Иосиф Дмитриев режиссер. Надежда Андреева сӑн ӳкерчӗкӗ

Чӑваш Енре кӑҫалхипе 19-мӗш ҫул «Чӗнтӗрлӗ чаршав» конкурс иртрӗ. Кӑҫалхине Пушкӑртстанри Дина Давлетшина критик та хаклассине эпир пӗлтернӗччӗ. Конкурса, аса илтерер, театрсем хӑйсен чи лайӑх спектаклӗсене тӑратаҫҫӗ. Пултарулӑх ӑмӑртӑвне кӑҫал республикӑри профессиллӗ 6 театр коллективӗ хутшӑннӑ.

Ӗнер, Пӗтӗм тӗнчери театр кунӗнче, ӑмӑртӑва пӗтӗмлетнӗ. Анчах, эпир илтнӗ тӑрӑх, юрласа та ташласа тӑман, ҫӗнтерӳҫӗсене асӑннипех ҫырлахнӑ. Ҫакӑ театр ӗҫченӗсем те Кемӗрти инкекшӗн хурланнипе ҫыхӑннӑ.

«Чи лайӑх музыка» номинацире «Виҫ кӗтеслӗ юрату» спектакльти кӗвӗпе Лолита Чекушкина ҫӗнтернӗ. «Чи лайӑх сценографи» номинацире Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнчи Валентин Федоров («Чиполлино») палӑрнӑ. «Хӗрарӑмӑн чи лайӑх сӑнарӗ» ята Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗн артистки Анна Кудряшова («Хӑв пурӑнас килнӗ пек ан пурӑн») тивӗҫнӗ, «Арҫыннӑн чи лайӑх сӑнарне» — Вырӑс драма театрӗнчи Александр Смышляев («Венецианские близнецы»), «Иккӗмӗш планри ли лайӑх сӑнар» — Геннадий Виноградов (оперӑпа балет театрӗ лартнӑ «Чиполлино»). «Чи лайӑх спектакль (режиссура)» номинацире Ҫамрӑксен театрӗн тӗп режиссерӗ Иосиф Дмитриев («Виҫ кӗтеслӗ юрату») ҫӗнтернӗ.

Малалла...

Чӑваш наци радиовӗпе кӗҫнерникун каҫсерен «Ҫичӗ юрӑ» радиокӑларӑм эфира тухнине Чӑваш халӑх сайтне вулакансем, тен, пӗлеҫҫӗ те пулӗ. Иртнӗ эрнеринче унта Алина Изман журналист пулнӑ. «Хыпар» издательство ҫурчӗн «Ҫамрӑксен хаҫачӗн» редакторӗн тивӗҫне пурнӑҫлаканскер радиоэфира ҫамрӑксене килӗшекен юрӑсемпе ҫитнине пӗлтерчӗ.

Радиоэфирта Алексей Алексеевӑн «Эп манас ҫук сана», Владимир Шинжаевӑн «Хуларан», Полина Борисован «Мӗн манса хӑвартӑм-ши?», Александр Редӑн«Каҫар мана», Сергей Лекеровӑн «Батыревӑра», Петр Ермолаевпа Андрей Шадриковӑн «Все значит», Алина Егорован «Юлар-ха калаҫса» юррисем шӑранчӗҫ.

Юрӑҫсене Алина Изман талантлисем тата хӑюллисем тесе пайларӗ. «Сцена ҫине хӑпарса ҫав хӑюллисене туртса антарас килмест-и?» – ыйтрӗ радиоертӳҫӗ хаҫатҫӑран. «Мӗнле кӑмӑлпа тата кампа кайнинчен килет», – хуравларӗ калем ӑсти.

«Ҫичӗ юрӑ» тӳрӗ эфирта янӑранӑ май кӑларӑма шӑнкӑравланисем те паянхи эстрада шайӗпе кӑмӑлсӑррине пӗлтерчӗҫ. Культура министерстви ӑҫта пӑхать тесе тулашакансем те пулчӗҫ.

«Ирӗклӗх ҫынсене туслаштарать» — ҫапла ятпа Шупашкарта ыркӑмӑллӑх концерчӗ иртӗ. Ӑна Пӗтӗм тӗнчери телей кунне халаллӗҫ.

Ку концерта йӗркелесси йӑлана кӗнӗ ӗнтӗ. Кӑҫал вӑл пуш уйӑхӗн 30-мӗшӗнче иртӗ. Концерт тӗп хулари Хусанкай ячӗллӗ культура керменӗнче 17 сехетре пуҫланӗ.

«Ырӑлӑх, юрату тата ӑнлану тӗнчине пӗрле кӗрсе ӳкер. Ку атмосферӑра кашниех хӑйӗн телейӗ пирки каласа кӑтартма пултарать», — тенӗ сусӑр ҫынсен «Ирӗклӗх» организацине йӗркеленӗ Павел Никитин.

Концертра сусӑр ҫынсем юрлӗҫ. Унта ҫавӑн пекех пултарулӑх ушкӑнӗсем, эстрада артисчӗсем хутшӑнӗҫ.

Шупашкарта «Юмахсен каруҫҫелӗ» гастроль фестивалӗ уҫӑлнӑ. Чӑваш патшалӑх пукане театрӗ ӑна 10-мӗш ҫул ирттерет ӗнтӗ.

Кӑҫал сцена ҫине Сочи, Мускав артисчӗсем малтан тухнӑ. Сочири «Саквояж» пукане театрӗ пирӗн патра пӗрремӗш хут пулнӑ. Вӗсем пукане циркӗ кӑтартнӑ. Вӑтам ӗмӗрсенче ҫуралнӑ жанр чи йывӑррисенчен пӗри шутланать.

Мускаври «Отражение» театр артисчӗсем те куракансене пукане театрӗн тӗнчине илӗртме пултарнӑ. Артистсем сцена ҫинче кӑна мар, куҫса ҫӳрекен лапамсенче те, ҫав шутра вӗренӳ учрежденийӗсенче те, хӑйсен пултарулӑхӗпе паллаштараҫҫӗ.

Ака уйӑхӗнче гастроль фестивальне Ҫырчаллӑри, Йошкар-Олари, Нарьян-Марари театрсем хутшӑнӗҫ.

Чӑваш кӗнеке издательствинче регионсем хушшинчи «Чӑваш кӗнеки. Ҫамрӑк талантсем» VII конкурса пӗтӗмлетнӗ. Пултарулӑх ӑмӑртӑвне пӗлтӗрхи авӑн уйӑхӗнче пуҫарнӑ, кӑҫалхи нарӑс уйӑхӗччен тӑснӑ.

Унта шкул ачисемпе студентсем явӑҫнӑ. Вӗсем конкурса тӗрлӗ темӑпа ҫырнӑ эссесем, ӳкерчӗксем, видеороликсем, хӑйсем тӗллӗн хатӗрленӗ кӗнекесем ярса панӑ. Хамӑр республикӑрисем кӑна мар, Пушкӑртстанри, Тутарстанри, Самар облаҫӗнчи 160 ытла ача хутшӑннӑ. Ҫӗнтерӳҫӗсене 4 номинаципе хакланӑ.

«Чӑваш кӗнеке издательствин кӗнеки ҫинчен» номинацире ӗрремӗш вырӑна Канашри 11-мӗш шкулти Янина Фадеева тухнӑ. «Юратнӑ кӗнекери самант» темӑллӑ ӳкерчӗксен конкурсӗнче вара кӗҫӗн ҫулхи шкул ачисенчен Шупашкарти 49-мӗш шкулти Валерия Долгова, Шупашкарти 1-мӗш гимназири Ангелина Гритчина палӑрнӑ. Вӑтам ҫулсенчи шкул ачисенчен Шупашкарти 40-мӗш шкулти Полина Литвиненко пултаруллӑ пулнӑ, аслӑ ҫулсенчи шкул ачисенчен Шупашкарти 18-мӗш шкулти Софья Тихонова ҫӗнтернӗ. Студентсенчен И.Н. Ульянов ячӗллӗ ЧПУри Екатерина Ильина мала тухнӑ.

«Ача-пӑча аллипе тунӑ чи лайӑх кӗнеке» номинацире кӗҫӗннисенчен Шупашкарти 125-мӗш ача-пӑча пахчинчи Святослав Студенцов ҫӗнтернӗ, вӑтам ҫулсенчи шкул ачисенчен — Ҫӗмӗрлери 23-мӗш шкулти Ирина Кайнова, аслӑ ҫулсенчисем хушшинче – Шупашкарти 62-мӗш шкулти Александра Александрова.

Малалла...

Чӑваш кӗнеке издательствинче Василий Эктел ҫыравҫӑн «Тӗлӗнтермӗшсем» сӑвӑ кӗнеки пичетленсе тухнӑ. Ку кӑларӑм — кӗҫӗн шкул ачисем валли.

Чӑваш кӗнеке издательстви шучӗпе ҫӗнӗ кӑларӑм шӑпӑрлансене ҫутҫанталӑк ытамне илӗртет. Сӑвӑсем урлӑ автор тӑван тавралӑхӑн ытарайми илемӗпе, ӳсен-тӑран тата чӗрчун тӗнчин хӑйне евӗрлӗхӗпе паллаштарать. Василий Эктелӗн ҫутҫанталӑкӗ те этем пекех сывлать, туять, асапланать, хӑйӗн ҫулӗ ҫинче тӗл пулакана аркатать, ыйха путать те вӑранать.

Ҫутҫанталӑкри кашни уйӑхпа паллаштаракан ярӑмри сӑвӑсене те вулама кӑсӑклине ӗнентереҫҫӗ ӑна кӑларакансем.

Кӗнеке 1000 тиражпа пичетленнӗ. Унӑ редакторӗ – Ольга Федорова, художникӗ – Иван Алексеев.

Чӑваш Ен кӑҫал Республика кунне ирттересси пирки халех шухӑшлама тытӑннӑ. Тӑван тӑрӑхӑмӑршӑн пӗлтерӗшлӗ пулӑма хатӗрленес тӗллевпе нумаях пулмасть Чӑваш Ен премьер-министрӗ Иван Моторин йӗркелӳ комитечӗн ларӑвне пухнӑ.

Уяв вӑхӑтӗнче ытти ҫулхиллех тӗрлӗ мероприяти иртӗ. Ҫав шутра — «Раҫҫей ҫӑлкуҫӗсем» фестиваль те. Анчах кӑҫал унӑн программине палӑрмаллах улшӑну кӗртме палӑртнӑ. Фестивале хутшӑнакансем ҫӗртме уйӑхӗн 23-мӗшӗнче республикӑри районсем тӑрӑх тухса кайӗҫ. Унта вӗсем концертсем лартӗҫ, ӑсталӑх класӗсем ирттерӗҫ. Тепӗр кунне ҫӗршыври ӑстасен пултарулӑхӗпе Шупашкарта киленӗпӗр.

Кӑҫал фестивале Болгарирен те килмелле. Ҫакна Чӑваш Ен культура министрӗ Константин Яковлев каланӑ.

Пуш уйӑхӗн 31-мӗшӗнче Чӑваш Енри таврапӗлӳҫӗсем иртнӗ ҫулхи ӗҫ-хӗле пӗтӗмлетме пухӑнӗҫ. Пуху республикӑн Наци вулавӑшӗнче 10 сехетре пуҫланӗ.

Таврапӗлӳҫӗсен пӗрлӗхӗн яваплӑ ҫыруҫи тата Чӑваш Ен наци вулавӑшӗн ӗҫченӗ Ольга Тимофеева ҫак йӗркесен авторне пӗлтернӗ тӑрӑх, пухӑва пынисене 9 сехет те 30 минутра шута илме пуҫлӗҫ.

Пухӑвӑн кун йӗрки те халех паллӑ. Иртнӗ ҫулхи ӗҫ-хӗле пӗтӗмлетнипе пӗрлех малашлӑхри аталанӑва палӑртӗҫ. Таврапӗлӳҫӗсем пӗлтӗр пичетленyӗ чи лайӑх кӗнекесен авторӗсемпе чи маттур краеведсене чыслама та ӗмӗтленеҫҫӗ.

Пухуччен ял тӑрӑхӗсемпе районсенчен, шкулсенчен, gултарулӑх ҫурчӗсенчен, вулавӑшсенчен, музейсенчен, клубсенчен, архивсенчен тата ытти учреждени-организацирен делегатсем суйлӗҫ.

Ҫеҫпӗл Мишшин музейӗ

Пуш уйӑхӗн 21-мӗшӗнче, Пӗтӗм тӗнчери поэзи кунӗнче, Шупашкарти Ҫеҫпӗл Мишши музейӗнче «Чувашский наравне со всеми языками мира» (чӑв. Чӑваш чӗлхи тӗнчери мӗнпур чӗлхепе тан) музыкӑпа поэзи каҫӗ иртӗ.

Культура учрежденине ертсе пыракан Антонина Андреева Фейсбукри хӑйӗн страницинче пӗлтернӗ тӑрӑх, мероприятие Ҫеҫпӗл Мишши сӑвӑ ҫырас йӗркене реформӑланине тата поэтсен куҫару ӗҫӗ-хӗлне халаллӗҫ.

15 сехетре пуҫланакан музыкӑпа поэзи каҫне республикӑра пурӑнакан, литературӑпа пултарулӑха хаклакан ҫынсене пурне те йыхравлаҫҫӗ: сӑвӑ вулама юратакансене те, ӑна итлеме кӑмӑллакансене те. Хӑйсен сӑввисене хӑйсемех вулакансем пырсан пушшех те лайӑх. «Уявра сӑвӑсем чӑвашла та янӑрӗҫ, вырӑсла та», — пӗлтерет Антонина Андреева.

«Хорло» фильмри самант

Чӑваш Ен Хусанта иртекен Пӗтӗм тӗнчери тӗрӗк киновӗн фестивальне хутшӑнать. Кинофорума пуш уйӑхӗн 21-25-мӗшӗсенче пуҫтарӑнӗҫ.

Вӑл Стамбулта пӗлтӗр иртнӗ Тӗрӗк тӗнчи кино ассоциацийӗн президиум ларӑвӗн йышӑнӑвӗпе пулать. Кинофорум валли Тутарстана суйласа илнине темиҫе сӑлтавпа ӑнлантараҫҫӗ. Тутарсен, сӑмахран, мӑсӑльман киновне ирттерес опыт пур тата республикӑра халӑхсен йӑли-йӗркине аталантарассипе ҫине тӑраҫҫӗ.

Тӗрӗк киновӗн фестивальне Турцирен, Казахстанран, Кӑркӑстанран, Узбекистанран, Азербайджанран тата Туркменистанран килсе ҫитмелле. Хамӑр ҫӗршыври регионсенчен, Тутарстансӑр пуҫне, Пушкӑртстанран, Якут Республикинчен, Хакас Республикинчен тата, маларах каларӑмӑр ӗнтӗ, Чӑваш Енрен хутшӑнмалла.

Пирӗн республикӑри Кинематографистсен пӗрлешӗвӗн ертӳҫин ҫумӗ Ильтимер Ефремов ҫак йӗркесен авторне пӗлтернӗ тӑрӑх, чӑвашсем Марат Никитинӑн «Хорло» фильмӗпе кайӗҫ.