Ҫемье — яланах обществӑн чи пӗлтерӗшлӗ тытӑмӗ пулнӑ. Ҫавӑнпа та Ҫӗмӗрле хула кунне ҫамрӑк ҫемьесем хутшӑнакан мероприятисене ирттерессинчен уҫнӑ.
Социаллӑ политика ыйтӑвӗпе ӗҫлекен администраци пуҫлӑхӗн ҫумӗ — вӗренӳ пайӗн ертӳҫи Осипоа Л.В. Ҫӗмӗрле ҫыннисемпе, хӑнасене уяв ячӗпе саламланӑ тата Федуловсен, Федоросен, Чувихинсен, Беловыхсен кил-йышне пурӑнмалли кил-ҫурта туяннӑ ҫӗрте пысӑк пулӑшу кӳрекен сертификатсене алла тыттарнӑ.
Ку савӑнӑҫлӑ чыслав хыҫҫӑн «Пӗрле савӑнӑҫлӑ» ятпа ҫӳрекен ҫамрӑк ҫемьесен фестивалӗ уҫӑлнӑ. Унта хӑйсен шӑпӑрланӗсемпе пурӗ 6 ҫемье хутшӑннӑ пулнӑ. Тӗрлӗ енле ӑмӑртусенче хутшӑнса пур ҫемье те хӑйсен туслӑхне, ҫирӗплехне тивӗҫлӗ кӑтартса панӑ.
«Чӑваш Ен» ГТРКан журналисчӗ Марина Карягинӑн фильмӗ Ӗпхӳре иртнӗ «Еврази сасси» иккӗмӗш пӗтӗм Раҫҫейри наци вещанин фестивалӗнче гран-при ҫӗнсе илнӗ. Кун ҫинчен телекомпанийӗн сайчӗ хыпарланӑ.
Карягинӑн «Ҫӗр ҫул иртсен. Терентий Дверенин» документлӑ лентине «Телевидени» номинацире чи лайӑххи тесе палӑртнӑ. Ӳкернӗ фильм пӗчӗк пуканесенчен этнографи композицине йӗркелекен чӑваш халӑх ӑсти Терентий Дверенин ҫинчен каласа парать. Лентӑна ӳкернӗ чухне Дверенин 94 ҫулта пулнӑ иккен.
— Мана чи малтанах унӑн ӗҫӗсем мар, вӑл хӑй мӗнлерех ҫын пулни кӑсӑклантарса ячӗ. Мӗнле майпа, мӗне асамлӑхпа вӑл ҫапла авалхи ҫын пек упранса юлнӑ? Вӑл урӑх ӗмӗртен, иртнӗ ӗмӗртен килнӗн туйӑнатччӗ, — каласа парать Марина Карягина.
Кӑҫал «Еврази сассине» Раҫҫейри 70 телерадиокомпанийӗ пуҫтарӑннӑ. Ӑмӑртура этнокультура темипе 300 яхӑн программа хутшӑннӑ пулнӑ. Экспертлӑ жюри виҫӗ кун хушши чи лайӑх фильмсемпе передачӑсене суйланӑ. Фестивалӗн тӗп награди вара Тутарстана кайнӑ, унта ӗнтӗ ҫичӗ наци республики хутшӑнӑвӗпе 55 ҫул хушши эфира «Атӑлпа Урал хушшинче» программа тухса тӑрать.
Ҫак куненче Кисан облаҫӗнчи Скопин хулине тӗнче шайӗнчи тӑм савӑт ӑстисен фестивалӗ иртнӗ. Мероприятие ҫӗршывӑн 20 тӑрӑхӗнчен пурӗ 250 яхӑн хутшӑнакан килнӗ. Республика чысне фестивальте Раҫҫей художникӗсен союзӗн пайташӗсем Михаилпа Ольга Садовниковсем тата Шупашкар ӳнер училищин студенчӗсем хӳтӗленӗ.
Фестиваль пӗтӗмлетӗвӗсем тӑрӑх пирӗн ентеш Михаил Садовников «Маэстро» номинацие илме пултарнӑ. Унсӑр пуҫне Садовниковсен ҫемьи «Пултаруллӑ мӑшӑрлӑ ӗҫ» номинацире ҫӗнтерӳҫӗ ятне тивӗҫнӗ. Вӗсем фестивале «Форма и Декор» инсталяци варианчӗсене илсе килнӗ тата «Круговорот» ятпа тӑм савӑт тӑвассипе шоу кӑтартнӑ. Вӗсен пултаруллӑхӗ ытти хутшӑнакансене ҫеҫ мар, ӑмӑртӑва хаклакансене те тыткӑнланӑ.
ШӲУ 3-мӗш курс студенчӗсем Роман Нестеровпа Анастасия Чумышева «Раҫҫей ҫамрӑк таланчӗсем» номинацире ҫӗнтернӗ, вӗсене вара тӑм савӑт тӑвас ӗҫре кирлӗ материалсене туянмалли сертификатпа чысланӑ. Наталья Васильевӑн ӗҫӗсене тивӗҫлӗ хакланӑ — вӗсем Скопи хулинчи тӑм савӑт ӑстисен музейӗн коллекцине пуянлатӗҫ.
Ҫурлан 17-мӗшӗнче, 12 сехетсенче 500 ҫул Шупашкар паркӗнче бензин пӑчкипе усӑ курса пӗренерен кӳлепе касса кӑларассипе фестиваль уҫӑлнӑ пирки эпир иртнӗ кунсенче пӗлтернӗччӗ ӗнтӗ. Икӗ кун хушши пӑчкӑ ӑстисем «Чӗрчунсен тӗнчи» темӑпа куракансем умӗнчех 40 минут хушшинче хитре кӳлепесем касса лартнӑ.
Совет союзӗн биотлонисчӗ, тӑватӑ хутчен олимп чемпионӗ, вунпӗр хутчен тӗнче чемпионӗ Александр Тихонов вара чи хастар пӑчкӑ ӑстисене ятарлӑ сертификатпа чысланӑ.
Пӗрремӗш вырӑна Шупашкар каччи Кошкин Андрей Геннадьевич тивӗҫнӗ, ӑна ҫӗнтерӳҫӗ ятне тивӗҫнӗшӗн 3 пин укҫа-тенкӗпе тивӗҫтернӗ. 2 вырӑна Кӳкеҫ маттурӗ Иванов Александр Валерьевич тухнӑ, ӑна 2 пин тенкӗ панӑ. 3 вырӑнта вара Беларуҫри Иванцевичи хула ҫынни Аранский Денис Петрович — Александр Тихонов ӑна та сертификатпа тата 1 пин тенкӗ парса чысланӑ.
Фестивалӗ пирӗн республика хастаррӗсем кӑна мар Беларуҫ, Украина, Мускав, Киров тата Мускав, Иваново, Воронеж облаҫӗсен ӑстисем хутшӑннӑ, пурӗ 10 ҫын. Кӑна та палӑртса хӑварас пулать, 4 ҫул хушшинче пӗрремӗш хут арҫынсемпе пӗр танӑ ӑмӑртӑва хӗрарӑм, Мускав хула чысне хӳтелекен — Ингрид Струэнзе хутшӑннӑ.
Паян, ҫурлан 17-мӗшӗнче, 12 сехетсенче 500 ҫул Шупашкар паркӗнче бензин пӑчкипе усӑ курса пӗренерен кӳлепе касса кӑларассипе фестиваль уҫӑлнӑ. Ҫак вӑхӑталла хӑйне майлӑ ӑмӑртӑва хутшӑнакансем пулас кӳлӗпесене ӑсталама та тытӑннӑ.
— Ҫакӑн йышши фестивале пӗрремӗш хут хутшӑнатӑп. Пӗренерен ӑмӑрт кайӑка касса кӑларма шутлатӑп. Вӑл чи ҫӑмӑл кӳлӗпесенчен пӗри, — хӑйӗн шухӑшне пӗлтерет Украинӑран килсе ҫитнӗ пӑчкӑ ӑсти.
Мексикӑри Пӗрлешӳллӗ Штатсенче «Тӗнче тымарӗ — Мексикӑра» ятпа фольклор фестивалӗ иртнӗ. Вӑл утӑ уйӑхӗн 16–26-мӗшӗсенче пулнӑ. Тепӗр кунне вара унта «San PedroAtocpan» ятлӑ Пӗтӗм тӗнчери фестивлаь уҫӑлнӑ. Хайхи те вунӑ куна яхӑн пынӑ. Унта та, кунта та Раҫҫейӗн халӑх артисчӗ Юрий Васильев ертсе пыракан Чӑваш патшалӑх академи юрӑпа ташӑ ансамблӗ хутшӑннӑ.
Унта Колумбири, Чилинчи, Аргентинӑри, Францинчи, Коста Рикӑри, Польшӑри ушкӑнсем пырса ҫитнӗ, ташлаканӗсем вара Мексикӑн тӗрлӗ кӗтесӗнчен пухӑннӑ. Чӑваш ӑстисене Мильта Альпа хулинчи концерта хутшӑннӑ Раҫҫейӗн Мексикӑри элчи Э.Р. Малаян хӑй саламланӑ, лайӑх концертшӑн тав тунӑ иккен.
Шупашкарта 2008 ҫултанпа иртекен Пӗтӗм тӗнчери кинофестиваль килес ҫул ҫу уйӑхӗн 19–24-мӗшӗсенче пулӗ. Кун пирки иртнӗ уйӑх вӗҫӗнче Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев йышӑну тунӑ.
Республикӑн Культура министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫак ҫулсенче 330 ытла фильм кӑтартнӑ. Кинофестиваль ӗҫне хамӑр тата ют ҫӗршыври 220 ытла киноматограф хутшӑннӑ. Фильмсене тӳлевсӗр кӑтартаҫҫӗ, пултарулӑх ҫыннисемпе йӗркелекен тӗлпулусемшӗн те кӗсьене ҫӳхетме кирлӗ мар.
Кинофестивалӗн президенчӗ пулма 2009 ҫултанпа Раҫҫей халӑх артистне Карен Шахназарова, «Мосфильм» киноконцерн гендиректорне Карен Шахназарова ҫирӗплетеҫҫӗ. Шел те, юлашки ҫулсенче вӑл тӗрлӗ сӑлтава пула фестивале килейменччӗ. Килес ҫул та ӑнах президент пулма шанасшӑн. Кун пирки Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев Шахназаровпа Мускавра тӗл пулсан сӑмах хускатнӑ, лешӗ килӗшнине пӗлтернӗ.
«Ирӗклӗ сӑмах» пӗлтернӗ тӑрӑх нумай пулмасть Турцире иртнӗ фестивальсене чӑвашри ташӑ ушкӑнӗсем те хутшӑннӑ. Чикӗ леш енчи пирӗн аякри тӑвансем патӗнче хӑйсен пултарулӑхне Марина Тимукова ертсе пыракан «Тайны Востока» (чӑв. «Тухӑҫ вӑрттӑнлӑхӗ») ансамбль тата Кӳкеҫри «Илем» ушкӑн кӑтартнӑ иккен.
«Тайны Востока» ансамбль Турцири Газиантеп тата Силифке хулинсенче чӑваш ташшисене лартнӑ. «Илем» валли вара тепӗр хуласем лекнӗ — Эрбаа тата Акчаабат.
Турцири халӑх пирӗн ентешсен пултарулӑхӗпе кӑмӑллӑ юлнӑ тет, тепре те килсен та хапӑл кӗтсе илесси пирки пӗлтернӗ.
Шӑматкун Улатӑр хулинче «Янӑра, Раҫҫей кӗтесӗ» ятпа вырӑс халӑх пултарулӑхӗн Пӗтӗм Раҫҫейри фестивалӗ иртмелле.
Хӑй вӑхӑтӗнче, 1992 ҫулта пуҫарса ярсанах ӑна район шайӗнче йӗркеленӗ, кайран вӑл республика шайне тухнӑ, 2000 ҫулта вара вӑл Раҫҫей статусне йышӑннӑ. Пӗлтӗр унта тӑхӑр регионти 12 ушкӑн хутшӑннӑ. Кӑҫал Тутар, Удмурт, Мӑкшӑ республикисенчен, Мари Элтан, Чулхула тата Чӗмпӗр облаҫӗсенчен тата ытти хӑш-пӗр ҫӗртен килсе ҫитессе шанаҫҫӗ.
Фестивале хула администрацийӗн ҫурчӗ умӗнче официаллӑ майпа уҫмалла. Унтан хӑнасем «Стрелка» тата «Хӗвеланӑҫ» микрорайонсенче ятарласа йӗркеленӗ вырӑнсенче, «Янтарный» ача-пӑча уйлӑхӗнче концерт кӑтартӗҫ. Гала-концерт курас текенсен «Ӗҫ» стадиона ҫитмелле.
«Хуйхӑрсан та — юрӑпа, савӑнсан та — ташӑпа», — ҫак сӑмахсене ват кинемейсенчен пӗр хутчен мар илтнӗччӗ. Чӑвашсен мӗн авалтанпа юрӑ шӑрантарас, ташӑ ҫапас йӑла ҫирӗпленнӗ. Пирӗн, хальхи ӗмӗрен ҫыннисен вара ҫак халӑх юрӑ-ташшисене, йӑли-йӗркисене манӑҫмалла мар, мӗншӗн тесен вӗсем халӑх культурине палӑртаҫҫӗ.
Ҫак кунсенче «Истоки Цивиля» (чӑв. «Ҫавал ҫӑлкуҫӗ») регионсем хушшинчи туслӑх фестивалӗ Чӑваш Енри чи кӑсӑклӑ коллективсене пуҫтарнӑ. Фестивальӗн тӗп тӗллевӗ — халӑх йӑли-йӗркине чӗртсе тӑратасси тата юрӑ-ташӑ ушкӑнӗсем хушшинчи пултаруллӑх ҫыхӑнӑвне йӗркелесси. Иртнӗ кану кунӗсенче Ҫӗрпӳ районӗнчи Виҫҫӗмӗш Вӑрманкасси ҫывӑхӗнчи улӑха Сӗнтӗрвӑрри, Ҫӗмӗрлӗ, Вӑрнар, Элӗк тата Ҫӗрпӳ районӗсен фольклор ушкӑнӗсем пухӑннӑ.
Ку ҫулччен фестиваль икӗ хутчен Ҫӗмӗрле районӗнчи Тӑванкасси ялӗнче иртнӗ, ара унта Мӑн Ҫавал юханшывӗ пуҫланать-ҫке.
+13.3 °C