Паян Чӑваш академи драма театрӑн ӗҫченӗсем СССР халӑх артисткин Вера Кузьминан асӑну палӑкӗ патӗнче пуҫтарӑннӑ. Аса илтерер: Вера Кузьминична Тӑвай районӗнчи Енӗш Нӑрваш ялӗнче 1923 ҫулхи чӳк уйӑхӗн 16-мӗшӗнче ҫуралнӑ.
Сумлӑран та сумлӑ сцена ӑстине асра тытнине палӑртса пухӑннӑ вӗсем. Театр халӑх тетелӗнчи хӑйӗн пабликӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, «сцена ҫинчи мӑнаҫлӑ рольсемшӗн, пурнӑҫри ырӑ кӑмӑлшӑн тав туса» вил тӑпри ҫине чӗрӗ чечек хунӑ.
«Вера Кузьмина ӗмӗрлӗхех пирӗн асра, пирӗн театрӑн чунӗнче…», – теҫҫӗ театрта.
Паян, чӳк уйӑхӗн 16-мӗшӗнче, вилӗмсӗр чӑваш поэчӗ Ҫеҫпӗл Мишши (1899-1922) ҫуралнӑранпа 126 ҫул ҫитрӗ.
Тӑван халӑхӑмӑр культуринче тарӑн йӗр хӑварнӑ поэт-реформатора, драматурга, прозаика, тӑлмача асра тытса паян Шурашкарти ун ячӗллӗ скверти палӑкра митинг ирттернӗ, чечек хунӑ.
Унта ҫыравҫӑсем, культура ӗҫченӗсем, ҫамрӑксем пуҫтарӑннӑ.
Чӳк уйӑхӗн 14-мӗшӗнче 23 сехет ҫурӑра ҫӑлавҫӑсем Атӑлтан 53 ҫулти арҫын виллине туртса кӑларнӑ. Ӑна Мускав ҫыранхӗрринчи носос станцийӗ ҫывӑхӗнче тупнӑ. Халӗ ӗҫ-пуҫа уҫӑмлатаҫҫӗ.
Ҫавӑн пекех иртнӗ талӑкра республикӑра икӗ пушар пулнӑ. Чантӑрта пӗр кил хуҫалӑхӗнче вутӑ ҫуннӑ. Ҫулӑма пушарнӑйсем киличчен сӳнтернӗ. Тӑвай округӗнчи Вӑтаяль ялӗнче 75 ҫулти хӗрарӑмӑн кил хуҫалӑхӗнче мунча ҫунма тытӑннӑ. Ҫулӑм шалти отделкӑна сиенлетнӗ.
Шупашкарт ҫамрӑк спортсмен Кирилл Степанов, икӗ алӑсӑр ҫуралнӑскер, ӑмӑртура ылтӑн медаль ҫӗнсе илнӗ кӑна мар, хӑйӗн рекордне те ҫӗнетнӗ.
Вӑл хусканупа тӗрев енчен сусӑр спортсменсен хушшинче иртнӗ Раҫҫей Кубокне хутшӑннӑ. Вӑл браспа 100 метр ишсе пӗрремӗш вырӑн йышӑннӑ. Кирилл финиша хӑйӗн рекордӗнчен 4 ҫеккунт маларах ҫитнӗ.
Кирилл хӑйӗн ӗмӗтне пурнӑҫлама талпӑнать – вӑл 2028 ҫулта Паралимпиадӑна хутшӑнасшӑн.
Паян Шупашкарти Ҫурҫӗр-Хӗвеланӑҫ районӗнчи 68 ҫурт вӗри шывсӑр тата ӑшӑсӑр тӑрса юлнӑ. Ҫавӑн сӑлтавӗ Павлов мичман урамӗнчи коммуналлӑ инкекпе ҫыхӑннӑ.
15 сехет тӗлне нумай хваттерлӗ 68 ҫуртра, 7 ача пахчинче, 3 шкулта, 3 больницӑра тата ача-пӑча пултарулӑхӗн ҫуртӗнче ӑшӑсӑр тата ӑшӑ шывсӑр ларнӑ.
Асӑннӑ ҫуртсем ҫак адрессемпе вырнаҫнӑ:
Павлов мичман урамӗнчи 24, 26, 28, 30, 31, 32, 34, 35, 36, 37, 38, 40, 42, 46, 48, 52, 54, 56, 58, 60, 62, 66, 68; Гузовский урамӗнчи 1, 3, 3/1, 5, 7, 9, 11, 13; Элкер урамӗнчи 1, 2, 4, 5, 6, 8, 9, 10, 12, 14, 16;
Университет урамӗнчи 9, 9/1, 11, 13, 15, 17, 19, 21, 23, 25, 27, 29, 31, 33, 35; Стрелоксен 149-мӗш дивизийӗнчи 4, 6, 8, 10, 13, 16, 18, 20, 22; Ахазов урамӗнчи 2, 6-мӗш ҫуртсем.
Паян, чӳк уйӑхӗн 14-мӗшӗнче, «Пирӗн юрӑсем» концерт иртӗ. Вӑл Чӑваш патшалӑх культура институтӗн концерт залӗнче пулӗ. Программӑна Чӑваш Енри композиторсен организацийӗн 85 ҫулхине халалланӑ.
Концертра аслӑ ӑрури тата хальхи вӑхӑтри композиторсен хайлавӗсем янӑрӗҫ: Василий Воробьёвӑн, Федор Павловӑн, Григорий Хирпӳн, Герман Лебедевӑн, Александр Васильевӑн, Александр Осиповӑн, Лолита Чекушкинӑн.
Ыран, чӳк уйӑхӗн 14-иӗшӗнче, паллӑ чӑваш ҫыравҫи Лидия Сарине 75 ҫул тултарать.
Ҫак кунсенче А. Гайдар ячӗллӗ вулавӑшпа ҫыравҫӑпа тӗлпулу иртнӗ. Унта Шупашкарти 22-мӗш вӑтам шкулта 4-мӗш класра вӗренекен кадетсене йыхравланӑ.
Лидия Михайловна ачалӑхри самантсене аса илсе каласа кӑтартнӑ, хӑйӗн сӑввисене вуласа панӑ. Лидия Михайловна халӑх юррисене те илемлӗ юрлать.
Ку канмалли кунсенче, чӳкӗн 15-мӗшӗнче, Шупашкарти «Пехет» агромаркетра Патӑрьел округӗн кунӗ иртӗ.
Унта пыракансене пуян программа кӗтет: «Пашьел»: «Чемен», «Умарина», «Ялкын», «Гармония» халӑх ансамблӗсен пултарулӑхӗпе киленме май пулӗ. «Паттӑр» спор шкулӗн спортсменӗсем фитнес-аэробика номерӗпе паллаштарӗҫ.
Ҫавӑн пекех аслисемпе ачасем ал ӗҫӗ енӗпе ӑсталӑх класӗсене хутшӑнайӗҫ. Сцена ҫинче чӑваш эстрада ҫӑлтӑрӗсем те юрӑсемпе савӑнтарӗҫ – Алексей Московский тата Сергей Лекеров пулӗҫ.
Паян Чӑваш кӗнеке издательстви 105 ҫул тултарать. Юбилей тӗлне «С книгой по жизни. Кӗнекепе пурӑнатпӑр: Чувашскому книжному издательству — 105 лет» кӗнеке кун ҫути курнӑ. Ӑна Ольга Федорова тата Ольга Иванова хатӗрленӗ. Ӳнерҫи – Наталия Орлова, макет оригиналӗ – Екатерина Васильевӑн.
Чӑваш кӗнеке издательстви 1920 ҫулхи чӳк уйӑхӗн 12-мӗшӗнче йӗркеленнӗ. Ҫав кун Шупашкарта чӑвашсен хушшинчи II Пӗтӗм Раҫҫейри канашсен съезчӗ уҫӑлнӑ. Унта пӗлтерӗшлӗ ыйтӑва пӑхса тухнӑ – Чӑваш патшалӑх издательствине уҫма йышӑннӑ. Унӑн пӗрремӗш ертӳҫи Александр Иванов (Ванюшке, 1897-1942) пулнӑ.
Паян Патшалӑх истори архивӗнче Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫинче ҫӗнтернӗренпе 80 ҫул ҫитнине халалласа «С пером и оружием» документлӑ курав уҫӑлать. Унти документсем фронтра пулнӑ чӑваш ҫыравҫисен кун-ҫулӗпе паллаштараҫҫӗ.
Вӑрҫа Чӑваш Енрен 208 пин ытла ҫын тухса кайнӑ. Вӗсен йышӗнче – ҫыравҫӑсемпе журналистсем те. Вӗсем ҫапӑҫнӑ вӑхӑтра та ҫырма чарӑнман, салтаксене хавхалантарнӑ.
Куравра Петӗр Хусанкайӑн, Яков Ухсайӑн, Леонид Агаковӑн, Илпек Микулайӗн, Василий Алагерӑн, Василий Алентейӗн, Александр Алкан, Алексей Талвирӑн, ҫавӑн пекех Василий Долгов литературоведӑн пурнӑҫӗпе тата ӗҫӗ-хӗлӗпе паллашма пулать.
Курав 14 сехетре ҫак адреспа уҫӑлӗ: Шупашкар хули, Уруков урамӗ, 2-мӗш «а» ҫурт.
-4.7 °C