Ҫӑхавсенчен пӗри

Шупашкарти кадет корпусӗнче вӗренекенсемшӗн ҫӗнӗ вӗренӳ ҫулӗн малтанхи кунӗсем Пермьре тата Крымра пуҫланнине эпир пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер, кадетсене унта сбора илсе кайрӗҫ: 5-7-мӗш классене — Крыма, 8-11-мӗшсене — Перме.

«Правда ПФО» тӗнче тетелӗнчи хаҫатра пӗлтернӗ тӑрӑх, Пермьре ачасенчен хӑшӗсем хӑйсен воспитательне кӳреннӗ. Вӑл вӗсене тӗксе янӑ, усал сӑмахпа ятланӑ, япӑх сӑмахсемпе кӳрентернӗ имӗш.

Йывӑра илнӗскерсем Пермьри тата Чӑваш Енри ачасен правине хӳтӗлекен уполномоченнӑйсене ҫӑхавланӑ.

Воспитатель алӑ ҫӗклени тата сӑмахпа кӳрентерни пирки пӗлтернисен шутӗнче Чӑваш Енри сумлӑ та укҫаллӑ вырӑнсенче тар тӑкакан пуҫлӑхсен ывӑлӗсем пур-мӗн.

Шупашкарта Богдан Хмельницкий урамӗнчи ҫӳп-ҫап проводӗнче пӗчӗк ача виллине тупнине Чӑваш халӑхс айчӗ пӗлтерсе ӗлкӗрчӗ-ха. Аса илтерер, ӑна ӗнер, авӑн уйӑхӗн 16-мӗшӗнче, 14 сехетре тирпейлӳҫӗ асӑрханӑ. Вӑл йӗрке хуралҫисене чӗннӗ.

Халӗ ку пӑтӑрмахпа ҫыхӑннӑ ҫӗнӗлӗхсене пӗлтӗмӗр. РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри управленийӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, тин ҫеҫ ҫут тӗнчене килнӗ, анчах амӑшне пула пурӑнма май килмен пепке хӗрача пулнӑ. Ӑна 17-ри хӗр ҫуратнӑ. Ҫамрӑк хӗрарӑм хӑй айӑпне йышӑннӑ.

Хӗрарӑм авӑн уйӑхӗн 15-мӗш каҫхине ҫӑмӑлланнӑ. Унтан вӑл пӗчӗкскере ҫӳп-ҫап проводне тухса пенӗ. Ача вилнӗ.

17-ри хӗрарӑм тӗлӗшпе РФ Пуҫиле кодексӗн 106-мӗш статйипе тӗпчев пуҫарнӑ, тӗрлӗ экспертиза ирттерӗҫ.

Шупашкарта Богдан Хмельницкий урамӗнчи ҫӳп-ҫап проводӗнче пӗчӗк ача виллине тупнӑ. Ӑна ӗнер, авӑн уйӑхӗн 16-мӗшӗнче, 14 сехетре тирпейлӳҫӗ асӑрханӑ. Вӑл тӳрех йӗрке хуралҫисене чӗннӗ.

Ача ун чух сывламан ӗнтӗ. Полицейскисем вырӑна ҫитсен ҫав ҫуртра пурӑнакан ҫынсенчен ыйтса пӗлнӗ. Кинологсем те йытӑсемпе ӗҫленӗ. Ача амӑшне ҫийӗнчех тупнӑ.

Ҫав ҫуртра пурӑнакансем каланӑ тӑрӑх, ача амӑшӗ – ҫамрӑк хӗрарӑм, тен, студентка. Ахӑртнех, вӑл районтан килнӗскер. Хваттер унӑн пулман, вӑл тӑванӗсемпе е тусӗсемпе пурӑннӑ. Хӑй ҫӑмӑлттай пек курӑнмасть.

Халӗ полицейскисем ӗҫ-пуҫа уҫӑмлатаҫҫӗ.

Шупашкарта пурӑнакан хӗрарӑм ачине хваттерте пӗччен хӑварнӑ та хӑй лавккана тухса утнӑ. Каялла таврӑннӑ ҫӗре алӑк уҫӑлман – уҫҫи ҫӗмӗрӗлсе кайнӑ.

Ку «Садовый» микрорайонта аван уйӑхӗн 12-мӗшӗнче Дементьев урамӗнче пулнӑ. Киле кӗреймен хӗрарӑм Чӑваш Енри шыравпа ҫӑлав службине шӑнкӑравланӑ. Ара, ача хваттерте пӗчченех юлнӑ вӗт, тем курасси пулӗ.

Ҫӑлавҫӑсем вырӑна ҫийӗнчех ҫитнӗ, «Умелец» наборпа усӑ курса хваттере кӗмелли алӑка уҫнӑ. Юрать, ачапа нимӗн те пулман, вӑй йӗркеллех ларнӑ.

Комендант сехетне пӑхӑнманнисене штрафлама пуҫласшӑн. Прокуратура тата ЧР ШӖМӗ ҫакна регион шайӗнче йышӑнасшӑн. Ку ыйтӑва ӗнер республикӑри прокуратурӑра иртнӗ коллеги ларӑвӗнче ҫӗкленӗ.

ШӖМ палӑртнӑ тӑрӑх, Чӑваш Енре ҫӗрле тунӑ преступленисен йышӗ ӳсет. Айӑпӗ ҫул ҫитмен ачасемпе ӗҫлекен комиссин ҫӗрле полиципе рейда тухас килменнинче те пур тесе шухӑшлаҫҫӗ.

Ачасем 23 сехет хыҫҫӑн та урамра ҫӳреҫҫӗ. Кӑҫал ҫулла унашкал 100 ытла ачана общество вырӑнӗсенче асӑрханӑ. Республикӑра куншӑн штрафламаҫҫӗ. Мускавра, Питӗрте вара ашшӗ-амӑшне явап тыттараҫҫӗ. Ҫавӑнпа Чӑваш Енре те штрафлама сӗннӗ.

Чӑваш Ен прокурорӗ Василий Пословский ку сӗнӗве ырланӑ. Вӑл саккун проектне хатӗрлеме сӗннӗ. Ҫулла ачасене 23 сехетчен, ытти чухне 22 сехетчен ҫӳреме ҫеҫ ирӗк парасшӑн.

Ҫӗркаҫ Етӗрне районӗнчи Кӗҫӗн Чутай ялӗнче ҫулталӑк та тӑхӑр уйӑхри ача ҫухалнӑ. Шӑпӑрлан асламӑшӗпе аслашшӗ патӗнче пулнӑ. Ӗнер, каҫхи 17 сехет те 17 сехет тӗлӗнче, вӑл кил умӗнчи хӑйӑр купи ҫинче выляса ларнӑ. Тахӑш самантра аслисем йӑпӑртлӑха пӗччен хӑварнӑ. Ҫав самантпа усӑ курса пӗчӗкскер куҫӗ ӑҫталла курать, ҫавӑнталла утнӑ.

Шикленсе ӳкнипе аслисем пакунлисене пӗлтернӗ. Инкек пулнӑ вырӑна РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри управленийӗн специалисчӗсем, полицейскисем, Инкеклӗ ӗҫсен министерствин вырӑнти специалисчӗсем, тӳре-шара, «Лиза Алерт» шырав отрчӗн хастарӗсем, пӗр ял ҫыннисем пухӑннӑ. Пурте ачана шыранӑ. Паян ирхине, 8 сехет те 30 минутра, ялтан инҫех мар утар патӗнче ача макӑрнине илтнӗ. Пӗчӗкскер ҫавӑнта ҫӗр каҫнӑ.

Ҫӗнӗ Шупашкарта пултаруллӑ ачасем валли центр хута ярасшӑн. Хальлӗхе ку ыйтӑва сӳтсе яваҫҫӗ кӑна-ха.

Центр пултаруллӑ ачасене тупса палӑртма, вӗсене пулӑшма, аталанма май парӗ. Физикӑпа математика, инженери, лингвистика вӗренӗвӗн аталанӑвӗн центрне тӑвасси, ку енӗпе ҫанӑ тавӑрса вӗренекен ачасем валли профильлӗ сменӑсем, конференцисем, олимпиадӑсем ирттересси те планра.

Халӗ проекта пурнӑҫлама ӑҫтан укҫа уйӑрас ыйтӑва сӳтсе яваҫҫӗ. Учрежденин ҫул-йӗр карттине те хатӗрлеҫҫӗ.

Шупашкарта ашшӗпе амӑшӗ ывӑлне хӑйне евер ят панӑ – Добрыня. Ҫапла майпа ҫӗр ҫине Добрыня Никитич килнӗ. Ӑна Шупашкарти Калинин районӗнчи ЗАГС пайӗнче регистрациленӗ.

Ку ят – вырӑс халӑх эпосӗнчи пӑхаттир. Вӑл славян чӗлхинчен килнӗ, «ырӑ чунлӑ» тенине пӗлтерет. Сӑмах май, Добрыня Никитич чылай хулара пур, ашшӗ-амӑшӗ ачине ҫакнашкал ят пани питӗ сайра тӗслӗх мар иккен.

Калинин район администрацийӗн ЗАГС пайӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, халӗ арҫын ачасене ытларах Илья, Максим, Матвей, Михаил, Александр ят хураҫҫӗ. Хӗрачасен хушшинче Аня, Настя, Маша ятсем анлӑ сарӑлнӑ. Сайра тӗл пулаканнисен йышӗнче ҫаксем пур: Авелия, Алика, Аиша, Берта, Заряна, Каталея, Умар, Абдулло, Авдей, Аристарх, Гарик, Доминик.

Шупашкарти Трактор тӑвакансен проспектӗнче Кадет паркӗ уҫӑлнӑранпа вӑхӑт нумаях та иртмен-ха. Унта хула ҫыннисем вӑхӑта хаваспах ирттереҫҫӗ. Тӗп хуламӑрта ҫук типӗ фонтан та ӗҫлет, ача-пӑчана выляса савӑнмалли лаптӑксем те пур, аслисем те унти илемпе киленме пултараҫҫӗ.

Анчах Шупашкар хула администрацийӗн ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх, энергетика, транспорт тата ҫыхӑну управленийӗ парка япӑхлатакансем пирки хыпарлать. Ҫавна май вӑл хула ҫыннисемпе хӑнисем валли ятарлӑ йӗрке ҫырса хатӗрленӗ, ӑна паркра ҫакса хунӑ.

Хулари тӳре-шара пӗлтернӗ тӑрӑх, чечексене таптаса пӗтернӗ, саксене ватнӑ, илемшӗн сарнӑ гранит ваккине сапаланӑ, пӗр чуччу ҫинчи 3-4 ача, ҫутӑ хунарӗсене тӗкӗнекенсем... Ҫакӑн пек кӑмӑлсӑр ӳкерчӗк тӗл пулать иккен ҫӗнӗ паркра.

Шупашкарти 130-мӗш ача пахчине ҫӳрекен Лев Гренадёрский Максим Галкин ертсе пыракан «Лучше всех» кӑларӑма хутшӑннӑччӗ. Кӑларӑм ака уйӑхӗн 1-мӗшӗнче эфира тухнӑ. Халӗ 5 ҫулти ача Пӗтӗм Раҫҫейри конкурсра «Гид любитель. До 18 лет» номинацире тупӑшать.

Конкурса Раҫҫейри географи обществи йӗркелет. Унта хутшӑнакансен икӗ минута тӑсӑлакан ролик-видеоэкскурси ӳкерсе ярса памалла. Лев хутшӑнакан номинацие 600 ытла заявка панӑ.

5 ҫулти ача видеора Шупашкарти паллӑ вырӑнсем пирки сӑвӑласа каласа кӑтартать. Ӑна вӗсем амӑшӗпе ҫырнӑ. Лев Гренадёрские ҫӗнтерме пулӑшас килет-и? Youtube-канала кӗрсе курӑр. Жюри ҫӗнтерӳҫе палӑртнӑ чухне ролике миҫе ҫын пӑхнине, мӗнле хак панине шута илӗ.