Чӑваш Енӗн Раҫҫей Президенчӗ ҫумӗнчи полномочиллӗ элчелӗхӗнче чӑваш ҫыравҫисен кӗнекисен вулавӑшне йӗркелесшӗн. Республикӑри поэтсемпе писательсене ҫапла сӗнӳпе Пётр Чекмарёв савӑнтарчӗ.

Эрнекун, ҫӗртме уйӑхӗн 28-мӗшӗнче, Мускаври национальноҫсен ҫуртӗнче Чӑваш поэзийӗн каҫӗ иртрӗ. Ӑна Чӑваш Енри профессионал ҫыравҫӑсен пӗрлешӗвӗ (правлени ертӳҫи — Лидия Филиппова) полпредство пулӑшнипе ирттерчӗ.

Мускаври каҫа йӗркелес енӗпе Елчӗк ҫӗрӗ ҫинче ҫуралса ӳснӗ Анатолий Волков хастар чӑваш питӗ нумай пулӑшнине уйрӑммӑн палӑртмалла. Вӑл — Мускаври чӑвашсен обществин правленийӗн ертӳҫин ҫумӗ, Раҫҫейри чӑвашсен автономийӗн хастар ертӳҫисенчен пӗри. Ӳркенмен ентешӗмӗрех, сӑмах май, Чӑваш Ен делегацине кӗтсе илчӗ, пирӗн йыш Мускавран тухса киличченех пӗрле пулчӗ.

Поэзи каҫӗнче Раҫҫейри писательсен пӗрлешӗвӗн правленийӗн ертӳҫи Николай Иванов Чӑваш Енри профессионал ҫыравҫӑсен пӗрлешӗвӗн правленийӗн ертӳҫине Лидия Филипповӑна обществӑлла ҫак ӗҫре хавхаланса та пӗтӗм чуна парса ӗҫленӗшӗн ырларӗ. Чӑваш поэзийӗн каҫне хутшӑннӑ Пётр Чекмарёв та пултаруллӑ чӑваш ҫыравҫисене тата чӑвашсене кӑмӑлтан ырласа калаҫрӗ.

Малалла...

Ҫӗртме уйӑхӗн 28-мӗшӗнче, ӗнер, Шупашкарта чӑвашла ҫыракан ҫамрӑк журналистсен слечӗ иртнӗ. Корреспондентсен конкурсне чылай материал килнӗ, вӗсенчен чи лайӑххисене суйласа илнӗ, авторӗсене слета чӗннӗ. Пултаруллӑ ҫамрӑк журналистсене грамотӑпа, парнепе чысланӑ.

Слетра журналистикӑпа кӑсӑкланакансемпе ӑсталӑх класӗ ирттернӗ. Ҫамрӑкскерсем камера умӗнче мӗнле пулмаллине пӗлнӗ, хӑйсене телеертӳҫӗ пек тӗрӗсленӗ.

Слета йӗркелекенсен шучӗпе, чӑн-чӑн журналистӑн литературӑна питӗ лайӑх пӗлмелле. Ҫавна май ачасем чӑваш поэтессипе тӗл пулнӑ, унпа калаҫнӑ.

Ҫӗнӗ Шупашкарти историпе ӳнер музейӗн экс-директорӗ суд сакки ҫине ларӗ. Ӑна должноҫӗпе ытлашши усӑ курнӑшӑн айӑпласшӑн.

Следовательсем акӑ мӗн тӗпчесе пӗлнӗ: 2014 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 14-мӗшӗнчен пуҫласа 2016 ҫулхи чӳк уйӑхӗччен вӑл муниципалитет пурлӑхӗнчи куҫман пурлӑхпа усӑ курнӑ. Экс-директор музее тӗрлӗ ҫынна пултарулӑх меропритийӗсем ирттерме панӑ. Тӗрлӗ тӳлеве, ҫав шутра – коммуналлӑ тӑкаксене те, вӑл муниципалитет хыснинчи укҫапа тӳленӗ. Ку 222 пин тенкӗ тӑкак кӳнӗ.

Кунсӑр пуҫне экс-директора тепӗр 10 преступленишӗн (382 пин тенкӗ кӗсьене чикнӗ) айӑпласшӑн. Вӑл музейре официаллӑ мар майпа йӗркеленӗ куравсенчен тупӑш илнӗ.

Кӑҫал нарӑс уйӑхӗн 23-мӗшӗнче арӑмӗпе упӑшки, Шупашкарта Кӗремечкере пурӑнаканскерсем, тӑванӗсем патӗнчен киле таврӑннӑ та ҫакна курнӑ: алӑк уҫӑ, ҫӑраҫҫине уҫнӑ. Пӳртре диван ҫинче вара палламан арҫын выртнӑ, юнашар – холодильникрен илнӗ ҫимӗҫсене тултарнӑ хутаҫ.

Арӑмӗпе упӑшки кӗтмен хӑнана вӑратнӑ, лешӗ хутаҫа йӑтнӑ та тарнӑ. Ҫемье пуҫӗ кун пирки йӗрке хуралне пӗлтернӗ. Полицейскисем арҫынна тытса чарнӑ.

Элӗк районӗнче ҫуралнӑ, Шупашкарта пурӑнакан 46-ри арҫын унччен те судпа айӑпланнӑ. Вӑл колонирен 2 уйӑх каялла ҫеҫ тухнӑ. Ун тӗлӗшпе каллех пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ, ӑна кӗҫех суд пӑхса тухӗ.

Юсанмалли колонирен тарма хӑтланнӑ икӗ арҫын суд умӗнче явап тытнӑ. 1994 ҫулта ҫуралнӑ арҫынна - ҫирӗп режимлӑ колоние 3 ҫул та 2 уйӑхлӑха, 2000 ҫулта ҫуралнӑскере пӗтӗмӗшле режимлӑ колоние 2 ҫул та 8 уйӑхлӑха ӑсатма йышӑннӑ.

Следстви тата суд ҫирӗплетнӗ тӑрӑх, кӑҫал нарӑс уйӑхӗн 18-мӗшӗнче ҫак икӗ арҫын, 8-мӗш колони-поселенире ларнӑскерсем, йӗплӗ карта урлӑ каҫса Мӑкшӑ Республики еннелле утнӑ. Анчах ун чухне ҫанталӑк лайӑх мар пулнӑ, вӗсем инҫех каяйман – колони ӗҫсенӗсем хӑваласа ҫитнӗ.

Тепӗр хутчен судпа айӑпланнӑ арҫынсем приговора ЧР Аслӑ судне пӑхса тухма панӑ. Хӑйсем ӑнлантарнӑ тӑрӑх, вӗсем тарма шухӑшламан-мӗн, лавккана эре-сӑра патне ҫеҫ кайнӑ имӗш. Анчах суд приговора ҫаплипех хӑварнӑ.

Ҫӗнӗ Шупашкар админстрацийӗн пурлӑх тата ҫӗр хутшӑнӑвӗсен управленийӗн пуҫлӑхӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫланӑ ҫын суд сакки ҫине ларӗ. Вӑл должноҫӗпе ытлашши усӑ курнӑ тесе шутлаҫҫӗ.

Следстви версийӗ тӑрӑх, 2012 ҫулхи раштавран пуҫласа 2014 ҫулхи юпа уйӑхӗччен хӑйне преми парасси пирки тӑватӑ хутчен хушу кӑларнӑ. Пӗтӗмпе – 60 ытла пин тенкӗлӗх. Анчах хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ кунашкал распоряжени паман та.

Ҫак ҫын хӑйӗн айӑпне йышӑннӑ. Халӗ ун тӗлӗшпе пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫе суда пӑхса тухма ярса панӑ.

Ӗнер, ҫӗртме уйӑхӗн 27-мӗшӗнче, Етӗрне районӗнчи Никитин ялӗнче пурӑнакан 54 ҫулти хӗрарӑм килӗнче пушар тухнӑ. Инкеклӗ лару-тӑру министерстви малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫулӑм электропралукран тухнӑ.

Ун чухне кил хуҫисем ҫывӑрнӑ. Вӗсем тӗтӗм шӑршипе вӑранса кайнӑ – тӗпел ҫуннӑ. Упӑшкипе арӑмӗ ҫулӑма хӑйсен вӑйӗпе сӳнтерме хӑтланнӑ – анчах кӑлӑхах. Арҫынпа хӗрарӑмӑн аллисем пиҫсе кайнӑ. Вӗсене Республикӑри клиника пульницине илсе кайнӑ.

Пушарнӑйсем ҫулӑма тепӗр сехетрен сӳнтернӗ. Ҫулӑма хуралтӑ таврашӗсем ҫине куҫма паман.

Ҫӗртме уйӑхӗн 26-мӗшӗнче Ҫӗрпӳ районӗнч Туҫи ялӗнче пушар алхаснӑ. Унта пӗр хуҫалӑхра сарай, мунча тӑрри ҫунса кайнӑ. Кинемейӗн 6-ри мӑнукӗ шӑрпӑкпа вылянӑ-мӗн, утӑ ҫунма тытӑннӑ. Юрать, ача шар курман.

Етӗрне районӗнчи Тури Ачак ялӗнче салат туса кӑларакан савут хута ярасшӑн. Ӑна хӑй вӑхӑтӗнче «Ленинская искра» колхоз председателӗ Аркадий Айдак тунӑ сӑра савутӗнче вырнаҫтарасшӑн.

Салат савутне хута ярас ӗҫе Мускаври инвестор Эдуард Захаров хӑйӗн ҫине илнӗ. Хатӗр продукцие «Букет Чувашии» савута ӑсатасшӑн. Тырра вырӑнти ял хуҫалӑх предприятийӗсенчен туянма палӑртнӑ. Инвестор уйӑхне 1000 пин тонна таран салат туса кӑларма тӗллев лартнӑ.

Тури Ачакра салат савучӗ хута кайсан 22-24 ҫын валли ӗҫ вырӑнӗ пулӗ. Палӑртмалла: салата урпа, сӗлӗ, тулӑ пӗрчисене шывра шӑтарса, унтан типӗтсе тӑваҫҫӗ.

Шупашкарти эрех савучӗ Етӗрнери эрех савучӗ конкуренци сакунне пӑхӑнман тесе шутлать. Пуш уйӑхӗн 29-мӗшӗнче вӑл Монополипе кӗрешекен федераци службин Чӑваш Енри управленине тавӑҫ тӑратнӑ: Етӗрне савучӗ шутласа кӑларнӑ «Илем» ятлӑ эрех ҫинчи пике Шупашкар эрех савучӗ кӑларакан «Парне» бальзам ҫинчи хӗре питӗ аса илтерет-мӗн.

Етӗрнери эрех савучӗ «Илем» ятлӑ эрехе кӑҫал нарӑс уйӑхӗнче регистрациленӗ. Продукцие хальлӗхе кӑларман-ха.

Монополипе кӗрешекен федераци службин Чӑваш Енри управленийӗ Шупашкарти эрех савучӗ тӑратнӑ тавӑҫа утӑ уйӑхӗн 10-мӗшӗнче пӑхса тухма палӑртнӑ.

«Про Город» сайтран илнӗ сӑн

Шупашкар районӗнчи Кипечкасси ялӗнче пурӑнакан ҫынсем «Про Город» хаҫата хӑйсен пӑтӑрмахӗ пирки каласа панӑ. Пӗр уйӑх каялла ялта кӗрт йыттисем таҫтан тупӑннӑ. Вӗсем выльӑх-чӗрлӗхе тапӑнаҫҫӗ-мӗн, кушаксене вӗлереҫҫӗ.

«Паян 10 сехетре йытӑсем пирӗн качакана тапӑнчӗҫ. Вӑл вилчӗ. Тепри суранланчӗ», - каласа кӑтартнӑ пӗр хӗрарӑм ҫӳлерех асӑннӑ хаҫата. Ял ҫыннисем вырӑнти админстрацие кӗрт йыттисем пирки пӗлтернӗ, анчах лешсем хальлӗхе нимӗн те туман. Ҫынсем йытӑсем ачасене тапӑнасран хӑраҫҫӗ, хӑйсем те урампа утма шикленеҫҫӗ.

«Нивушлӗ вырӑнти влаҫа ҫапкаланчӑк йытӑсене пеме укҫа-тенкӗ уйӑрса памаҫҫӗ?» - пӑшӑрханать ҫав хӗрарӑм.