Паян, ака уйӑхӗн 18-мӗшӗнче, ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев ЧР ҫутҫанталӑк министрне Иван Исаева отставкӑна яни пирки «Правда ПФО» хаҫат пӗлтерет.

Михаил Васильевич хушӑва алӑ пусса ҫирӗплетнӗ. Унта кӑтартнӑ кун – ака уйӑхӗн 18-мӗшӗ. Документ алӑ пуснӑ кун вӑя кӗрет. Министра мӗншӗн отставкӑна яни пирки пӗлтермен.

Паян Михаил Игнатьев тепӗр хушӑва та алӑ пуснӑ. Унпа килӗшӳллӗн ЧР ҫутҫанталӑк министрӗн пуканне вӑхӑтлӑха Евгений Юшин йышӑннӑ. Вӑл унччен Иван Исаевӑн пӗрремӗш ҫумӗ пулнӑ.

Аса илтерер: Иван Исаева вӑрмансене саккунсӑр майпа каснӑшӑн айӑпланӑ. Тӑкак 300 миллион тенкӗпе танлашнӑ.

Ака уйӑхӗн 16-мӗшӗнче Чӑваш наци конгресӗн президиумӗ черетлӗ ларӑва пухӑннӑ. Ларӑва яланхиллех ЧНК Президенчӗ Николай Угаслов ертсе пынӑ. Вӑлах кун йӗркинчи ыйтусемпе паллаштарнӑ май «Кӗмӗл сасӑ» конкурс-фестивале хатӗрленес ӗҫ-хӗл мӗнле пынине, К.В. Иванов ҫулталӑкӗнче конгресс мӗнлерех ӗҫсем туни тата малалла мӗн палӑртнине, Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫи чарӑннӑранпа 70 ҫул ҫитнине уявлассипе ЧНК мӗнлерех ӗҫсем туни тата малалла мӗн палӑртни тишкерессине пӗлтернӗ.

«Кӗмӗл сасӑ» фестиваль пикри каласан, кӑҫал унта Мурманск, Иркутск хулисенчен, Пушкӑрт Республикинчен тата ытти регионти чӑвашсем хутшӑнма хатӗррине пӗлтернӗ. Аякран килнӗ ҫамрӑк юрӑҫсене пурӑнма вырнаҫтарасси, апатлантарасси тата ытти йӗркелӳ ыйтӑвӗсене татса памалла.

ЧНК Президенчӗн ҫумӗ Валерий Клементьев конгресӑн комитечӗсем хастар пулнине каланӑ. «Чӑваш хӗрарӑмӗ» комитет, акӑ, Кӳкеҫри Бичурин музейӗнче анлӑ лару ирттернӗ. «Чӑваш хӗрарӑмӗ тата паянхи литература» темӑпа та кӑсӑклӑ тӗлпулу пулнӑ-мӗн.

ЧНКн вӗренӳпе ӑслӑлӑх комитечӗ йӗркеленипе пӗтӗм регионсенчи чӑваш ачисем хушшинче «Ҫӗнӗ ятсем уҫатпӑр» конкурс хӗрӳ пырать иккен.

Малалла...

Николай Терентьев

Ҫӗр ҫине килекен кашни ҫыннӑнах темле тӗллев пур пек туйӑнать. Ара, этем хӑй ӗмӗрӗнче мӗн кӑна туса ӗлкӗрмест пулӗ! Теприсем, ав, йывӑҫ лартнипе, пӳрт лартнипе, ывӑл ӳстернипех ҫырлахмаҫҫӗ, тӑван халӑх асӗнче те юлмалӑх ӗҫ те туса ӗлкӗреҫҫӗ. Ҫавӑн пек хӑватлӑ ҫынсенчен пӗри – Николай Терентьев. Ӗнер, ака уйӑхӗн 17-мӗшӗнче, вӑл ҫуралнӑранпа 90 ҫул ҫитрӗ.

Николай Терентьева пӗрисем драматург пек ытларах пӗлеҫҫӗ-тӗр, теприсем – куҫаруҫӑ евӗр, виҫҫӗмӗшӗсем – актер тенипе. Тата теприсем унӑн хисеплӗ ячӗсене – вӑл Чӑваш Республикин искусствӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, Раҫҫей Федерацийӗн культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, К. Иванов ячӗллӗ Патшалӑх премийӗн лауреачӗ пулнине – асӑнса кайӗҫ. Пӗлместӗп, «Хумсем ҫырана ҫапаҫҫӗ», «Куккук ҫаплах авӑтать» тата ытти пьесӑпа чапа тухнӑ автор вӑл ятсемпе мӑнаҫланнӑ-ши е, тен, ҫук та-ши?.. Паян ку пӗлтерӗшлех мар. Пахи - ӑна ҫынсем манманни. Канаш районӗнчи Кошнаруй ялӗнче ҫуралнӑскер ҫуралнӑранпа 90 ҫул ҫитнӗ май Ҫӗнӗ Шелттӗм ял вулавӑшӗнче, акӑ, «Пурнӑҫ уттипе васкаса» литература калаҫӑвӗ йӗркеленӗ. Васканӑ-ши Николай Терентьев е пурнӑҫ ҫулӗпе васкамасӑр утнӑ-ши?

Малалла...

Конкурса палӑрнисенчен пӗрисем

Нумаях пулмасть Тутарстанра тӑван ҫуртӗнче иртнӗ. чӗлхепе литературӑна вӗрентекенсен «Туган тел» конкурсне пӗтӗмлетнӗ. Вӑл Хусанти халӑхсен Туслӑх ҫуртӗнче иртнӗ. Раҫҫей шайӗнче йӗркеленӗ конкурса Тутарстанри вӗрентекенсем кӑна мар, Ӗрӗнпурпа Чӗмпӗр облаҫӗсенчи чӗлхе вӗрентекенӗсем те пырса ҫитнӗ. Конкурса пӗтӗмпе 97 учитель хутшӑннӑ.

Финала чӑваш, вырӑс, тутар, удмурт, ҫармӑс, ирҫе-мӑкшӑ, пушкӑрт чӗлхисене вӗрентекен 25 педагог тухнӑ.

Ачасене тӑван чӗлхене юратма хӑнӑхтараканскерсем конкурсра мастер-класс ирттерсе хӑйсене халӑхӗн йӑли-йӗркипе паллаштарнӑ. Ҫапах та тӳресем педагогсем хӑйсен ӗҫӗнче методика меслечӗсемпе усӑ курнине, халӑх тумне кӑтартнине тӗпе хунӑ. Чӑваш чӗлхи вӗрентекенсем те хӑйсен ӑсталӑхне кӑтартнӑ.

Тутарстан Республикинче "Никрут юрри" конкурс-фестивале хатӗрленеҫҫӗ. Унччен вӑхӑт нумаях та юлматсь. Суйлав турсем тӗрлӗ ҫӗрте иртнӗ те ӗнтӗ. Ҫав шутра - Ҫарӑмсан районӗнчи Кивӗ Йӗлмелӗнче те. "Ҫарӑмсан чӑвашӗсем тӗплӗ хатӗрленни тӳрех курӑнчӗ. Районти культура уйрӑмӗ ҫак мероприятие ҫӳллӗ шайра хатӗрленине палӑртмаллах", - тесе хыпарлать "Сувар" хаҫат.

Хутшӑнакансем те, куракансем те клуба йышлӑ пухӑннӑ. Вӗсем хушшинче тӗрлӗ ҫулхисем пулнӑ. Конкурса хутшӑнакансем чӑвашла тӑхӑнса сцена ҫине хӑпарнӑ, салтак юррисене шӑрантарнӑ.

Мероприятие Вӑтӑр Юман Киремет ялӗ пуҫланӑ.

Сӑмах май, ҫарӑмсансен йӑли-йӗркинче ытти районтан уйлӑлса тӑракан пулӑм пур иккен: амӑшӗ салтака каякан ача ҫине алшӑлли мар, сурпан ҫакать-мӗн.

Пенза облаҫӗнчи Неверкино раойнне кӗрекен чӑваш ялӗсенчи ачасем пӗрле футбол выляма тытӑнӗҫ. Йыша асӑннӑ районти виҫӗ чӑваш ялӗнче пурӑнакан шкул ачисем тата унччен шкул пӗтернисем кӗнӗ. Вӗсене пӗр «ҫунат» айне пухаканӗ Пенза облаҫӗнчи Пикурзари пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан вӑтам шкул темелле. Тӗрӗсрех, вӗренӳ учрежденийӗ хӑй мар-ха. Унти хастарсем ҫине тӑнипе футбол ушкӑнӗ йӗркеленӗ.

Ушкӑна Пикмурза ялӗнчи вӑтам шкул диреткорӗ С.Н. Никитин тата Неверкинӑри П.А. Столыпин ячӗллӗ вӑтам шкулти тренер В.П. Степанов тренер пулса ертсе пырӗҫ.

Футбол ушкӑнӗ «Пӗрлӗхлӗх кубокӗшӗн» пынӑ кӗрешӗве нумаях пулмасть хутшӑннӑ. Ӑмӑртӑва Пензӑра нацисем хушшинче иртнӗ ҫамрӑксен форумӗн йӳтӗмӗпе йӗркеленӗ. «Раҫҫей – пирӗн пӗрлехи кил» форум ячӗпе ирттернӗ мини-футбол вӑййинче чӑваш ялӗсен «ТУС» ушкӑнӗ те вылянӑ.

Вӗсене хальлӗхе суйлава хутшӑнтарамаҫҫӗ-ха, анчах суйлав тематикипе ҫыхӑннӑ конкурса хутшӑнтараҫҫӗ.

Ҫамрӑксен пултарулӑхне аталантарма, общественноҫа суйлав ыйтӑвӗсемпе ытларах паллаштарма, ӑна анлӑрах ҫутатма Комсомольски районӗнче ака уйӑхӗн 10-мӗшӗнчен пуҫласа ҫу уйӑхӗн 20-мӗшӗччен ача-пӑча ӳкерчӗкӗсен «Суйлав — вӑл питӗ пӗлтерӗшлӗ» конкурсӗ иртет.

Районти вӗренỹ учрежденийӗсенче вӗренекенӗсем тӗрлӗ номинацире хӑйсен ӑсталӑхне тӗрӗслеме пултараҫҫӗ. Ҫӗнтерỹҫӗсене ҫулӗсене кура палӑртаҫҫӗ: 8–12 ҫулсенчисем, 13–17 ҫулхисем. Конкурса тӑратнӑ ӗҫсенче ята, хушамата, миҫе ҫултине, ӑҫта вӗреннине, килти адреса, телефон номерне, электрон почта адресне палӑртмалла. Ӗҫсене А3, А4 форматлӑ хут ҫинче тата электрон мелпе те хатӗрлеме юрать. Ỹкерчӗксене май уйӑхӗн 20-мӗшӗччен районти территори суйлав комиссине ярса пама ыйтаҫҫӗ.

Ӗнер, ака уйӑхӗн 16-мӗшӗнче музейпа курав центрӗн йӑла-йӗрке залӗнче «Силпи ялӗнчи чиперуксем» ятлӑ курав уҫӑлнӑ. Ӑна, паллах, Чӑваш Енри Литература ҫулталӑкне халалланӑ. Куравра мӗнлӗ пикен ӳкерчӗкӗсем пулнине те чухлама йывӑр мар.

Куравра Нарспи сӑнарне тӗрлӗ вариаципе кӑтартнӑ. Ӗҫсене тӗрлӗ материалтан хатӗрленӗ: йывӑҫ, тӑм, береста тата ытти те.

Ӗҫсен авторӗсен ячӗсем Чӑваш Енре анлӑ сарӑлнӑ. Вӗсем — Н.И.Степанова, Т.В.Шаркова, А.А.Васильева, З.И.Воронова тата ыттисем. Ҫавӑн пекех ытти хулари ӑстасен ӗҫӗсем те пур. Унччен вӗсем «Руҫ ӑстисем» пӗтӗм тӗнчери куравра та пулнӑ-мӗн.

Чӑваш Енре Android валли ятарлӑ приложени хута янӑ. Вӑл юн паракансем валли. Ку вӗсене юн памалли графика тӗрӗс палӑртма, юн илекен станцисен списокне пӗлме, реципиентсем пирки информаци пӗлме май парать.

Приложение «Донор юнӗ пурнӑҫ парнелет» проектпа килӗшӳллӗн хута янӑ. Проекта республикӑри ҫамрӑксен «Студентсен канашӗ» общество организацийӗ пурнӑҫа кӗртет.

"Donor Info" приложение Android операци системи ҫумӗнче йӗркеленӗ. Приложени пулӑшнипе юн, анализ памалли графика йӗркелеме пулать. Унта профиль пур. Унта приложенипе усӑ куракан донор регистрациленме пултарать. Ҫавӑн пекех донорлӑх ҫинчен информаци, юн илекен станцисен списокӗ, вӗсен телефон номерӗсем пур.

Кунсӑр пуҫне приложенире заявка хӑварма (кама пулӑшу кирлӗ) пулать.

Шупашкар хули 550 ҫул тултарнӑ тӗле 5500 кедр лартма палӑртнӑ. Пӗрремӗш йывӑҫсене кӑҫалах лартӗҫ. Вӗсем хулан тӗрлӗ кӗтесӗнче пулӗҫ.

Ака уйӑхӗн 25-мӗшӗнче Шупашкарти Университет урамӗнчи 38-мӗш ҫурт ҫывӑхӗнче 50 кедр лартӗҫ. Ҫаксем ӗнтӗ плана кӗртнӗ пӗрремӗш йывӑҫсем пулӗҫ те.

Валерий Петров ку пӗлтерӗшлӗ пулӑм пулнине палӑртать. Ара, хулан таса пулмалла-ҫке. Ку кедрсем Шупашкар 550 ҫул тултарнӑ ҫӗре халӑхшӑн парне те пулӗ.

Палӑртмалла: кунашкал нумай йывӑҫ кашни хуларах ҫук. Кедр сиплӗ те шутланать. Проектпа килӗшӳллӗн, кедр рашчи тума палӑртнӑ. Унта халӑх уҫӑлса ҫӳрӗ, илемпе киленӗ, сиплӗ сывлӑшпа сывлӗ.

Анчах кедра ӳстерме ҫӑмӑл мар. Ӑна пӑхсах тӑмалла. Ҫавӑнпа тӑпрана та Атӑл леш енчен кӳрсе килнӗ. Кедрсене лартмашкӑн пулӑшма кашниех пултарать.