Европӑри пысӑк вулкан районӗнче — Флегрей уйӗсенче — час-часах ҫӗр чӗтреннине сӑнама пуҫланӑ: Неапольте юлашки кунсенче ҫӗр айӗнчи кисренӳсене темиҫе хут регистрациленӗ. Специалистсем шухӑшӗпе юнашар пурӑнакан халӑха эвакуацилемелле.
Флегрей уйӗн супервулканӗ Везувирен инҫех мар вырнаҫнӑ, анчах вӑл ҫӗр айӗнче выртать, вӑл пуррине чылайӑшӗ пӗлмест те. Апла пулин те ҫак капмар вулканта 24 кратер пур, йӗри-тавра вара халӑх йышлӑ пурӑнакан хуласемпе ялсем, ҫав шутра Неаполь те, вырнаҫнӑ.
Тӗпчевҫӗсем шутланӑ тӑрӑх, супервулкан 40 пин ҫул каялла хӑйӗн вӑйне питӗ хӑватлӑ кӑтартнӑ. Сӑмах май, пӗр версипе, неандерталецсем шӑпах ӑна пула вилсе пӗтнӗ те.
Супервулкана 24/7 вӑхӑт хушши темиҫе патшалӑхри ҫӗр-ҫӗр эксперт сӑнаса тӑрать. Вӑл вут-хӗм кӑларма тытӑнсан шар курма пултаракан «хӗрлӗ» зонӑра 500 пин ҫын пурӑнать — вӗсен шутне Поццуолипе Баколи хуласем тата Неаполь ҫумӗнчи хӑшпӗр ял-хула кӗрет. Хулан ытти пайӗ «сарӑ» зонӑра — вулкан кӗл кӑларсан вӑл кунта йышлӑ тӑкӑнас хӑрушлӑх пур.
Японире паян Асо ятлӑ вулкан тӗтӗм-кӗл кӑларнӑ. Метереологи управленийӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх вӗсем 700 метр ҫӳллӗшне хӑпарнӑ. Вулкан ӗҫӗн хӑрушлӑхне иккӗмӗш категорипе хакланӑ. Авиаҫыхӑнӑва чарса лартасси пирки е унта пурӑнакан ҫынсене куҫарасси пирки хальлӗхе хыпарламаҫҫӗ-ха.
«Киато» информаци агентстви пӗлтернӗ тӑрах Асо вӑраннине пула чулсем ишӗлме тата сиенлӗ вӗри газ анма пултарать.
Асо вулкан Кумамото префектурине кӗрекен Кӳсӳ утравра вырнаҫнӑ. Ун ҫӳллӗшӗ 1592 метрпа танлашать. Вулкан хӑйӗн ӗҫӗ хыҫҫӑн ытларах базальт та андезитсем кӑларать. Асо кӑҫал тӗтӗмпе кӗл кӑларнӑччӗ ӗнтӗ — ку авӑнӑн 14-мӗшӗнче пулса иртнӗччӗ. Ун чухне кӗл 2 ҫухрӑм ҫити хӑпарнӑ.
Паян ирхине Камчаткӑри Жупанов вулканӗ кӗл кӑларма тытӑннӑ иккен — вӑл 8 000 ҫӳллӗше ҫитнӗ. Кун пирки Камчатка енӗн ИӖМ управленийӗ пӗлтерет.
«Ҫил ӑҫталла вӗрнине шута илсе кӗл йӗрӗ ҫурҫӗр-тухӑҫ еннеле вулканран 20 ҫухрӑма тӑсӑлнӑ. Кроноц кӳлмекӗ еннелле куҫать», — тесе пӗлтернӗ.
Кӗл вӗҫекен ҫул ҫинче ял-хула ҫук. Туристсен ушкӑнӗсем те вӑл вырӑналла пулмалла мар — унталла каясси пирки никам та пӗлтермен имӗш.
Жупанов вулканӗ Петропавловск-Камчатскран 100 ҫухрӑмра ҫурҫӗрелле вырнаҫнӑ. Ун ҫӳллӗшӗ 2 958 метрпа танлашать. Унччен вӑл 1956–1957 ҫулсенче тата пӗлтӗр кӗл-хӗм кӑларнӑ. Хӑй вулкан 50 пин ҫул каялла йӗркеленме пуҫланӑ тесе шутлаҫҫӗ.
Сицилин (Итали) тухӑҫ енчи ҫыранӗнче вырнаҫнӑ Этна вулкан каллех вут-хӗм кӑларма пуҫланӑ. Иртнӗ уйӑхсемпе танлаштарсан вӑл самай хӗрӳлленнӗ иккен. Италири геофизикӑпа вулканологин наци институчӗ пӗлтернӗ тӑрӑх кратертан тухакан лава ҫухрӑм тӑршшӗ таран тӑсӑлнӑ.
Этна лава пӗрӗхтерме пуҫлас умӗн иртнӗ уйӑхра икӗ хутччен «вӑранса» пӑхнӑ — вӑл ӗҫлеме пуҫланине сӑнавҫӑсем чӳкӗн 17-мӗшӗнче тата 28-мӗшӗнче асӑрханӑ.
Этна вут-хӗм кӑларнине хальхи вӑхӑтра Катанипе Таориминӑран сӑнама пулать теҫҫӗ.
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (21.12.2024 21:00) тӗтреллӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 749 - 751 мм, 0 - 2 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 3-5 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр енчен вӗрӗ.
| Григорьев Николай Григорьевич, чӑваш ҫыравҫи, профессор ҫуралнӑ. | ||
Пулӑм хуш... |