Авӑнӑн 25-27-мӗшӗсенче Мускавра Раҫҫейри Ҫӑнӑх тата кӗрпе авӑртакан предприятисен Х съезчӗ иртнӗ. Унта пысӑк предприятисен ертӳҫисем хутшӑннӑ. Съездра «Раҫҫейри 2011 ҫулхи чи лайӑх арман» конкурс тата Пӗтӗм Раҫҫейри ҫӑнӑхпа кӗрпе пахалӑхӗн VII смотрӗн ҫӗнтерӳҫисене чысланӑ.
Раҫҫейри Ҫӑнӑх тата кӗрпе авӑртакан предприятисен правленийӗ‚ Пӗтӗм тӗнчери промышленность академийӗ отраслӗн чи пысӑк наградисене «Чӑваштырӑпродукт» АУОн тӗп филиалне — «Шупашкар элеваторне» — панӑ. Ахаль сӑмахшӑн мар — элеватор ҫӗнӗ технологисене ӗҫе кӗртнӗшӗн‚ паха продукцин анлӑ ассортиментне туса кӑларнӑшӑн.
Филиал продукцийӗ Раҫҫей тата тӗнче шайӗнчи тӗрлӗ куравра ҫуллен ҫӗнтерни йӑлана кӗнӗ ӗнтӗ. Ҫакна палӑртар: «Шупашкар элеваторӗ» хӑйӗн 25 ҫулхи юбилейне уйрӑмах пысӑк ҫитӗнӳпе кӗтсе илет — 2011 ҫул кӑтартӑвӗсемпе «Раҫҫейӗн чи лайӑх арманӗ» ята ҫирӗплетнӗ‚ смотр медалӗсемпе продукци пахалӑхне тепӗр хут ӗнентернӗ. Унсӑр пуҫне ӑна чи лайӑх чӗркемпе маркировкӑшӑн та диплом панӑ.
Пӗтӗм Раҫҫейри ҫӑнӑхпа кӗрпе пахалӑхӗн смотрӗсем 2002 ҫултанпа иртеҫҫӗ. «Шупашкар элеваторӗ» — Атӑл тӑрӑхӗнчи тӗш тырӑ тирпейлекен продукцийӗ ҫавнашкал пысӑк хаклава тивӗҫнӗ пӗртен пӗр предприяти.
Юлашки ҫулсенче пирӗн республикӑри шкулсенче чӑваш халӑхӗн историпе культурине тӗпчесе вӗренессине пысӑк тимлӗх уйӑра пуҫларӗҫ. Ҫак пархатарлӑ ӗҫе чӑннипе те тивӗҫлӗ шайра тума Е.Енькка ҫырса хатӗрленӗ «Тӑван ен» («Родной край») вӗренӳ кӗнекисем хистесе пыраҫҫӗ. Елена Викторовна ҫак предмета шкулсенче сыхласа хӑварас енӗпе те пӗр вӑй-халне шеллемесӗр тӑрӑшать. Кашни класс валли, вӗренӳ кӗнекисемсӗр пуҫне, ятарласа ӗҫ тетрачӗсем хатӗрленӗ. Вӗсемпе кашни шкултах анлӑн усӑ кураҫҫӗ. Хальхи вӑхӑтра 5-8 классем валли тестсен пуххисем тухнӑ, 6-7 классем валли видео-материалсем те пур. Каламасӑрах паллӑ ӗнтӗ, ку чӑн та питӗ пысӑк ӗҫ. Танлаштарма аса илер-ха: 1992 ҫулта шкулсенче вӗренӳ программине КРК (культура родного края) предмета кӗртсенех, ачасене те, вӗрентекенсене те питӗ йывӑр килнӗччӗ. Ҫав вӑхӑтра вӗренӳ кӗнекисем ҫеҫ мар, ятарласа хатӗрленӗ программӑсем те пулман. Кашни вӗрентекен вара йывӑрлӑхран хӑй мӗнлерех пултарать, ҫавӑн пек тухнӑ. Улшӑнусем ырӑ енне кайни куҫкӗретех.
Тата тепӗр пысӑк пуҫару — республика шайӗнче 4-7 класра вӗренекен ачасем хушшинче «Родной край» («Тӑван ен») олимпиада ирттересси.
Муркаш районӗнчи Ярапайкасси вӑтам шкулӗнче Чӑваш чӗлхи эрни пырать. Паян шкула ҫав тери савӑнӑҫлӑ хыпар ҫитрӗ: 8 класра вӗренекен Сорокина Инна акан 18-22-мӗшӗсенче Раҫҫей шайӗнче иртнӗ «Тӑван ен: ҫутҫанталӑк, культура, этнос» ӑмӑртура «Гуманитарипе экологи тӗпчевӗсем» номинацире 3-мӗш вырӑн йышӑнма пултарнӑ, сумлӑ парнесене: укҫан премие тата фотоаппарата тивӗҫнӗ. Филологи ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ, чӑваш чӗлхипе литератури вӗрентекенӗ Алевтина Геннадьевна Димитриева ертсе пынипе Инна Муркаш районне кӗрекен Елача ялӗ таврашӗнчи шыв-шур ячӗсене тӗпченӗ, шыв-шурсен классификацине тунӑ, вӗсен семантикине тарӑннӑн уҫса панӑ. Маттур вӗренекенӗмӗр тӗпчев ӗҫӗпе хатӗрленӗ хӑтлава Мускавра ӑнӑҫлӑ хӳтӗленӗ, ыйтусем ҫине хуравланӑ.
А.Г. Димитриева 3 ҫул каялла йӗркеленӗ «Ҫамрӑк таврапӗлӳҫӗ» кружока хаваспах ҫӳрекен шкул ачисем районта, республикӑра иртекен конкурссене хутшӑнаҫҫӗ, малти вырӑнсене йышӑнаҫҫӗ. Ку таранччен кашни ҫулах «Тӑван ен: ҫутҫанталӑк, культура, этнос», «Отечество» ӑмӑртусенче, «Excelsior» ӑслӑлӑхпа ӗҫлӗх конференцийӗнче Ярапайкасси шкул ачисем ҫӗнтерӳҫӗсем хушшинче пулнӑ.
Шупашкарти ӳнер шкулӗн вӗрентекенӗ Шонова Ирина хӑйӗн ушкӑнӗнче чӑваш халӑх тумне ҫӳллӗ шайлӑ модӑ енӗпе аталантарса тӗнче халӑхӗ умне кӑларас енӗпе тӑрӑшать. Юлашки вӑхӑтри тупсӑмӗсене хайӗн вӗренекенӗпе Михайлова Наталияпа Мускаври тӗнче халӑхӗсен «Этно-Эрато» ятлӑ модӑллӑ тумтир ӑсталаканӗсен конкурсӗнче хутшӑннӑ иккен.
Ку пулӑм акан 14-15-мӗшӗсенче иртнӗ имӗш. «Этно-Эрато» — патшалӑх пулӑшнипе аталанакан халӑх проекчӗ. Унӑн тӗллевӗ — тӗнчери халӑхсен йӑла-йӗркисене сыхласа тата аталантарса пырасси, модӑра тӑван халӑх культурине хальхи вӑхӑт сӗнӗвӗсемпе пӗрлештересси. Ҫак конкурса пула юлашки ҫулсенче «пысӑк мода» уҫлӑхне питӗ нумай ӑслӑ та хастар ҫамрӑк виркӗнсе кӗме пултарчӗ. Ҫав шутра Чӑваш Енрен те. Кӑҫал «Мода-Эрато» 62 коллекцире 418 ҫӗнӗ мода-сӗнӳпе паллаштарнӑ имӗш. Пултаруллӑхне кӑтартма Раҫҫейри 22 регионсӑр пуҫне чикӗ леш енчен килнӗ ултӑ ӑста та хутшӑннӑ тет. Чӑваш Ен пикисем вара «Пӑлхар хӗрӗн тумӗ» модельпе «Хӗвелтухӑҫ халӑхӗсен тумӗ» номинацийӗнче пӗрремӗш вырӑн ҫӗнсе илнӗ.
Тӑван халӑхӑмӑр ҫӳлти шайра пулнишӗн тӑрӑшни, чӑвашӑн чи пысӑк тӗллев пулинччӗ, ҫапла вӗт, тусӑмӑрсем!
«Сообщество учителей английского языка Tea4er.ru» интерактивлӑ ӑслӑлӑхпа меслетлӗх журналӗ Раҫҫей вӗрентекенӗсем хушшинче космоса халалласа «12.Space-Age.12» конкурс ирттернӗ.
Ку конкурса пирӗн республикӑри акӑлчан чӗлхи вӗрентекенӗсем те хутшӑннӑ. Сӗнтӗрвӗрри хулинчи шкулта ӗҫлекен Васильева Елена Александровна 2-мӗш, Шупашкарти 40-мӗш шкулти Мареева Ирина Анатольевна тата Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Штанаш шкулӗнчи акӑлчан чӗлхи учителӗ Зотова Галина Вячеславовна 3-мӗш вырӑншӑн диплом илме тивӗҫнӗ. Зотова Г.В. конкурса Андриян Григорьевич Николаева халалланӑ «Our countryman Andriyan Nikolayev» ӗҫ тӑратнӑ, космонавт пурнӑҫпе паллаштарма хитре хӑтлав хатӗрленӗ.
2011 ҫул вӗҫӗнче Мускавра пӗтӗм Раҫҫейри ҫамрӑк космонавтсен фестивалӗ иртрӗ. Шкул ачисем С.Королев конструктор ячӗллӗ Космонавтика музейӗнче тата М.Ломоносов ячӗллӗ физика институтӗнче тапӑҫнӑ.
Ҫӗмерлӗ хулинчи 8-мӗш гимназире вӗренекенсем Тихонов Александрпа Тарасов Артем та ҫакӑнта хутшӑннӑ. Вӗсен ӗҫӗ «Космос салтакӗсем» ятлӑ пулнӑ. Ачасем хӑйсен проекчӗпе ҫӗр ытла хутшӑнакан хушшинче мала тухма пултарнӑ. Ҫапла май пӗтӗм Раҫҫейрен пуҫтарӑннӑ 17 ачапа пӗрле пирӗн ҫамрӑк ентешсем те 2012 ҫулта Калугӑри космодромран карапа вӗҫтернине хӑйсен куҫӗпе курма пултарӗҫ.
Ҫӗмӗрлӗ евӗр пӗчӗк вырӑнсенче тухаҫҫӗ те ентӗ ҫӗршыва тата тӗнчене тӗлӗнтерекен хастар ҫынсем.
| НАР | 02 |
Хӗрлӗ Чутай районӗнчи «Пирӗн пурнӑҫ» хаҫат 3391 экземплярпа тухса тӑрать. Районта пурӑнакансен йышӗ сахал пулнине шута илсен ку цифра самаях пысӑк. Хаҫат редакцийӗ А.Н. Оринова ертсе пынипе хаҫат вулакансен кӑмӑлне кайтӑр тесе пур майсемпе те усӑ курать.
Ӗҫ ушкӑнӗ республикӑри конкурссене яланах хутшӑнать, чылай чухне малтисен йышне кӗрет. Нумаях пулмасть шалти ӗҫсен министерстви йӗрке хуралӗ темипе ҫыракан республикӑри массӑллӑ информаци хатӗрӗсем хушшинче ирттернӗ ҫулленхи ӑмӑртӑва пӗтӗмлетнӗ. «Право йӗрки» 14-мӗш конкурсӑн лауреачӗсем хушшинче «Пирӗн пурнӑҫ» редакцийӗ те пур. Хаҫата «Яланах стройра» номинацире ҫӗнтерӳҫӗсен ретне кӗртнӗ, дипломпа тата хаклӑ парнепе чысланӑ.
Куславкка районӗнчи 3-мӗш вӑтам шкулӑн 8-мӗш «б» класӗнче пӗлӳ пухакан Юлия Винокурова пӗрремӗш класранпах «пиллӗк» паллӑсемпе вӗренет. Ҫав хушӑрах ачасен «Хӗвелҫаврӑнӑш» хореографи ансамблӗнче ҫичӗ ҫул ӑсталӑхне туптать. Хула, республика, Раҫҫей шайӗнчи олимпиадӑсемпе пултарулӑх конкурсӗсенче тӑван шкул чысне хӳтӗлет.
Вӗренӳ ҫулӗ пуҫланчӗ кӑна пулин те Юля сумлӑ ҫӗнтерӳсен хисепне ӳстерме ӗлкӗрнӗ. Раҫҫей ачисен «Тӑван тавралӑх историйӗ» конкурсӗнчи республикӑри ӗҫсен пӗтӗмлетӗвӗпе вӑл пӗрремӗш вырӑн йышӑннӑ. Хаклава хӗрача «Пӗчӗк герб — пуян истори» ӗҫ тӑратнӑ, унта Куславкка хулин гербӗ, паллӑ вырӑнӗсем тата ҫыннисем пирки каланӑ. Сӑмах май ку ӗҫпе вӑл 2009 ҫулта та мала тухнӑччӗ — «Эткер» ирттерекен Раҫҫей элемӗсен конкурсне хутшӑннӑ май ун чухне 2-мӗш вырӑн йышӑннӑччӗ.
— Кашни кун мӗн те пулин ҫӗннине пӗлме тӑрӑшатӑп. Мана пулӑшса хавхалантаракансем — анне тата вӗрентекенсем, — тет Юля.
Чӑваш халӑх сайтӗнчи чӑвашла ҫырнӑ хыпарсен йышӗ пин ҫурӑран иртрӗ. Тӗрӗсрех каласан — ҫакӑнпа пӗрле 1 515 пулать. 1000-мӗш хыпар ҫулталӑк каялла ҫеҫ ҫырӑннӑччӗ — ҫурлан 27-мӗшӗнче. Хӑвӑрах куратӑр — вӗсем сайтра хӑвӑртрах тухма пуҫланӑ. Ҫитменлӗхсене вара — тӑтӑш тухманнине, йӑнӑшсем кайнине, «чӗрӗ» пулманнине — юсама тӑрӑшатпӑр!
Хыпарсен йышне нумайлатас тӗллевпе кӑҫал эпир ятарласа «Хыпарла» проект та хута ятӑмӑр! Шел, ҫыракансем тупӑнмаҫҫӗ... Сахал хутшӑнаҫҫӗ.
Пӗлме: чи пӗрремӗш хыпар 2005 ҫулхи юпан 5-мӗшӗнче ҫырӑннӑ — вӑл сайт движокне улӑштарни пирки ҫеҫ пӗлтернӗ. Район хыпарӗсене ҫутатнине илес пулсан сайтра ытларах Шупашкар районӗнчи (98 хыпар), Красноармейски районӗнчи (107 хыпар), Элӗк районӗнчи (49) хыпарсем тӗл пулаҫҫӗ. Пӑрачкав (2), Ҫӗмӗрле (10), Улатӑр (9), Шӑмӑршӑ (17) районӗнчи хыпарсем вара — сахалрах.
Нумай пулмасть пӗтӗм тӗнчери «Симӗс планета» ача-пӑча экологи форумӗ Мускавра ирттерекен ӑмӑртӑвӑн ҫӗнтерӳҫӗ-лауреачӗсене пӗлтерчӗҫ. Вӗсем хушшинче Чӑаш Енрен хутшӑннисем те пур — Красноармейски иккӗмӗш шкулӗнче 11-мӗш класра вӗренекен Михайлов Алексей (сӑмах май, вӑл «Трак ен» сайтӑн администраторӗ те). Алеша хӑйӗн «Космос тата Ҫӗр» ятлӑ сайчӗпе «Хальхи технологисем — ҫутҫанталӑка хӳтӗлес ӗҫре» (экологи тата ҫут ҫанталӑка хӳтӗлес темӑпа хатӗрленӗ сайтсен тата Internetри web-страницӑсен ӑмӑртӑвӗ) ятлӑ номинацире лауреат ятне ҫӗнсе илнӗ. Ку проект ӗҫӗн ертӳҫи — ҫак шкулта чӑваш чӗлхипе общество пӗлӗвне вӗрентекен Михайлов В.М.
Пӗтӗм чун-чӗререн саламлатпӑр! Малашне пысӑкрах ҫитӗнӳсем тума сунатпӑр!
+11.3 °C