Раштавӑн 1-мӗшӗнче ҫунӑ юр ирӗлсе пӗтнӗпе пӗрех ӗнтӗ. Темиҫе кун ӗнтӗ урамра ӑшӑ ҫанталӑк тӑрать. Анчах паян ҫӗрле ҫанталӑк тарук сивӗтет, 5-10 сивӗ пулать. Ҫитес кунсенче вырӑнӑн-вырӑнӑн термометр 15 градус таранах кӑтартӗ.
Синоптиксем пӗлтернӗ тӑрӑх, сивӗ ҫанталӑк нумайлӑха пулмӗ. Тепӗр эрнеренех каллех ӑшӑтать, сывлӑш температури 2-4 градус таран ӑшӑнӗ, ҫумӑр ҫӑвӗ. Раштавӑн юлашки кунӗсенче сивӗтӗ, 15-20 градус пулӗ, юр ҫӑвӗ.
Кӑрлач уйӑхӗнче тинех юр самай ҫӑвӗ, 25-30 сантиметр таран ҫитӗ. Нарӑс вӗҫнелле юр хулӑнӑшӗ 40-45 сантиметра ҫитмелле (пӗлтӗрхинчен 15-20 сантиметр сахалрах). Кӑрлач уйӑхӗнче ҫанталӑк нормӑпа килӗшӳллӗн пулмалла, нарӑс вара каллех ӑшӑ.
Шартлама сивӗсем пулӗҫ-и? Синоптиксем малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, кӑрлач уйӑхӗнче 27-28 градус таран сивӗтмелле.
Чӳк уйӑхӗн 19-мӗшӗнче Чӑваш Енре ҫанталӑк сивӗтрӗ. Паян вара термометр 0 градусран ӑшӑрах кӑтартать. Тумла юхать, юр ирӗлет… Синоптиксем кун пек ҫанталӑк икӗ эрнене тӑсӑлма пултарассине пӗлтереҫҫӗ.
Канмалли кунсенче юр е ҫумӑр ҫумӗ, ҫил вара самай вӑйлӑ вӗрӗ – ҫеккунтра 15 метр хӑвӑртлӑхпа. Кӑнтӑрла термометр 0 градус кӑтартӗ, ҫӗрлесерен 6 градус таран сивӗ. Ҫавна май ҫулсем пӑрлак пулас хӑрушлӑх пысӑк.
Ҫитес эрне пуҫламӑшӗнче йӗпе юр ҫӑвӗ, ҫумӑр ҫума та пултарӗ. Тунтикунран пуҫласа юнкунччен нӳрӗк 8 миллилитр таран ӳкме пултарать. Сывлӑш температури 1-3 градус пулӗ.
Раштавӑн 12-13-мӗшӗсенче кӑштах сивӗтме пултарӗ, ҫӗрле 10 градус таранах сивӗтес хӑрушлӑх пур. Анчах ҫитес канмалли кунсенче каллех ӑшӑтӗ.
Чӑваш Енре йӑлари каяшсене тирпейлекенсен ассоциацине туса хума йышӑннӑ. Ҫӗнӗ пӗрлешӗвӗн ячӗ те паллӑ. «Экотехнопарк Чувашии» (чӑв. Чӑваш Енӗн экотехнопаркӗ) пулӗ вӑл.
Ассоциацие йӗркелессипе Чӑваш Ен Ҫут ҫанталӑк ресурсӗсен тата экологи министерствинче ҫак эрнере канашлу иртнӗ. Унта тӳре-шараран Иван Исаев министр хутшӑннӑ. Ҫавӑн пекех «Экология» НПО», «Строительные покрытия», «Эковата», «Экоцентр» МВК» организацисенче ӗҫлекенсем, уйрӑм усламҫӑсем, Раҫҫейӗн экологи обществин регионти уйрӑмӗн пайташӗсем пуҫтарӑннӑ.
«Чӑваш Енӗн экотехнопаркӗ» тирпейлекенсен ассоциацин ертӳҫи пулма Сергей Лебедева суйланӑ. Вӑл «Чистая страна» (чӑв. Таса ҫӗршыв) федераци проекчӗн йӗркелӳҫи шутланать.
Кӑҫал чӳк уйӑхӗ типӗ те нормӑран ӑшӑ тӑчӗ. Чӳкӗн 7-мӗшӗнче Шупашкарта 13,4 градус ӑшӑ пулнӑ. Ку – рекорд. Раштав уйӑхӗн мӗнлерех килӗ-ха?
Уйӑх пуҫламӑшӗ ӑшӑ пулӗ, термометр 0 е кӑшт ытларах кӑтартӗ, йӗпе юр е ҫумӑр ҫӑвӗ. Раштавӑн 8-11-мӗшӗсенче юр хулӑнӑшӗ 10 сантиметра ҫитмелле.
Иккӗмӗш декадӑра 2-7 градус сивӗ тӑрӗ, юр ҫукалӗ. Раштавӑн 22-25-мӗшӗсенче ҫӗрлесерен 20 градус таран сивӗтӗ. Ҫӗнӗ ҫул умӗн ҫанталӑк каллех ӑшӑтӗ, юр ҫӑвӗ. Уйӑх вӗҫленнӗ тӗле Шупашкарта юр хулӑнӑшӗ 22 сантиметра ҫитмелле.
Синоптиксем ҫанталӑк пирки мӗн калаҫҫӗ? Ҫитес кунсенче сивӗ те уяр ҫанталӑк тӑрӗ. Вырсарникун каҫхине 17 градус таран сивӗтӗ.
Ҫитес эрне варринче ҫил вӑйланӗ. Чӳкӗн 29-мӗшӗнче пӑрлӑ ҫумӑр ҫӑвас хӑрушлӑх пур. Кайран эпир кӗтнӗ пек юр мар, ҫумӑр ҫума пуҫлӗ. Сывлӑш температури те «плюс» кӑтартӗ.
Раштав уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче ҫанталӑк улшӑнуллӑ пулӗ. Циклон килнӗ май юр нумай ҫума та пултарӗ. Анчах хальлӗхе ку ҫирӗплетсех калани мар.
| ЧӲК | 08 |
Кӗҫнерникун ӑшӑ ҫанталӑк тӑчӗ. Кунашкалли чӳк уйӑхӗнче пулнине ку таранччен сӑнаман. Ҫитес кунсенче мӗнле ҫанталӑк пулӗ? «Чӑваш Енри ҫанталӑк» проект авторӗ Владимир Михайлов мӗн каланине тимлер.
Термометр «минус» кӑтартӗ, хӗвел тухӗ. Ыран Шупашкарта -3, -1 градус пулӗ, ҫӗрле 3-4 градус таран сивӗтӗ. Вырсарникун та хӗвел тухӗ, 1 градус таран ҫеҫ ӑшӑтӗ, ҫӗрле – 0.
Тунтикун каллех циклон ҫитӗ, ӑшӑтӗ. Ытларикун ҫурҫӗр районӗсенче ҫумӑр ҫума пултарӗ, термометр 6-8 градус ӑшӑ кӑтартӗ. Юнкунран ӑшӑ та типӗ ҫанталӑк хуҫаланма тытӑнӗ. Эрне вӗҫӗнче йӗпе юр ҫума пултарӗ.
Паян, ыран та юр ҫӑвӗ, ҫанталӑк самаях сивӗтӗ. Анчах эсир хӗл халех ларать тесе шутлатӑр-и? Йӑнӑшатӑр.
Синоптиксем паян ҫӗрле ҫил-тӑман тухассине пӗлтереҫҫӗ. Ыран вара ҫӗр ҫийӗн юр выртӗ, каҫ енне 5 градус таран сивӗтӗ. Ыран ҫӗрле ҫанталӑк 8-13 градус таран сивӗтӗ.
Шӑматкун та юр ҫӑвӗ. Вырсарникун вара ҫанталӑк каллех ӑшӑтма тытӑнӗ. Чӳкӗн 4-мӗшӗнче термометр 0 градусран хӑпарӗ.
Тепӗр эрне варринче ҫанталӑк ӑшӑтӗ, ҫумӑр ҫӑвӗ. Чӳкӗн 7-мӗшӗнче сывлӑш температури 9-14 грудус таран ӑшӑнӗ. Кунашкал ҫанталӑк чӳкӗн 13-мӗшӗччен тӑма пултарӗ.
Чӳкӗн 14-16-мӗшӗсенче каллех сивӗтӗ, юр ҫӑвӗ. Ҫӗрлесерен 15-20 градус сивӗтме пултарӗ. Ун чухне ларнӑ юр ирӗлмӗ. Ҫапла пӗлтереҫҫӗ синоптиксем.
Паян Чӑваш Енре ҫил вӑйлӑнчӗ. Синоптиксем республикӑна сивӗ ҫанталӑк килессине пӗлтереҫҫӗ. Эппин, водительсен машина кустӑрмисен шинисене хӗллехипе улӑштармалла.
Ыран 5 градусран ытла ашӑ пулмасть, антициклон хуҫаланӗ. Юпан 30-мӗшӗнче йӗпе юр ҫӑвӗ. Сывлӑш температури сивех пулманран урамра ҫӑрӑлчӑк пулӗ.
Тепӗр кун вара ҫил-тӑман тухӗ, ҫӗр ҫине юр выртӗ. Эрнекун ҫӗрле самаях сивӗтӗ, 8-13 градус таранах. Шӑматкун каллех юр ӳкӗ. Ҫапла майпа вырсарникун юр хулӑнӑшӗ 10 сантиметра ҫитме пултарӗ.
Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, чӳкӗн 3-4-мӗшӗсенче хӗвеллӗ, сивӗ ҫанталӑк пулӗ.
Паян Чӑваш Енре самаях вӑйлӑ ҫил пулчӗ. Ыран тата вӑйланӗ, Инкеклӗ лару-тӑру министерстви хӑрушлӑхӑн «сарӑ» шайӗ пулнине пӗлтернӗ.
Гидрометцентр пӗлтернӗ тӑрӑх, ыран республикӑра ҫил ҫеккунтра 23 метр хӑвӑртлӑхпа вӗрӗ. Ҫавна май асӑрхануллӑ пулма ыйтаҫҫӗ, ӳкме пултаракан конструкцисенчен аякккарах ҫӳремелле. Электричество линийӗсем, реклама ҫичӗсем хӑрушлӑх кӑларса тӑратма пултараҫҫӗ.
Сывлӑш температури 7-12 градус пулӗ, каҫ енне 2 градус ҫеҫ ӑшӑ юлӗ. Вырӑнӑн-вырӑнӑн ҫумӑр ҫӑвӗ.
Ҫак кунсем пире хӗвеллӗ ҫанталӑкпа савӑнтараҫҫӗ. Анчах уйӑх вӗҫӗ сивӗ илсе килӗ. Шупашкарта ҫак кунсенче сывлӑш температури нормӑран 4-8 градус ӑшӑрах пулнӑ.
Канмалли кунсем те ашӑ пулӗҫ, сывлӑш температури 9-14 градус таран ӑшӑнӗ. Анчах ҫил вӑйланӗ. Шӑматкун уяр тӑрӗ, вырсарникун пӗлӗтленӗ, вырӑнӑн-вырӑнӑн ҫумӑр ҫӑвӗ.
Тунтикун ӑшӑ, анчах ҫиллӗ пулӗ. Каҫ енне 3 градус таран сивӗтӗ. Вырӑнӑн-вырӑнӑн юр ҫума пултарӗ. Ытларикун хӗвел тухӗ, ҫил лӑпланӗ, анчах термометр 5 градус ҫеҫ кӑтартӗ.
Юпан 31-мӗшӗнче кӑнтӑрла та термометр «минус» кӑтартӗ, ҫӗрле 6 градус сивӗтӗ. Ҫул ҫинче пӑрлак пулас хӑрушлӑх пур.
-0.7 °C