Анчах кун пирки ҫирӗплетсе калама хальлӗхе иртерех-ха. Ҫапах та тивӗҫлӗ саккун проектне РФ Патшалӑх Думин депутачӗсем пӗрремӗш вулавпа йышӑннӑ.
Саккуна йышӑнсан вырӑнти хӑй тытӑмлӑх органӗсене е асӑннӑ органра ӗҫлекен ҫынна икӗ ҫулта пӗр хутран ытла тӗрӗслеме чарӗҫ. Тӗрӗслевре мӗн тупса палӑртни пирки вара тӗрӗслев органӗн официаллӑ сайтӗнче пӗлтермелле. Шутран ытла «шуйхатмалла» мар терӗмӗр те, анчах планпа пӑхман тӗрӗслевсен переченьне те ҫирӗплетмелле иккен-ха.
Апла тӑк мӗнех улшӑнӗ текенсене ҫакна пӗлтермелле: хальхи вӑхӑтра муниципалитетӑн кашни пӗрлешӗвне вӑтамран тӑватӑ кунта пӗр хутчен тӗрӗслеҫҫӗ иккен. Темиҫе тытӑм харӑсах пырса кӗни те пулать-мӗн. Вырӑнти хӑй тытӑмлӑх органӗсенче ӗҫлекенсене инспекторсем ҫырса паракан штраф виҫи те сехӗрлентерет. Хӑш чухне вӗсене муниципалитет пӗрлешӗвӗн ҫулталӑкри хыснинчен пысӑкрах виҫелӗх те штрафлаҫҫӗ имӗш.
Анчах уявлама мар-ха. Ӗҫлӗ калаҫу валли.
Паян Раҫҫейӗн Федераци Канашӗнче Чӑваш Республикин кунӗсем пуҫланнӑ. Вӑл виҫӗ куна тӑсӑлӗ. Ҫав вӑхӑтра пирӗн республикӑпа тӑватӑ комитет ларӑвӗнче паллаштарӗҫ, пленарлӑ ларура «Субъект сехечӗ» иртмелле. Унта Чӑваш Енӗн социаллӑ прунӑҫӗпе экономика аталанӑвӗ ҫинчен каласа кӑтартма палӑртнӑ, пирӗн патра саккун кӑларас ӗҫре мӗне мала хуни пирки те ӑнлантарса парӗҫ.
Пирӗн патран Федераци Канашӗн ларӑвне тухса кайнисем — вӗсен хушшинче Министрсен Кабинечӗн членӗсем, республикӑн Патшалӑх Канашӗн депутачӗсем пур — асӑннӑ мероприятисене хутшӑнӗҫ, хушма пӗлӳ парас, промышленноҫпа ял хуҫалӑх ыйтӑвӗсене сӳтсе явмалла. Сенаторсемпе тӗл пулнӑ май Шупашкара 550 ҫул, Чӑваш автономи облаҫне 100 ҫитнине халалласа туса ирттермелли ӗҫсене те сӳтсе явма палӑртнӑ.
Сӑмах май, маларах субьектсен кунне икӗ кун хушши ирттернӗ пулсан, хальхинче виҫӗ куна тӑсӑлӗ.
Ҫывӑх вӑхӑтра Раҫҫей Правительстви ҫумӗнче Вырӑс чӗлхине сарас енӗпе ӗҫлекен канаш туса хумалла. Тивӗҫлӗ йышӑнӑвӑн проекчӗ хатӗр те-мӗн.
Канашӑн концепцийӗнче вара ҫапларах ҫырса хунӑ иккен: «Канаш канашламалли орган шутланать, унӑн тӗллевӗ — вырӑс чӗлхине патшалӑх тӗлӗшӗнчен пулӑшасси тата аталантарасси».
Асӑннӑ орган йышне кам-кам кӗрессине РФ вӗренӳ министрӗ Дмитрий Ливанов сӗнмелле. Канаша ертсе пыма Ольга Голодец вице-премьера шанма пултараҫҫӗ теҫҫӗ-мӗн.
Историри паллӑ ҫынсене асӑнса палӑк лартнине лайӑх йӑла темелле-ха ӗнтӗ. Халӗ, ав, Мускавра Пӗрремӗш тӗнче вӑрҫинче вилнисене асӑнса Мускавра палӑк лартма шут тытнӑ.
Ҫӗршывӑн культура министрӗ Владимир Мединский монумент проекчӗпе паллаштарнӑ май ку ӗҫе ҫынсене хутшӑнма чӗнсе каланӑ. Колонна 13–15 метр ҫӳллӗш пулмалла, палӑкӑн иккӗмӗш пайӗ вара — 12 метр. Кӳлепене бронзӑран ӑсталамалла.
«Кӗмӗле» Раҫҫейӗн ҫарпа истори обществи пухать иккен. Укҫа-тенкӗ тӗлӗшӗнчен Мускав хулин правительстви, коммерци организацийӗсем, уйрӑм ҫынсем уйӑрма пуҫланӑ та. Хальлӗхе 7,5 миллион тенкӗ пухӑннӑ. Палӑка Пӗрремӗш тӗнче вӑрҫи пуҫланнӑранпа 100 ҫул ҫитнӗ вӑхӑт — ҫитес ҫулхи утӑ уйӑхӗ тӗлне туса пӗтересшӗн.
Хыпарсемпе тӗнче тетелӗнче паллашакансен хушшинче Pussy Riot ушкӑна кӗрекен Надежда Толоконникова пирки пӗлмен ҫынсем ҫукрах пулӗ. Ӑна пӗлтӗрхи пуш уйӑхӗнче пуҫтахла ӗҫсемшӗн тытса чарнӑ, айӑплӑ тесе ҫурлан 17-мӗшӗнче икӗ ҫуллӑха тӗрмене хупса лартнӑ.
Уйӑх каялла Лента.ру сайтра Надеждӑн уҫӑ ҫырӑвӗ пичетленнӗччӗ — унта вӑл хӑйӗн прависене сӗмсӗррӗн пӑсни пирки пӗлтернӗччӗ. Ҫирӗп йӗрке тытнӑран вӑл хӑйне тепӗр тӗрмене куҫарма ыйтнӑ — Саранскри 14-мӗш колони ертӳҫисем ӑна вӗлерессипе хӑратнӑ имӗш. Хӑйӗн шухӑшне пурнӑҫлас тесе вӑл пӗр вӑхӑт выҫӑ та тытнӑ.
Ӗнер, иккен, Надежда Толоконниковӑна тепӗр тӗрмене куҫарма йышӑннӑ — Мускавра вырнаҫнӑ Христос Ҫӑлавҫӑн храмӗнче «Богородица, Путина прогони» юрра шӑрантарнӑшӑн айӑпланакана Чӑваш Республикинчи 2-мӗш колонине вырнаҫтарасшӑн. Надеждӑна малтанхи тӗрмерен ӗнер илсе тухнӑ имӗш, анчах Улатӑра — 2-мӗш колони унта вырнаҫнӑ — ӑна хальлӗхе илсе ҫитереймен-ха иккен.
Ҫулталӑк вӗҫленнӗ тӗлне Раҫҫейри тӗнче тетелӗнче шӑпӑрлансем валли ятарлӑ интернет-домен ӗҫлесе каймалла.
Вӑл 13 ҫула ҫитичченхи ачасем валли ятарласа хатӗрленӗскер пулӗ. Ӑна йӗркелекенсен шучӗпе хайхи домен ача-пӑчана сиенлӗ информаципе паллашассинчен сыхламалла. Пӗчӗкскерсем валли хатӗрленӗ домента усӑллӑ та кӑсӑклӑ сайтсем кӑна пулмалла иккен. Тӗнче тетелӗнчи сетӗн наци доменӗн координаци центрӗн директорӗ Андрей Коленсиков палӑртнӑ тӑрӑх, ҫӗнӗ домен Раҫҫей ачисене Рунета лӑпкӑн тӗпчеме, ашшӗ-амӑшне вара хӑйсен тӗпренчӗкӗсем мӗн пӑхаҫҫӗ-ши тесе канӑҫсӑрланассинчен сыхланма май парӗ.
Федерацин хӑрушсӑрлӑх служби тӗнче уҫлӑхӗнче ҫынсем усӑ куракан мӗнпур информацие тӗрӗслесе тӑма палӑртать иккен. Ҫакӑн пирки паян чылай интернет-кӑларӑм тенӗ пекех хыпарларӗ. Ҫӗнӗлӗх пирки вара малтанласа «Коммерсант» хаҫат пӗлтернӗ.
Интернет-уҫлӑхри ҫӑлкуҫсене ӗненсен, Федерацин хӑрушсӑрлӑх служби провайдерсене интернет-трафик пирки информацие ҫырса пыма тата ӑна упрама хушасшӑн имӗш. Спецслужбӑсем интернет-правайдерсен даннӑйӗсен бази патне тӳрремӗнех тухайӗҫ, телефон номерӗсене, IP-адрессене, халӑх тетелӗсенче шута илнине, электрон почта адресӗсене тата тӗнче тетелӗпе усӑ куракансене сӑнаса тӑрӗҫ. Ҫавӑн валли кирлӗ оборудование операторсен ҫитес ҫулхи утӑ уйӑхӗн 1-мӗшӗччен вырнаҫтармалла иккен.
Ку хыпара тӗрлӗрен йышӑнакансем пур. Хӑшӗсем Сталин саманипе танлаштарнине те илтме тивет. Ун йышшисем уйрӑм ҫыннӑн пурнӑҫӗ ал тупанӗ ҫинчи пек пулӗ-шим тесе пуҫ ватаҫҫӗ. Хӑшӗсем вара: «Банкра укҫа-тенкӗ ҫук, ют арӑмсем патне чупмастӑп. Ман нимрен те шикленмелли ҫук», — тесе ал сулаҫҫӗ.
«Раҫҫей Федерацине пайласа яма чӗнсе калакансене тӗрмене хупса явап тытармалла», — ҫак пӗтӗмлетӗве тунӑ КПРФ партийӗн ертӳҫи Геннадий Зюганов ЦК пленумӗнче тухса калаҫнӑ чухне. Ҫак лозунга Раҫҫей халӑхӗ те ырлӗ те шансах тӑрать коммунист.
ЦК КПРФ пӗрремӗш зампречӗ Иван Мельников журналистсене хайхи саккуна Паташалӑх думине 2013 ҫул вӗҫлениччен, тен чӳк уйӑхӗнчех кӗртме планлани ҫинчен пӗлтернӗ.
КПРФ парти пайташӗ Вадим Соловьев вара «Вырӑс хыпар службине» интервью панӑ чухне ҫӗршыва пайласа яма чӗнекенсене 10 ҫул таранах тӗрме срокне памалли ҫинчен сӑмахланӑ.
«Хӑш-пӗр массӑллӑ информаци хатӗресенче тата Тӗнче тетелӗнче обществӑллӑ ӗҫченсем Атӑлҫи е Кавказри тӑрӑхри йывӑр лару-тӑрӑва кура ҫак регионсене пӑрахӑҫласа вӗсенчен пайланса каймалли ҫинчен калаҫаҫҫӗ. Кун йышши шухӑшсем пачах та киревсӗр. Кунта калаҫу патшалӑх шайӗнчи йӗрке пӑсни ҫинчен тата ҫӗршыва пайласа ямалли ҫинчен пырать, — пӗлтерет депутат.
Шухӑшлатӑн та, этемпе этем пӗрех-ҫке — мӗн парас-илес пур тейӗн. Ҫапах та кулленхи пурнӑҫра тӗрлӗ сӑлтава пула ӑнланманлӑх сиксе тухасси те часах.
Пӗр халӑхпа тепӗр халӑх хушшинчи тавлашу, хирӗҫ-тӑрушӑн малашне вырӑнти хӑй тытӑмлӑх пуҫлӑхӗсене явап тыттарӗҫ. Наци хушшинчи харкашусемшӗн тӳре-шара ӗҫ вырӑнне те ним мар ҫухатма пултарӗ. Асӑннӑ йышши ӑнланманлӑх шутне чӗлхепе, религипе тата ыттине кӗртеҫҫӗ.
Ҫӗнӗ саккун проектне РФ Патшалӑх Думин депутачӗсем иккӗмӗш тата виҫҫӗмӗш вулавпа йышӑннӑ. Саккун кӗпӗрнаттӑрсене, апла тӑк регионсен пуҫлӑхӗсене, пырса тивмест иккен.
Вӑл е ку регионта социаллӑ пӗлтерӗшлӗ апат-ҫимӗҫ хакӗ еплине Раҫҫейӗн Экономика аталанӑвӗн министерстви хакланӑ. Кӑҫалхи авӑн уйӑхӗнчи тӑрӑма танлаштарса пӑхнӑ та ӑҫта хаксем мӗн чухлӗ ӳснине палӑртнӑ.
Хаксем Курган облаҫӗнче, Ненец тата Ханты-Мансийск автономи округӗсенче тата Чечен Республикинче тата Чӑваш Енре ытти ҫӗртинчен сахалрах ӳснӗ иккен.
Сӑмах май, иртнӗ уйӑха пӗлтӗрхи авӑнпа танлаштарса пӑхсан та пирӗн патра хаксем питӗ хӑпарса кайнӑ тееймӗн — эпир хаксене аван ҫӑварлӑхлакан ҫирӗм регион шутне лекнӗ.
+10.3 °C