Шупашкарти Трактор тӑвакансен культура керменӗнчи «Родные просторы» фольклор ансамблӗ Чулхула облаҫӗнчи Пысӑк Болдино ялӗнче иртнӗ фольклорпа этнографи коллективӗсен Пӗтӗм Раҫҫейри X фестивальне хутшӑннӑ.
Унта Чулухла облаҫӗнчи, Мари Элти, Мӑкшӑ Республикинчи, Чӑваш Енри 24 ушкӑн хутшӑннӑ. Фестиваль вӑхӑтӗнче пусмаран пукане, ҫӑпата, тӑмран тетте ӑсталас, пир тӗртес енӗпе ӗҫ вӑрттӑнлӑхӗсемпе те паллашма май килнӗ.
Ӗнер Шупашкарта хӑйӑртан кӳлепе тӑвассипе йӗркеленӗ фестиваль вӗҫленнӗ. Кӑҫал унта Раҫҫейӗн тӗрлӗ тӑрӑхӗнчи (сӑмахран, Мускаври, Пензӑри, Челябинскри, Архангельскри, Шупашшкарти) тата Польшӑри 17 ӑста, вӗсенчен улттӑшӗ хамӑр патрисем, хутшӑннӑ.
Вӗсен кӳлепесем урлӑ ташӑ темине уҫса пама тивнӗ. Хӑйӑртан кӳлепе ӑсталама, маҫтӑрсем каланӑ тӑрӑх, шыв тата ҫилӗм кирлӗ.
Маттурсен ӗҫӗсен куравӗ авӑн уйӑхӗ вӗҫленичченех пырӗ.
Ҫу уйӑхӗн 30-мӗшӗнче Хӗрлӗ Чутай районӗнче ҫак тӑрӑхра ҫуралса ӳснӗ Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ тата Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ вӗрентекенӗ ятсене тивӗҫнӗ Алексей Мокин ячӗпе ташӑ ӑстисен «Ташша яра пар!» иккӗмӗш фестиваль-ӑмӑрту иртнӗ. Ку уява районти 18 ушкӑн хутшӑнма кӑмӑл тунӑ.
Жюри пайташӗсем: районти культура пуҫлӑхӗ Александр Самсонов, Чӑваш Республикин халӑх артистки Лидия Попова тата районти администрацин культура, спорт тата архив уйрӑмӗн тӗп специалисчӗ Алина Михуткина ташӑ ӑстисене икӗ ушкӑна уйӑрса чысланӑ.
«Ҫамрӑксемпе ачасен ушкӑнӗ» номинацире 1-мӗш вырӑна Хӗрлӗ Чутайри вӑтам шкулӑн «Танц-класс» тата кадет класӗнчи ташӑ ушкӑнӗсем йышӑннӑ, 2-мӗш вырӑнта «Колибри» ташӑ ушкӑнӗ (вӗсем ӑсталӑха «Хӗрлӗ Чутай районӗн культурӑпа кану центрӗнче» туптаҫҫӗ, 3-мӗшсем — Штанашри «Ария» ташӑ ушкӑнӗ.
«Аслисен ташӑ ушкӑнӗ» номинацире малти вырӑнта Штанашри культура ҫурчӗ ҫумӗнчи ушкӑн тухнӑ.
Ав, кӗҫех Шупашкарта самай шавлӑ иртекен кинофестиваль кӑҫаллӑха хӑйӗн ӗҫне вӗҫлерӗ те. Фестиваль конкурсне тӑратнӑ 12 кинона куракансем юратсах пӑхрӗҫ. Ҫу уйӑхӗн 25-мӗшӗнче вара фестиваль хупӑннӑ кунне жюри членӗсем чи кӑмӑлла каякан кинофильмсене палӑртрӗҫ.
Кино уявне республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев та хӑйӗн арӑмӗпе килсе ҫитнӗ. Фестиваль пӗтӗмлетӗвне пуҫтарӑннӑ ҫынсене, республика хӑнисене Михаил Васильевич саламларӗ. Хӑйӗн калаҫӑӗнче кӑҫалхи фестиваль пӗлтӗрхи ҫулсенчен лайӑхрах, сумлӑрах иртнине палӑртса хӑварчӗ.
Кинофестиваль пӗтӗмлетӗвӗсем вара ҫапларах:
«Море» (чӑв. Тинӗс) фильм — чи лайӑх оператор ӗҫӗ.
«Олимпийская деревня» (чӑв. Олимп ялӗ) фильм — чи лайӑх сценари.
«Доктор» (чӑв. «Тухтӑр») фильм — чи лайӑх режиссёр ӗҫӗ.
Шупашкар кинофестиваль ҫӗнтерӳҫӗ ятне вара — «Все ушли» (чӑв. «Никам та юлман») фильм — Гран-при ҫӗнсе илнӗ.
Шупашкарти халӑхсем хушшинче иртекен VI кинофестиваль паян хӑйӗн юлашки кунне каҫрӗ. Шӑпах паян кино уявӗн чи маттурисене, чи хастаррисене палӑртӗҫ. Ҫапах та ирттернӗ кинофестиваль кӑлтӑксемпе ҫитменлӗхӗсем ҫинчен эпир ҫак самантрах каласа пама пултараятпӑр.
Фестиваль хӑнисем, конкурса тӑратнӑ киносене курма килекенӗсем чӑтӑмсӑр асӑннӑ кинофестиваль президентне Карен Шахназарова кӗтнӗ. Анчах килме шанӑҫ панӑ кино ӑсти хӑйӗн сӑмахне пур-пӗр тытайман, ҫынсен кӗтни кӑлӑха пулнӑ имӗш. Карен Георгиевич иккен ҫак кунсенче Сочире, Раҫҫей Федераци пуҫлӑхӗн пухӑвӗнче. Ҫапах та кинофестиваль президенчӗ Чӑваш республикин Элтеперӗ патне янӑ ҫырура ҫитес ҫулсенче Шупашкара килесси ҫинчен шантарсах калаҫать.
Халӑха пӑлхантаракан тӗпӗр ҫитменлӗх вӑл киносене палӑртнӑ йӗркепе кӑтарманни. Куракансем каланӑ тӑрӑх кино йӗркине пӗр хутччен кӑна мар пӑснӑ пулнӑ.
Тата тӗпер кӑткӑслӑ кӑлтӑк — куракансем хушшинче кинотеатрти вырӑнсене пайласси. Кассӑсенче тӳлевсӗр билетсене ҫынсем илсе пӗтернӗ теҫҫӗ пулин те залра темшӗн нумай чухне ларас вырӑнсем пуш пушах пулнӑ-мӗн.
Шупашкарта ҫак кунсенче иртекен кинофестивале килсе ҫитнӗ Александр Пятков актер вак халӑхсем пирки ӳкернӗ фильмсемпе кӑсӑкланасси ҫулсерен ӳссе пынине палӑртнӑ. «Чӑваш халӑхӗн пурнӑҫӗпе кун-ҫулӗ мана кӑна кӑсӑклантармасть. Анчах сирӗн пирки маларах мӗншӗн ӳкерменнине ӑнланмастӑп. Паянах ку ӗҫе пуҫарас шухӑш пур ман. Сценарине эпир хӑвӑртах ҫырӑпӑр, анчах чӑваш халӑх историне лайӑх пӗлекен ҫынсемпе малтанласа калаҫмалла», — тенӗ вӑл.
Раҫҫейӗн халӑх артисчӗ 16 ҫул каялла Шупашкарта пӗрремӗш хут пулнине те ырӑпа аса илет-мӗн. Атӑл тӑрӑх пӑрахутпа килнӗскер чӑвашсен тӗп хулинче пӗр чипер хӗрпе паллашнине ӑшшӑн аса илнӗ. Унпа вӑл пристане хирӗҫ паркра уҫӑлса ҫӳренӗ-мӗн. «Тен, ҫавӑнпа та маншӑн Шупашкар ҫӑтмахӑн туйӑнать пуль», — тенӗ иккен актер. Шупашкар пики 16 ҫул каяллахи ҫав каҫа манман пулсан фильмра ҫав сюжет тивӗҫлӗ вырӑн тупасса палӑртнӑ актер.
Шупашкарта пурӑнакансем, хула хӑнисем кӑҫалхи кинофестивале чӑтӑмсӑр кӗтнӗ тейӗн, мӗншӗн тесен фестиваль уҫӑлнӑ ҫӗре, пӗлтерхи ҫулсемпе танлаштарсан халӑх самаях пухӑннӑ. Куракансене фестивалӗн пӗрремӗш кунхине Александр Прошкинӑн «Искупление» фильмӗпе паллаштарнӑ. Кино нумайӑшне кӑмӑла кайнӑ, чуна хумхантаракан пулӑмсем, актёрсен хӑйне евӗрлӗхӗ ҫинчен куракансем хӗрӳллӗнех калаҫнӑ.
Паян вара, «Ҫеҫпӗл» кинотеатрта конкурса тӑратнӑ Панков режиссёрӑн «Доктор» тата Георгий Паражданов «Все ушли» киносене кӑтартнӑ.
Фестиваль йӗркелӳҫисен шухӑшӗпе кӑҫалхи кинофестиваль ӑнӑҫлӑ тата курӑмлӑ иртессе шанса тӑраҫҫӗ. Конкурс фильмӗсем куракансене кӑсӑклантараҫҫех тесе режиссёрсем те сӑмах параҫҫӗ.
Ҫу уйӑхӗн 20-25-мӗшӗсенче Шупашкарта халӑхсем хушшинчи VI кинофестиваль иртет. Ун пирки юнкун журналистсене Чӑваш Енӗн культура министрӗ Вадим Ефимов, Культура программисен республикӑри дирекцийӗн пуҫлӑхӗ Максим Матросов тата фестивале уҫассишӗн тата хупассишӗн яваплӑ Дмитрий Капустин режиссер-постановщик каласа кӑтартрӗҫ.
Вӗсем палӑртнӑ тӑрӑх, мероприяти ҫулсерен кӑсӑкланса пырать, халӑх та ҫав вӑхӑтра кинотеатра ытларах туртӑнать. Йӗркелӳҫӗсем кӑҫал 10 пин ытла ҫын пырасса шанаҫҫӗ. Фильмсене тӳлевсӗр кӗртеҫҫӗ. Билетсене тунтикун кассӑсене ҫитерӗҫ.
Конкурс программине 12 фильм кӗртнӗ. Вӗсен списокне Интернет уҫлӑхӗнче ҫӑмӑллӑнах тупма май килнине кура эпир вӗсене асӑнса тухмӑпӑр.
Фестиваль Президенчӗ пулма «Мосфильм» концернӑн тӗп директорӗ Карен Шахназаров килӗшнӗ. Фильмсене хаклама ӳнерӗн ҫав енӗпе ӗҫлекен тӗрлӗ специалист — режиссёрсем, актёрсемпе продюсерсем, кино критикӗсем тата ыттисем — килсе ҫитӗ.
Кинофестиваль тунтикун, каҫхи ҫичӗ сехетре, «Ҫеҫпӗл» кинотеатрта Александр Прошкинӑн «Искупление» фильмпа уҫӑлать те ҫу уйӑхӗн 25-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче 15 сехетре вӗҫленет.
2012–2013-мӗш ҫулсенчи вӗренӳ ҫулӗнче Шупашкар районӗнче ачасен обществӑлла пӗрлешӗвӗсен ӗҫне хакланӑ та Кӳкеҫ лицейӗнчи «Хунава» ҫитекенни ҫук тесе йышӑннӑ. Вӗсене пӗрремӗш вырӑнпа хакланӑ. Кӳкеҫ тенӗрен, унти тепӗр пӗлӳ ҫуртӗнче те — пӗрремӗш вӑтам шкулта — обществӑлла пӗрлешӳ аван ӗҫлет. Кун пек хыпара вуласан «районтисем вӑйлӑрахах-тӑр ҫав» текен шухӑш та, тен, ҫуралӗ. Ҫапах та апла калани йӑнӑш пулӗччӗ, мӗншӗн тесе ял шкулӗнчисем те маххӑ памаҫҫӗ. Акӑ, Ҫатра-Лапсар шкулӗнчи «Хунав» иккӗмӗш вырӑна тухнӑ.
Ҫӗнтерӳҫӗсене ача-пӑчан обществӑлла пӗрлешӗвӗсен районти фестивалӗнче чысланӑ. Унта 21 шкулти 170 хастар пухӑннӑ.
Ҫӗртмен 5-мӗшӗнче Константин Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх драма театрӗ Тӗрӗк халӑхӗсен пӗтӗм тӗнчери «Науруз» театр фестивальне хутшӑнӗ. Вӑл кӑҫал 11-мӗш хут иртет. Фестивале Хусан хулинче йӗркелӗҫ.
К. Тинчурин ячӗллӗ Тутар патшалӑх драмӑпа камит театрӗн сцени ҫинче Чӑваш Енӗн артисчӗсем Николай Коляда пьесипе лартнӑ «Шинель пике» спектакле кӑтартӗҫ. Ӑна Наталия Сергеева лартнӑ (сӑмах май, вӑл хӑй те театр артисчӗ). Сценарине Валерий Яковлев тӗп режиссёр ҫырнӑ. Тумӗсене Галина Герасимова художник шухӑшласа кӑларнӑ.
ЧР Культура министерстви Чӑваш патшалӑх драма театрӗ кун пек пек фестивале пӗрре кӑна мар хутшӑнса ҫӗнтерӳҫӗ пулса тӑни пирки аса илтерет. 1998 ҫулта Николай Сидоров пьесипе лартнӑ «Хӳхӗм хӗрӗн хӳхлевӗ» спектакле «культурӑллӑ лартнӑшӑн» Валерий Яковлев режиссёр диплома тивӗҫнӗ. Тепӗр тӑватӑ ҫултан Чӑваш Енӗн тава тивӗҫлӗ артистки Светлана Андреева «Иккӗмӗш планри чи лайӑх хӗрарӑм ролӗ» номинацире, Раҫҫей тава тивӗҫлӗ, Чӑваш халӑх артисчӗ Геннадий Большаков вара актёр ӑнӑҫлӑхӗшӗн парнеллӗ пулса тӑнӑ.
+14.3 °C