Чӑвашстат ӗнер пӗлтернӗ тӑрӑх, статистика органӗ кӑҫалхи кӑрлач-ака уйӑхӗсенчи республикӑри демографи лару-тӑрӑвне пӗтӗмлетнӗ.
Малтанласа шутланӑ тӑрӑх, ҫуралакансен хисепӗ пӗлтӗрхи ҫав тапхӑртинчен пирӗн тӑрӑхра 142 ҫын ( 3,8%) сахалланнӑ. Ҫав вӑхӑтрах вилекенсен шучӗ 33 ҫын нумайрах. Ҫапла вара вилнисен шучӗ ҫуралнисенчен 44,5% йышлӑрах (2019 ҫулхи кӑрлач-ака уйӑхӗсенче ҫак хисеп 38,1% пулнӑ).
Кӑҫалхи тӑватӑ уйӑхра ҫуралнисенчен 1252 ача (мӗнпур ҫӗн кайӑкран 35,0%) — ҫемьери пӗрремӗш пепке, 1277 ача (35,7%) — иккӗмӗш, 781 ача (21,8%) — виҫҫӗмӗш, 269 ача (7,5%) — тӑваттӑмӗш е ун хыҫҫӑнхи.
Маларах асӑннӑ тапхӑрта ҫулталӑка ҫитмен 10 ача вилнӗ.
Мӑшӑрланакансен йышӗ пӗлтӗрхи танлаштаруллӑ тапхӑртинчен 79, е
6,3% сахалланнӑ, уйрӑлакансен йышӗ 314 тӗслӗх, е 24,5% чакнӑ.
«Рейтинг» информаци агентстви Раҫҫейре пурӑнакан ҫемьесен тупӑшне тишкернӗ. Мӗнпур вычета шута илсен Чӑваш Енри пӗр ачаллӑ ҫемьен уйӑхри вӑтам тупӑшӗ 26 496 тенкӗ юлать. Икӗ ачаллӑ ҫӗмьесенче вӑтамран 15 484 тенкӗ юлать. Ку кӑтартупа пирӗн республика ҫӗршывра 55-мӗш вырӑн йышӑнать. Вӑл енӗпе вӑл Крымран, Мари Элтан, Мордва Республикинчен, Чӗмпӗр облаҫӗнчен тата ытти хӑш-пӗр субъектран иртейнӗ.
2019 ҫулхи ҫав танлаштарӑмра Ямал-Ненецк автономи округӗ чи малта. Унта мӗнпур вычет хыҫҫӑн пӗр ачаллӑ ҫемьесен тупӑшӗ 101,6 пин тенкӗпе танлашнине шутласа кӑларнӑ. Иккӗмӗш тата виҫҫӗмӗш вырӑнсенчеи – Сахалин облаҫӗ (86,2 пин тенкӗ) тата Мускав (76,1 пин тенкӗ).
Кӑшӑлвируспа чирлисем валли пирӗн республикӑра 103 койка ҫеҫ юлнӑ. Ку вӑл ҫав чир ернисем валли хатӗрленӗ мӗнпур (1613) койкӑн 6,4 проценчӗ пулать. Ку цифрӑна Чӑваш Ен Сывлӑх сыхлав министерстви ҫӗртмен 14-мӗшӗнче пӗлтернӗ.
Кӑшӑлвируса пула йышӑннӑ чарӑва тапхӑрӑн пӑрахӑҫлама инфекци сарӑлнин коэффициенчӗ пирӗн тӑрӑхра — 0,93 (пӗрремӗш тапхӑра куҫма вӑл 1-рен пысӑк пулмалла мар); пушӑ койкӑсен фончӗ — 16,9% (50 процентран ытларах кирлӗ); 100 пин ҫын пуҫне COVID-19 тӗрӗслевӗ — 131,6 (70-тен кая мар пулмалла).
Ҫапла вара пирӗн республика чарӑва пӑрахӑҫлассин пӗрремӗш тапхӑрӗ ҫине пульницӑсенче вырӑн ҫитменнишӗн куҫаймасть. Пӑхса хӑварнӑ 609 койкӑран 305-рен кая мар пушӑ кирлӗ.
Ҫав вӑхӑтрах республика ертӳҫи Олег Николаев Чӑваш Ен кӑшӑлвирус тӑрӑмне ҫӗнес ҫул ҫине тӑнине палӑртнӑ. Юлашки сакӑр кунта сывалакансен шучӗ чирлекенсенчен виҫ хут пысӑкрах пулнине пӗлтернӗ.
Ҫӗршывӑн ытти регионӗнче чарӑва пӑрахӑҫлассин тӗрлӗ тапхӑрӗ ҫине куҫма пуҫланӑ. Унчченхиллех куҫайманнисем – Чӑваш Енпе Мордва Республики.
Чӑваш Ен Сывлӑх сыхлав министерстви кӑшӑлвируспа чирлекенсен официаллӑ статистикине пичетленӗ.
Ҫӗртме уйӑхӗн 13-мӗшӗнче каҫхи ҫиччӗ ҫитеспе пӗлтернӗ тӑрӑх, кӑшӑлвируспа 3956 ҫын чирлет. Ҫав шутран Улатӑр районӗнче – 57 (0); Улатӑрта – 119 (+2); Элӗк районӗнче – 42 (+1); Патӑрьел районӗнче – 118 (+5); Вӑрнар районӗнче – 53 (+3); Йӗпреҫ районӗнче – 65 (+1); Канаш районӗнче – 124 (+4); Канашра – 132 (+2); Куславкка районӗнче – 29 (0); Комсомольски районӗнче – 132 (+1); Красноармейски районӗнче – 19 (0); Хӗрлӗ Чутай районӗнче – 118 (+1); Сӗнтӗрвӑрри районӗнче – 52 (0); Муркаш районӗнче – 138 (+2); Пӑрачкав районӗнче – 98 (0); Вӑрмар районӗнче – 99 (+0); Ҫӗрпӳ районӗнче – 94 (+4); Шупашкар районӗнче – 193 (+5); Шӑмӑршӑ районӗнче – 96(0); Ҫӗмӗрле районӗнче – 62 (0); Ҫӗмӗрлере – 151 (0); Етӗрне районӗнче – 234 (8); Елчӗк районӗнче – 55 (+1); Тӑвай районӗнче – 89 (0); Ҫӗнӗ Шупашкарта – 170 (+6); Шупашкарта – 1417 (+32).
Кӑшӑлвирус саманинче ӗҫсӗрлӗх центрӗсенче учетра тӑракансем йышланнӑ. Кун пирки Чӑваш Ен Ӗҫ тата социаллӑ хӳтлӗх министерстви пӗлтерет. Ӗҫлӗх центрне каякансен йышӗ ӳсни кӑҫалхи ака уйӑхӗнченпе вӑйлӑ сисӗннӗ. Пуш уйӑхӗнчен тытӑнса ҫу уйӑхӗн вӗҫӗччен ҫавӑн пеккисенчен 28,8 пин ытла заявлени йышӑннӑ. Унччен официаллӑ майпа тӑрӑшманнисем те ку саманара ӗҫлӗх центрӗсене кайма тытӑннӑ. Унччен ӗҫлеменнисемпе чылайранпа ӗҫсӗр ларнисем те ҫавӑнта учета тӑма ӑнтӑлаҫҫӗ.
Кӑҫалхи кӑрлач уйӑхӗнченпе пуҫласа ҫӗртме уйӑхӗн 1-мӗшӗччен ӗҫлӗх центрӗсенче 22,9 пин ҫын шутра тӑнӑ. Ку вӑл вӑйпиттисен 3,8 проценчӗ пулать. Пандеми вӑхӑтӗнче Чӑваш Енри 1,5 пин ытла ӗҫе вырнаҫнӑ.
Кӑшӑлвируспа чирлисем валли Чӑваш Енри пульницӑсенче пӑхса хӑварнӑ мӗнпур койкӑран 31 проценчӗ пушӑ. Ҫапла цифрӑна республикӑн влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче паян пӗлтернӗ. Анчах ҫакӑ республикӑра йышӑннӑ чару мерисене пӑрахӑҫлама май памасть. Ун валли койкӑсенчен ҫурри пушӑ пулмалла. Ӳпкене искусствӑлла майпа сывлаттармалли аппаратпа 28 ҫынна сывлаттараҫҫӗ.
Ҫак цифрӑсене кӑшӑлвирус сарӑлассине хирӗҫ ӗҫлекен оперштабӑн ларӑвӗнче асӑннӑ.
«Пандеми пуҫланнӑранпа ӳпкене искусствӑлла майпа сывлаттарнисен йышӗ 32-33 ҫынран ытла мар. Ҫав вӑхӑтрах паянхи кун тӗлне стационарсенче 1400 ытла ҫын. Ӗҫтешсем, статистикӑна тишкернӗ чух пӗр регионта та кун пеккине курман эпӗ», – тенӗ Чӑваш Ен Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев.
Ҫӗртме уйӑхӗн 6-мӗшӗ тӗлне Чӑваш Енре 3395 ҫын ҫӗнӗ кӑшӑлвирус инфекцийӗпе чирленӗ. 1625 ҫын сывалнӑ, 16 ҫын вилнӗ.
Улатӑр районӗнче 51 (паянхи кун тӗлне тата тепӗр 4 ҫын хутшӑннӑ) ҫын чирленӗ; Улатӑрта – 106 (+3 ); Элӗк районӗнче – 34 ( 0 ); Патӑрьел районӗнче – 112 ( 0); Вӑрнар районӗнче – 43 ( 0 ); Йӗпреҫ районӗнче – 63 ( +2 ); Канаш районӗнче – 96 ( 0); Канаш хулинче – 113 ( 0 ); Куславкка районӗнче 26 ( 0 ); Комсомольски районӗнче – 120 (0); Красноармейски районӗнче – 16 ( 0 ); Хӗрлӗ Чутай районӗнче – 101 ( +12 ); Сӗнтӗрвӑрри районӗнче – 50 ( +1 ); Муркаш районӗнче – 125 ( +2 ); Пӑрачкав районӗнче – 92 ( 0 ); Вӑрмар районӗнче – 95 ( 0 ); Ҫӗрпӳ районӗнче – 74 ( +6 ); Шупашкар районӗнче – 157 (+5); Шӑмӑршӑ районӗнче – 91 ( +2 ); Ҫӗмӗрле районӗнче – 61 ( 0 ); Ҫӗмӗрле хулинче – 139 (0); Етӗрне районӗнче – 208 ( +8 ); Елчӗк районӗнче – 51 ( +1); Тӑвай районӗнче – 86 ( +0); Ҫӗнӗ Шупашкарта – 148 ( +6 ); Шупашкарта – 1137 (+32.
Паян Чӑваш Ен Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев ҫӗнӗ кӑшӑлвирус инфекцийӗ сарӑлнине хирӗҫ ӗҫлекен республикӑри оперативлӑ штабӑн черетлӗ ларӑвне ирттернӗ.
Тӳрех палӑртар: кӑшӑлвируспа ҫыхӑннӑ чарӑвӑн I тапхӑрӗ ҫине ҫине куҫма республика хальлӗхе хатӗр мар. Кун пирки Роспотребнадзорӑн Чӑваш Енри управленийӗн пуҫлӑхӗ Надежда Луговская каланӑ. Республикӑра чирлекенсем ҫав-ҫавах нумай. Пушӑ койкӑсен хисепӗ 29 процент тесе каланӑ канашлура. Чарӑвӑн пӗрремӗш тапхӑрӗ ҫине куҫас тесен пушӑ койкӑсен хисепӗ 50 процентран ытларах пулмалла.
Ҫӑва ҫине каймалла марри пирки те калаҫнӑ. Масар ҫине пысӑк йышпа пухӑнса ӗҫсе ҫини (ҫапла, теприсем ӗҫкех ҫавӑраҫҫӗ Ҫимӗке) хакла ларма пултарасран шикленеҫҫӗ.
Пирӗн республикӑра вертолет лапамӗсем тӑвӗҫ тата вертолетсем туянӗҫ. 2024 ҫул тӗлне Чӑваш Енри 30-тан кая мар пациента пульницӑна вертолетпа илсе ҫитерӗҫ. Вертолет туянма федераци хыснинчен 30 миллион тенкӗ уйӑрнӑ ӗнтӗ.
Чӑваш Ене 5 медицина округне пайланӑ. Ҫурҫӗр медицина округӗнче — III шайри суран центрӗсем; Анӑҫ, Тӗп, Кӑнтӑр-Хӗвеланӑҫ тата Кӑнтӑр-Хӗвелтухӑҫ округӗсенче – II шайри суран центрӗсем. Кашни округра вертолет лапамӗсем пулӗҫ.
Чӑваш Ен Мари Элпа юнашар. Ҫавна май унти пациентсен пӗр пайне Шупашкара илсе килес шухӑшлӑ. Ҫакӑ вертолетпа усӑ курнин тата ӑна тытса тӑнин тӑкакне чакарма май парӗ.
Авиамедицина бригадисем валли сертификатлӑ 8 специалист пур, пурӗ 12 ҫынна вӗрентсе кӑларнӑ. 20-е яхӑн ҫынна авиамедицина енӗпе ятарлӑ пӗлӳ парӗҫ.
Акӑ, Чӑваш чӗлхи лабораторийӗн ҫу уйӑхӗнчи ӗҫне те хак пама вӑхӑт ҫитрӗ. Пысӑках ҫитӗнӳсем тума май килмерӗ пулин те иртнӗ уйӑхри кӑтартуран иртме май килчӗ-килчех. Иртнӗ уйӑхра пирӗн лаборатори пурӗ 37 014 ҫӗнӗ мӑшӑр хатӗрлеме пултарчӗ.
Тен, ку кӑтарту пысӑкрах та пулӗ пулӗччӗ, анчах та кӑшӑлвирус ӗҫлеме чӑрмантарни ҫав-ҫавах пирӗн ӗҫре те палӑрчӗ. Ҫавах та, наци вулавӑшӗ ӗҫлеменнине пула кӗнекесем тупма йывӑрланчӗ пулин те эпир вӗсене тупкаларӑмӑр — ҫапла май кӑтартусем те пӗчӗкех пулмарӗҫ.
Кӑшӑлвируса пула каннӑ вӑхӑтра пирӗн алла ытларах енӗпе Аркадий Гайдарпа Иван Тургенев хайлавӗсем лекрӗҫ. Аркадий Петрович хӑйӗн повеҫӗсене сыпӑксем ҫине пайлама юратманни пирӗн ӗҫе кӑшт йывӑрлатрӗ ҫав: калӑпӑшлӑ хайлавсене мӑшӑрлама ҫӑмӑлах мар. Ҫавах та ку ӗҫе эпир турӑмӑрах — «Параппанҫӑ кун-ҫулӗ», «Тимурпа унӑн команди» паянхи куна илсен мӑшӑрланнӑ. Хальхи вӑхӑтра «Вӑрҫӑ секречӗ» мӑшӑрланать (унта 3 пин ытла пуплевӗш).
Наци вулавӑшӗ майӗпен ӗҫлеме пуҫланине кура эпир те ҫӗнӗ кӗнекесемпе ӗҫлеме пуҫларӑмӑр. Пирӗн умра халь Николай Островскийӗн «Хурҫӑ мӗнле хӗрнӗ» тата «Тӑвӑлпа ҫуралнисем» хайлавӗсем, Иван Тургеневӑн «Умӗн» тата «Ҫурхи шывсем» кӗнекисем выртаҫҫӗ.
-2.7 °C