Ҫу уйӑхӗн 12-мӗшӗнче ҫӗршывӑн тӗрлӗ кӗтесӗнчи 100 ытла мӑшӑр Мускавра иртекен «Раҫҫей» куравра ҫемье ҫавӑрма пултарӗҫ. Мӑшӑрланакансем наци тумӗпе пулӗҫ. Христос тӗнне ӗненекенсен ҫав кун уяв — Антипасха.
Ҫав кун ҫуркунне ҫитсе пӗтнине пӗлтерет. Ҫав кун мӑшӑрланакансем уйрӑлмаҫҫӗ тесе шухӑшланӑ.
Аса илтерер: раштавӑн 1-мӗшӗнче ВДНХри курав вӑхӑтенче чӑвашла йӑла-йӗркепе Анастасия Мочалова тата Максим Горский ҫемье ҫавӑрнӑччӗ.
Пуш уйӑхӗн 27-мӗшӗнче, Пӗтӗм тӗнчери театр кунӗнче, Чӑваш паташлӑх академи драма тетарӗнче театр ӳнерӗн «Чӗнтӗрлӗ чаршав» XXIV республикӑри конкурсне пӗтӗмлетӗҫ. Савӑнӑҫлӑ пуху 14 сехетре пуҫланӗ.
Конкурса Чӑваш Енри мӗнпур патшалӑх театрӗ хутшӑнать. Пуш уйӑхӗн 22-мӗшӗнче жюри фестиваль спектаклӗсене кӑтартма пуҫлӗҫ. Ҫӗнтерӳҫӗсене пуш уйӑхӗн 26-мӗшӗнче ҫак номинацисенче палӑртӗҫ: «Ҫулталӑкри чи лайӑх спектакль»; «Ачасем валли лартнӑ чи лайӑх спектакль»; «Чи лайӑх хӗрарӑм ролӗ»; «Чи лайӑх арҫын ролӗ»; «Чи лайӑх сценографи»; «Иккӗмӗш планри чи лайӑх роль»; «Музыка енчен чи лайӑх илемлетнӗ спектакль».
Паян, пуш уйӑхӗн 12-мӗшӗнче, Чӑваш Ен Элтеперӗ Олег Николаев пресс-конференци ирттерет. Мероприятие 80 ытла журналист хутшӑнать. Унран ҫемьепе ҫыхӑннӑ ыйтакан та пулчӗ.
Олег Алексеевич ялта ӳснине, аслашшӗ пысӑк витӗм кӳнине ырӑпа аса илнӗ май унпа кӗтӳ кӗтнине, ҫавӑн чухне ҫутҫанталӑка сӑнама юратнине та аса илчӗ.
Олег Николаев ламран лама тытса пыракан йӑла-йӗркене сума сунине, ҫав шутра чӑваш халӑхӗнне те, ырӑпа палӑртса хӑварчӗ.
Красноармейски салин культура ҫуртӗнче, Ҫемье ҫулталӑкне тата Хӗрарӑмсен кунне халалласа, йӑлана кӗнӗ «Трак ен пики» конкурс иртнӗ. Кӑҫалхи тупӑшӑва сакӑр пике хутшӑннӑ.
Тупӑшӑва хутшӑннӑ пикесен малтанах хӑйсемпе паллаштарчӗҫ, унтан вӗсен Чӑваш ен историне, культурине, йӑли-йӗркине пӗлнине кӑтартма тивнӗ тата пултарулӑх конкурсӗ витӗр тухнӑ. Хӗрсем чӑваш нацин пӗр-пӗр апат-ҫимӗҫне хатӗрлесе унӑн вӑрттӑнлӑхӗсем ҫинчен те каласа кӑтартнӑ. Юлашкинчен вӗсем наци тумне тӑхӑнса хӑйсен илемлӗхӗпе тыткӑнланӑ. Пикесен ӑсталӑхне ятарлӑ жюри хак панӑ.
Ҫивӗч тупӑшура «Трак ен пики-2024» ята Анастасия Ершова (Трак вӑтам шкулӗ) ҫӗнсе илнӗ. «Вице-Трак ен пики-2024» — Анна Жидова (Упи вӑтам шкулӗ). «Ҫивӗч ӑс-тӑнлӑ пике» - Ирина Степанова (Красноармейски вӑтам шкулӗ), «Сӑпайлӑ пике» - Карина Родионова (Еншик Чуллӑ территории пайӗ), «Хӳхӗм пике» - Инна Андреева (Алманч вӑтам шкулӗ), «Тарават пике» - Агния Егорова (Чатукасси территори уйрӑмӗ), «Пултаруллӑ пике» - Карина Федотова (Упи вӑтам шкулӗ), «Илӗртӳллӗ пике» - Кристина Иванова (Красноармейски вӑтам шкулӗ) номинацисенче палӑрнӑ. «Куракансем кӑмӑлланӑ пике» ята вара Карина Федотова (Упи вӑтам шкулӗ) ҫӗнсе илнӗ.
Пуш уйӑхӗн 9-мӗшӗнче Еврази ҫыравҫисен пӗрлешӗвӗн конференцийӗ иртнӗ. Унта Чӑваш Енрен Елизавета Долгова хутшӑннӑ. Вӑл Чӑваш наци наукӑпа ӳнер академийӗнче ӗҫлет. Халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче пӗлтернӗ, Елизавета Долгова – педагог, психолог, писатель, тӑлмач.
«Пухӑва ҫыравҫӑсен мастерскойӗ 65 ҫул тултарнине халалланӑ. Узбекистан, Казахстан, Туркменистан, Косово, Македони, Албани, Крым тата Турци ҫыравҫисем хӑйсен хайлавӗсемпе паллаштарнӑ. Мероприятие Yakup Omeroglu ертсе пычӗ», — тесе пӗлтернӗ Елизавета Долгова.
Чӑваш патшалӑх филармонийӗнче пуш уйӑхӗн 7-мӗшӗнче «Ҫавал» ансамблӗн концерчӗ иртнӗ. Пултаруллӑ коллектив сцена ҫине «Акӑ ҫитрӗ ҫуркунне» программӑпа тухнӑ.
Филармонин коллективӗн кашни композицийӗ музыка чӗлхин илемӗпе, ҫӗнӗ аранжировкӑсемпе, артистсем ӑсталӑхӗпе, илемлӗ тумӗпе тыткӑнлать.
Репертуарта юрӑсем, ташӑсем, вокалпа хореографи сюитисем пулнӑ. Сӑмахран, «Матушка Россия», «Веселись, народ!», «Ӗмӗр пӗрле пурӑнар» тата ыттисем.
Пуш уйӑхӗн 5 тата 6-мӗшӗсенче та Чӑваш Республикин патшалӑх истори архивӗнче Уҫӑ алӑксен кунне ирттернӗ. Ӑна пуш уйӑхӗн 10-мӗшӗнче уявлакан Архив кунне халалланӑ.
Архив службинче пӗлтернӗ тӑрӑх, республикӑн историпе культура эткерлӗхӗ епле упраннипе, архив фончӗсенче мӗн пуррипе ачасемпе аслисем, историксемпе краеведсем паллашнӑ. Икӗ кунта Уҫӑ алӑксен кунне 200 ытла ҫын хутшӑннӑ.
Унта пынисем нумай ҫӗннине пӗлме пултарнӑ.
Кӑвар чӗреллӗ поэтӑмӑр Ҫеҫпӗл Мишши ҫуралнӑранпа кӑҫал 125 ҫул ҫитет. «Хастар» пӗрлешӗвӗ пуҫарнипе Трак тӑрӑхӗнче Ҫеҫпӗл кунӗ иртнӗ.
Сӑмах май каласан, сӑвӑҫӑн амӑшӗ Агафия Николаевна ҫав тӑрӑхра ҫуралса ӳснӗ. Краеведени музейӗн ертӳҫи Валентина Тихонова пухӑннисене «Поэт амӑшӗн шӑпи» хайлавпа паллаштарнӑ. Шкул ачисемпе культура ӗҫченӗсем вара Ҫеҫпӗл сӑввисене пӑхмасӑр каланӑ. «Чӑвашкино» студи ӳкернӗ «Тӗрӗслӗх ҫутаттӑр Ҫеҫпӗлӗн ятне» документлӑ фильма кӑтартнӑ. Фильм авторӗ — Алексей Енейкин.
А. Пушкин ячӗллӗ вулавӑшра нумаях пулмасть Чӑваш кӗнеке издательствин ӗҫченӗпе Ольга Австрийская тӗлпулу иртнӗ.
«С книгой мир добрей и ярче!» (чӑв. Кӗнекепе тӗнче ырӑрах та ҫутӑрах) чӗрӗ диалога Пӗтӗм тӗнчери писатель кунне халалланӑ.
Ольга Австрийская – писатель, журналист, Чӑваш Енри тата Раҫҫейри профессионал писательсен союзӗн членӗ, И.Н. Ивник, А.В. Емельянов ячӗллӗ премисен лауреачӗ. Вулавӑшри тӗлпулӑва Шупашкарти 24-мӗш вӑтам шкулта вӗренекенсем пынӑ.
Ольга Автрийская ачасене хӑйӗн ҫинчен каласа кӑтартнӑ,
пултарулӑхӗпе паллаштарнӑ.
Ӗнер, пуш уйӑхӗн 5-мӗшӗнче, Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче «Ҫӗн кун ачи» спектакль кӑтартрӗҫ. Ӑна Марина Карягина пьеси тӑрӑх калмӑк режиссӗрӗ Борис Манджиев лартнӑ.
Спектакльте Ҫеҫпӗл Мишши рольне Сергей Никитин тӗлӗнсе каймалла ӗнентерӳллӗ те чунне парса вылярӗ.
Марина Карягина калашле, «паллах, малтан кӑвар чӗреллӗ сӑвӑҫӑмӑрӑн пурнӑҫӗпе пултарулӑхӗ ҫинчен пӗлмелле. Симвӑллӑ сцена чӗлхи хӑйех куракан чун-чӗринче нумай шухӑш-туйӑм ҫуратать».
-1.7 °C