Чӑваш Енӗн тӗп хулинче тата тепӗр ҫын ҫине ҫурт ҫивитти ҫинчен юр йӑтанса аннӑ. Хӗрарӑмӑн тухтӑрсенчен пулӑшу ыйтма тивнӗ. Вӑл пуҫне тата сулахай аллинчи икӗ пӳрнине ыраттарнӑ. Тухтӑрсем пулӑшнӑ хыҫҫӑн ӑна килне янӑ.

Инкек пуш уйӑхӗн 6-мӗшӗнче Шупашкарти Николаев урамӗнче пулса иртнӗ. Ку факта пӗлнӗ хыҫҫӑн РФ Следстви комитечӗ Чӑваш Енри управленийӗн тӗпчевҫисем тӗпчев пуҫарнӑ. Вӗсен тӗллевӗ — инкек сӑлтавне палӑртасси. Тата тӗрӗсрех каласан, нумай хутлӑ ҫурт-йӗре тытса тӑракан управляющи компани хӑйӗн тивӗҫне епле пурнӑҫланине тишкересси.

Иртнӗ уйӑхра Шупашкарта 14 ҫулти ача пульницӑра сипленмеллех шар курнӑччӗ. Ун ҫине юр тата пӑр йӑтӑнса аннӑччӗ. Ҫав факта тӗпе хурса тӗпчевҫӗсем пуҫиле ӗҫех пуҫарнӑччӗ.

Канашри пӗр нумай хваттерлӗ ҫурта 2006 ҫултах авариллисен йышне кӗртнӗ. Экспертиза палӑртнӑ тӑрӑх, вӑл пурӑнма юрӑхсӑр. Ҫурта ишсе антармалла, анчах унта 4 ҫынран тӑракан ҫемье халӗ те пурӑнать.

Прокуратура пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, Канаш хулин администрацийӗ авариллӗ ҫуртра пурӑнакнсене урӑх ҫӗре куҫарас енӗпе нимӗн те туман.

Канашри районсен хушшинчи прокурор ыйтнипе суд администрацие хӑтлӑ ҫурт памалла тунӑ. Суд йышӑнӑвӗпе килӗшӳллӗн, ҫемьене черетсӗр куҫармалла. Вӗсем малашне те, хальхи пекех, хваттерте социаллӑ найм мелӗпе пурӑнӗҫ.

Елчӗ районӗнчи Елчӗк ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ пулнӑ ҫын тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Хайхискер ӗҫ вырӑнпе усӑ курнӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ.

РФ Следстви комитечӗн республикӑри управленийӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, пуҫлӑх пулнӑ вӑхӑтра, 2016 ҫулхи ҫу уйӑхӗнче, хайхи этем хӑйӗн паллаканнине ялта ҫурт тума е туянма хыснаран укҫа парасси ҫинчен йышӑну кӑларнӑ.

Хут, паллӑ ӗнтӗ, чӑтать. Кӗҫех хӗрарӑм кӗсйине 560 пин тенкӗ ытларах шӑкӑрт кӑна кӗрсе выртнӑ.

Ҫав вӑхӑтрах хӗрарӑмӑн апла тӳлеве илме нимле ирӗк те пулман. Маларах вӑл хӑйне эткерлӗхе куҫнӑ ҫурта сутса янӑ. Тепӗр майлӑ каласан, ҫурт-йӗр условине юри начарлатнӑ. Ун пеккисем патшалӑх пулӑшӑвне тепӗр пилӗк ҫултан ҫеҫ илейреҫҫӗ.

Суд хӗрарӑма укҫана тавӑрса памалла тунӑ. Елчӗк ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ тӗлӗшпе вара тӗпчевҫӗсем пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.

Чӑваш Енре пурӑнакансем кредит илесси унчченхи ҫулхинчен пӗлтӗр палӑрмаллах ӳснӗ. Раҫҫейӗн Тӗп банкӗн Атӑл-Вятка тӗп управленийӗн Чӑваш Енри пайӗн пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, 2018 ҫулта 167,1 миллиард тенкӗ кредит панӑ. Ку вӑл 2017 ҫулхинчен 26 процент нумайрах.

Ипотека илнин виҫи пӗлтӗр 40 процент нумайланнӑ. Ҫынсенчен кашни вӑтамран 1,6 миллион тенкӗ парӑма кӗнӗ. Ҫурт-йӗр тума е хваттер илме кивҫене кӗрекенсем ипотекӑна вӑтамран 16,5 ҫул хушшинче парса татма ӗмӗтленеҫҫӗ.

Цифрӑсен чӗлхипе каласан, 2018 ҫулта 18 пин хут ытла ипотека панӑ. Ипотека илекенсем банксен умӗнче 29 миллиард тенкӗ кивҫене кӗнӗ. Кредитӑн процент ставки вӑтамран 9,4 процентпа танлашнӑ. Виҫӗм ҫулхинчен вӑл 1 пункт пӗчӗкрех.

Ҫул ҫывӑхӗнчи е ытти меллӗ вырӑнти кашни ялах хальхи вӑхӑтра аталанса-сарӑлса-пысӑкланса пырать. Вӑл тӑрӑхрисем кӑна мар, аякрисем те куҫ хываҫҫӗ вӗсене: ҫурт-йӗр хӑпартаҫҫӗ.

Канаш районӗнчи Карӑклӑ ялӗ те сарӑлса пынӑ. Унта ҫӗнӗ урамсем ӳссе ларнӑ. Анчах газ пулман. Ҫавна май «Газпром газораспределение Чебоксары» акционерсен обществи унта газ пӑрӑхӗ хурса панӑ. Ҫапла вара Карӑклӑри Смирнов, Шевгень, Тихонов, Ҫӗнтерӗвӗн 70 ҫулӗ урамсенче тӗпленнисем кӑвак ҫулӑмпа ыр курайӗҫ. Асӑннӑ урамсенче уйрӑм ҫурт хӑпартма 166 ҫӗр лаптӑкӗ уйӑрса панӑ. Ҫав шутра — нумай ачаллисем валли те.

Газ пӑрӑхне 5,8 километр тӑршшӗ сарнӑ. Ун валли Чӑваш Енӗн газ кӗртмелли программипе килӗшӳллӗн укҫа уйӑрнӑ.

«Кугеси.рф/Общественный совет» (чӑв. Кӳкеҫ.рф/Халӑх канашӗ) ушкӑнра ҫырнӑ тӑрӑх, асӑннӑ поселокра пурӑнакансенчен хӑшӗсем вӗри шыв час юхманнипе нушаланаҫҫӗ.

«Ыйтас килет — пирӗнни пек ыйту камӑн та пулин тата пур-и: вӗри кранран вӗри шыв 10 минутран ҫеҫ юхать, ӑна кӗтсе укҫа шывпа юхса каять. Яваплисем патне икӗ хут та заявлени ҫыртӑм. Юсанӑ хыҫҫӑнах йӗркеллӗ, кӑштахран каллех ҫавӑн пек пулса каять», — тесе ҫырнӑ Лилия Егорова ятлӑ хӗрарӑм.

«Лилия, пирӗн 84-мӗш ҫуртӑн 1-мӗш корпусӗнче те ҫавӑн пек. Ун пекки, ман шутпа, — Кӳкеҫӗпех», — хуравланӑ ҫак калаҫӑва хутшӑннисенчен пӗри. Вӑл та ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх отраслӗнче ӗҫлекенсем патне заявлени ҫырнӑ-мӗн, анчах ыйту хальлӗхе татӑлса пӗтеймен.

«Прогорода» ярса панӑ сӑн

«ПроГород» хаҫат сайчӗ пӗлтернӗ тӑрӑх паян 11 сехетсенелле Шупашкарта Канаш район ҫынни 9 хутлӑ ҫурт тӑрринчен ӳкнӗ. Вырӑнти халӑх каланӑ тӑрӑх вӑл унта «Алста» управляющи компанинче платник пулса ӗҫленӗ, ҫурт тӑррине вара юр тасатма хӑпарнӑ.

Пӑтӑрмах 324-мӗш стрелок дивизийӗн 4-мӗш ҫуртӗнче пулса иртнӗ. Тӳрех васкавлӑ пулӑшу машинине чӗннӗ, анчах тухтӑрсем арҫын пурнӑҫне ҫӑлса хӑварайман.

Шупашкарти Ленин районӗн сучӗн йышӑнӑвӗпе килӗшӳллӗн 70 пин тенкӗ парӑма кӗнӗ арҫынна хваттертен кӑларса янӑ, уншӑн ӑна пӳлӗм уйӑрса панӑ. Кун пирки «ПроГород Чебоксары» кӑларӑм хыпарлать.

Хайхи ҫӑлкуҫ пӗлтернӗ тӑрӑх, пӗлтӗр ҫулла Шупашкарти ҫурт-йӗр фончӗн управленийӗ хваттершӗн ултӑ уйӑх пачах тӳлемен ҫак арҫынна хваттертен кӑларса яма ыйтса тавӑҫ тӑратнӑ. Иртнӗ ҫулхи ҫурла уйӑхӗнче суд пулнӑ, 70 пин тенкӗ парӑма татмасан ӑна хваттерсӗр хӑварассине пӗлтернӗ. Анчах арҫын ҫакна та шута хуман — пӗр пусне те тӳлемен. Ҫавна май кӑҫалхи кӑрлач уйӑхӗн 28-мӗшӗнче суд арҫынпа тунӑ килӗшӗве татма, хӑйне вара 40,2 тӑваткал метр калӑпӑшлӑ хваттертен кӑларса ярса 10,2 тӑваткал метрлӑ пӳлӗмпе тивӗҫтерме йышӑннӑ.

Шупашкар районӗнче паян хулатӑвӑм комитечӗ пухӑннӑ. «Тӑван Ен» тетелти кӑларӑм пӗлтернӗ тӑрӑх, сӳтсе явнӑ проектсен йышӗнче Мӑн Кивпулӑх патӗнче тума палӑртнӑ аквапарк та пулнӑ.

Комитет пайташӗсене темиҫе проектпа паллаштарнӑ. Вӗсен шутӗнче Чумкасси патӗнче ҫуртсем лартма уйӑрнӑ лаптӑк, Станьял ялӗ ҫывӑхӗнчи ҫурт-йӗр хӑпартма уйӑрнӑ 17 гектарлӑ лаптӑк пулнӑ. Унсӑр пуҫне Хурамакасси ҫывӑхӗнчи санитарипе хӳтлӗх лаптӑкне улшӑнусем кӗртессине пӑхса тухнӑ. Ку ыйту та ҫурт хӑпартма ҫӗр уйӑрнипе ҫыхӑннӑ.

Мӑн Кивпулӑх патӗнчи проет эскизӗпе килӗшӳллӗн унта спортпа сывату комплексне хӑпартмалла. Унта апитерапи тата уҫӑ аквапарк пулмалла. Ячӗ унӑн «Пять озёр» (чӑв. Пилӗк кӳлӗ) пулмалла. Сӑмах май, ку ята халӑх лайӑх пӗлет — лавккасенче ку ятпа шуррине сутаҫҫӗ. Атайкасси патӗнче вара пилӗк кӳлӗ пурри питӗ иккеленӳллӗ.

Юлашки вӑхӑтра Раҫҫейӗн трл хулинче нумай хваттерлӗ ҫуртсенче газ тухса тӑнине пула ҫынсем шар курчӗҫ. Инкексем ҫине-ҫинех тенӗ пек пулса пычӗҫ. Шупашкарта ҫак кунсенче нумай хваттерлӗ ҫуртсенчи газ оборудованине тӗрӗсленӗ. Вӗсем газовиксемпе килӗшӳ туман хваттерсенче пулнӑ.

Рейда газовиксем Патшалӑхӑн ҫурт-йӗр инспекцийӗн, РФ Инкеклӗ ӗҫсен министерствин тӗп управленийӗн, ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалахӑн управляющи компанийӗн ӗҫченӗсемпе пӗрле тухнӑ. Усӑ курма вӑхӑчӗ тухнӑ оборудование специалистсем уйрӑмах тӗплӗн тӗрӗсленӗ.

Сӑмах май каласан, газ тӗрӗслевҫисене киле кӗртмесен е вӗсемпе иклӗшӳ тумасан штраф пама та пултараҫҫӗ. Уйрӑм ҫынсене малтанласа 1-2 пин тенкӗлӗх штарфлама юрать. Тупса палӑртнӑ кӑлтӑкшӑн та явап тыттарма ирӗк пур.