РФ Вӗренӳ министерстви аслӑ шкулсенче ачасене пӑхмалли ятарлӑ пӳлӗмсем уҫӑсшӑн. Ку программӑна ҫулталӑк вӗҫленнӗ тӗле йышӑнасшӑн.

Ҫакна ҫамрӑк амӑшӗсене тата ашшӗсене пулӑшас тӗллевпе пурнӑҫа кӗртесшӗн. Ара, вӗсен те вӗренмелле, профессие алла илмелле. Кун пек майпа вара вӗсене ҫӑмӑллӑх кӳрӗҫ. Чылай ача ҫуратнӑ студент академи отпускне кайни е ӗҫлеме пӑрахни вӑрттӑнлӑх мар ӗнтӗ. Няня тытма укҫа хӗсӗкрех. Кунашкал ясли вара лекцисем, зачетсем, экзаменсем вӑхӑтӗнче ӗҫлӗ.

Кун пек ясли хӑш-пӗр аслӑ шкулта пур-мӗн. Анчах хальлӗхе чиновниксем ясли мӗн хак пулни пирки калаҫса татӑлаймаҫҫӗ. Пӗрисем кӑна патшалӑх хысни саплаштармалла тесе шухӑшлаҫҫӗ. Теприсем ашшӗ-амӑшӗпе аслӑ шкул хушшинче килӗшӳ пулмалла тесе палӑртать.

Ҫак кунсенче Адыгейӑри Майкоп хулинче Нумай куна тӑсӑлакан пӗтӗм тӗнчери велочупу иртнӗ. «Кавказ турӗ» ят панӑскер пиллӗк куна тӑсӑлнӑ. Унта Молдава, Австри, Белоруҫ, Украина тата Раҫҫей спортсменӗсем хутшӑннӑ. Пиллӗк кунта вӗсен Адыгейӑри ҫулсене пӗтӗмпе 570 километр тӑршшӗ парӑнтарма тивнӗ.

Пӗтӗм тӗнчери велотурта Чӑваш Республикинчен хутшӑннӑ Дмитрий Игнатеьв юлашки тапхӑрти ӑмӑртура ҫӗнтернӗ. Юлашки тапхӑрта спортсменсем Каменмостский тата Победа поселоксем хушшинчи 10 километра парӑнтарнӑ. Ҫавӑн йышши рельефлӑ ӑмӑртура Дмитрий кӑтартӑвӗ — чи лайӑххи.

Пӗтӗмӗшле зачетра вӑл 19-мӗш вырӑн йышӑннӑ.

Раҫҫейӗн Патшалӑх Думин Оборона енӗпе ӗҫлекен комитечӗн пайташӗ Алексей Журавлев («Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» парти) ҫара ҫулталӑкра пӗр хутчен кӑна илсе кайма сӗнет иккен. Хальхи вӑхӑтра вӑл ҫавӑн йышши саккун проектне хатӗрлет-мӗн.

Призыв вӑхӑтне ҫулталӑкра пӗрре кӑна йӗркелени ҫарта ҫамрӑксене аслисем хӗсӗрлессинчен сыхлама пулӑшать тата призывпа тӑкакланассине чакарать имӗш.

Аса илтеретпӗр, хальхи вӑхӑтра ҫара ҫуркунне тата кӗркунне илсе каяҫҫӗ. Унта 18-тан пуҫласа 28-а ҫитичченхисене пухаҫҫӗ. Служба вӑхӑчӗ — ҫулталӑк. Ку йӗркене 2008 ҫулта йышӑнчӗҫ. Ҫар прокуратури пӗлтернӗ ӑрӑх, уставпа пӑхман хутшӑнусен шучӗ ҫулсерен 15–20 процент чакать.

Маларах асӑннӑ комитетӑн тепӗр пайташӗн, Вячеслав Тетекинӑн (Коммунистсен партийӗ) шучӗпе кун пек саккун кӑларни укҫана перекетлеме кӑна пулӑшӗ. Либерал демократсен партийӗн комитечӗн пуҫлӑхӗн пӗрремӗш ҫумӗ Сергей Жигарев вара «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» парти пайташӗпе пӗр шухӑшлӑ.

Анчах та ку шухӑш хальлӗхе «тытман упа тирне сӳмеҫҫӗ» ваттисен сӑмахӗпе пӗр килет темелле пулӗ. Ку ыйтӑва РФ Патшалӑх Думин Ӗҫ комитетне кӑларнӑ. Унта вара ку темӑпа ҫавра сӗтел ирттерме палӑртаҫҫӗ.

Эрнере тӑватӑ кун ӗҫлеттерес шухӑша Ӗҫ енӗпе ӗҫлекен пӗтӗм тӗнчери организаци сӗннӗ иккен. Унтисем ҫапла туни ӗҫ вырӑнӗсен шутне ӳстерме, ҫынсен сывлӑхӗпе тӑван тавралӑха ырӑ витӗм кӳрет тесе шухӑшлаҫҫӗ иккен.

РФ Патшалӑх Думин маларах асӑннӑ комитет ертӳҫи Андрей Исаев шучӗпе эрнери кунсен хисепӗ мар, ӗҫ сехечӗ миҫе пулни пӗлтерӗшлӗ. Кашни кун вуншар сехет ӗҫлесен тӑватӑ кунта 40 сехет пулать те. Исаев ӗҫ укҫине упраса хӑварса 36 сехетлӗ ӗҫ эрни тума сӗнет иккен.

Тӑватӑ кунлӑ ӗҫ эрни ҫине куҫас тесен ӑна конвенци евӗр ҫирӗплетмелле. Хӑш-пӗр эксперт шучӗпе, пирӗн патра ун пеккине йышӑнас ҫук.

Ачасене ятарлӑ ларкӑчсӑр илсе ҫӳрекен таксистсене 50 пин тенкӗлӗх штрафлама тата правасӑр ҫур ҫул хӑварма сӗнеҫҫӗ. Патшалӑх Думи ку саккун проектне иккӗмӗш вулавра пӑхса тухӗ.

Ҫакна аварире чылай ача шар курнине пула йышӑнасшӑн. Анчах кунта йывӑрлӑх сиксе тухать: хальлӗхе кирек мӗнле ачана та каякан ларкӑч ҫук.

Хулара ачана илсе ҫӳремелли ятарлӑ такси пулмасси пирки пӑшӑрханмалла маррине пӗлтерет «Раҫҫей хаҫачӗ». Таксопарк компанийӗ виҫӗ кресло туянма, ӑна машинӑна вырнаҫтарма пултаратех.

Ҫул-йӗр ҫинчи пӑтӑрмаха ҫакланнисене тӳлевлӗ курссенче вӗрентме тытӑнтарасшӑн. Курсра аварире айӑплисем кӑна мар, унта лекнисен те вӗренме тивӗ-мӗн. Ҫавна май ҫулсем хӑрушсӑртарах пулӗҫ. Ҫапла ҫирӗплетет транспорт комитечӗн элчи Александр Васильев.

Курссене автошкулсенче йӗркелесшӗн. Унта водительсене ҪҪХПИрен ярӗҫ. Курсра теорипе практика занятийӗсем ирттересшӗн. Курса каяс теменнисенчен, ахӑртнех, права туртса илӗҫ. Курс мӗн хак пулнине патшалӑх палӑртӗ. Проекта ҫитес вӑхӑтра Координаци канашӗнче сӳтсе явӗҫ.

Чылайӑшӗ ку ыйтӑва тӗрлӗрен йышӑннӑ. Пӗрисем курсра аварире айӑплин ҫеҫ вӗренмелле тесе шухӑшлать. Теприсем автошкулсенче коррупци аталанасран шикленет. Ара, укҫа парсан курс витӗр тухнӑ тесе палӑртма пулать-ҫке-ха.

Аса илтерер: 2013 ҫулхи авӑнӑн 1-мӗшӗнчен правасӑр юлнисен ӑна илес тесен тепӗр хут экзамен тытма тивет.

Старовайтов депутат РФ ШӖМне ҫыру янӑ. Унта вӑл ачасене автомобильпе илсе ҫӳремелли йӗркесене улӑштарма ыйтнӑ.

Унӑн шухӑшӗпе, ҫӳллӗ ачасене, вӗсем 12 ҫултан кӗҫӗнрех пулсан та, автомашинӑра креслӑпа илсе ҫӳремелле мар. Ку меллӗ, хӑрушсӑр мар-мӗн. Депутат 150 сантиметртан ҫӳллӗрех ачасене креслӑсӑр ҫӳреме май туса парасшӑн. Е вӑл 10 ҫултан кӗҫӗнреххисене ҫеҫ кресло ҫине ларттарасшӑн.

Халӗ йӗркепе килӗшӳллӗн 12 ҫултан кӗҫӗнрех ачасен автомашинӑра креслӑсӑр ҫӳреме юрамасть. Е вӗсен ятарлӑ тытакан хатӗрпе усӑ курмалла. Анчах ача хӑйӗнпе пӗрле ҫуралнине ӗнентерекен свидетельство илсе ҫӳремесен те пуларать, ҫавӑнпа унӑн ӳсӗмне тӗрӗсленӗ чухне йывӑрлӑхсем сиксе тухаҫҫӗ. Депутат сӗннӗ пек ҫӳллӗшне кура креслӑпа усӑ курмалли йӗркене пурнӑҫа кӗртсен ҫакна тӗрӗслемешкӗн рулетка ҫеҫ кирлӗ.

РФ ШӖМӗ депутатран ҫыру илнине ҫирӗплетнӗ, анчах кун пирки хальлӗхе нимӗн те каламан.

Ӗнер Раҫҫей правительстви тӗнчерен хупӑнас тӗлӗшпе тепӗр утӑм тунӑ — Future Leaders Exchange (FLEX) калӑпӑшлӑ вӗренӳ программинчен тухнӑ иккен. Вӑл программӑпа килӗшӳллӗн Раҫҫей шкул ачисем АПШ-ра тӳлевсӗр вӗреннӗ, пурӑннӑ. Правительство ҫак утӑма программӑна хутшӑннӑ пӗр ача АПШ-ра юлни пирки, «АПШ влаҫӗ ачана опекӑна илни» пирки тунӑ пулать.

FLEX программӑна АПШ Конгресӗ 1992 ҫулта йышӑннӑ, унпа усӑ курса СССР-а кӗнӗ патшалӑх ачисем АПШ пурнӑҫӗпе тӗплӗнрех паллашма пултарнӑ, америка ачисен те хӑнасен пурнӑҫне лайӑхран ӑнланма май пулнӑ. Программӑна 8–10 класра вӗренекен ачасем хутшӑнайнӑ. Вӗсен ятарлӑ экзамен тытмалла пулнӑ, ҫӗнтернӗ хыҫҫӑн вӗсем ҫулталӑк хушши АПШ-ри «вӑтам пурлӑхлӑ» ҫемьере пурӑнма тата шкула ҫӳреме пултарнӑ. Программӑна пурӗ 22 пин ача хутшӑннӑ, вӗсенчен 8 пинӗ — Раҫҫейрен.

FLEX программӑна хутшӑнас тесе Чӑваш Ен шкул ачисем те тӑрӑшса пӑхнӑ. Экзаменсем 4-мӗш лицейра иртнӗ. Хӑшӗ-пӗрисем ҫӗнтерсе АПШ-ра вӗренсе-пурӑнса та курнӑ пулинех.

Мускавра диагональпе ҫул урлӑ каҫмалли вырӑнсем хута кайнӑ. Сӑнав тӑвас тӗллевпе юпан 1-мӗшӗнче ҫул хӗресленнӗ 10 вырӑна ҫакнашкал тӑвӗҫ. Унтан пӗтӗмлетӗҫ: кунашкал ҫул урлӑ каҫмаллисене ытти хулара малалла пурнӑҫа кӗртмелле-и?

Диагональлӗ «зебрӑна» термопластикпа ӳкереҫҫӗ. Ҫак вырӑнсене 250 вариантран суйланӑ. Вӗсен ҫак ыйтусене тивӗҫтермелле пулнӑ:

- Транспорт нумай ҫӳремен вырӑн пулмалла.

- Ҫав вырӑнта ҫутӑ лайӑх пулмалла.

- Транспортсене пур еннелле ҫӳреме чаракан светофор ӗҫлемелле.

- Ҫул ҫинче транспорт 4-ран ытларах еннелле каймалла мар.

Ҫакнашкал диагональлӗ «зебрӑсене» пула ҫуран ҫӳрекенсен симӗс ҫутӑ ҫутӑласа икӗ хут кӗтмелле мар.

«Ведомости» хаҫат пӗлтернӗ тӑрӑх, «Росавтодор» тата «РТ-инвест транспортные системы» килӗшӳ алӑ пуснӑ. Унпа килӗшӳллӗн 2015 ҫулхи чӳк уйӑхӗнчен 2 тоннӑран ытла таякан йывӑр тиевлӗ урапасен федераци ҫулӗпе ҫӳренӗшӗн укҫа тӳлеме тивӗ.

Тариф — 1 ҫухрӑмшӑн 3,7 тенкӗ. Анчах ку хисепе кашни ҫулах инфляцие кура шутлӗҫ. Пухнӑ укҫа ҫул-йӗр фондне кайӗ.

Килӗшӗве конкурс ирттермесӗрех алӑ пуснӑ. Компани ют ҫӗршыв опытӗнчен пӑрӑнмасть, анчах унпа локализаци условинче ҫеҫ усӑ курӗҫ.