Ҫӗртме уйӑхӗн 3-мӗшӗнче Йӗпреҫ районӗнче пӗчӗк ачасем килте пӗчченех ларнине асӑрханӑ. Кун пирки пӑшӑрханса ӳкнӗ кӳршӗсем васкавлӑ медпулӑшӑва тата полицие шӑнкӑравласа пӗлтернӗ.
Тӑватӑ ача килте темиҫе кун аслисемсӗр пулнӑ. Чи кӗҫӗнни – 8 уйӑхра, ыттисем 3-ре, 6-ра тата 7 ҫулта. Пӗчӗкскерсене пульницӑна ӑсатнӑ. Вӗсем ОРВИпе чирленӗ.
ШӖМ пӗлтернӗ тӑрӑх, ачасен ашшӗ шапаша кайнӑ, амӑшӗ вара эрехпе айкашнӑ. Полици тӗрӗслевӗ ирттернӗ хыҫҫӑн ачасен шӑпине татса парӗҫ.
Ҫулла ҫитсен массӑллӑ информаци хатӗрӗсем ачасем ҫӳлти хутран ӳкни пирки нумай ҫыраҫҫӗ, аслисене асӑрхануллӑ пулма ыйтаҫҫӗ. Ҫапах ашшӗ-амӑшӗ тимсӗрлӗхне пула шӑпӑрлансем шар курнӑ тӗслӗх пур. Ку ыйтӑва паян Правительство ҫуртӗнче иртнӗ планеркӑра Шупашкарти Пӗрлехи диспетчер службин пуҫлӑхӗ Валерий Гладков хускатнӑ.
Ӗнер тӗп хулари Стрелоксен 139-мӗш дивизийӗн урамӗнчи пӗр ҫуртра инкек пулнӑ. Тӑваттӑмӗш хутри балконран 11 ҫулти арҫын ача ӳкнӗ. Шел те, шӑпӑрлан васкавлӑ медпулӑшу киличчен сывлама пӑрахнӑ. Ку тӗлӗшпе халӗ тӗрӗслев иртет.
Николаев урамӗнчи 41-мӗш ҫуртра та чутах инкек пулман. Унта иккӗмӗш хутри чӳречерен арҫын ача сикнӗ. Ӑна «Облик» вӗренӳ центрӗн тӑрринче асӑрханӑ. Ача урине суранлатнӑ, ӑна Республикӑри ача-пӑча пульницине илсе кайнӑ. Ку ӗҫ тӗлӗшпе те тӗрӗслев иртет.
Нацин ача-пӑча электрон вулавӑшӗ чӑвашла кӑларнӑ, сайра тӗл пулакан тӑхӑр кӗнекепе пуянланнӑ.
Асӑннӑ электрон вулавӑша Раҫҫейӗн ача-пӑчан патшалӑх вулавӑшӗ йӗркеленӗ. Халӗ электрон вулавӑша ҫак хайлавсем пуянлатнӑ: Ефим Никтинӑн «Иван паттӑр» юмах-пьеси, вырӑсларан чӑвашла куҫарнӑ «Куян пӳрчӗ» юмах, Иван Мучин «Тавӑрпи» юмахӗ, «Улӑп» халапсен пуххи, «Чӗвӗл-чӗвӗл чӗкеҫӗм» ача-пӑча юрри, Трубина Мархвин «Шӗшкӗ» калавӗ, «Ӑслӑ сӑмахсемпе юптарусем» ваттисен сӑмахӗсен, каларӑшсен, тупмалли юмахсен пуххи.
Электрон вулавӑша маларах ача-пӑча литературин 19 кӗнекине кӗртнӗ. Вӗсене кирек хӑш самантра вулама тата PDF форматпа уҫласа илме пулать. Вулавӑш сайтӗнче регистрациленнишӗн укҫа тӳлемелле мар.
Чӑваш Енӗн тӗп хулинче пурӑнакан Евгения Николаевнӑпа Александр Олеговичӑн ҫемйинче ҫу уйӑхӗн 16-мӗшӗнче хӗр пӗрчи ҫуралнӑ. Телейлӗ ашшӗ-амӑшӗ тӗпренчӗкне Сафият ят панӑ. Кун пирки «Про Город» (чӑв. «Хула пирки») кӑларӑм хыпарлать.
Арап чӗлхинчен куҫарсан «Сафият» «таса», «ҫылӑхсӑр», «суйласа илни» тенине пӗлтерет иккен. Хӑйне евӗр ҫак ята кил хуҫи килӗштернӗ, мӑшӑрӗ вара унӑн шухӑшӗпе килӗшнӗ. Йыш хушнӑ ҫемьене Шупашкарти Мускав районӗн ЗАГС пайӗн ӗҫченӗсем саламланӑ, ҫирӗп сывлӑх, телей тата ӑнӑҫу суннӑ, хӗрне вара Раҫҫей гражданинӗн пӗрремӗш документне — ҫурални ҫинчен ӗнентерекен свидетельствӑна — панӑ.
Палӑртса хӑвармалла, ку ятпа Дагестанӑн пӗрремӗш киноактриси, чӗлхесӗр кино ҫӑлтӑрӗ Сафият Аскарова палӑрнӑ.
Республикӑри ашшӗ-амӑшӗн 82 проценчӗ ачине шкулта чӑваш чӗлхине вӗрентесшӗн. Регионти наци чӗлхине суйлакансен йышӗнче тӗрлӗ халӑх ачи пур. Шупашкарти 40-мӗш шкулта ав пур шӑпӑрлан та тенӗ пекех чӑваш чӗлхине тӑван чӗлхе пек мар, патшалӑх чӗлхи пек вӗренет.
Александр Марсович вӗрентекен ачасене хусканусем кӑтартса чӗлхене ӑнланма пулӑшать. Вӑл урока вӑйӑ евӗр те ирттерет. «Унччен эпир грамматикӑна, куҫарусене тӗпе хурса вӗрентнӗ тӗк, халӗ ку тытӑмран кӑштах пӑрӑнса калаҫӑва мала хуратпӑр», - тенӗ Александр Марсович «Чӑваш Ен» ПТРК журналистне. Вӑл Шупашкарти 40-мӗш шкулта ачасене чӑваш чӗлхипе литературине ӑса хывма пулӑшать.
Палӑртмалла: Александр Марсович кӑҫал республикӑра чӑваш чӗлхин тата литературин чи лайӑх вӗрентекенӗн ятне ҫӗнсе илнӗ. Халӗ вӑл Мускавра тӑван чӗлхе вӗрентекенӗсен хушшинче иртекен Пӗтӗм Раҫҫейри ӑсталӑх класӗнче Чӑваш Ен чысне хӳтӗлӗ. 2012 ҫулта маттур педагог унтан ҫӗнтерӳпе таврӑннӑ.
40-мӗш шкулта Таджикистанри, Литвари ачасем те ӑс пухаҫҫӗ. Вӗсем те чӑваш чӗлхине тӑван чӗлхе пек ӑса хывма суйланӑ. Кунашкал урокра тарӑн пӗлӳ параҫҫӗ. Чӗлхене патшалӑх чӗлхи пек суйланисене вара ытларах чӑваш халӑхӗн культурипе паллаштараҫҫӗ.
Пӗтӗм тӗнчери ачасене хӳтӗлемелли кун тӗлне Чӑваш Енре кӗске метражлӑ «Ҫӑматӑ» ятлӑ фильм ӳкернӗ. Унта ҫивӗч ыйту хускастнӑ: ашшӗ-амӑшӗ эрех ӗҫнӗрен ачисем шар кураҫҫӗ.
Фильма Владимир Синяев режиссер ҫу уйӑхӗн 27-мӗшӗнче тӗнче тетелне кӑларнӑ. Сюжечӗ куҫҫуль кӑларать. Амӑшӗ ывӑлне ҫӑматӑ парнелет. Ашшӗ киле мухмӑрлӑ килет те эрех шырать. Хайхискер ывӑлӗн ҫӑматне йӑтса тухса каять. Ача ашшӗ хыҫҫӑн ҫара уран чупать. Урамра вара – шартлама сивӗ. Арҫын ывӑлне юр ҫине тӗксе ярать. Вӑл ҫӑматӑна сутса эрех ӗҫет. Ачан урине тӑм илет. Ывӑлӗ пульницӑра выртнине пӗлсен ашшӗ ҫӑматӑна каялла илсе ачана парать. Анчах вӑл ӑна кирлӗ мар ӗнтӗ: арҫын ачан урине чӗркуҫҫи таран татнӑ…
Фильм авторӗ ҫапла каланӑ: «Миша рольне вылякан арҫын ача ӳкерӳ умӗн 3 уйӑх кӗлеткине пиҫӗхтернӗ, урине сивӗ шывпа сапнӑ. Фильма ӳкернӗ хыҫҫӑн вӑл чирлемен».
Фильмпа «Про Город» сайтӗнче паллашма май пур.
Ыран – Пӗтӗм тӗнчери ачасене хӳтӗлемелли кун. Ҫулла сивӗ ҫанталӑкран пуҫланассине ӗнер сайтра хыпарланӑччӗ. Ҫавна май уяв мероприятийӗсене урӑх куна куҫарнӑ.
Ҫӗртме уйӑхӗн 1-мӗшӗнче Шупашкарта ачасем валли тӗрлӗ мероприяти ирттересси йӑлана кӗнӗ. Мускав ҫыранӗ хӗрринче ирттерме палӑртнӑ «Атӑл ҫинчи ачалӑх телейӗ» фестивале вырсарникуна, ҫӗртмен 3-мӗшӗ ҫине, куҫарнӑ. Вӑл 13 сехетре пуҫланӗ. «Амазони» этнокомплексра йӗркелеме палӑртнӑ «Ачалӑх йӑхӗнчен» программӑна ҫӗртмен 5-мӗшӗ ҫине куҫарнӑ, вӑл 11 сехетре пуҫланӗ. Шыв хунарӗсен «Ҫывӑхрах» фестивалӗ хӑҫан пуласси хальлӗхе паллӑ мар.
Аса илтерер: ҫӗртме уйӑхӗн 1-мӗшӗнче ҫӗрле сывлӑш температури 1 градус сивӗ таран анмалла. Кӑнтӑрла вара 6-11 градус кӑна ӑшӑ. Ку ака уйӑхӗн пуҫламӑшӗнчи ҫанталӑк пекех.
Ҫулталӑк пуҫланнӑранпа 18 ача чӳречерен тухса ӳкнӗ. Кӑтарту савӑнтармасть. Телее, ача вилнӗ тӗслӗх пулман.
Ҫӗрпӳре пурӑнакан Светлана Петрова каланӑ тӑрӑх, унччен 4 ҫулти ывӑлӗ нихӑҫан та чӳрече янахӗ ҫине хӑпарса выляман. Пӗр кун хӗрарӑм машинӑна ларса лавккана кайнӑ, ачине пиччӗшӗпе хӑварнӑ. Кӗҫех амӑшӗ патне килтен шӑнкарав ҫитнӗ: пӗчӗк ача иккӗмӗш хутран тухса ӳкнӗ. Вӑл часрах киле таврӑннӑ.
Пӗчӗкскере Республикӑри ача-пӑча клиника пульницине ӑсатнӑ. Вӑл шӑм-шакне хуҫман, ҫапах сурансӑр иртмен: пуҫ мими чӗтреннӗ. Халӗ ӑна тухтӑрсем сӑнаса тӑраҫҫӗ.
ЧР Сывлӑх сыхлавӗн министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, пӗлтӗр 27 ача чӳречерен тухса ӳкнӗ. Шел те, пӗр тӗслӗхре ача вилнӗ. Ҫулла ҫитнӗ май аслисен асӑрхануллӑ пулмалла, ачана пӳлӗмре пӗччен хӑвармалла мар.
ЧР прокуратурин сайтӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, Улатӑр районӗнчи пӗр шкулта вӗрентекен ачана хӗненӗ. Ку пӑтӑрмах пирки пӗлсен педагога ӗҫрен кӑларнӑ.
Чӑннипе, ҫав вӗрентекенӗн педгогика пӗлӗвӗ пулман та. Раҫҫей Геройӗ Н.М.Бударин летчик-космонавт ячӗллӗ шкул директорӗ ӑна ҫавах ӗҫе илнӗ. Хайхискер, физика предметне вӗрентекенскер, урок вӑхӑтӗнче пӗр класс ачине хӗненӗ.
Следстви палӑртнӑ тӑрӑх, ку кӑҫалхи нарӑс уйӑхӗн 13-мӗшӗнче пулнӑ. Ачана ҫапнине пӗлсен директор педагога ӗҫрен кӑларнӑ. Прокуратура ыйтнипе шкул ертӳҫине административлӑ майпа явап тыттарнӑ, 10 пин тенкӗ штраф тӳлеттернӗ. Вӗрентекен тӗлӗшпе те административлӑ протокол ҫырнӑ, ӑна та 10 пин тенкӗ штраф тӳлеттернӗ.
Патшалӑхӑн пӗрлӗхлӗ экзаменӗ ачасене хумхантарнине тавҫӑрма йывӑр мар. Ӑна мӗнле тытнинчен кайран ӑҫта вӗренме кӗресси, пурнӑҫ ҫулӗ те унран килет тесен те йӑнӑш мар-тӑр. Ҫитменнине тата вӗрентекенсем те ачасене: «Шкулта тӑрӑшмасан экзамен тытаймастӑр», — йышши ӳпкевпе аптӑратнине илтме тивет.
Паян Раҫҫейӗн Вӗренӳ министерстви «Контактра» халӑх ушкӑнӗнчи ППЭне халалланӑ пӗрлӗхре https://vk.com/ege 16 сехетрен пуҫласа 17 сехетчен психолог сӗнӳ-канаш парассине пӗлтерет.
Онлайн-консультацие психологи ӑслӑлӑхӗсен докторӗ, Мускаври патшалӑх психологипе педагогика университечӗн профессорӗ, психологипе 15 ытла кӗнеке кӑларнӑ Ольга Хухлаева ирттерӗ. Шкул пӗтерекенсене вӑл хӑйсене лӑпкӑ тытас, хумханас мар тесен мӗн тумаллине вӗрентӗ.
+19.3 °C