Ҫӗртме уйӑхӗ шӑрӑх та типӗ пулчӗ, нормӑран 4 градус ытларах ӑшӑ пулчӗ. Кӑҫал ҫанталӑк 2010 ҫулхи пек пулӗ теҫҫӗ ҫынсем. Чӑнахах-ши?
Синоптиксем пӗлтернӗ тӑрӑх, утӑ уйӑхӗнче антициклон хуҫаланӗ, нормӑран 2 градус ӑшӑрах пулӗ. 2010 ҫулта 7 градус ӑшӑрах тӑнӑ.
Раштав уйӑхӗ типӗ тӑнӑ хыҫҫӑн кӑрлачра юр нумай ҫурӗ. Ку енӗпе пӑхас тӑк, утӑ уйӑхӗнче чашлаттарса ҫӑвакан ҫумӑрсем пулмалла.
Ыран тата тепӗр кун ҫумӑр ҫӑвӗ. Унтан 2 эрне каллех типӗ тӑрӗ. Уйӑх варринче ҫеҫ ҫумӑр ҫӑвассине пӗлтереҫҫӗ.
Ҫӗркаҫ пирӗн тӑрӑхра вӑйлӑ ҫумӑр ҫуса иртрӗ. Ҫав вӑхӑтра аслати хӑрушла кӗмсӗртетрӗ, ҫиҫӗм ҫиҫрӗ, вӑйлӑ ҫил тухрӗ. Ҫавӑн пек ҫанталӑк хӑш-пӗр ҫӗрте ҫынсене ҫурт-йӗрӗпе хуралтине сиен кӳнӗ. 14 муниципалитетри 46 ялта ҫынсем шар курнӑ. Электроэнергисӗр вӑхӑтлӑха е кӗске вӑхӑтлӑха 5670 уйрӑм ҫын ҫурчӗ тӑрса юлнӑ. Вӗсенче 13800 ҫын пурӑнать.
«Ӗҫе васкавлӑ пурнӑҫламалла. Ун валли муниципалитетсенче мӗнпур вӑй тата хатӗр пур», — тенӗ паян Олег Николаев.
Чӑн та, ирхи 10 сехет тӗлне 20 ялта ҫутӑ панӑ.
Чӑваш Енре чылай вӑхӑт шӑрӑх тӑнӑ хыҫҫӑн пирӗн тӑрӑхра ӗнер тинех ҫумӑр ҫуса савӑнтарчӗ. Ҫапла, ҫумӑр ҫуни савӑнтарнипе пӗрлех теприсене ӗнерхи ҫанталӑк шар та кӑтартнӑ.
Канаш районӗнчи хӑш-пӗр ялта, сӑмахран, ҫурт-йӗр ҫивиттийӗсене илсе пӑрахнӑ. Тепӗр тӑрӑхсенче теплицӑсене ҫил ҫавӑрттарса кайнӑ. Кун пек пӑтӑрмах, тӗслӗхрен, Красноармейски районӗнчи Кушкӑра пулса иртнӗ.
Шупашкарти, Кӳкеҫри хӑш-пӗр микрорайонта нумай хваттерлӗ ҫуртсем тата уйрӑм ҫын ҫурчӗсем ҫутӑсӑр тӑрса юлчӗҫ. Анчах, Турра шӗкӗр, чылайлӑха мар. Аслатиллӗ ҫумӑр ытлашши пысӑк кӑлтӑках илсе килмен. Яваплӑ тытӑмсем кӑлтӑка ҫийӗнчех пӗтерме пултарчӗҫ.
Шывра кӑшӑлвирус пурӑнмасть. Ҫакӑн пек пӗлтернӗ «Российская газета» хаҫата Вирус инфекцийӗсен Екатеринбургри ӑслӑлӑхпа тӗпчев институчӗн ертӳҫи, биологи ӑслӑлӑхсен докторӗ Александр Семёнов. Асӑннӑ учреждени Роспотребнадзорӑн «Вектор» вирусологипе биотехнологин патшалӑх центрӗн шутланать.
Александр Семенов каланӑ тӑрӑх, вирус — белок молекулинчен тӑракан кӑткӑс тытӑм. Ӑна упранса юлма изотони растворӗ кирлӗ. Тепӗр майлӑ каласан, шыв тӑварлӑхӗ физиологи растворне ҫывӑх пулмалла. Тинӗс шывӗ те унашкал мар.
«Ахаль шывра ун пекки ҫук. Унсӑр пуҫне шывра кислород пур. Ҫавна май унта кӑшӑлвирус инфекцийӗ пурӑнаймасть», — уҫӑмлатнӑ Роспотребнадзорӑн Эпидемиологин тӗп ӑслӑлӑхпа тӗпчев институчӗн Млоекулярлӑ диагности центрӗн ертсе пыракан эксперчӗ Михаил Лебедев.
Республикӑра шӑрӑх ҫанталӑк тӑрать. Синоптиксем тата ӑшӑрах пулассине систереҫҫӗ.
Ыран республикӑра 29-34 градус пулӗ. Вырӑнӑн-вырӑнӑн 35-37 градуса ҫитӗ. Сывлӑшри нӳрӗк – 50 процент. Ҫил кӑнтӑрла ҫеккунтра 4-9 метр хӑвӑртлӑхпа вӗрӗ, ҫӗрле – 2-7 метр хӑвӑртлӑхпа. Атмосфера пусӑмӗ 751 мм.
Инкеклӗ лару-тӑру министерстви пушар тухас хӑрушлӑх пысӑк пулнине асӑрхаттарать. Хӑрушлӑхӑн «хӗрлӗ сарӑ» тӗсӗ пулнине палӑртнӑ.
Чӑваш Енре мӗнле ҫанталӑк кӗтет? Ӗнерхи ҫумӑрсем республикӑна ӑшӑ фронт илсе килнӗ. Паян ҫанталӑк кӑшт уҫӑрах, ҫил те вӑйлӑрах.
«Чӑваш Енри ҫанталӑк» синоптикӗсем пӗлтернӗ тӑрӑх, Атӑл тӑрӑх сивӗ фронт иртсе кайӗ. Ҫавна май каллех ҫумӑр, пӑр ҫума пултарӗ. Аслати авӑтнӑ чухне ҫил вӑйланӗ, ҫеккунтра 18 метр хӑвӑртлӑхпа вӗрӗ.
Кӗҫнерникун 20-25 градус ҫеҫ ӑшӑ пулӗ. Ҫӗрле 9-14 градус тӑрӗ. Канмалли кунсенче каллех шӑрӑх пулӗ. Ҫил хӗвеланӑҫӗнчен вӗрӗ. Ҫитес эрнере вӑл та лӑпланӗ, 30 градусран ытларах шӑрӑх пулӗ.
Юлашки вӑхӑтра Етӗрнере ҫумӑр аванах ҫунӑ. Улатӑрта та иртнӗ 3 кунра 1 тӑваткал метр ҫине 7 литр шыв ӳкнӗ. Юнкун вара унта пӑр ҫунӑ. Вырсарникун та пӑр ҫӑвас хӑрушлӑх пур. Ҫил ҫеккунтра 18 метр хӑвӑртлӑхпа вӗрӗ.
Кӗҫех пирӗн пата ҫуллахи шӑрӑх ҫанталӑк килӗ. Ҫӗрле 15 градус ӑшӑ тӑрӗ, кӑнтӑрла – 25-30 градус. Ҫил та лӑпланӗ. Ҫӗртме уйӑхӗн 17-мӗшӗнчен ҫумӑр ҫума пӑрахӗ.
Синоптиксем малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, Ҫимӗкре те, ҫӗртме уйӑхӗн 19-20-мӗшӗсенче, шӑрӑх ҫанталӑк пулӗ.
Раҫҫейӗн Инкеклӗ ӗҫсен министерствин Чӑваш Енри Тӗп управленийӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, ыран, ҫӗртме уйӑхӗн 11-мӗшӗнче, пирӗн республикӑра вӑйлӑ ҫил тухма, аслати авӑтма пултарӗ. Аслати вӑхӑтӗнче ҫил ҫеккунтра 15 метр хӑвӑртлӑхпа вӗрӗ. Ҫакӑн пек асӑрхаттарать маларах асӑннӑ управленин Инкеклӗ лару-тӑру управленийӗн центрӗ.
Ҫил вӑйлӑ алхассан ҫутӑ пӑралукӗсем татӑлса каяс, ҫирӗп мар хуралтӑсем, ытти ҫавӑн йышши конструкцисем тӳнсе каяс хӑрушлӑх пур. Ҫавӑнпа та асӑрханмалла, сыхланмалла. Яваплӑ службӑсен уйрӑмах сыхӑ тӑмалла.
«Чӑваш Енри ҫанталӑк» проект синоптикӗсем ҫуллахи ҫанталӑк мӗнле пулассине палӑртнӑ. Вӗсем пӗлтернӗ тӑрӑх, кӑҫал вӑл климатпа килӗшӳллӗн пулӗ.
Ҫӗртме тата ҫурла уйӑхӗсенче ҫумӑр нормӑран ытларах ҫӑвӗ. Утӑ уйӑхӗнче вара нормӑпа килӗшӳллӗн пулӗ. Ку уйӑхри сывлӑш температури вӑтамран 17 градус пулӗ.
Утӑ уйӑхӗ чи ӑшши тата нӳрӗкки пулӗ. Сывлӑш температури вӑтамран 20 градус кӑтартӗ, ҫурла уйӑхӗнче – 18 градус.
Улатӑрта икӗ эрнене яхӑн вӑйлӑ ҫумӑр тавраш пулман. Паян унта курӑкпа тата пахчаҫимӗҫ кӗтнӗ ҫумӑр ҫуса савӑнтарнӑ. Ҫутҫанталӑкӑн хӑйӗн саккунӗ те – Улатӑрта пӑр та ҫунӑ. Шултра пӑра ҫынсем ӳкерсе илнӗ. Сӑнӳкерчӗкре самай пысӑк пӑр купи сӑнланнӑ.
Ҫитес вӑхӑтра Улатӑрпа ҫывӑх районсенче те пӑр ҫума пултарӗ. Кун пек хӑрушлӑх Патӑрьелпе Шӑмӑршӑ районӗсенче пурри пирки «Погода в Чувашии» (чӑв. Чӑваш Енри ҫутҫанталӑк) проект авторӗ Владимир Михайлов пӗлтернӗ.
+1.3 °C