Кӑҫалхи кӑрлач-ҫу уйӑхӗсенче Улатӑр хулинче 98 ача ҫуралнӑ, вилекенсен йышӗ вара, ҫут тӗнчене килнисемпе танлаштарсан, темиҫе хут нумайрах — 231 ҫын.
Улатӑр сайтӗнче ҫырнӑ тӑрӑх, хулара кӑҫалхи пилӗк уйӑхра 47 арҫын ача тата 51 хӗрача кун ҫути курнӑ. 30 ача — ҫемьери пӗрремӗш ача, 44-шӗ — иккӗмӗш, 19-шӗ — виҫҫӗмӗш, 5-шӗ — тӑваттӑмӗш. Унсӑр пуҫне асӑннӑ тапхӑрта хулара пӗр йӗкӗреш ҫуралнӑ, икӗ ачана усрава илнӗ.
Улатӑрта кӑҫал демографи лару-тӑрӑвӗ япӑхланнӑ: ҫут тӗнчерен уйрӑлнӑ 231 ҫынран 102-шӗ — арҫын, 129-шӗ — хӗрарӑм. Пурнӑҫ тӑршшӗ арҫынсен вӑтамран — 66, хӑрарӑмсен 78 ҫулпа танлашнӑ.
Палӑртса хӑвармалла, хулара уйрӑлакан та мӑшӑрланакансенчен ытларах. Отчетлӑ тапхӑрта 49 мӑшӑр ҫырӑннӑ, 56 ҫемье саланнӑ.
Паян Раҫҫей Президенчӗ Владимир Путин ҫынсен ыйтӑвӗсене тӳрӗ эфирта хуравларӗ. Тем ҫинчен те ыйтрӗҫ темелле ҫынсем. Ҫав шутра унччен илнӗ ипотекӑн процент ставкине чакарассипе ҫыхннӑ ыйтӑва хускатакан арҫын та тупӑнчӗ. Иваново хулинче пурӑнакан нумай ача ашшӗ Раҫҫей Правительстви иртнӗ ҫулхи раштав уйӑхӗнче йышӑннӑ 1711-мӗш номерлӗ хушу пирки аса илтерчӗ.
Асӑннӑ ӗҫлӗ хутӑн тӑххӑрмӗш пунктӗнче унччен илнӗ ипотекӑн процент ставкине кӑҫалхи кӑрлачӑн 1-мӗшӗнчен пуҫласа 2022 ҫулхи раштавӑн 31-мӗшӗччен ҫемьере иккӗмӗш е виҫҫӗмӗш ача ҫуралсан чакарассине каланӑ. Тӑваттӑмӗш таат ун хыҫҫӑнхи ҫуралакансене ҫӑмӑллӑх лекмест пулса тухать.
Владимир Путин ку кӑлтӑка тӳрлетме шантарчӗ. Апла пулсан ачаллӑ ҫемьесене «ҫӗнӗ кайӑк» килсен унчченхи пысӑк процент ставкисене 6,5 процент таран чакарма май килӗ.
«Пӗр килограмм ҫӑнӑхран миҫе ҫӑкӑр пӗҫерме пулать?» Ҫапла ыйтнӑ Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев ӗнер Атӑл леш енче уҫӑлнӑ «Ҫамрӑксен хули» форума пухӑннӑ ҫамрӑксенчен.
Ҫак мероприяти кӑҫалхипе вуннӑмӗш хут иртет. Палаткӑллӑ уйлӑха кӑҫал пине яхӑн ҫамрӑк пуҫтарӑннӑ.
Михаил Васильевич форумри ҫамрӑксемпе калаҫнӑ май Чӑваш патшалӑх ял хуҫалӑх академийӗн студенчӗсемпе те сӑмахланӑ. Тӗрлӗ предприятире практика тухакан ҫак аслӑ шкул студенчӗсенчен вӑл пӗр килограмм ҫӑнӑхран миҫе ҫӑкӑр тухнине ҫеҫ мар, продукци мӗнле сутӑнни таранах ыйтса пӗлнӗ.
Форума студентсем ҫеҫ мар, шкул ачисем те, тӗрлӗ ҫӗрте ӗҫлекенсем хутшӑнаҫҫӗ.
Атӑл леш енчи «Ҫамрӑксен хули» форум ҫӗртме уйӑхӗн 10-мӗшӗнче хупӑнӗ.
Шупашкарти ача пахчисене ҫӳрекен шӑпӑрлансене ҫуллахи вӑхӑтра унчченхинчен урӑхларах апатлантарма йышӑннӑ. Шупашкар хула администрацийӗн вӗренӳ управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, иртнӗ уйӑхра ашшӗ-амӑшӗ хушшинче ыйтӑм ирттернӗ. Ӑна йӗркелекенсем ачасен ҫуллахи менюне епле йӗркелессине палӑртма тӗв тунӑ.
Ыйтӑма хутшӑннисенчен чылайӑшӗ рационта пахча-ҫимӗҫпе улма-ҫырла кирлӗреххине пӗлтернӗ. Ҫапла вара тӑварлӑ купӑстаран, хӗрлӗ кӑшмантан, тӑварлӑ хӑяртан хатӗрленӗ салатсем вырӑнне чӗрӗ хӑяр-помидор салачӗсем хатӗрлеме тытӑннӑ. Ҫӗнӗлӗх ҫӗртме уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче пурнӑҫа кӗнӗ. Ҫулла ӑш хыпнине кура ачасене улма-ҫырла сӗткенӗсем пама тытӑннӑ.
Шупашкарти ача пахчисенче тӑватӑ хутчен апатлантараҫҫӗ. Рациона ҫут ҫанталӑкӑн тӗрлӗ вӑхӑтне кура ылмаштарса пыраҫҫӗ.
Ҫӗртме уйӑхӗн 3-мӗшӗнче Йӗпреҫ районӗнче пӗчӗк ачасем килте пӗчченех ларнине асӑрханӑ. Кун пирки пӑшӑрханса ӳкнӗ кӳршӗсем васкавлӑ медпулӑшӑва тата полицие шӑнкӑравласа пӗлтернӗ.
Тӑватӑ ача килте темиҫе кун аслисемсӗр пулнӑ. Чи кӗҫӗнни – 8 уйӑхра, ыттисем 3-ре, 6-ра тата 7 ҫулта. Пӗчӗкскерсене пульницӑна ӑсатнӑ. Вӗсем ОРВИпе чирленӗ.
ШӖМ пӗлтернӗ тӑрӑх, ачасен ашшӗ шапаша кайнӑ, амӑшӗ вара эрехпе айкашнӑ. Полици тӗрӗслевӗ ирттернӗ хыҫҫӑн ачасен шӑпине татса парӗҫ.
Ҫулла ҫитсен массӑллӑ информаци хатӗрӗсем ачасем ҫӳлти хутран ӳкни пирки нумай ҫыраҫҫӗ, аслисене асӑрхануллӑ пулма ыйтаҫҫӗ. Ҫапах ашшӗ-амӑшӗ тимсӗрлӗхне пула шӑпӑрлансем шар курнӑ тӗслӗх пур. Ку ыйтӑва паян Правительство ҫуртӗнче иртнӗ планеркӑра Шупашкарти Пӗрлехи диспетчер службин пуҫлӑхӗ Валерий Гладков хускатнӑ.
Ӗнер тӗп хулари Стрелоксен 139-мӗш дивизийӗн урамӗнчи пӗр ҫуртра инкек пулнӑ. Тӑваттӑмӗш хутри балконран 11 ҫулти арҫын ача ӳкнӗ. Шел те, шӑпӑрлан васкавлӑ медпулӑшу киличчен сывлама пӑрахнӑ. Ку тӗлӗшпе халӗ тӗрӗслев иртет.
Николаев урамӗнчи 41-мӗш ҫуртра та чутах инкек пулман. Унта иккӗмӗш хутри чӳречерен арҫын ача сикнӗ. Ӑна «Облик» вӗренӳ центрӗн тӑрринче асӑрханӑ. Ача урине суранлатнӑ, ӑна Республикӑри ача-пӑча пульницине илсе кайнӑ. Ку ӗҫ тӗлӗшпе те тӗрӗслев иртет.
Нацин ача-пӑча электрон вулавӑшӗ чӑвашла кӑларнӑ, сайра тӗл пулакан тӑхӑр кӗнекепе пуянланнӑ.
Асӑннӑ электрон вулавӑша Раҫҫейӗн ача-пӑчан патшалӑх вулавӑшӗ йӗркеленӗ. Халӗ электрон вулавӑша ҫак хайлавсем пуянлатнӑ: Ефим Никтинӑн «Иван паттӑр» юмах-пьеси, вырӑсларан чӑвашла куҫарнӑ «Куян пӳрчӗ» юмах, Иван Мучин «Тавӑрпи» юмахӗ, «Улӑп» халапсен пуххи, «Чӗвӗл-чӗвӗл чӗкеҫӗм» ача-пӑча юрри, Трубина Мархвин «Шӗшкӗ» калавӗ, «Ӑслӑ сӑмахсемпе юптарусем» ваттисен сӑмахӗсен, каларӑшсен, тупмалли юмахсен пуххи.
Электрон вулавӑша маларах ача-пӑча литературин 19 кӗнекине кӗртнӗ. Вӗсене кирек хӑш самантра вулама тата PDF форматпа уҫласа илме пулать. Вулавӑш сайтӗнче регистрациленнишӗн укҫа тӳлемелле мар.
Чӑваш Енӗн тӗп хулинче пурӑнакан Евгения Николаевнӑпа Александр Олеговичӑн ҫемйинче ҫу уйӑхӗн 16-мӗшӗнче хӗр пӗрчи ҫуралнӑ. Телейлӗ ашшӗ-амӑшӗ тӗпренчӗкне Сафият ят панӑ. Кун пирки «Про Город» (чӑв. «Хула пирки») кӑларӑм хыпарлать.
Арап чӗлхинчен куҫарсан «Сафият» «таса», «ҫылӑхсӑр», «суйласа илни» тенине пӗлтерет иккен. Хӑйне евӗр ҫак ята кил хуҫи килӗштернӗ, мӑшӑрӗ вара унӑн шухӑшӗпе килӗшнӗ. Йыш хушнӑ ҫемьене Шупашкарти Мускав районӗн ЗАГС пайӗн ӗҫченӗсем саламланӑ, ҫирӗп сывлӑх, телей тата ӑнӑҫу суннӑ, хӗрне вара Раҫҫей гражданинӗн пӗрремӗш документне — ҫурални ҫинчен ӗнентерекен свидетельствӑна — панӑ.
Палӑртса хӑвармалла, ку ятпа Дагестанӑн пӗрремӗш киноактриси, чӗлхесӗр кино ҫӑлтӑрӗ Сафият Аскарова палӑрнӑ.
Республикӑри ашшӗ-амӑшӗн 82 проценчӗ ачине шкулта чӑваш чӗлхине вӗрентесшӗн. Регионти наци чӗлхине суйлакансен йышӗнче тӗрлӗ халӑх ачи пур. Шупашкарти 40-мӗш шкулта ав пур шӑпӑрлан та тенӗ пекех чӑваш чӗлхине тӑван чӗлхе пек мар, патшалӑх чӗлхи пек вӗренет.
Александр Марсович вӗрентекен ачасене хусканусем кӑтартса чӗлхене ӑнланма пулӑшать. Вӑл урока вӑйӑ евӗр те ирттерет. «Унччен эпир грамматикӑна, куҫарусене тӗпе хурса вӗрентнӗ тӗк, халӗ ку тытӑмран кӑштах пӑрӑнса калаҫӑва мала хуратпӑр», - тенӗ Александр Марсович «Чӑваш Ен» ПТРК журналистне. Вӑл Шупашкарти 40-мӗш шкулта ачасене чӑваш чӗлхипе литературине ӑса хывма пулӑшать.
Палӑртмалла: Александр Марсович кӑҫал республикӑра чӑваш чӗлхин тата литературин чи лайӑх вӗрентекенӗн ятне ҫӗнсе илнӗ. Халӗ вӑл Мускавра тӑван чӗлхе вӗрентекенӗсен хушшинче иртекен Пӗтӗм Раҫҫейри ӑсталӑх класӗнче Чӑваш Ен чысне хӳтӗлӗ. 2012 ҫулта маттур педагог унтан ҫӗнтерӳпе таврӑннӑ.
40-мӗш шкулта Таджикистанри, Литвари ачасем те ӑс пухаҫҫӗ. Вӗсем те чӑваш чӗлхине тӑван чӗлхе пек ӑса хывма суйланӑ. Кунашкал урокра тарӑн пӗлӳ параҫҫӗ. Чӗлхене патшалӑх чӗлхи пек суйланисене вара ытларах чӑваш халӑхӗн культурипе паллаштараҫҫӗ.
Пӗтӗм тӗнчери ачасене хӳтӗлемелли кун тӗлне Чӑваш Енре кӗске метражлӑ «Ҫӑматӑ» ятлӑ фильм ӳкернӗ. Унта ҫивӗч ыйту хускастнӑ: ашшӗ-амӑшӗ эрех ӗҫнӗрен ачисем шар кураҫҫӗ.
Фильма Владимир Синяев режиссер ҫу уйӑхӗн 27-мӗшӗнче тӗнче тетелне кӑларнӑ. Сюжечӗ куҫҫуль кӑларать. Амӑшӗ ывӑлне ҫӑматӑ парнелет. Ашшӗ киле мухмӑрлӑ килет те эрех шырать. Хайхискер ывӑлӗн ҫӑматне йӑтса тухса каять. Ача ашшӗ хыҫҫӑн ҫара уран чупать. Урамра вара – шартлама сивӗ. Арҫын ывӑлне юр ҫине тӗксе ярать. Вӑл ҫӑматӑна сутса эрех ӗҫет. Ачан урине тӑм илет. Ывӑлӗ пульницӑра выртнине пӗлсен ашшӗ ҫӑматӑна каялла илсе ачана парать. Анчах вӑл ӑна кирлӗ мар ӗнтӗ: арҫын ачан урине чӗркуҫҫи таран татнӑ…
Фильм авторӗ ҫапла каланӑ: «Миша рольне вылякан арҫын ача ӳкерӳ умӗн 3 уйӑх кӗлеткине пиҫӗхтернӗ, урине сивӗ шывпа сапнӑ. Фильма ӳкернӗ хыҫҫӑн вӑл чирлемен».
Фильмпа «Про Город» сайтӗнче паллашма май пур.
-1.7 °C