Иванов Анатолий Иванович

Ӗнер, ҫӗртмен 15-мӗшӗнче, Мускаври чӑваш наципе культура автономине йӗркелекенсенчен пӗри Анатолий Иванович Иванов вӑхӑтсӑр вилсе кайнӑ.

Анатолий Иванович Элӗк районӗнчи Кӗҫӗн Тӑван ялӗнче ҫуралнӑ. Ашшӗ шкул директорӗ пулнӑ, ҫемьере вӗсем пиллӗкӗн ӳснӗ. Анатолий Иванович театр тӗпчевӗн факльтечӗн менеджмент пайӗнче пӗлӳ пухнӑ. Вӗренсе пӗтерсен Мускав хулин культура управленийӗн театр пайӗнче инспектор пулса ӗҫленӗ. Хӑш спектакле кӑтармаллине суйланӑ. Анатолий Иванович Мускаври чӑвашсен наципе культура автонимине йӗркеленӗ ҫӗре хутшӑннӑ, 2000–2005 ҫулсенче сопредседатель пулнӑ.

Юлашки ҫулсенче вӑл «Gold Music» телерадиокомпанийӗн тата концертсемпе фестивальсен наци дирекцийӗн (NDfest) тӗп директорӗ пулса ӗҫленӗ.

Анатолий Ивановичпа ыран 12 сехетре Хован ҫӑвинчи крематоринче сывпуллашӗҫ. Пытарма вара Чӑваш Ене, тӑван ялне илсе кайӗҫ.

Атнер Хусанкай

Ҫулсерен пуҫтарӑнакан «Хавал» уйлӑхӗн, вӑл утӑ уйӑхӗнче иртӗ, кӑҫалхи хӑни паллӑ чӗлхеҫӗ тата общество ӗҫченӗ Атнер Хусанкай пулӗ. Аса илтеретпӗр, унта чӑваш чӗлхине вӗрентес тӗллев лартаҫҫӗ. Хальхинче лагерҫӗсем утӑ уйӑхӗн 6–13-мӗшӗсенче Етӗрне районӗнче вырнаҫнӑ «Сӑр шуҫӑмӗ» кану базинче иртӗ. Чӑваш чӗлхине вӗреннисӗр пуҫне программӑна лекцисем, спорт мероприятийӗсем, экскурсисем, ӑсталӑха алла илмелли самантсене кӗртнӗ.

Атнер Хусанкай — 1980 ҫулӗсен вӗҫӗнчи — 1990 ҫулӗсен пуҫламӑшӗнчи наци юхӑмӗн ертӳҫи. Вӑл Чӑваш наци конгресӗн пӗрремӗш ертӳҫи пулнӑ, хӑй вӑхӑтӗнче йӗркеленнӗ «Чӑваш наци аталанӑвӗн партине» ертсе пынӑ. 1991 тата 1993 ҫулсенче вӑл хӑй кандидатурине Чӑваш Республикин Элтеперӗ пулма суйлава кӑларнӑ. Пӗрремӗш хутӗнче уншӑн суйлавҫӑсен 46 проценчӗ сасӑланӑ.

Хусанкая чӑваш филологийӗн, культурологийӗн тата ӳнер пӗлӗвӗн специалисчӗ евӗр пӗлеҫҫӗ.

Иракра пулса иртекен пулӑмсем Британипе Америкӑри Пӗрлешӳллӗ Штатсене питӗ пӑшӑрхантараҫҫӗ иккен. Ҫавна пулах Вашингтон Иранпа тӳрремӗн калаҫма хатӗр-мӗн. Кун пирки tvrain.ru сайт, тепӗр майлӑ каласан, «Дождь» телеканал, пӗлтерет.

Америкӑри Пӗрлешӳллӗ Штатсемпе Иран тахҫанах хирӗҫ тӑракан ҫӗршывсем шутланаҫҫӗ пулин те вӗсем иккӗшӗ те «Иракпа Левантӑн ислам патшалӑхӗ» джихадист ушкӑнӗнчи боевиксен хастарлӑхне тытса чарасшӑн, Ирак влаҫӗсене пулӑшасшӑн имӗш.

Британин премьер-министрӗ Тони Блэр хальхи кризисӑн тӗп сӑлтавӗ анӑҫ коалицин вӑйӗпе вунӑ ҫул каялла Саддам Хуссейна сирсе янипе ҫыхӑнман тесе каланӑ иккен.

Шупашкар район сучӗ 70 ҫулти кинемей тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарса судра пӑхса тухнӑ.

Ҫӗнӗ Тутаркасси поселокӗнче пурӑнаканскер иртнӗ ҫул вӗҫӗнче сӑмакун юхтарнӑ та кӑҫалхи нарӑсӑн 14-мӗшӗнче пӗр хӗрарӑма сутнӑ. Нумаях та мар та, ҫапах та 192 миллилитр. Полици ӗҫченӗсем ҫав шӗвеке туртса илнӗ те экспертизӑна янӑ. Сӑмакун хӑватлӑ пулнӑ: градусӗ 35,1-пе танлашнӑ. Сӑмакунта этем сывлӑхӗшӗн сиенлӗ япаласем пулнӑ иккен.

Маларах та ҫитмӗл теҫеткепе пыракан кинемее сӑмакун сутнӑшӑн айӑпланӑ-ха. Пӗр хутчен кӑна мар, иккӗ те тесе пӗлтерет Шупашкар район прокуратури. Хальхинче суд тенкелӗ ҫине ларнӑ вӑхӑта унӑн айӑплав вӑхӑчӗ тухма ӗлкӗрнӗ. Суд хальхичне ӑна 10 пин тенкӗлӗх штрафлама йышӑннӑ.

Митингра. Н. Плотников тунӑ сӑн

Ӗнер, ҫӗртмен 15-мӗшӗнче, Ҫеҫпӗл Мишши сарӑмсӑр вилнӗренпе 92 ҫул ҫитрӗ. Паллӑ сӑвӑҫа аса илме тата асӑнма чӑваш халӑхӗн хастарӗсем паян унӑн палӑкӗ умне пухӑнчӗҫ.

Пуханнисен йышӗнче культура министерствинче тӑрӑшакан Казаков Сергей Димитриевич, Чӑваш наци конгресӗн Президиумӗн пайташӗ, этнополитолог Краснов Михаил Николаевич, Раҫҫей Президенчӗн Чӑваш Енри шаннӑ ҫынни, Чӑваш халӑх сӑвӑҫи Валерий Туркай, Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ музейӗн ертӳҫи Антонина Андреева тата ыттисем пурччӗ.

Пухӑва Валерий Туркай ертсе пычӗ. Владимир Путинӑн шаннӑ ҫынни пулнӑран пулӗ митинга вӑл политика енне ҫавӑрса ячӗ. Сцена ҫинче Ҫеҫпӗл Мишши пирки мар, ытларах Украина политики пирки калаҫу пулчӗ. Ку хӑшӗ-пӗрин кӑмӑлне хуҫре пулас — паллӑ чӑваш сӑвӑҫне сума суса килнӗ темиҫе чӑваш ҫапла май чечек хунине кӗтмесӗрех пухӑва пӑрахса кайрӗ.

Тӑвай районӗнчи Акатуйра «Ял тӑрӑхӗсен чи лайӑх картишӗ» конкурс иртнӗ. Районти ял тӑрӑхӗсем хӑйсен картишӗсене наци йӑлине тӗпе хурса хатӗрленӗ. Жюри композицие, ӳнер тӗлӗшӗнчен епле хатӗрленине хакланӑ.

Мучар ял тӑрӑхӗ халӑх ӳнер промыслине — ҫыхнине, тимӗре ӳнерленине, наци йӑлипе килӗшӳллӗн хатӗрленӗ тумтире — кӑтартнӑ. Кусем пирки пӗтӗмпех каласа кӑтартнӑ, юрланӑ. Мучарсем 1-мӗш вырӑна тивӗҫнӗ.

Енӗш Нӑрваш тата Тӑрмӑш ял тӑрӑхӗсем чӑваш туйне тата чӑваш каччине салтака ӑсатнине кӑтартнӑ. Вӗсен картишӗсем 2-мӗш вырӑна тухнӑ.

Чутей ял тӑрӑхӗ халӑха килти сӑрапа, кваспа хӑналанӑ. Тӗмер ял тӑрахӗ чӑвашсен лармине кӑтартнӑ. Хӗрарӑмсем ҫӑм арланӑ, ҫыхнӑ, халӑх юррисене юрланӑ. Чутей тата Тӗмер ял тӑрӑхӗсем виҫҫӗмӗш вырӑна тивӗҫнӗ.

Сӑнсем (3)

Ҫӗртмен 14-мӗшӗнче Канаш районӗнчи Вӑрман Енӗш ял уявне палла тунӑ. Кунти халӑх кашни уява тӗплӗн хатӗрленет, сценарие вырӑнти йӑла-йӗркене тӗпе хурса тӑвать.

Уяв Чарпуҫ ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Харитонова В.Т. саламланипе пуҫланнӑ. Паллах, вӑл ентешӗсене ӗҫре ӑнӑҫусем тума, ҫирӗп сывлӑхлӑ пулма суннӑ.

Уявра «Ентешсем» халӑх ансамблӗ, «Енӗшсем» фольклор ушкӑнӗ, чӑваш эстрада юрӑҫи Александр Ильин, Чарпуҫри ҫамрӑк артистсем, культура ӗҫченӗсем хаваслӑ туйӑм кӗртнӗ. Вӗсем халӑха юрӑ-ташӑпа хӗрӳлентернӗ. Хӑнасем тата вырӑнти халӑх Вӑрман Енӗшри алӗҫ ӑстисен ӗҫӗсемпе паллашнӑ.

Ял уявне вӗттинчен пуҫласа ватӑсем таранах пухӑннӑ. Сӗтел ҫинче ҫӑкӑр-тӑвар, кукӑль таврашӗ, шӳрпе пулнӑ. Ӑмӑрту, конкурс призерӗсене, чи лайӑх юрӑҫсемпе ташӑҫӑсене, ҫуралнӑ кунне уявлакансене, ялти хастарсене парнесемпе хавхалантарнӑ.

Ял уявӗ кашнин кӑмӑлне ҫӗкленӗ. Унта тахҫантанпах пӗр-пӗрне курман ҫынсем тӗл пулса калаҫнӑ. Ҫакнашкал уяв пур тӑк ял малашлӑхӗ те пысӑк-ха.

Светлана Иванова

ЧР Финанс министерствинчи пушӑ вакансие Светлана Иванова йышӑннӑ. Халӗ вӑл — финанс министрӗн ҫумӗ. Хушӑва паян, ҫӗртмен 16-мӗшӗнче, республика премьер-министрӗ Иван Моторин алӑ пуснӑ.

Светлана Ивановӑччен ҫак тивӗҫе Игорь Смирнов пурнӑҫланӑ. Вӑл халӗ ведомствӑра укҫа-тенкӗ управленийӗн пуҫлӑхӗ вырӑнӗнче юлнӑ. Светлана Иванова унччен ЧР пурлӑх министрӗн ҫумӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫланӑ.

Светлана Иванова 1963 ҫулта ҫуралнӑ. 1985 ҫулта И.Н.Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнчен вӗренсе тухнӑ. 1985–2004 ҫулсенче вӑл ЧР Финанс министерствинче ӗҫленӗ, хысна политикин пайӗн пуҫлӑхӗ таран ӳснӗ. Унтан ЧР Ял хуҫалӑх министерствин пай пуҫлӑхӗнче вӑй хунӑ. 2010 ҫултанпа ЧР пурлӑх министрӗн ҫумӗ пулнӑ.

Светлана Иванова унччен те Светлана Енилинӑпа ӗҫленӗ те халӗ те ун ҫумӗнчех пулӗ.

Улатӑрти «Труд» стадионта арҫынсен командисем хушшинче мини-футбол енӗпе хула турнирӗ иртнӗ. Тупӑшу самаях хӗрӳ пулнӑ. Унта пӗтӗмпе Улатӑр хулинчи вӑйлӑ 10 команда хутшӑннӑ.

Турнир Олимп мелӗпе иртнӗ. Пӗр сӑмахпа, выляса янӑ команда турниртан тухса ӳкнӗ.

Пӗтӗмлӗтӳ тӑрӑх, виҫҫӗмӗш вырӑна 17-мӗш пушар чаҫӗн спортсменӗсен ушкӑнӗ тивӗҫнӗ. Иккӗмӗш вырӑна ҫамрӑксен «Зенит» команди тухнӑ. Ҫӗнтерӳҫӗсем — «Спутник - 1» футболҫисем.

Ҫӗнтерӳҫӗсемпе призерсене хисеп хучӗсемпе, медальсемпе чысланӑ.

ЧР Транспорт министерствин архивӗнчи сӑн

Чӑваш Республикинчи хуласенче электричество линийӗсӗр ҫӳрекен троллейбуссем маршрута тухма пултарӗҫ. Кун пирки ЧР Транспорт министерствинче пӗлтереҫҫӗ.

Ҫӗнӗ ҫак проектпа Питӗрти хӑнасем паллаштарнӑ. Кун пирки ЧР транспорт министрӗн ҫумӗ В.Степанов ертсе пынӑ канашлура калаҫнӑ.

«ENER Z» (Питӗр) инжиниринг компанийӗн элчисем хӑйсен проектне хӑтланӑ май Питӗрте ҫакнашкал троллейбуссем ҫӳрени пирки каласа кӑтартнӑ. Вӗсем пысӑк хӑватлӑ литий-ионлӑ аккумуляторлӑ. Ку электричество линине перӗнмесӗр ҫӳреме май парать-мӗн. Питӗр хӑнисем паха енне те палӑртнӑ. Кунашкал троллейбуссем энергие перекетлеме, чӑрмавсенчен пӑрӑнса иртме май параҫҫӗ иккен.

ЧР Транспорт министерствинче палӑртнӑ тӑрӑх, ҫакнашкал аккумуляторлӑ троллейбуссем маршрут сетьне оптимизацилеме пулӑшаҫҫӗ. Кунсӑр пуҫне хулари электричество линине хута яман урамсенче те ҫак троллебуссем ҫӳреме пултарӗҫ.