РФ Финанс министерстви пенси ӳсӗмне тапхӑрӑн-тапхӑрӑн ӳстерме сӗнни пирки унччен пӗлтернӗччӗ ӗнтӗ. Паян, нарӑс уйӑхӗн 20-мӗшӗнче, РФ Патшалӑх Думинче ӗҫлекен пенсионерсене пырса тивекен ыйтӑва пӑхса тухни паллӑ пулнӑ. Кун пирки ЧР влаҫсен официаллӑ порталӗ те пӗлтернӗ.

РФ Ӗҫ министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, малашне ӗҫлекен пенсионерсене пенси тӳлеме пӑрахма пултарӗҫ. Анчах ку пурне те пырса тивмест-мӗн. Ҫулталӑкне 1 миллион тенкӗрен ытларах ӗҫлесе илекен пенсионерсем кӗреҫҫӗ ку йыша. Эппин, уйӑхне 83 пин тенке яхӑн ӗҫлесе илекенсем пенсисӗр тӑрса юлма пултараҫҫӗ.

Министерство хакланӑ тӑрӑх, ку ыйту 220 пин ҫынна пырса тивет. Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, саккун 2016 е 2017 ҫултанпа вӑя кӗрӗ.

Республикӑра кадетсен юхӑмӗ вӑй илсе аталанать. Халӗ кадетсене ача пахчинченех хатӗрленме тытӑнӗҫ. Анчах ку сӑнава хутшӑнма пурте хал ҫитереймен. Акӑ ҫак кунсенче кадет корпусне Шупашкарти 130-мӗш ача пахчинче туса хунӑ.

Хальлӗхе кадетсем погонсӑр, анчах тельняшкӑпа, ҫӗнӗ карттуспа. Вӗсем кадетсен йышне кӗме хатӗр. Даниил Хашимов кадетӑн хӑюллӑ пулмаллине палӑртать. Унӑн никама та кӳрентермелле мар, пӗчӗккисене хӳтӗлемелле.

Шкулсенче кадет класӗсем пурринчен тӗлӗнмӗн. Ача пахчисенче вара кунашкал ушкӑнсем сахал. 130-мӗш ача пахчинче ав ушкӑнра — 30-ӑн. Вӗсенчен 20-шӗ — арҫын ачасем.

Пӗчӗкскерсем кадетсен йышне тӑнӑ. Уява тӗплӗн хатӗрленнӗ. Стройпа утса ялав панӑ, присяга тытнӑ.

Ҫак кунран ачасем вӑй-хал культури енӗпе ҫанӑ тавӑрса хатӗрленме тытӑнӗҫ. Ҫавна май спортзалта занятисем ытларах иртӗҫ, уҫӑ сывлӑшра чупӗҫ, йӗлтӗрпе ярӑнӗҫ, футболла вылӗҫ. Ачасем кадет шкулне экскурсие те кайӗҫ. Ҫак кун ачасене истори кӗнекине парнеленӗ — патриотсен ҫӗршыв паттӑрӗсене пӗлмеллех.

Ӗнер Шупашкарти «Николаевски» суту-илӳ комплексӗнче ҫӗрулми куравӗ уҫӑлнӑ. Раҫҫейри 15 регион, Беларуҫ хӑйсен сорчӗсемпе, вӗсене мӗнле ҫитӗнтернипе тата упранипе паллаштараҫҫӗ. Ахаль ҫынсем те ку курава селекционерсем пекех чӑтӑмсӑррӑн кӗтнӗ.

Виҫӗ куна тӑсӑлӑкан куравра элита вӑрӑсем туянма, ҫӗрулмирен хатӗрленӗ апат-ҫимӗҫе тутанма пулать.

Раҫҫейри чылай ҫын ҫӗрулмине иккӗмӗш ҫӑкӑр вырӑнне хурать. Илья Шиварев фермершӑн вара вӑл — пӗрремӗш вырӑнта. Унӑн ҫемйи ҫӗрулми кӑмӑллать. Вӑл куравра ав икӗ урапа ҫӗрулми сутнӑ. Кунта ҫын нумай хӗвӗшет-ҫке-ха.

Фестиваль тахҫанах регионсен шайӗнчи пулса тӑнӑ. Йӗркелӳҫӗсем пурӑна-киле вӑл Пӗтӗм Раҫҫейри пулса тӑрасса та иккӗленмеҫҫӗ. Кунта фермерсем пӗр пӗринпе тӗл пулса ҫыхӑну йӗркелеҫҫӗ. Кунта нимӗнле санкци те хӑрушӑ мар.

Темиҫе компани хӑйсен ӗҫне кӑтартнӑ. Куравра ҫӗрулми упрамалли хальхи йышши вырӑн пирки те калаҫнӑ. Республикӑшӑн ку пӗлтерӗшлӗ. Пӗлтӗр кӑна 25 тонна ытла пахча-ҫимӗҫ вырнаҫакан темиҫе склад тунӑ.

Куравра ҫынсем апат-ҫимӗҫ сентрисенчен мар, вӑрлӑх сутнӑ ҫӗртен татӑлма пӗлмен.

Малалла...

Ӗлӗк ача вилессин кӑтартӑвӗ пысӑк пулнӑ. Халӗ пульницӑсенче хальхи йышши технологипе усӑ кураҫҫӗ-ха, ҫапах ача вилнӗ тӗслӗх ҫук мар.

Паян, нарӑс уйӑхӗн 19-мӗшӗнче, Чӑваш Ен тин ҫуралнӑ шӑпӑрлансем вилессине чакарас енӗпе Раҫҫейре чи лайӑх регионсен йышне кӗни паллӑ пулнӑ. Кун пирки ЧР влаҫӗсен официаллӑ порталӗнче ҫырнӑ.

ЧР сывлӑх сыхлавӗн министрӗн ҫумӗ Татьяна Яковлева Чӑваш Енсӗр пуҫне ҫак йыша Ленинград, Тамбов, Томск тата Киров облаҫӗсем, Ханты-Манси автономи округӗ кӗнине пӗлтернӗ. Асӑннӑ регионсенче ҫуралнӑ 1000 ача пуҫне 5-шӗ вилнӗ тӗслӗхе шута илнӗ. Ку кӑтарту тӗнчери чи лайӑх ҫӗршывсемпе пӗр килет.

Пирӗн республикӑра ача вилессин кӑтартӑвӗ чакнине ҫемье тата амӑшӗн ыйтӑвӗсемпе ҫине тӑрса ӗҫленипе ҫыхӑнтараҫҫӗ.

Вӑрмар район администрацийӗн вӗренӳпе ҫамрӑксен политикин планӗпе килӗшӳллӗн Арапуҫ шкулӗнче акӑлчан чӗлхин уҫӑ урокӗсен фестивалӗ иртнӗ. Ӑна вӗрентекенсен квалификацине ӳстерес, опытсемпе ылмашӑнас тӗллевпе йӗркеленӗ.

Фестивальпе килӗшӳллӗн уҫӑ уроксем иртнӗ. 6-мӗш класра Арапуҫ шкулӗн вӗрентекенӗ А.И.Кузьмин «Аслӑ Британири ҫулҫӳрев» уҫӑ урок ирттернӗ. 8-мӗш класра Кавал шкулӗн учителӗ И.В.Степанова «Телекурав» темӑпа паллаштарнӑ.

4-мӗш классемпе «Хаваслӑ тупӑшу» уҫӑ урока Аслӑ Чак шкулӗнчи Н.В.Степанова ирттернӗ.

Фестивальте акӑлча чӗлхин вӗрентекенӗсем пӗр-пӗрне ҫӗнӗ шухӑшсемпе паллаштарнӑ, акӑлчан чӗлхине мӗнле шайра пӗлнине кӑтартнӑ. Уҫӑ уроксенче вӗрентекенсем мультимедийлӑ хӑтлавсемпе усӑ курнӑ.

Тӑвай районӗнче Чӑваш наци конгресӗн уйрӑмӗ иккӗмӗш ҫул хастар ӗҫлет. Председателӗн тивӗҫӗсене Анатолий Кириллов пурнӑҫлать.

ЧНКн районти уйрӑмне чӑваш чӗлхипе литературин вӗрентекенӗсем, вулавӑш ӗҫченӗсем, хӑш-пӗр музей ӗҫченӗсем, «Ял ӗҫченӗ» хаҫат редакторӗ тата ыттисем кӗнӗ.

Кӑҫал мӗн-мӗн тумалли плана ҫирӗплетнӗ ӗнтӗ. Унпа килӗшӳллӗн Ҫӗнтерӳ 70 ҫул ҫитнине уявламалла. Ҫавӑн пекех районти ача пахчисенче чӑваш чӗлхине аталантармалла.

Палӑртмалла: Тӑвайри 2-мӗш ача пахчи ку енӗпе ҫанӑ тавӑрса ӗҫлет. Ачасем унта чӑваш тӗррипе паллашнӑ. Воспитательсем кун пирки пӗчӗккисене кӑсӑклӑ каласа кӑтартнӑ. Чӑвашсен наци тумӗ авалхи хӗрарӑм пуҫлӑхсен тумне аса илтерет-мӗн. Тухьяпа хушпу шлем пек имӗш. Шӳлкемене сӑнӑсемпе хӗҫсенчен хӳтӗлекен япалапа танлаштарнӑ.

Таисия Михайловнӑпа Михаил Андрианович Назаровсем

Пӗрле нумай пурӑнакан мӑшӑрсем ҫамрӑксемшӗн тӗслӗх вырӑнӗнче. Килӗштерсе пурнӑҫ ҫулне пӗрле парӑнтаракан упӑшкипе арӑмӗнчен тӗслӗх илмелли пурах ҫав.

Ҫак сӑмахсене Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Туппай Сӗмӗл ялӗнче пурӑнакан Таисия Михайловнӑпа Михаил Андрианович Назаровсем пирки калама пулать. Вӗсем нумаях пулмасть, нарӑс уйӑхӗн 17-мӗшӗнче, 60 ҫул пӗрле пурӑннине уявланӑ.

Таисия Михайловна Октябрьскинчи 2-мӗш пульницӑра ӗҫленӗ. Михаил Андрианович вара Октябрьскинчи совхозра выльӑх пӑхаканра тӑрӑшнӑ.

Назаровсем 3 ача ҫуратса ӳстернӗ. Халӗ вӗсем 7 мӑнукпа, вӗсен 11 ачипе савӑнса пурӑнаҫҫӗ.

Юбилярсене Октябрьски ял тӑрӑхӗн администрацийӗ саламланӑ, нумай ҫул пурӑнма сывлӑх, телей суннӑ.

Ҫӗнӗ вакансисем кӗртнипе мар-тӑр-ха. Ара, кирек епле ӗҫри пекех-ҫке: пӗрисем килеҫҫӗ, теприсем каяҫҫӗ пулӗ. Кунсӑр пуҫне тата тӳрере ӗҫлеме ирӗк панӑ вӑхӑт тухать те вӗсен кандидатурине ҫӗнӗрен пӑхса тухаҫҫӗ.

Паян республикӑн Аслӑ судӗнче тӳресене удостоверени панӑ. Ҫын шӑпине татса пама (ҫапла тени пысӑк йӑнӑш мар пуль тетпӗр) ирӗк паракан хута ятарлӑ лару-тӑрура, салам сӑмахӗ каласах тыттарнӑ.

Тӳре удостоверенине тивӗҫекенсене республикӑн Аслӑ сучӗн ертӳҫи Н.П. Порфирьев тата Суд департаменчӗн республикӑри управленийӗн пуҫлӑхӗн тивӗҫне пурнӑҫлакан В.М. Воронов кӑна мар, Федерацин тӗп инспекторӗ Г.С. Федоров та саламланӑ. Вӗсем тӳресене саккунлӑ тата фактсемпе ҫирӗплетнӗ йышӑнусем кӑларма суннӑ.

Раҫҫей Федерацийӗн Президенчӗ алӑ пуснӑ удостоверение Чӑваш Енӗн Аслӑ сучӗн тӳрине Дмитрий Алексеева, Шупашкар район сучӗн ертӳҫин ҫумне Раиса Кудряшована, Йӗпреҫ район тӳрине Алексей Паймина панӑ.

Чӑваш Енри суд Мари Эл каччине ирӗксӗр ӗҫлеттермелле йышӑну кӑларнӑ. Нумаях мар та, анчах 140 сехет тар тӑкмалла пулать хайхин.

Айӑплава каччӑ ӳркенменлӗхшӗн тивӗҫнӗ теме пулать. Пӗлтӗрхи чӳк уйӑхӗн 23-мӗш каҫхине вӑл Канаш станцине унта тӑнӑ вакуна тата алӑкне сирпӗтмелле сӑрӑпа граффити меслечӗпе ӳкернӗ. Каччӑн ӳкерес ӑсталӑхне чукун ҫулта ӗҫлекенсем ырламан, хакламан, пахаламан. «Хусан-Канаш» электропуйӑсӑн йышӗнче пулнӑ ҫав вакуна ҫула кӑларман. Каччӑн художник ӑсталӑхне вара вандаллӑх тесе йышӑннӑ та йӗрке хуралҫисене пӗлтернӗ.

Чукун ҫулта ӗҫлекенсемпе транспорт полицийӗнче тӑрӑшакансем те килӗшнӗ, каччӑ тӗлӗшпе пуҫарнӑ ӗҫ судах ҫитнӗ. Халӗ, ав, тӳре приговор та кӑларнӑ: 140 сехет ӗҫлеттермелле тунӑ.

Хваттере е пӳлӗме тӳлевсӗр приватизацилемелли вӑхӑта Раҫҫейӗн Патшалӑх Думин депутачӗсем тӑсасшӑннине эпир пӗлтернӗччӗ.

Ҫак вӑхӑта миҫе хутчен куҫарнине те манса кайрӑмӑр ӗнтӗ. Хальхинче унӑн вӑйӗ кӑҫалхи пуш уйӑхӗн 1-мӗшӗнче тухмаллаччӗ. Анчах ҫӗршыв шайӗнче хатӗрленӗ черетлӗ саккун проектӗнче приватизаци вӑхӑтне тата тепӗр 3 ҫуллӑха тӑсма шухӑшланине палӑртнӑ.

Паян РФ Патшалӑх Думин лепутачӗсем саккун проектне пӗрремӗш вулавпа йышӑннӑ. Анчах ҫурт-йӗре харпӑрлӑха куҫарас текенсен виҫӗ ҫулта ӗлкӗрӗпӗр-ха тесе тӑсӑлма май килмест-тӗр. Иккӗмӗш вулавра саккун проектне улшӑну кӗртессине пӗлтереҫҫӗ. Ун чухне приватизаци вӑхӑтне малтанхи вариантри пек 3 ҫуллӑха мар, ҫулталӑка кӑна тӑсасшӑн. Тепӗр майлӑ каласан, йышӑнса пӗтерсен, приватизаци вӑхӑчӗ 2016 ҫулхи пуш уйӑхӗн 1-мӗшӗччен тӑсӑлӗ.