Чӑваш Енре пурӑнакансем, ҫав шутра ял ҫыннисем те, йӑлари хытӑ каясшӑн малашне укҫа тӳлеме пуҫлӗҫ. Пӗр ҫын пуҫне 75 тенке яхӑн кӑларса хума тытӑнӑпӑр. Хулари е район центрӗсенчи хваттерсенче тӗпленнисем унччен те тӳленӗ-ха. Анчах ҫын пуҫне мар. Хваттер лаптӑкне кура.

Чӑваш Енӗн строительство министрӗ пулнӑ Владимир Михайлова ӗнер ӗҫрен хӑтарнине йӑлари хытӑ каяшсене турттарас енӗпе ҫыхӑннӑ ыйтусем республикӑра татӑлса пӗтменнипе сӑлтавлакансем те пур. Чӑваш парламенчӗн депутачӗ, «Тӗрӗслӗхшӗн Раҫҫей» партин пайташӗ Игорь Моляков каяша турттарасси ҫинчен ял ҫыннисемпе килӗшӳ туманнине палӑртнине «Правда ПФО» тӗнче тетелӗнчи хаҫат хыпарланинче тӗрӗсси пурах. Шупашкар районӗнчи Янӑш ял тӑрӑхӗнче, сӑмахран, йӑлари хытӑ каяша турттарма пуҫланӑ. Вӑл тӑрӑхрисем каланӑ тӑрӑх, юпа уйӑхӗнче икӗ хутчен тиесе кайнӑ. Анчах килӗшӗве чылайӑшӗ алӑ пусман. Тӗрӗсрех каласан, алӑ пусма сӗнмен. Хӑшӗсем шухӑшланӑ тӑрӑх, килсерен 75 тенке яхӑн тӳлемелле. Апла пулсан ку ыйтӑва вырӑнсенче уҫӑмлатса пӗтерменни, чӑн та, сисӗнет.

Чӑваш Енӗн Строительство министерстви ҫынсем пайҫӑ пулса ҫурт-йӗр хӑпартакан объектсене малалла тӗрӗслесе тӑнине ӗнентерет. Ҫак эрнере Стрйомин Шупашкарти «Садовый» микрорайонта пулнӑ.

18-мӗш позициллӗ ҫурта малтанласа 2017 ҫулхи кӑрлачӑн 15-мӗшӗ тӗлне туса пӗтерме палӑртнӑ. Кайран ҫав вӑхӑта авӑн уйӑхӗн 30-мӗшӗччен тӑсса панӑ. Ӑна, чӑнах та, туса пӗтернӗ. Пассажирсене турттаракан 7 лифт ӗлеме хатӗр. Тепӗр ҫиччӗшне вырнаҫтарасси юлнӑ. Ӗҫе 2018 ҫулхи раштав уйӑхӗнче пӗтерме палӑртаҫҫӗ.

21-мӗш позицири объекта 2017 ҫулхи утӑ уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне вӗҫлемелле пулнӑ. Анчах вӑхӑта 2019 ҫулхи ака уйӑхӗн 30-мӗшӗччен тӑснӑ. Ҫурт стенисене сӑрласа пӗтернӗ, ҫурт-йӗри тавра йӗри-тавра хӑтлӑх кӗртеҫҫӗ. Лифтсене хальлӗхе кӳрсе килмен.

19-мӗш позицирине 2018 ҫулхи раштавӑн 31-мӗшӗччен пӗтермелле, 25-мӗшӗнчине — 2019 ҫулхи раштавӑн 31-мӗшӗччен.

Чӑваш Енри хӑш-пӗр районта ҫывӑх вӑхӑтра юсав кӗтсе илеймӗҫ. Кунта сӑмах нумай хваттерлӗ ҫуртсене тӗплӗн юсасси пирки пырать. «Тӗплӗ юсав фончӗ» коммерцилле мар организацире пӗлтернӗ тӑрӑх, тӗплӗ юсавшӑн укҫа тӳлемен муниципалитетсем тӗплӗ юсава ҫывӑх 5 ҫулта кӗтсе илесси иккӗленӳллӗ.

Нумай хваттерлӗ ҫуртсенче пурӑнакан Чӑваш Енри ҫынсенчен 99,83 проценчӗ кӑҫалхи кӑрлач-авӑн уйӑхӗсенче тӳлевпе вӑхӑтра татӑлса пынӑ. Ҫак енӗпе Улатӑр (106%), Ҫӗнӗ Шупашкар (104%), Куславкка районӗ (103%), Шупашкар хули (102 %), Канаш хули (100%) лайӑххисен ретӗнче. Комсомольски (61 %), Улатӑр (74 %), Ҫӗмӗрле (74 %) районӗсем кайра пыраҫӗ. Вӗсенче ҫитес 5 ҫулта тӗплӗ юсав ирттересси иккӗленӳллӗ. Ҫапла хӑратать «Тӗплӗ юсав фончӗ» коммерцилле мар организаци.

Шупашкар хули халӑх йышӗ 300 пинрен ытларах 69 хула рейтингӗнче (ӑна «Мир квартир» портал йӗркелесе пырать) хваттер тара парассипе чи йӳннисен йышне лекнӗ. Ҫак хыпара тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенчен пӗринчи «Шупашкар» ушкӑн «Правда ПФО» интернет-хаҫат хыпарлани тӑрӑх пӗлтернӗ тӑрӑх, 3 пӳлӗмлӗ хваттере тара парассипе Шупашкар йӳнӗлӗх енӗпе 1-мӗш вырӑнта, 1 пӳлӗмлӗ хваттер тара парассипе — 2-мӗш вырӑнта.

Паянхи куна Шупашкарта 1 пӳлӗмлӗ хваттере вӑтамран уйӑхне 6 954 тенкӗпе, 3 пӳлӗмлине 12 232 тенкӗпе тара илме пулать теҫҫӗ.

Хамӑр енчен ҫакна палӑртар: хваттер тара иличчин ипотекӑпа хваттер туяннине нимӗн те ҫитмӗ. Кредит хаклӑрах ларсан та ҫулсем иртсен вӑл хваттер хуҫи пулса тӑрайӑн.

Чӑваш Енре культура эткерлӗхне сутма йышӑннӑ. Кун пирки республикӑн Юстици тата пурлӑх хутшӑнӑвӗсен министерстви пӗлтернӗ.

Ведомство сутлӑха 1917 ҫулта хӑпартса лартнӑ ҫурта кӑларнӑ. Икӗ хутлӑ кирпӗч ҫуртӑн путвал та пур-мӗн.

Пурлӑхӑн малтанхи хакне ЧР Юстици тата пурлӑх хутшӑнӑвӗсен министерстви 48,665 млн тенкӗ тесе йышӑннӑ. Конкурс кӑҫалхи чӳк уйӑхӗн 9-мӗшӗнче иртмелле.

Ҫурт калӑпӑшӗ — 1430,6 тӑваткал метр. Кунсӑр пуҫне унӑн 1697 тӑваткал метр лаптӑк ҫинче ҫӗр пур. Культура эткерлӗхӗнчи ҫурт Шупашкарти Хӗрлӗ лапамри 3-мӗш ҫурт адреспа вырнаҫнӑ. Ӑна туянас текенсен заявкисене чӳк уйӑхӗн 2-мӗш таран йышӑнаҫҫӗ.

Эпир пӗлнӗ тӑрӑх, вӑл ҫурта пӗлтӗр те сутма хӑтланнӑ. Ун чухне ҫавӑншӑн 55 миллион тенкӗ ыйтнӑ.

Республикӑри ҫар комиссариачӗн Канашри сбор пунктне ҫывӑх вӑхӑтра тӗплӗн юсама палӑртнӑ. Эпир пӗлнӗ тӑрӑх, ҫуртӑн ҫивитти те япӑхнӑ, стенисем те начар. Юсав ыйтӑвне Раҫҫейӗн Хӳтӗлев министерствинче татса панӑ.

Чӑваш Енӗн Элтеперӗн Администрацийӗн пресс-службинче пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫак ыйтупа республика пуҫлӑхӗ Михаил Игнатьев хӳтӗлев министрӗпе Сергей Шойгупа калаҫнӑ. «АРМИЯ-2018» пӗтӗм тӗнчери ҫарпа техника форумӗ вӑхӑтӗнче те ҫав ыйтӑва хускатнӑ-мӗн.

Канашри республика пунктӗнчен Чаваш Енри салтаксене ҫара ӑсатаҫҫӗ. Ҫурта ӑна хута янӑранпах, 1971 ҫултанпа, пӗртте юсаман.

Юсама хӑҫан тытӑнассине Чӑваш Енӗн Элтеперӗн Администрацийӗн пресс-службинче хальлӗхе пӗлтермен. Подрядчика конкурс иртерсе палӑртӗҫ.

Кӳкеҫ поселокӗ юлашки ҫулсенче сарӑлнӑҫемӗн сарӑлса пырать. Унта пӗрин хыҫҫӑн тепри нумай хутлӑ ҫӗнӗ ҫуртсем ҫӗкленеҫҫӗ. Поселок аталаннипе пӗрлех ӑна хӑтсӑрлатакансем те тупӑнсах тӑраҫҫӗ.

Тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенчен пӗринчи «Общественный совет поселка Кугеси» (чӑв. Кӳкеҫ поселокӗн халӑх канашӗ) страницӑра паян ирпе сӑнӳкерчӗксем вырнаҫтарнӑ. Пост авторӗ ҫырнӑ тӑрӑх, ҫӳп-ҫап контейнерӗсем патӗнчи лаптӑк ҫӑрӑлакан вырӑна ҫаврӑннӑ. Ҫавӑншӑн айӑплисем — автомобильсем.

Нумаях пулмасть район центрӗнче спорт лапамӗ йӗркеленӗ. Анчах ун патӗнчи курӑк ҫине те машинӑсем хӑпарса кайма тытӑннӑ. Вӗсем хӑйсен автомобилӗсене малтан ҫӑрса пӗтернӗ вырӑна лартасшӑн мар иккен. «Аплах пулсан ку ҫерем те ҫӑрӑлчӑка ҫаврӑнӗ», — пӑшӑрханать Татьяна Степанова ятлӑ хӗрарӑм.

Паян Шупашкарти шкулсемпе ача пахчисене хутса ӑшӑтма пуҫланӑ. Хула администрацийӗн ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх, энергетика, транспорт тата ҫыхӑну управленийӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, паян ир тӗлне ӑшӑ 121 ача пахчинчен 113-шне ҫитнӗ. Тепӗр саккӑрӑшӗнче пӑрӑхра е ӑшӑ узелӗче кӑлтӑк тупӑннӑ. Хулари тӳре-шара ҫав ҫитменлӗхе каҫ валли пӗтерме шантарнӑ.

Унсӑр пуҫне 61 шкултан 52 шкула хутса ӑшӑтма пуҫланӑ. Каҫ еннелле ыттисене та ӑшӑ ҫитмеллине ирех шантарнӑччӗ.

Ача пахчисемпе шкулсемпе пӗрлех ӑшша чи малтан памалли объектсен шутӗнче ҫавӑн пекех — сывлӑх сыхлав тата социаллӑ пӗлтерӗшлӗ учрежденисем.

Централизациленӗ тытӑмран ӑшӑ илсе тӑракан 1830 нумай хваттерлӗ ҫурта ҫак эрне вӗҫлениччен хутма тытӑнӗҫ.

Ӗнер, авӑн уйӑхӗн 9-мӗшӗнче, Шупашкарти нумай хваттерлӗ ҫуртсенчен пӗринче хӗрлӗ автан пуҫтахланма тытӑннӑ. Пушар Чапаев урамӗнчи 9-мӗш ҫуртиа тухнӑ. Кун пирки тӗнче тетелӗнчи МИХсенчен пӗри халӑх корреспонденчӗ пӗлтерни тӑрӑх хыпарланӑ.

Вӑрӑмах мар хыпарта пушар сӑлтавне кӑтартман.

Сӑнӳкерчӗк тӑрӑх хакласан, инкек пилӗк хутлӑ ҫуртӑн тӑваттӑмӗш хутӗнче пулни курӑнать. Ҫуртӑн чӳречинчен хура тӗтӗм хӑрамалла тухать, вӑйлӑ ҫулӑм хӑрушла алхасать.

Пушар кӑнтӑрла иртсен, 13 сехет те 20 минутсенче, тухнӑ. Пушар хваттере йӑлтах ярса илнӗ тесе пӗлтереҫҫӗ. Ҫулӑмпа кӗрешме пушар хуралӗнчен вырӑна ятарлӑ икӗ машина пырса ҫитнӗ.

Вут хыпса илнӗ нумай хутлӑ ҫуртран ҫынсене, ахӑртнех, эвакуациленӗ-тӗр.

Василий Кузьмин сӑнӳкерчӗкӗ

Паян Чӑваш Енри журналистсемпе блогерсем Шупашкарта тӑвакан кадет корпусне хӑтлӑх кӗртме хутшӑнчӗҫ. Тӗрлӗ хаҫатран, радиопа телевиденирен кӑна мар, Чӑваш Енӗн цифра аталанӑвӗн министерствинчен те унта пынӑ.

Стройка епле пынине Чӑваш Енӗн Элтеперӗ Михаил Игнатьев вӗҫӗмех тӗрӗслесе тӑрать. Унта тӗрлӗ организацире пурӑнакансем нимелле ӗҫленине эпир унччен пӗлтернӗччӗ.

Журналистсем ӗҫлес кӑмӑлпах йышлӑн пухӑннине палӑртмалла. «Пире ҫӑкӑр ан пар — ӗҫлеме хатӗр», — шӳтлесе те, чӑнласа калаҫрӗҫ ӗҫтешӗмӗрсенчен хӑшӗсем. Анчах ӗҫе йӗркеленине ҫӳллӗ шайра теме чӗлхе ҫаврӑнаймасть. Пӗрисем чӑнласа тар тӑкнӑ вӑхӑтра теприсем аптӑраса тӑчӗҫ. «Сирӗн пек килсе туяҫҫӗ те пӗр-пӗрин ури айне кӗрсе каяҫҫӗ», — ӑшшӑн йӗкӗлтерӗ унти рабочисенчен пӗри.