Паян, ҫу уйӑхӗн 15-мӗшӗнче, Чӑваш патшалӑх юӑпа ташӑ ансамблӗ хӑйӗн черетлӗ кнцет сезонне хупӗ. Концерт Чӑваш патшалӑх филармонийӗнче иртӗ, 18 сехет те 30 минутра пуҫланӗ.
Концерт программинче – илемлӗ вокалпа хореографи композицийӗсем пулӗҫ. Вӗсем ансамблӗн ылтӑн фондӗнчен: «Пирӗн пата хӑнана килӗр», «Эпир Шупашкарта пуҫтарӑнтӑмӑр», «Пирӗн никӗс – атте килӗ», «Асамат юррисем» (Светлана Асамат юррисем).
Чӑваш музыкин классикӗсен илемлетнӗ хайлавӗсемпе пӗрлех хальхи вӑхӑтри авторсен кӗвви-ҫемми те янӑрӗ.
Чӑваш Енӗн Культура министерствине «Культура пурнӑҫӗ» организаци правленийӗн председателӗнчен Любовь Бичуговаран тав хучӗ килнӗ. Ҫырура Чӑваш патшалӑх филармонийӗн вокалисчӗсене Владимира Ашмарина тата Сергей Кузнецова тав тунӑ. Вӗсене Патриотизм юррисен фестивальне хутшӑннӑшӑн тав тунӑ.
Фестиваль ака уйӑхӗн 17-19-мӗшӗсенче иртнӗ. Ака уйӑхӗн 17-мӗшӗнче концерт Ярославльте, ака уйӑхӗн 18-мӗшӗнче Аслӑ Новгородра, ака уйӑхӗн 19-мӗшӗнче Тихвинта иртнӗ.
Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ пӗчӗк автобуслӑ пулнӑ. Транспорт театра ҫу уйӑхӗн 8-мӗшӗнче ҫитнӗ.
«Газель Next» автобуса «Пӗчӗк тӑван ҫӗршывӑн культури» программӑпа киӗшӳллӗн туяннӑ. Тӑкакӑн пӗр пайне учреждени хӑй саплаштарнӑ.
Ҫӗне микроавтобусра — лармалли 19 вырӑн, ҫемҫе ларкӑчсем, телевизор, кондиционер… Кун пеккипе аякри хуласенче гастрольпе кайма аван.
К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх пукане театрӗ «Хӗрлӗ кӗпеллӗ телей» спектакль сцена ҫине кӑларма хатӗрленет. Унӑн премьерине ҫӗртме уйӑхӗнчи репертуара кӗртнӗ. Ӑна ҫитес уйӑхӑн 11-мӗшӗнче кӑтартӗҫ.
Вырӑсла хатӗрленӗ содержанире пӗлтернӗ тӑрӑх, ӗҫ-пуҫ аякри ялта пулса иртет. Унта килсем хупӑнса пӗтнӗпе пӗрех. Ҫирахви карчӑк пӗчченех юлнӑскер кун-ҫулне кичемӗн ирттерет. Пушанса юлнӑ килсенче вӑл хуҫисенчен юлнӑ япаласене пуҫтарса ҫӳрет. Вӑл вӗсене хӗрхенет. Пӗррехинче хӗрлӗ кӗпеллӗ пукане тупать. «Хӗрлӗ тӗс – телей тӗсӗ», – теме юратнӑ иккен карчӑкӑн упӑшки Элекҫи.
Хӗрлӗ кӗпеллӗ пукане кинемей пурнӑҫне улӑштарӗ-и? Ҫакӑн хуравне спектакле пӑхсан пӗлме май килӗ.
Чӑваш ҫыравҫисем Йошкар-Олари Пукане театрӗнче «Йӳд орол» (чӑв. Каҫхи хурал) спектакль курнӑ. Ӑна Хусанти Денис Осокин писатель хайлавӗ тӑрӑх лартнӑ.
Асӑннӑ спектакль — «Ылтӑн маска» преми лауреачӗ. Унта ҫулланнӑ арҫын тӑван тӑрӑхне, ашшӗ-амӑшӗн килне, пушанса юлнӑ ҫурта таврӑннине кӑтартса панӑ.
Мӗнпур зал – сцена. Куракансем спектакле тӗртнӗ кавир сарнӑ сак ҫине ларса курнӑ.
Чӑваш ҫыравҫисене ҫармӑссен спектакльне курма мари халӑх писателӗ Зоя Дудина йыхравланӑ.
«Стамбул ҫинчен юратнӑ юрӑсем» ятпа ӗнер, ҫу уйӑхӗн 10-мӗшӗнче, Турцири Стамбул хулинче концерт иртнӗ.
«Вӑл пӗр самант пек иртсе кайрӗ, ырӑ аса илӳ хӑварчӗ», – тесе ҫырнӑ Стамбулта пурӑнакан чӑваш хӗрӗ Надина Джавадова халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче.
Чӑваш Енри Елчӗк районӗнче ҫуралса ӳснӗ, тахҫанах Турцинче тӗпленнӗ ентешӗмӗр пӗлтернӗ тӑрӑх, концерт вӑхӑтӗнче икӗ хор бенефисӗ иртнӗ. Стамбул хулин мэрийӗ ҫумӗнчи Турцири классика музыкин хорӗ Германири Ахен хулинчи хорпа пӗр сцена ҫине тухнӑ.
Турцинчи хор ҫывӑх вӑхӑтра Германие кайӗ.
Чӑваш Ен наци вулавӑшӗ пуҫарнипе регионсем хушшинче «Чӗре йыхравӗ» поэзи фестивалӗ иртнӗ. Ӑна Ҫеҫпӗл Мишши сӑвӑҫ ҫуралнӑранпа 125 ҫул ҫитнине халалланӑ.
Тӗрлӗ халӑх ҫыравҫисем Ҫеҫпӗл ялӗнчи Асӑну комплексӗнче пулса курнӑ, Шӑхасанта вулакансемпе курнӑҫнӑ.
Марина Карягина тележурналист пӗлтернӗ тӑрӑх, Мускавран, Хусантан, Ӗпхӳрен, Саранскран килнӗ хӑнасем Ҫеҫпӗл Мишши сӑввисене чӑвашла, вырӑсла, тутарла, пушкӑртла, ирҫелле янӑратнӑ.
Чӑваш халӑх юмахӗсенче мана кӑсӑклӑ сюжет мар, вӗрентсе калани килӗшет. Чӑваш халӑхӗн ӑсӗ вӗсенче пит вырнаҫуллӑ вырнаҫнӑ. Пӗрре эс кӑсӑклӑ сюжетпа каҫӑхса кайса паллашатӑн, тепре — унта хывса хӑварнӑ ӑса ӑша хыватӑн.
Ҫавна май 1982 ҫулта тухнӑ «Чӑваш юмахӗсем» кӗнеке, Г. Ф. Юмарт пухса хатӗрленӗскер, симӗс хуплашкаллӑскер, маншӑн пурнӑҫа вӗрентекен кӗнекесенчен пӗри шутланать. Ытти юмах пуххисем аван пулӗ те, анчах шӑп ҫак кӑларӑмра ман шутпа пурнӑҫа вӗрентекен юмахсем чылай кӗнӗ. Ачалӑхра вӑл ман пурччӗ, анчах упранса юлаймарӗ. Кайран вара тепӗр экземпляра эп хамӑн юлташран ыйтса тупнӑччӗ. Чӑрмаланса пӗтнӗскер пулин те ман кӗнеке ҫӳлӗкӗнче вӑл чи пӗлтерӗшлӗ вырӑн йышӑнать.
Пурнӑҫа вӗрентни вара унта пит нумай. Калӑпӑр, «Тилӗ тус» юмах хыҫҫӑн эп ҫӗнӗ япала туянсан кивӗ япалана тӳрех кӑларса пӑрахмастӑп. Ҫӗнни чӑн та йӗркеллӗ пулнине тӗрӗслесе ӗненсен кӑна киввинчен хӑтӑлатӑп (вӗсене пухса пыни те йӗркеллӗ мар-ҫке). «Лаша шырани» юмах евӗрли хампа та пӗрре пулса иртнӗччӗ — пӗррехинче каҫса кайсах алӑри телефона шырарӑм (кунта пурнӑҫа вӗрентни ҫук ӗнтӗ, анчах юмах сюжетне чӑн пурнӑҫран илни куҫ кӗрет)…
Ку умсӑмах пулчӗ.
Ӗнер, ҫу уйӑхӗн 7-мӗшӗнче, Шупашкарти Трактор тӑвакансен культура керменӗнче «Река памяти» (чӑв. Астӑвӑм юханшывӗ) концерт пулчӗ. Ӑна Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫинче ҫӗнтернӗренпе 79 ҫул ҫитнине халалланӑ.
Концертра вӑрҫӑ ҫулӗсенчи юрӑсем янӑрарӗҫ, илемлӗ хореографи композицийӗсем кӑтартрӗҫ.
Сцена ҫине «Суварята» халӑх ташшин ача-пӑча ансамблӗ, «ART NOVA» халӑх пултарулӑх студийӗ, «Этуаль» халӑх хореографи студийӗ, «Golden Flash» эстрада ташшин халӑх ансамблӗ, «Солнцеклеш» эстрада ташшин халӑх шкулӗ, «Тайны Востока» ташӑ шкулӗ, «Фантом» эстрада ташшин халӑх ансамблӗ, «Бэби-шлягер» вокал студийӗн халӑх эстрада студийӗ тухрӗҫ.
Чӗннӗ хӑнасем те пулчӗҫ: «Радость» ташӑ ансамблӗ, «Каприс» вокал ансамблӗ, «Мадригал» камера академи халӑх хорӗ.
Шупашкарти Чапаев музейӗ 1974 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 9-мӗшӗнче уҫӑлнӑ. Вӑл хута кайнӑранпа 50 ҫул ҫитнӗ. Ыран музей юбилейне паллӑ тӑвать.
Уява Василий Чапаевӑн мӑнукӗн мӑнукӗ ҫемйипе пӗрле килӗ. Александр Чапаев музея парне парассине пӗлтернӗ. Вӑл кӗтмен парне пулӗ, ун пирки ҫу уйӑхӗн 8-мӗшӗнче кӑна паллӑ пулӗ. Ҫакна кӑна систернӗ: парне Василий Чапаевӑн аслӑ ывӑлӗпе Александр Чапаевпа, Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫипе ҫыхӑннӑ.
Сӑмах май, нумаях пулмасть Чапаев музейӗнче юсав тата реэкспозици тунӑ.
-1.7 °C