|
Сумлӑ сӑмах
Чӑвашлӑх
Чӑваш Республикин тӗп хулинче вырнаҫнӑ Литература музейӗн пуҫелӗкӗ ылмашӑнни ҫулталӑк та иртсе кайрӗ ӗнтӗ. Ун пирки эпӗ пӗлтӗрех ҫырасшӑнччӗ, статьяна та пуҫланӑччӗ, анчах пичетлесе кӑларма май ҫитмерӗ. Тӗрлӗ ӗҫсем чӑрмантарчӗҫ (алли ман иккӗ кӑна та, чӑн та тӑватӑ аллӑн ӗҫлеме йывӑр ҫав — Яндекс.Куҫаруҫӑ валли мӑшӑрсем пухасси вӑхӑта чылай ҫисе ярать). Ҫавах та ку ыйту тавра шӑв-шав пушшех те ҫӗклемесӗр хӑварма май ҫук. Чӑваш халӑхӗн литературине халалланӑ музейӗн, уйрӑмах Константин Иванов ячӗпе хисепленекенскерӗн, пуҫелӗкне вырӑсла шаплаттарса хуни чӑн та питӗ тӗлӗнмелле япала. Кун пирки ӑна вырнаҫтарнӑ хыҫҫӑнах халӑх шавла пуҫларӗ-ха. Валери Туркай та, ЧНК конгресӗнчи президиум пайташӗсем те ҫак ӑнланма йывӑр япала пирки пӑшӑрханса каларӗҫ. Мӗншӗн ҫапла пулса тухни пирки эпир хамӑр та музейӗн заведующийӗпе ҫыхӑнтӑмӑр. Пире вара пуҫелӗкӗ ҫеҫ вырӑсла пулни ҫинчен, музей пирки вара тӳрех виҫӗ чӗлхепе ҫырса хуни пирки (ҫав шутра чӑвашла тата акӑлчанла) каласа пачӗҫ. Пуҫелӗке хатӗрленӗ чухне тӳрех вырӑсла та чӑвашла та туни пирки пӗлтерчӗҫ, анчах, имӗш, Шупашкар хулин чиновникӗсем (чӑвашла манса кайнисем пулас) вырӑслине суйласа илнӗ. |
|
Чӑвашлӑх
 Компарти хатӗрленӗ медаль. Вячеслав Ильин танӑ сӑн Кӑҫал Чӑваш Республики пирӗн патшалӑхӑн автономине йӗркеленӗренпе 100 ҫул ҫитнине паллӑ тӑвать. Ҫак ятпа республика влаҫӗсем ятарлӑ медаль те хатӗрленӗччӗ, унпа «Чӑваш халӑх сайчӗн» тӗп редакторне Аҫтахар Плотникова та чысланӑччӗ. Чӑваш автономи облаҫне йӗркеленӗренпе 100 ҫул ҫитнине халалласа асӑнмалӑх медале Раҫҫей компартийӗн Тӗп Комитечӗ те хатӗрленӗ. Нумаях пулмасть Мускав хулинчи чӑвашсен ентешлӗхӗн компетентлӑ комиссийӗ ҫак медальпе кама чысламалли йыша РФ Патшалах Думине тӑратнӑ. Тин кӑна Мускавран таврӑннӑ пирӗн корреспондент Тимӗр Акташ пӗлтернӗ тӑрӑх Раҫҫей Компартийӗн Тӗп Комитечӗ Чӑваш Енри ҫак ҫынсене наградӑлама йышӑннӑ: • Юхма Мишши, чӑваш халӑх ҫыравҫи; • Анатолий Кипеч, чӑваш халӑх ҫыравҫи; • Лидия Филиппова-Михайлова, ЧР Профессиллӗ ҫыравҫӑсен пӗрлӗхӗн председателӗ; • Николай Лукианов, юрист, Чӑваш Наци конгресӗн президиум пайташӗ; • Наталья Володина, патшалӑх деятелӗ, журналист; • Владимир Долгов, РФ, ЧР Журналистсен пӗрлӗхӗсен пайташӗ; • Юрий Тарасов, «Канашсем» ентешлӗхӗн ертӳҫи; • Анатолий Аринин, хастарҫӑ; • Олег Самана, юрӑҫ, бард; • Венера Изратова, Канаш районӗнчи Шӑхасанти вӑтам шкул директорӗ; • Любовь Григорьева, Канаш районӗнчи Шӑхасанти вӑтам шкулӗнчи вӗрентекен, ЧР тава тивӗҫлӗ вӗрентекенӗ; • Светлана Рожкова, Муркаш районӗнчи Муркаш вӑтам шкулӗнчи вӗрентекен; • Людмила Трофимова, палла усламҫӑ, ял хуҫалӑх таварӗсем туса кӑлараканӗ. |
|
Политика
 Чӑваш Енӗн Экономика аталанӑвӗн тата пурлӑх хутшӑнӑвӗсен министрӗн пӗрремӗш ҫумӗ пулма Надежда Столяровӑна шаннӑ. Хушӑва республикӑн влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче ӗнер пичетленӗ. Ӗҫлӗ хута республикӑн Министрсен Кабинечӗн Председателӗ Олег Николаев алӑ пуснӑ. Министрӑн пӗрремӗш ҫумӗн пуканӗ иртнӗ уйӑхра, юпан 21-мӗшӗнче, вӑл ӗҫрен Инна Антоновӑна хӑтарнӑ хыҫҫӑн пушаннӑ. Халӗ Дмитрий Красновӑн ҫумӗсем тӑваттӑ: Надежда Столярова, Екатерина Кузьмина, Ирина Крылова тата Денис Спирин. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Сывлӑх
 Паян Раҫҫей Президенчӗ Владимир Путин канашлу ирттернӗ. Унта кӑшӑлвирус лару-тӑрӑвне тишкернӗ. Ҫӗршыв ертӳҫине ковид енӗпе Чӑваш Енри лару-тӑру пирки те каласа кӑтартнӑ. Пирӗн республикӑра кӑшӑлвируспа чирлисем валли хатӗрленӗ койкӑсенчен 95 проценчӗ чирлисемпе тулса ларнӑ. Уйрӑмах йывӑр лару-тӑру ҫӗршыври 10 регионта иккен. Ҫавсен шутӗнче Чӑваш Ен те пур. «Койкӑсене чирлисем йышӑнакан кӑтарту 46 регионта ҫӗршыври вӑтам цифрӑран пысӑкрах. Уйрӑмах йывӑр лару-тӑру 10 регионта. Виҫӗ регионта койкӑсен 95 проценчӗ тулнӑ. Ку вӑл Чӑваш Республики, Орлов облаҫ тата Севастополь», — пӗлтернӗ Путина Раҫсей Правительствин ертӳҫин ҫумӗ Татьяна Голикова. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Культура
 drama21.ru сӑнӳкерчӗкӗ Раштав уйӑхӗн 3-мӗшӗнче К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче РСФСР халӑх артистки, Чӑваш АССР халӑх артистки, Вӑрмар районӗн хисеплӗ ҫынни Нина Яковлева ҫуралнӑранпа 80 ҫул ҫитнине халалласа юбилей каҫӗ иртӗ. Нина Яковлева Вӑрмар районӗнчи Пысӑк Енккасси ялӗнче 1940 ҫулхи ҫӗртме уйӑхӗн 8-мӗшӗнче ҫуралнӑ. Хунар ҫутипе кӗнеке вулама юратнӑ тата колхоз театрӗ лартакан спектакльсене каҫса каясла пӑхнӑ. Театр ӳнерне шӑпах ҫавӑн чухне килӗштерме тытӑннӑ та вӑл. Мускаври ГИТИСран вӗренсе тухнӑ, 1961 ҫулта театрта ӗҫлеме тытӑннӑ. Унтанпа вӑл нумай спектакль калӑпланӑ. Ӑна халӑх юратса йышӑнать. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Культура
 Чӑваш кӗнеке издательствинче «Вутчуль» калавсемпе повеҫсен кӗнеки 1000 экземплярпа пичетленнӗ. Ӑна Чӑваш автономи облаҫне йӗркеленӗренпе 100 ҫул ҫитнине халалланине пӗлтереҫҫӗ. Ҫӗнӗ кӑларӑма паллӑ чӑваш ҫыравҫисен: Валентин Бурнаевскин, Сергей Ялавинӑн, Виктор Рсайӑн, Трубина Мархвин, Александр Артемьевӑн, Анатолий Хмытӑн тата ыттисен — ӗҫӗсем кӗнӗ. Калавсемпе повеҫсенче тӑван халӑхӑмӑрӑн тӗрлӗ тапхӑрти пурнӑҫне сӑнланӑ. Граждан вӑрҫи те, индустриализаципе коллективизаци те, Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫи те, Афган тата Чечен вӑрҫисем, иртнӗ ӗмӗрӗн 90-мӗш ҫулӗсем. Кӗнекене Галина Антонова пухса хатӗрленӗ, художникӗ – Дмитрий Литаврин. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Пӑтӑрмахсем
 Элӗк районӗнчи Якунькӑ ялӗнче пурӑнакан 38 ҫулти арҫынна хӗрарӑм ҫумне ҫулӑхнӑшӑн тытса чарнӑ. Вӑл хӑйӗн арӑмӗ пулнӑ ҫын ҫумне ҫыпӑҫнӑ. Лешне ҫакӑ килӗшмен — йӗрке хуралҫисене евитленӗ. Чӳк уйӑхӗн 14-мӗшӗнче арҫын Ҫӗмӗрле районӗнчи Эскетен ялӗнче арӑм пулнӑ ҫыннӑн тӑванӗ патне пырса кӗнӗ. Арӑмӗ мунчана кӗрсе кайсан вӑл ун хыҫҫӑн утнӑ. Арӑм пулнӑ хӗрарӑм ҫумне мунча пӳртемӗнче ҫулӑхма тытӑннӑ. Амӑшӗ пулӑшу ыйтса кӑшкӑрнӑран хӗрарӑмӑн ывӑлӗ чупса пынӑ. Арҫын тухса тарнӑ. Анчах ӑна йӗрке хуралҫисем тытса чарнӑ. Ун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Вӗренӳ
 И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗ промышленность валли роботсем тата автоматизациленӗ тытӑмсем кӑларакан «KUKA» компанипе килӗштерсе ӗҫлӗ. Ӗҫе темиҫе енӗпе йӗркелӗҫ, ҫав шутра вӗренӳре ҫӗнӗ йышши оборудованисемпе усӑ курассине те палӑртса хунӑ. KUKA технологийӗсемпе усӑ курса кӑларакан роботсене сӑнавлӑ мелпе ӗҫлеттерсе пӑхӗҫ. Ҫавӑ промышленноҫри робот техники валли пысӑк шайри специалистсене хатӗрлеме пулӑшӗ тесе ӗнентереҫҫӗ. Ҫамрӑксем роботпа ӗҫлеме кӑна мар, ун валли программӑсем ҫырма та хӑнӑхӗҫ. Ун валли ятарлӑ лаборатори уҫӗҫ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Пӑтӑрмахсем
 icecreamclub.ru сӑнӳкерчӗкӗ Шупашкар хулинчи вӑйпитти арҫыннӑн пылак ҫиес килнӗ-ши? Вӑл лавккасенчен пӗринчен 72 плитка шӑккӑлат вӑрланӑ. Шӑккӑлат вӑрлани видеокамера ҫинче ҫурла уйӑхӗнче ҫырӑнса юлнӑ. Ҫавна йӗрке хуралҫисене лавккара ӗҫлекенсем панӑ. 31 ҫулти арҫын унччен те аолици куҫӗ тӗлне ҫакланкаланӑ. Унччен те — лавккасенчен япала вӑрланипе. Халӗ арҫынна тытса чарнӑ. Ӑна Шупашкарти тата Шупашкар ҫывӑхӗнчи районсенчи суту-илӳ точкисенчен япала вӑрланӑ тесе шанмаҫҫӗ. Вӑйпитти тӗлӗшпе йӗрке хуралҫисем пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ, тӗпчев пырать. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Культура
 Чӑваш Патшалӑх Канашӗн депутачӗ, Чӑваш Енри Ентешлӗхсен ертӳҫисен канашӗн председателӗ Юрий Зорин чӳк уйӑхӗн 13-мӗшӗнче Вӑрмар районӗнчи Аслӑ Пинерти тӗп пӗлӳ паракан шкулта пулнӑ. Юрий Александрович шкул коллективӗпе тӗл пулса калаҫнӑ. Вӑл пирӗн республикӑра кӑҫалтан Чӑваш тӗррин кунне уявлама пуҫлассине аса илтернӗ. Сӑмах май, Юрий Зорин пушӑ алӑпа ҫӳремест. Шкула вӑл чӑваш тӗррипе паллаштаракан вӗренӳ пособийӗн 20 комплектне парнеленӗ. Вӑл пособисене депутат Куславкка, Вӑрмар тата Тӑвай районӗнчи мӗнпур шкула туянса пама шантарнӑ. «Раскраска-исследование» тата «Книжки для вырезания» кӗнекесем туяннӑ. Вӗсем чӑваш ҫи-пуҫӗпе паллаштараҫҫӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
+21.3 °C
