«Про Город» тунӑ сӑн

«Эксперт РА» рейтинг агентстви Раҫҫейри чи лайӑх шкулсен списокне хатӗрленӗ. Унта Шупашкарти вӗренӳ учрежденийӗсем те кӗнӗ.

Танлашӑма ачасем ППЭне мӗнле тытнине шута хурса мар хатӗрленӗ. Унта шкултан вӗренсе тухакансем Раҫҫейри аслӑ шкулсене вӗренме кӗнисене хакланӑ. Кӑтартусене 2014 ҫулхисене шута илнӗ.

Рейтинга 200 шкул кӗнӗ. Вӗсенче вӗренекен ачасем аслӑ шкулсене вӗренме кӗреҫҫӗ. Танлашӑма пӑхас-тӑк малти вырӑнсене Мускаври шкулсем йышӑнаҫҫӗ.

Шупашкарти 3-мӗш лицей унта 51-мӗш вырӑн йышӑннӑ. Шупашкарти 5-мӗш гимнази вара рейтингра 151-мӗш вырӑна тухнӑ.

Даннӑйсене танлашӑм валли аслӑ шкулсем панӑ. Пӗтӗмпе Раҫҫейри 9 пин шкултан вӗренсе тухнӑ 40 пин ача пирки информацие шута илнӗ.

Чӑваш патшалӑх драма театрӗн пултарулӑх ушкӑнӗ Пӗтӗм тӗнчери тӗрӗк халӑхӗсен «Наврус» XII фествиальне хутшӑннӑ. Арсений Тарасовӑн «Мунча кунӗ» спектакльне чӑваш артисчӗсем Г.Камал ячӗллӗ Тутар патшалӑх академи драма театрӗн сцени ҫинче ҫӗртмен 3-мӗшӗнче лартнӑ.

Ун чухне чӑн-чӑн аншлаг пулнӑ. «Мунча кунне» курма зал лӑк тулли пухӑннӑ. Унта Казахстанран, Турцирен, Азербайджанран, Саха Республикинчен, Крымран фестивале килнисем те пынӑ.

Cпектакле Мускаври, Пушкӑртстари, Тутарстанри критиксем сӳтсе явнӑ, хӑйсен шухӑшӗсене пӗлтернӗ. Уйрӑмах РСФСР тата ЧР халӑх артисткине Нина Яковлевӑна, Евгений Урдюков артиста, ЧР тава тивӗҫлӗ артисткине Елизавета Хрисанфовӑна хакланӑ.

Чӑваш артисчӗсем Тутарстанран асӑнмалӑх сувенирпа таврӑннӑ.

Михаил Ефремов актер

Чӑваш Енре К.Иванов ҫулталӑкӗ пулнӑ май «Нарспи» аудиокӗнеке кӑларӗҫ. Чӑваш поэмине вырӑсла вуласа ҫыртармашкӑн Михаил Ефремов актера тата режиссера чӗннӗ.

Михаил Ефремов — Иван Яковлевӑн мӑнукӗн ачи. Паллах, ҫакӑ ӑна Чӑваш Енпе ҫыхӑнтарать. Аудиоспектакль хатӗрленӗ чухне актерсене фильм валли пекех тӗплен суйлаҫҫӗ. «Нарспие» вулама Хабенские, Безрукова чӗнесшӗн пулнӑ. Анчах Ефремов ҫинче чарӑннӑ.

Аудиокӗнекене Мускавра ҫыртарӗҫ. «Тӗнче литературин архивӗ» издательствин ертӳҫи Виталий Баев каланӑ тӑрӑх, Михаил Ефремова пирӗн республика ентешӗ тата юратнӑ актер пулнӑран суйланӑ.

Михаил Ефремов поэмӑна пӗр чарӑнмасӑр вулать. Хӑш чухне ҫеҫ хӑш-пӗр япала пирки ыйтма чарӑнать. Унран наци пирки ыйтнӑ чухне вӑл хӑйӗн пирки чӑваш тесе пӗлтерет-мӗн. Вӑл поэмӑна ача чухнех вуланӑ. Ӑна вырӑсла наци колоритне хӑварса куҫарнӑшӑн савӑнать.

Ҫӗнӗ аудиокӗнеке кӗҫех ҫынсен аллине лекӗ. Ӑна чӑвашла та ҫыртарӗҫ.

Пӗлме: «Нарспие» вырӑсла пирӗн портал та вырӑсла вуласа. Алатар ятлӑ сайтҫӑн пултарулӑхӗпе тӗнче тетелӗнче шыраса тупса паллашма пултаратӑр.

Малалла...

Республикӑра шӑрӑх ҫанталӑк тӑнӑ хыҫҫӑн аслатиллӗ ҫумӑр чылай ҫурӗ. Шупашкарта, Алькеш тата Ҫӗнӗ Лапсар поселокӗсенче, икӗ кун каялла пӑр та ҫунӑ.

Хӗрлӗ Чутай районӗнче вара пысӑк инкек пулнӑ. Аҫа-ҫиҫӗме пула унта ҫурт ҫунса кайнӑ. Телее, никам та пурнӑҫран уйрӑлман.

Ку инкек Ҫӗнӗ Атикасси ялӗнче ҫӗртме уйӑхӗн 4-мӗшӗнче пулнӑ. Ҫав каҫ 73 ҫулти ҫыннӑн ҫурчӗ ҫунса кӗлленнӗ. Кун пирки МЧСӑн Чӑваш Енри управленийӗ хыпарлать.

Арҫыннӑн хӗрӗ тата мӑнукӗ каҫхи 6 сехет иртсен ӗне сума картишне тухнӑ. Аслатиллӗ ҫумӑр пуҫланнӑ. Вӗсен куҫӗ умӗнче ҫиҫӗм ҫурт тӑррине ҫапнӑ. Пӳрт ҫунма тытӑннӑ.

Каҫхи 7 сехет ҫурӑра пушара сӳнтернӗ. Унта Кивӗ Атикасси ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ те хутшӑннӑ. Ҫулӑм ҫурта тата хуралтӑ таврашне тӗп тунӑ.

Чӑваш Енре каллех мамонт шӑммине тупнӑ. Вӑл унӑн шӑлӗ тесе шутлаҫҫӗ.

Ӑна Шупашкарти пӗр стройкӑра тупнӑ. Вӑл мамонт шӑлӗ пулнине малтанлӑха республикӑри паллӑ геолог каланӑ.

Мамонт шӑлне тупнӑ вырӑнта ҫӗнӗ микрорайон хӑпартаҫҫӗ. Кӳлмекрен инҫех мар рабочисем хӑйӑр тултарнӑ чухне ун ӑшӗнче тӗлӗнмелле япала тупнӑ. Ҫав хӑйӑра юханшыв портӗнчен илсе килеҫҫӗ.

Артур Филиппов каланӑ тӑрӑх, вӑл мамонтӑн е носорогӑн 20 сантиметрлӑ шӑлӗ евӗр. Прораб ӑна Чӑваш наци музейне илсе кайнӑ.

Шупашкарти политехника институчӗн доценчӗ Анатолий Иванов та ку мамонтӑн шӑмми-шакки пулнине ҫирӗплетнӗ. Вӑл шӑла хӑш тӗлтре тупни пӗлтерӗшлӗ пулнине каланӑ. Атӑлпа Ҫавал хушшинчи хӑйӑр ӑшӗнче пулсан ку — тупнӑ 15-мӗш япала. Ку тӑрӑх мамонтсемшӗн капкӑн пулнӑ. Тен, унта ытти пайӗсене те тупма май пуррине палӑртаҫҫӗ.

Ҫӗртмен 8-мӗшӗнчен тытӑнса 11-мӗшӗччен Шупашкарти парксене, скверсене тата пляжсене вӑрӑмтунасенчен сиенсӗрлетме палӑртнӑ. Ку ӗҫе пурнӑҫлама ҫӗртмен 2-мӗшӗнче хула администрацийӗнче иртнӗ канашлура хула мэрӗн ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх енӗпе ӗҫлекен ҫумӗ Герман Александров Шупашкарти ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх предприятийӗсене хушнӑ. Вӑрӑмтунасемпе лешсем хӑйсем «кӗрешӗве» тухмӗҫ — вӑрӑмтунана тата юн ӗмекен ҫавӑн йышши ытти шӑна-пӑвана вӗлерме ирӗк пур предприятисемпе вӗсен подряд килӗшӗвӗ тумалла.

Герман Александров каланӑ тӑрӑх, ҫанталӑк шӑрӑх тата нӳрӗ тӑнине кура шӑна-пӑван йышланса кайнӑ. Ҫавна май скверсене, парксене, пляжсене, социаллӑ сфера объекчӗсене, ача-пӑча уйлӑхӗсене, путвалсемпе чартаксене, нумай хваттерлӗ ҫуртсен подъезчӗсене эмеллесе тухмалла.

Раҫҫейӗн тава тивӗҫлӗ спорт маҫтӑрӗ Алина Иванова

Ҫак кунсенче Чулхулара «Малта пыракан. XXI ӗмӗр» ятпа пӗтӗм Раҫҫейри VI конференци иртнӗ. Унта ҫӗршывра йӗркеленӗ «Раҫҫей Федерацийӗн тава тивӗҫлӗ пуҫлӑхӗ» тата «Хӗрарӑм — малта пыракан. XXI ӗмӗр» конкурссене пӗтӗмлетнӗ.

Конкурса Раҫҫейӗн хӗрарӑм-ертӳҫисен ассоциацийӗн тата Раҫҫей Федерацийӗн Федераци Пухӑвӗн Федераци Канашӗн хӳттипе йӗркеленӗ. Ӑмӑртӑвӑн тӗллевӗ шутне хӗрарӑм-пуҫлӑхсене палӑртса вӗсем ҫӗршывӑн тӗрлӗ сферине витӗм кӳнине уҫса парассине кӗртеҫҫӗ.

«Хӗрарӑм — малта пыракан. XXI ӗмӗр» номинацире республикӑн Спорт министерствин ача-пӑчапа ҫамрӑксен Олимп резервӗллӗ спорт 8-мӗш номерлӗ спорт шкулӗн пуҫлӑхӗ Алина Иванова, Раҫҫейӗн тава тивӗҫлӗ спорт маҫтӑрӗ ҫӗнтернӗ. Пӗтӗмпе конкурса 23 регионти тӗрлӗ сферӑра тӑрӑшакан 56 хӗрарӑм хутшӑннӑ.

Паян Елчӗк районӗнче ял старостисен слечӗ иртнӗ. Унта тӗрлӗ шайри тӳре-шара, депутатсем хутшӑннӑ. Тӗп докладпа Чӑваш Енӗн муниципалитет пӗрлешӗвӗсен канашӗн ӗҫ тӑвакан пуҫлӑхӗ Станислав Николаев тухса калаҫнӑ.

Хӑйӗн докладӗнче Станислав Николаев вырӑнти ыйтусене татассипе старостӑсем пысӑк вырӑн йышӑннине палӑртнӑ. Староста вӑл — ял пурнӑҫӗн пайӗ тесе хакланӑ вӑл. Старостӑн вырӑнта сиксе тухакан тӗрлӗ ыйтӑва татса пама пулӑшасси. Апла тӑк унӑн яла хӑтлӑх кӳрессишӗн те, налук пухассишӗн те, пушар хӑрушсӑрлӑхӗ енӗпе те, суйлавпа ҫыхӑннӑ ыйтусемпе те тимлемелле. Станислав Николаев кунсӑр пуҫне ял старостисен ялта мӗн пулса иртни пирки ял тӑрӑхӗсен пуҫлӑхне, ял тӑрӑхӗнчи пирки ҫынсене пӗлтерсе тӑмаллине асӑнса хӑварнӑ. Старостӑшӑн хастар пулмалла, общество ӗҫне ӳркенмесӗр пурнӑҫламалла.

Сӑнсем (32)

Утӑ уйӑхӗн 5–12-мӗшӗсенче «Сӑр шуҫӑмӗ» кану базинче чӑваш чӗлхин «Хавал» уйлӑхӗ улттӑмӗш хут иртӗ. Унта хутшӑнакансем чӑваш чӗлхине вӗренӗҫ, халӑх культурипе, йӑли-йӗркипе паллашӗҫ.

Уроксене опытлӑ вӗрентекенсем ертсе пырӗҫ. 7–12 ҫулсенчи ачасем валли уйрӑм программа ӗҫлӗ. Ҫавӑн пекех наци тӗрри, чӑваш юрри, ташши тӗлӗшпе занятисем иртӗҫ. Спортпа туслисем футболла, волейболла вылӗҫ, шыва кӗрӗҫ. Ку кӑна мар. Чылай мероприяти иртӗ «Хавалта».

Уйлӑха тӳлевлӗ хутшӑнтараҫҫӗ. Ҫу уйӑхӗн 25-мӗшӗччен тӳленисем йӗркелӳшӗн 500 тенкӗ ҫеҫ панӑ. Ҫӗртмен 25-мӗшӗччен ӗлкӗрнисем 700 тенкӗ тӳлӗҫ. Вырӑна ҫитсен ҫеҫ тӳлесен 1000 тенкӗ кӑларса хума тивӗ. Пурӑннӑшӑн, апатланнӑшӑн та тӳлемелле.

5 ҫул тултарман ачасем тӳлевсӗрех хутшӑнаҫҫӗ. 5–12 ҫулсенчисене вара 20 процент сахалрах тӳлеттереҫҫӗ.

«Хавал» пирки тӗплӗнрех тӗп йӗркелӳҫӗрен Александр Блиновран (Алпарух) ыйтса пӗлме пулать: 8(8352) 68-50-51.

Росреестрӑн Чӑваш Енри управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, Тӑван ҫӗршывӑн вӑрҫин ветеранӗсен ыйтӑвӗсене кӗске вӑхӑтрах пӑхса тухӗҫ.

Патшалӑх кадастр утчетне тӑратма ыйтса ҫырнисене пӑхса тухассине 3 кунта ӗлкӗрме шантараҫҫӗ. Куҫман пурлӑхӑн патшалӑх кадастрӗнчи хыпара пӗлес текенсен ыйтӑвне 1 кунтах тивӗҫтересшӗн. Кӗскетнӗ вӑхӑтпа пӑхса тухас ыйту ҫулталӑк вӗҫленичченех, кӑҫалхи раштавӑш 31-мӗшӗччен, пымалла.

Росреестр ӗҫченӗсем вӑрҫӑ ветеранӗсем патне киле ҫитсе пулӑшассине те малалла тӑсаҫҫӗ. Чӗнсе илес тесен 8(8352) 45-25-17, 43-96-64 номерпе шӑнкӑравламалла та икӗ еншӗн те меллӗ вӑхӑт пирки калаҫса татӑлмалла.

Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫин ветеранӗ пулнине ӗнентерме специалистсем удостоверени ыйтӗҫ.