлтерме ыйтатӑп», — тенӗ-мӗн КПРФ фракцийӗн ертӳҫи.
Ҫук-ха, Патшалӑх Канашӗн депутачӗсем хальлӗхе йышӑнман-ха ӑна. «Чӑваш Республикин 2014 ҫулхи тата 2015-мӗшпе 2016 ҫулсенчи планлӑ тапхӑрти республика хысни» саккун проектне Чӑваш Енӗн Министрсен Кабинечӗн ларӑвӗнче ырланӑ.
Ҫитес ҫулта республика хыснин тупӑш пайӗ 31,4 миллиард тенкӗпе танлашмалла, ҫав шутран 10,3 миллиарчӗ хыснана федераци хыснинчен килекен тавӑрса памалла мар укҫа-тенкӗ. Тупӑш пайне 34,6 миллиард планланӑ. Правительствӑра йышӑннӑ проектпа депутатсем килӗшсен хыснан дефицичӗ республикӑра илме палӑртакан тупӑшӑн 15 проценчӗпе танлашӗ.
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (25.12.2024 21:00) тӗтреллӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 760 - 762 мм, -7 - -9 градус сивӗ пулӗ, ҫил 1-3 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа хӗвелтухӑҫ енчен вӗрӗ.
| Кӑлкан Александр Дмитриевич, чӑваш сӑвӑҫи, драматургӗ, тӑлмачӗ ҫуралнӑ. | ||
| Зайцев Юрий Антонович, чӑваш живописецӗ, фотографӗ вилнӗ. | ||
| Аслан Степан Степанович, чӑваш ҫыравҫи ҫут тӗнчерен уйрӑлса кайнӑ. | ||
Пулӑм хуш... |