Чӑваш Енӗн массӑллӑ информаци хатӗрӗсемпе пичет отраслӗнче ӗҫлекенсене тинех уява пухма палӑртнӑ. Ҫак енӗпе тар тӑкакансен уявӗсем иртнӗ уйӑхрах пулнӑччӗ: маларах Раҫҫей Пичет кунӗ ҫитсе иртсе кайрӗ, унтан — Чӑваш пичечӗн.

Массӑллӑ информаци хатӗрӗсенче тӑрӑшакансене уява нарӑс уйӑхӗнче чӗнӗҫ. Паян Чӑваш Енӗн Цифра аталанӑвӗн, информаци политикин тата массӑллӑ коммуникацисен министерстви журналистсемпе пичетҫӗсен професси уявне нарӑсӑн 2-мӗшӗнче ирттерессине хӑйӗн сайтӗнче хыпарланӑ.

Уяв Вырӑс драма театрӗнче 11 сехетре пуҫланмалла. Унта журналистсене, телекуравпа радиора, электрон МИХӗсенче, информаци агентствисенче, карас ҫыхӑнӑвӗн компанийӗсенче, ҫыхӑну отраслӗнче тӑрӑшакансемпе асӑннӑ отрасль ветеранӗсене пухӗҫ.

Кӑрлач уйӑхӗн 28-мӗшӗнче ЧР Элтеперӗ эрнесерен ирттерекен планеркӑра кӗрхи призыва пӗтӗмлетнӗ. Пӗлтӗр юпа-кӑрлач уйӑхӗсенче Чӑваш Енри 1300 ытла каччӑ ҫара кайнӑ.

Призыв комиссине пӗтӗмпе 5700 ҫын килнӗ. Сывлӑх енчен 74 проценчӗ ҫара юрӑхлӑ пулнӑ. Анчах ҫивӗч ыйтусем те пур: паянхи кун тӗлне граждансене призыв пирки пӗлтересси йывӑр. «Хальлӗхе пирӗн 1140 ҫын пур, вӗсене эпир ҫартан тарса ҫӳрекен теейместпӗр, мӗншӗн тесен призыв пирки пӗлтерейместпӗр, тупаймастпӑр», - тенӗ Чӑваш Ен ҫар комиссарӗ Александр Мокрушин.

Ҫапах савӑнтаракан кӑтарту та пур: иртнӗ призывра повестка парайман призывниксен йышӗ 100 ҫын чакнӑ.

Ҫитес кунсенче мӗнле ҫанталӑк кӗтет-ха пире? Синоптиксем пӗлтернӗ тӑрӑх, ыран, кӑрлач уйӑхӗн 30-мӗшӗнче, юр ҫумасть, ирхине тата ҫӗрле вырӑнӑн-вырӑнӑн тӗтре карса илет. Сывлӑш температури 13-18 градус пулӗ, кӑнтӑрла – 9-14.

Кӗҫнерникун тата эрнекун республикӑн ҫурҫӗр пайӗ ӑшӑ фронта лекӗ. «Чӑваш Енри ҫанталӑк» проект авторӗ Владимир Михайлов пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫав кунсенче пӑрлӑ ҫумӑр ҫӑвас хӑрушлӑх пур, мӗншӗн тесен пӗлӗт ҫийӗн сывлӑш температури 0 градуса ҫывхарӗ, ҫӗр ҫийӗн вара «минус» кӑтартӗ. Нарӑс уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче каллех юр ҫӑвӗ.

Ҫынсен асӑрхануллӑрах пулмалла. Пӑрлӑ ҫумӑр ҫусан ҫулсем шуҫлак пулӗҫ.

Чӑваш Енре ҫар паркӗ хута ярасшӑн. Вӑл «Патриот» ҫарпа патриот кану вырӑнӗн филиалӗ пулӗ.

Кунашкал парк пӗтӗмпе 16 регионта пулӗ. Ҫав йышра – Чӑваш Ен те. Мӗншӗн шӑпах пирӗн республикӑна суйланӑ-ха? Мӗншӗн тесен пирӗн патра Тӗп ҫар округӗн ҫар чаҫӗ пур.

Парка ҫар техникине кӑтартмашкӑн, ҫарпа, патриотлӑхпа ҫыхӑннӑ мероприятисем ирттермешкӗн тӑваҫҫӗ. Унта, тӗслӗхрен, тупӑсем, гаубицӑсем, сывлӑшра хӳтӗленмелли техникӑна курма май пулӗ.

Парка кӑҫал ҫулталӑк вӗҫлениччен уҫма палӑртнӑ.

Нарӑс уйӑхӗн 6-мӗшӗнчен пуҫласа республикӑри онкологсем районсене тухӗҫ. Пӗрремӗш прием Етӗрне районӗнчи тӗп пульница ҫумӗнче иртӗ.

Нарӑс уйӑхӗн 13-мӗшӗнче онкологсем Комсомольски районне ҫитӗҫ, нарӑсӑн 20-мӗшӗнче Сӗнтӗрвӑрри районӗнче пулӗҫ. Тухса ҫӳремелли приемсен графикӗпе паллашас тесен Республикӑри клиника онкологи диспансерӗн сайтне кӗмелле. Специалистсем республикӑри хӑш-пӗр медучреждение икӗ хутчен ҫитесшӗн. Тухтӑрсем консультаци тата сӗнӳ панипе ҫеҫ ҫырлахмаҫҫӗ – кирлӗ пулсан пациента онкодиспансерта тӗрӗсленмешкӗн тата сипленмешкӗн направлени параҫҫӗ.

Сӑмах май, онкодиспансер «Маммологи патрулӗ» профилактика проектне те пурнӑҫа кӗртет. Кӑрлач уйӑхӗн 31-мӗшӗччен куҫса ҫӳрекен маммограф Элӗкри тӗп пульницӑра пулӗ.

Пӗлтӗрхи юпа уйӑхӗнче ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев хӑйӗн пресс-секретарьне Светлана Каликовӑна отставкӑна янӑ. Кун хыҫҫӑн вӑл ЧР Цифра аталанӑвӗн, информаци политикин тата массӑллӑ коммуникацисен министӗр ҫумӗн пуканне йышӑннӑ.

Паян Чӑваш кӗнеке издательствин генеральнӑй директорӗн должноҫне палӑрмашкӑн кӑрлачӑн 25-мӗшӗнче ӗҫлӗ ушкӑн ларӑвӗ иртнине пӗлтернӗ. Конкурса виҫӗ ҫын заявка панӑ. Ӗҫлӗ ушкӑн документсене пӑхса тухсан ку пукана Светлана Каликовӑна пама сӗннӗ.

Палӑртмалла: 47 ҫулти Светлана Каликова ЧР Элтеперӗн пресс-секретарӗнче виҫӗ ҫул ӗҫленӗ.

Константин Ишутов блонгерӑн килти арестра ака уйӑхӗн 3-мӗшӗччен ларма тивӗ. Кун пирки унӑн ваккачӗ Юрий Иванов Фейсбукра хӑйӗн страницинче пӗлтернӗ.

Аса илтерер: пӗлтӗр юпа уйӑхӗнче Следстви комитечӗ блогер нацизма реабилитацилет тесе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Вакат хыпарланӑ тӑрӑх, паян килти арест срокне тӑсас тӗлӗшпе суд ларӑвӗ иртнӗ. Кун пирки вӗсем 20 минут маларах кӑна пӗлнӗ.

Халӗ Консантин Ишутовӑн тӗнче тетелӗпе усӑ курма, пуҫиле ӗҫ участникӗсемпе калаҫма, ахаль почтӑпа усӑ курма юрамасть. Ҫавӑн пекех унӑн каҫхи 10 сехетре пуҫласа ирхи 6-ччен килтен тухмалла мар.

Ҫак арҫынннӑн икӗ иномарка, Екатеринбургра хваттерте пай, АН-28 самолет пур. Чухӑнах мар, анчах вӑл Шупашкарта пурӑнакан 7 ҫулти ывӑлӗшӗн тата 5-ри хӗрӗшӗн алимент тӳлемен. Парӑм самаях пухӑннӑ: 2 миллион тенкӗ.

Арҫыннӑн уйӑхне 40 пин тенкӗ алимент тӳлемелле пулнӑ, анчах вӑл хӑнк та туман. Парӑм пысӑккине кура приставсем ӑна куҫакан тата куҫман пурлӑха регистрацилеме чарнӑ, ҫавӑн пекех унӑн пӗр иномаркине арестленӗ.

Кун хыҫҫӑн ҫеҫ ашшӗ вырӑнтан тапраннӑ. Кӗҫех ачасен амӑшӗ арҫын алимента йӑлтах тӳленине пӗлтернӗ. Ҫавӑн пекех ашшӗ исполнительнӑй сборшӑн 160 пин тенкӗ кӗсйинчен кӑларнӑ.

Ҫӗнӗ Шупашкарти 2-мӗш спорт шкулӗн экс-директорне бассейнра 9 ҫулти ача путса вилнӗшӗн айӑплаҫҫӗ. Вӑл суд умне кӗҫех тӑрӗ. Кун пирки «Честное СМИ» портал пӗлтерет.

Асӑннӑ ҫӑлкуҫ хыпарланӑ тӑрӑх, пуҫиле ӗҫе тишкернӗ вӑхӑтра ирттернӗ тӗрӗслевсем шкул директорӗ пулнӑ ҫыннӑн ӗҫӗнче нумай ҫитменлӗх тупса палӑртнӑ. Пӗрремӗшӗнчен, тӳлевлӗ занятисем иртнӗ вӑхӑтра ӗҫлеме ишев инструкторне штата илмен, бассейна кирлӗ хӳтӗлев хатӗрӗсемпе туллин тивӗҫтермен. Иккӗмӗшӗнчен, тухтӑрсем енчен те тивӗҫлӗ сӑнав йӗркелемен.

Иртнӗ ҫулхи чӳк уйӑхӗн 17-мӗшӗнче хайхи бассейнра инкек пулнӑ: 9 ҫулти ача шыва анса кайнӑ. Ӑна бассейнра ишекенсем асӑрханӑ та туртса кӑларнӑ, анчах арҫын ачана ҫӑлса хӑварма май килмен: унӑн чӗри тапма чарӑннӑ.

Германири Висбаденра нумай пулмасть Клара Адягаши венгр тӗпчевҫин «Chuvash Historical Phonetics» (чӑв. Чӑваш историлле фонетики) кӗнеки пичетленсе тухнӑ. Вӑл пурӗ 334 страницӑран тӑрать, унта 19 ӳкерчӗк тата 4 таблица кӗнӗ. Кӗнеке акӑлчанла тухнӑ. Лавккасенче ӑна 78 европа (~6000 тенкӗ) сутаҫҫӗ.

Чӑваш фонетикинчи историлле аталанӑвне тӗпчесе пӗлес тӗлӗшпе Клара Адягаши тӗрлӗ чӗлхесенче упранса юлнӑ чӑваш сӑмахӗсемпе усӑ курнӑ. Венгрире пурӑнакан тӗпчевҫӗ хӑйӗн ӗҫне огур сӑмахӗсене, венгр чӗлхине пӑлхар чӗлхинчен кӗнӗ сӑмахсене тата авалхи пермь, вырӑс, ҫармӑс чӗлхисенчи сӑмахсене тӗпе хурса хатӗрленӗ. Ҫавӑн пекех арап, ҫӗнӗ перс, протопермь, авалхипе вӑтам вырӑс, китай, вӑтам монгол, авалхи ҫармӑс чӗлхисем чӑваш чӗлхипе мӗнле хутшӑнура пулнине кӑтартнӑ.

Клара Адягаши — Венгрире пурӑнакан чӑваш чӗлхи тӗпчевҫи. Вӑл Андраш Рона-Таш академикӑн вӗренекенӗ шутланать. Кандидат тата доктор диссертацине вӑл чӑваш чӗлхине тӗпчесе хӳтӗленӗ. Венгрири Дебрецен университетӗнче профессор пулса ӗҫлет.