Шкул ҫулне ҫитменнисене ача пахчинче вырӑн туса парассипе пирӗн республика Раҫҫейри чи лайӑх вунӑ регион шутне кӗнӗ. Ҫакӑн пирки ҫӗршыв Правительствин Пуҫлӑхӗ Дмитрий Медведев регионсен ертӳҫисемпе видеоконференци ирттернӗ вӑхӑтра РФ вӗренӳ министрӗ Дмитрий Ливанов палӑртса хӑварнӑ.

Ҫак енӗпе маттур вунӑ субъект шутӗнче ҫавӑн пекех — Чӗмпӗр, Амур, Тула, Сахалин, Тверь, Тамбов, Самар облаҫӗсем, Карачаево-Черкеск тата Удмурт республикисем. Вулакан ӑнланчӗ ӗнтӗ, пирӗн республика та вӗсен йышӗнче.

Ача пахчисем тума кӑҫал федераци хыснинчен 50 миллиард тенкӗ уйӑрнӑ. «Кӗмӗле» часрах ача пахчине ҫавӑрмалла», — тесе палӑртнӑ Дмитрий Медведев премьер-министр.

Юпа уйӑхӗн пуҫламӑшӗ тӗлне илсен, Чӑваш Енре виҫӗ ҫултан аслӑрах 302 ача черетре тӑнӑ. Анчах куншӑн пӑшӑрханма кирлӗ мар тесе шухӑшлать республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев, мӗншӗн тесен вӑл хальхи вӑхӑтра пухӑннӑскер кӑна. 2015 ҫулта вара республика ҫулталӑк ҫурӑран аслисем валли те шкул ҫулне ҫитменнисен учрежденийӗсенче кашни тӗпренчӗке вырӑнпа тивӗҫтерме палӑртать.

Ача-пӑчапа ҫамрӑксен самбо тата дзюдо енӗпе Олимп резервӗн республикӑри ятарлӑ спорт шкулӗнче ӑсталӑха туптакан яш-кӗрӗмпе хӗр-упраҫ Грецири Салоники хулинче самбо енӗпе иртекен тӗнче первенствине хутшӑннӑ.

Европа первенствинче мала тухнӑ Максим Иванов унта 68 килограма ҫитичченхи виҫерисен хушшинче ылтӑн медале ҫӗнсе илейнӗ. Тӗнче первенствинче хӗрсем хушшинче пӗлтӗр мала тухнӑ Эдера Лаврентьева кӑҫал Украина хӗрне выляса янӑ. Ҫапах та вӑл «кӗмӗле» тивӗҫнӗ. Дебютантсем те ӑмӑртуран пушӑ алӑпа таврӑнман. Унтан та ытларах — Наталия Степанова та, Владимир Алексеев та хӑйсен виҫе категорийӗсенче «кӗмӗл» медаль ҫӗнсе илнӗ.

Етӗрне хулинчи вӑтам пӗлӳ паракан 3-мӗш шкулта 6 класра вӗренекен Виктор Антипин «Регионӑн электрофикаци историйӗ» Пӗтӗм Раҫҫейри истори конкурсӗнче иккӗмӗш вырӑна тивӗҫнӗ. Жюри членӗсем шкул ачи ӗҫне пысӑк хак панӑ пулнӑ. Асӑннӑ конкурсӑн куҫӑмлӑ мар этапӗ Атӑлҫи федераллӑ округӗнче 5–6 вклассен вӗрекенӗсем хушшинче иртнӗ. Унта Виктор хӑйӗн ӗҫне тӑратнӑ. Паллах, вӗрентекен тӳпи те ку ҫӗнтерӳре пысӑк. Ҫавӑнпа та Виктор Елена Михайловна Антипова вӗрентекене тата 3-мӗш шкулӑн директорне — Кузнецова Татьяна Михайловнӑна — тав тӑвать.

Ҫакӑн йышши конкурсенче Виктор пӗрре мар хутшӑннӑ. Сӑмахран, шкул ачи кӑҫал ака уйӑхӗнче Мускаври ача-пӑча пултарулӑх ҫурчӗнче иртнӗ VI тӗпчев, реферат тата пултаруллӑ ӗҫсен региосем хушшинчи уҫӑ конкурса хутшӑннӑ. Унта вӑл суйлав турнирне тухса хӑйӗн ӗҫне тивӗҫлӗ хӳтӗленӗ.

Ҫак кунсенче ҫуллахи биатлон енӗпе Раҫҫей шайӗнче иртекен чемпионатра уйрӑм тупӑшакансем хушшинче чӑваш биатлон шкулӗн представителӗ Татьяна Семенова иккӗмӗш вырӑна тухнӑ.

Татьяна Ҫӗнӗ Лапсар поселокӗнче ҫуралнӑ, республикӑри 2-мӗш спорт шкулӗнче ӑсталӑха туптанӑ. Пӗрремӗшне Свердлов облаҫӗн пики Лариса Надеева тухнӑ, виҫҫӗмӗшне — Мускав облаҫӗнчи Дарья Виролайнен.

Хӗрлӗ Чутай районӗнчи команда

Пӗтӗм Раҫҫейри шкул ачисем хушшинче иртекен «Президент ӑмӑртӑвӗсем» авӑнӑн 10-мӗшӗнче пуҫланнӑ. Унта пирӗн республика чысне хӳтӗлеме Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Ҫӗнӗ Атикассинчи вӑтам шкул команди шкулти физкультура учителӗ Светлана Петрейкина ертсе пынипе тухса кайнӑ.

Спортсменсем тӗрлӗ енлӗ ӑмӑртусенче вӑй виҫнӗ: темиҫе тӗрлӗ спорт спорт упражненине пӗрлештерекен ӑмӑрту, мини-футбол, ишесси, тулта баскетболла вылясси, бадминтон, сӗтелҫи теннисӗ, шахмӑт, дартс, «Хаваслӑ стартсем» эстафета, кунсӑр пуҫне ҫитес олимиадӑна халалланӑ теори ыйтӑвӗсене тӗрӗс ответлесси. Ӑмӑртусем хула тата ял командисем хушшинче уйрӑммӑн иртнӗ. Ҫӗнӗ Атикасси шкул команди Анапа хулинче иртекен ӑмӑртусене хутшӑннӑ 74 ялти шкулсен командисен хушшинче пӗрремӗш вырӑна тухса ҫӗнтерӳҫӗ ятне тивӗҫнӗ. Иккӗмӗш вырӑнта Дагестан Республикинчи ушкӑн пулнӑ, виҫҫӗмӗшсем — Пенза облаҫӗн команди. Чыслав ыран иртӗ.

Кӑҫал пирӗн ҫӗршывра чи лайӑх шкулсен рейтингне йӗркеленӗ. Унччен апла список пулман. Раҫҫей шкулӗсен рейтингне вӗсенчен вӗренсе тухнисем хӑйсен пултарулӑхне епле кӑтарнине шута илсе хатӗрленӗ-мӗн.

Чи лайӑх 25 шкул йышне 19 регионти вӗренӳ учрежденийӗсем кӗнӗ. Ҫав йышра Мускаври, Брянскри, Мӑкшӑри, Тутарстанри, Новосибирскри, Томскри, Тӗменри тата Чӑваш Енри шкулсем пур. Пирӗн республикӑна илсен, рейтинга Шупашкар хулинчи 3-мӗш номерлӗ лицей лекнине палӑртма кӑмӑллӑ. Чи лайӑх 500 шкул шутне вара Шупашкарти тата Ҫӗнӗ Шупашкарти 12 вӗренӳ учрежденийӗ лекнӗ.

2012 ҫулхи кӑтартусем тӑрӑх Раҫҫей Пенси фончӗн 82 регионаллӑ уйрӑмӗсем хушшинче иртекен конкурсра Чӑваш Республикине чи тухӑҫлӑ ӗҫлекен тесе палӑртнӑ, ҫапла вара 1-мӗш вырӑн панӑ.

Авӑнӑн 12-мӗшӗнче Мускавра Раҫҫей пенси фончӗн правленийӗн ертӳҫи Антон Дроздов Чӑваш Республикинчи Раҫҫей Пенси фончӗн уйрӑмӗпе ертсе пыракан Роза Кондратьева «2012 ҫулхи Раҫҫей Федерацийӗн Пенси фончӗн лидерӗ» дипломпа чысланӑ. Чыслава Раҫҫей Пенси фончӗн пуху вӑхӑтӗнче ирттернӗ, ӑна ҫӗршывӑн пур регионне те видиоконференци ҫыхӑнӑвӗн мелӗпе кӑтартнӑ.

Конкурса иртнӗ ҫулхи ӗҫӗн пӗтӗмлетӗвесем тӑрӑх 28 критерипе хакланӑ. Пӗтӗм Раҫҫей шайӗнче Чӑваш Республикин ку виҫҫӗмӗш ҫӗнтерӗвӗ. Лидер дипломне республикӑри Раҫҫей Пенси фончӗн уйрӑмӗ 2008, 2010 ҫулхи тухӑҫлӑ ӗҫӗсемшӗн илнӗ. Унсӑр пуҫне пенси служби Атӑлҫи федераллӑ округӗнче темиҫе хутчченех те лайӑх тесе палӑрнӑ.

Тӗнче шайӗнчи Раҫҫей спорт мастерӗ, 20 ҫухрӑм хӑвӑрт утассипе 2013 ҫулхи Раҫҫей чемпионатӑн хӗллехи чемпионӗ Петр Трофимов хӑвӑрт утассипе V этапӑн Раҫҫей Гран-При ҫӗнтерӳҫи ятне тивӗҫнӗ. Асӑннӑ ӑмӑрту иртнӗ шӑматкун, авӑнӑн 7-мӗшӗнче, Кострома облаҫӗнче Буере иртнӗ пулнӑ.

«Вариант-С» ТМЯО парнисемшӗн арҫынсем 10 ҫухрӑм дистанцире ӑмӑртнӑ. Иккӗмӗш вырӑна та пирӗн тепӗр ентеш Александр Яргунькин ҫӗнсе илнӗ. Александр — вӑрӑм дистанцире чӑн специалист. Юлашки ҫулсенче Раҫҫей чемпионачӗсенче вӑл 50 ҫухрӑмлӑ марафон дистанцийӗсене хутшӑнать: вӑл 2010, 2011, 2012 ҫулхи Раҫҫей чемпионачӗсен пӑхӑр призёрӗ тата 2013 ҫулхи кӗмӗл призёрӗ. Буере 10 ҫухрӑм дистанцийе Петр тата Александр 39.16 тата 39.26 вӑхӑтпа тухнӑ. Пилӗк этап хыҫҫӑн вӗсем ӑмӑрту ертӳҫӗсен йышне кӗме пултарнӑ. Раҫҫей Гран-При ҫӗнтерӳҫӗсемпе призёрсем авӑнӑн 14-мӗшӗнче Мускав ҫумӗнчи Вороновра иртекен вӗҫлекен ӑмӑртусен кӑтартӑвӗсем тӑрӑх паллӑ пулӗҫ. Юлашки этап Раҫҫейри хӑвӑрт утакансен 2013 ҫулхи сезонне вӗҫлӗ.

Пирӗн пӗрлӗх йӗркеленӗ электронлӑ вулавӑшри хайлавсен йышӗ 6 пинрен иртрӗ. Хальтерех кӗртнӗ кӗнекесене илес пулсан вӑл Виталий Станьялӑн, Юхма Мишшин, Анатолий Ырьятӑн, Лидия Филипповӑн, Аркадий Ӗҫхӗлӗн хайлавӗсемпе пуянланса пырать.

Малтанхи пекех ытларах пайне сӑвӑсем йышӑнаҫҫӗ, вӗсен шучӗ 4 200-тен те иртнӗ. Ҫавӑн пекех пирӗн калавсем (650 ытла), юмахсем (200 яхӑн), юрӑсем (140 яхӑн), куҫарусем (100 ытла), кулӑшла калавсем (100 ытла), юптарусем (90 яхӑн) чылай. Пысӑк калӑпӑшлӑ хайлавсем те сахал мар — 59 повесть, 20 роман, 29 поэма пур.

Малтанхи кӑтартӑва эпир — 5 пине — икӗ ҫул маларах тунӑччӗ. Унччен хайлавсен йышӗ хӑвӑрт ӳссе пыратчӗ пулсан (ҫур ҫул хушшинче пӗр пин патнелле ӳсетчӗ) хальхи вӑхӑтра вӑл чакрӗ теме пулать. Сӑлтавӗ вара эпир хальхи вӑхӑтра ытларах ытти проектсемпе ӗҫленипе ҫыхӑннӑ.

Электронлӑ вулавӑша эпир 2008 ҫулхи ҫурла уйӑхӗнче уҫса. Юлашки вӑхӑтра кӗртнӗ улшӑнусем шутне шырава йӗркеленине асӑнма пулать — хайлавсенче сире кирлӗ сӑмахсене хӑвӑрт кӑна шыраса тупма пултаратӑр.

Нумаях пулмасть Шупашкар шкулӗнче вӗренекен 11 ҫулхи Даниил Леонидов Болгаринчен вырӑс шашка вӑййипе тӗнче первентсвин ҫӗнтерӳҫӗ кубокне илсе килнӗ.

Ӑмӑртура 14 ҫӗршывран пурӗ 184 шашист хутшӑннӑ пулнӑ. Первенство программине вӑййӑн виҫӗ тӗсе кӗнӗ — классикӑллӑ, хӑвӑрт тата ҫиҫӗмле хӑвӑрт виҫелле вӑхӑт контролӗсем. Даниил 54 парти ирттернӗ, вӗсенчен пиллӗкӗшӗнче ҫӗнтернӗ, пӗрре те выляса яман.

— Тӗнче первенствине лекиччен эпир Ярославль облаҫӗнче иртекен чемпионата хутшӑннӑ. Унта Даниил пӗрремӗш вырӑна ҫӗнсе илнӗ. Халӗ Питерта иртекен Тӗнче Кубокӗн этапӗнче хутшӑнма хатӗрленетпӗр, — каласа парать спортсмен тренерӗ Вячеслав Сухович.

Даниил ултӑ ҫултанах ачасемпе ҫамрӑксен шкулӗнчи шашка вӑййин уйрӑмне ҫӳреме тытӑннӑ. Вӑййа юратма вара амӑшӗ хӑнӑхтарнӑ иккен.

Шкула ачи хӑйӗн пултарулӑхне малалла та аталантарса пырасшӑн. Малашлӑхра тата пысӑк ҫитенӳсем тума ӗмӗтленет.