Шупашкарта кашни шӑматкун хускану тума пуҫлӗҫ. Ҫав кунсенче ирхи 10 сехетре пурне те Лакрей вӑрманӗнче, «Шупашкар: 500 ҫул» паркра, «Низами» тата «Спартак» стодионсенче, ЧР Наци вулавӑшӗн, «Салют» тата Трактор тӑвакансен культура керменӗсем умӗнче кӗтеҫҫӗ.
Ҫавӑн пекех «Университет» микрорайонта, Шумилов урамӗнчи 17-мӗш шкул, 9-мӗш пилӗкҫуллӑх проспектӗнчи 37-мӗш шкул умӗсенче, Хӗрлӗ тӳремре, Атӑл леш енче те хускану тӑвӗҫ.
Лакрей вӑрманӗнче спорт уявӗпе килӗшӳллӗн ташӑ, фитнес-аэробика, йога енӗсемпе ӑсталӑх класӗсем ирттерӗҫ.
Чӑваш Ен Андриян Николаев космонавт-летчик ҫуралнӑранпа 85 ҫул ҫитнине уявлама хатӗрленет. Нумаях пулмасть ЧР культура министрӗ Вадим Ефимов Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Шуршӑл ялне ҫитсе курнӑ, ӗҫ мӗнле пынине тӗрӗсленӗ.
Планпа килӗшӳллӗн, А.Г.Николаев ячӗллӗ парк урлӑ аллея пулӗ, унта Совет тапхӑрӗнчи тата Раҫҫейри паллӑ космонавтсен сӑнӳкерчӗкӗсене вырнаҫтарӗҫ. Аллея икӗ объекта ҫыхӑнтарӗ: А.Николаевӑн пӑхӑртан тунӑ бюстне тата Космонавтика музейне. Аллея хӗррипе чечексем ешерӗҫ, хунарсем ҫутатӗҫ, канмалли саксем вырнаҫтарӗҫ.
Халӑх йышлӑ ҫӳрекен вырӑнсенчи тӳлевсӗр Wi-Fi-па малашне паспорт кӑтартсан кӑна усӑ курма май пулӗ. Ҫак йышӑнӑва паян Раҫҫей Федерацийӗн премьер-министрӗ Дмитрий Медведьев алӑ пусса ҫирӗплетнӗ.
Ку йышӑну кафесенчи, транспортри тата парксенчи тӳлевсӗр Wi-Fi-па усӑ курассине йывӑрлатать. Тӳре-шара шухӑшӗпе тӳлевсӗр ҫыхӑнупа усӑ курас текенсен оператора (Wi-Fi точкин хуҫине) паспорт е ҫын кам пулнине ӗнентерекен урӑх хут кӑтартмалла. Операторӗ вара ҫынна тетелте регистрацилемелле те идентификатора упраса хӑвармалла.
Ку йышӑнупа, паллах, тӳлевсӗр Wi-Fi вырӑнӗсене пӗтерсе хурӗ кӑна. Тӗнче тетелне тухас тесе никам та паспорт кӑтартса ҫӳремӗ тата Wi-Fi точкин хуҫисем те тетеле тухакансене сӑнама кирлӗ хушма ятарлӑ хатӗр-хӗтӗре вырнаҫтарас ҫук. Ку йышӑну правительствӑна, сӑлтавне террористсемпе ҫыхӑнтарать пулин те, ун политикипе килӗшмен ҫынсемпе кӗрешме ҫеҫ кирлине кӑтартса парать.
Республика кунне ирхи хусканӑва пуҫласси йӑлана кӗчӗ ӗнтӗ. Спорт мероприятине сахаллӑн мар тухаҫҫӗ. Ку халӑх сывӑ пурнӑҫ йӗркине пӑхӑннине, спортпа туслӑ пулнине ҫирӗплетет.
Зарядка пӗлтӗр Хӗрлӗ тӳремре иртнӗ. Унта 28 пине яхӑн ҫын пухӑннӑ. Ун чухне хӑшӗ-пӗри хӗсӗк пулнӑшӑн ӳпкелешнӗ. Кӑҫал администраци зарядкӑна темиҫе ҫӗрте ирттерме шухӑшланӑ. Пӗр вӑхӑтрах Лакрей вӑрманӗнче, «Шупашкар» универмаг умӗнче, «Шупашкар: 500 ҫул» паркра халӑх зарядкӑна пухӑннӑ.
Мероприятие уҫӑ сывлӑшпа киленме, ҫан-ҫурӑма ҫемҫетме ватӑсем те, ачасем те пухӑннӑ. Сцена ҫинче хаваслӑ кӗвӗ янӑранӑ, паллӑ спортсменсем, лайӑх фитнес инструкторсем хусканусене кӑтартнӑ.
Мускав район администрацийӗ зарядкӑна 2000 яхӑн ҫун тухасса кӗтнӗ. Анчах мероприятие ҫын нумайрах пынӑ. «Шупашкар: 500 ҫул» паркра 2700 яхӑн ҫынна шута илнӗ. Ҫакнашкал акци йӗркелени, унта нумаййӑн хутшӑнни Шупашкар спортпа туслӑ хула пулнине тепӗр хут ҫирӗплетнӗ.
Ҫу уйӑхӗн 31-мӗшӗнче Йӗпреҫ районӗн халӑхӗ ака-суха пӗтнине уявланӑ. Унта ЧР информаци политикипе массӑллӑ коммуникацисен министрӗ Валентина Андреева та хутшӑннӑ.
Уяв Йӗпреҫри культурӑпа кану паркӗнче иртнӗ. Ял тӑрӑхӗсен наци йӑлипе килӗшӳллӗн капӑрлатнӑ автоколонна делегацийӗ культура центрӗнчен Этнографи музей комплексӗ патнелле ҫул тытнӑ.
ЧР информаци политикипе массӑллӑ коммуникацисен министрӗ Валентина Андреева Йӗпреҫ районӗн халӑхне уй-хир ӗҫӗсене ӑнӑҫлӑ вӗҫленӗ ятпа саламланӑ. Унтан Валентина Владимировна Чӑваш Республикин патшалӑх наградисене панӑ. ЧР ял-хуҫалӑх министрӗн ҫумӗ Ирина Кошкина, Йӗпреҫ район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Николай Чугаров тата ытти хисеплӗ ҫынсем тӑрӑшса ӗҫлекен халӑх пирки сахал мар ырӑ сӑмах каланӑ.
Уявра хуҫалӑхсем, механизаторсем, выльӑх-чӗрлӗх ӗрчетекенсем, предприятисем, организацисем хушшинче иртнӗ экономика тупӑшӑвӗн ҫӗнтерӳҫисене чысланӑ. Чи лайӑх пултарулӑх ушкӑнӗсем те парнесӗр юлман. Районти чи лайӑх спортсменсене те палӑртнӑ.
Официалла пай хыҫҫӑн сцена ҫинче пысӑк концерт пулнӑ.
Ҫу уйӑхӗн 31-мӗшӗнче «Шупашкар: 500 ҫуллӑх» паркра теттесен ярмӑркки иртӗ. Мероприятие 15:00–18:00 сехетсенче хутшӑнма май пур. Тӳлевсӗрех.
Мӗн-ха вӑл теттесен ярмӑркки? Вӑл — ачасен суту-илӗвӗ. Унта килте кирлӗ мар теттесене сутӗҫ. Кашни ача хӑйӗн валли туянма пултарӗ.
Чи интересли — ачасем хаксене хӑйсемех палӑртаҫҫӗ. Хӑйсемех сутаҫҫӗ, шутлаҫҫӗ, суйлаҫҫӗ, туянаҫҫӗ.
Ашшӗ-амӑшӗсем валли асӑрхаттару: ярмӑрккӑра теттесем, сӗтелҫи вӑййисем, лайӑх кӗнекесем ҫеҫ сутма юрать. Ҫӗмӗрӗлнӗ, пахалӑхсӑр япаласене, 20 сантиметртан ҫӳллӗрех ҫемҫе теттесене, пысӑк теттесене, дисксене, апат-ҫимӗҫе, тумтире, 100 тенкӗрен ытларах тӑракан теттесене сутма юрамасть.
Ашшӗ-амӑшӗн унта пыриччен ачисене япӑх теттесене мӗншӗн сутма юраманнине ӑнлантармалла. Хаксен пысӑк пулмалла мар: 5, 10, 50 тенкӗ ҫеҫ.
Тата: аслисен пӗчӗккисене тетте сутма, туянма, суйлама чӑрмантармалла мар. Ачасем хӑйсемех шухӑшлаччӑр.
Республика кунне уявлас умӗн Культура ҫулталӑкӗпе килӗшӳллӗн чӑваш юррисене итлеме, чӑваш ташшисене курма май пулӗ: ачасен «Ача-пӑча Акатуйӗ» хула фестивальне ирттерӗҫ.
Акатуя чӑвашсем ҫурхи ӗҫсем вӗҫленсен уявлаҫҫӗ, тӗрлӗ йӑла-йӗрке ирттереҫҫӗ. «Ача-пӑча Акатуйне» те ҫаксене тӗпе хурса ирттерӗҫ.
Кӑҫал фестиваль анлӑрах пулӗ. Ӑна «Шупашкар: 500 ҫул» культурӑпа кану паркӗнче йӗркелӗҫ. Уяв ҫӗртме уйӑхӗн 20-мӗшӗнче иртӗ, ирхи 10 сехетре пуҫланӗ. Программӑра — чӑваш юррисемпе ташшисен конкурсӗсем (фольклор, халӑх тата эстрада енӗпе), «Шупашкарти Мускав районӗн паттӑрӗ» (арҫын ачасем хушшинче иртӗ), вӑйӑсем, викторинӑсем, фестивале хутшӑнакансен вӑйӑ карти. Аттракционсем те ӗҫлӗҫ, билет хакӗсене 50% чакарӗҫ.
Ҫанталӑк ӑшӑтнӑ май вӑрӑмтунасем ӗрчеме пуҫларӗҫ. Вӗсем Шупашкарта та, ялсенче те нумай. Ялта, шел те, вӗсене ятарласа пӗтермеҫҫӗ. Шупашкарта пурӑнакансене вара вӑрӑм тунасенчен хӳтӗлеме тӑрӑшаҫҫӗ.
Йышланнӑ вӑрӑм тунасем ҫынсене канмалли вырӑнсенче тапӑннӑран Шупашкар хула администрацинчен пулӑшу ыйтакан сахал мар пулнӑ. Ҫавна май администраци вӑрӑм тунасене дезинфекцилеме йышӑннӑ.
Ҫак ӗҫе ӗнер, ҫу уйӑхӗн 22-мӗшӗнче пуҫӑннӑ. Ӑна 25-мӗшӗнче вӗҫлӗҫ. Унччен 25 объекта дезинфекцилӗҫ. Вӗсен йышӗнче — скверсем, парксем, бульварсем… Пӗтӗмпе — 639 тӑваткал метр.
Харӑсах темиҫе бригада ирхи 3–7 сехетсенче ӗҫлӗ. Ятарлӑ экологи организацийӗ вӑрӑм тунасене ҫӗнӗ препаратсемпе пӗтерет. Вӗсем ҫыншӑн сиенлӗ мар, нормативсемпе килӗшсе тӑраҫҫӗ. Пӗр объекта дезинфекцилеме 1–1,5 сехет кирлӗ. Препаратсем курӑк ҫинче, йывӑҫ ҫулҫисем ҫинче юлӗҫ. Эмел хурт-кӑпшанка пӗтерӗ, ӗрчеме май памӗ. Вӑл ҫулла вӗҫленичченех пахалӑхне ҫухатмӗ.
Нумаях пулмасть Лакрей вӑрманӗн малашнехи аталанӑвне сӳтсе явнӑ. Ӑна парк евӗр тума тӗллевленнӗ. Шупашкар администрацийӗн культура управленийӗн пуҫлӑхӗ, Людмила Маркова, «Арх-форма» тулли мар яваплӑ общество Дмитрий Каталымов, архитекторсен пӗрлӗхӗн пайташӗ Радий Рахимов, Дмитрий Донсков, «Колобок-лэнд» центр тата Лакрей вӑрманӗн ертӳҫисем реконструкци планне пӑхса тухнӑ.
Унпа килӗшӳллӗн Лакрей вӑрманне тӗрлӗ тӑрӑхсем ҫине пайлӗҫ, вӗсене хӑтлӑ сукмаксем ҫыхӑнтарӗҫ. Халӗ унта кӗмелли вырӑн — пӗрре ҫеҫ. Ҫӗнетнӗ хыҫҫӑн ҫиччӗ пулӗ. Ку Ленин проспектӗнче пурӑнакансемшӗн кӑна мар, Гладков урамӗнче, Асанне кукринче кун кунлакансемшӗн те меллӗ пулӗ.
Шупашкар хула администрацийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, парк тӗрлӗ ӳсӗмри ҫынсемшӗн канмалли вырӑн пулӗ. Лакрей вӑрманӗн ҫӗнӗ планӗпе килӗшӳллӗн, йывӑҫ-тӗм те нумайрах пулӗ. Халӗ унти 42 гектар лаптӑк ҫинче пӗрре виҫҫӗмӗш пайӗ ҫеҫ — симӗс. Ытти — шывлӑ вырӑн, ҫум-курӑк. Лакрей вӑрманӗнче нумай ҫул ӳсекен юмансем пур. Вӗсене специалистсен пулӑшӑвӗ кирлӗ-мӗн, вӗсене сиплӗҫ. «Арх-фирма» вӑрман лаптӑкне ҫум-курӑкран тасатма сӗннӗ.
Улатӑр районӗнчи Кивӗ Эйпеҫ ял тӑрӑхӗнчи ача-пӑча паркне хунарсем ҫутатма тытӑнӗҫ. Ҫӗрле ҫутатма унта ҫутӑ диодлӑ прожектор вырнаҫтарӗҫ.
Хальхи вӑхӑтра ҫак ӗҫсене тытӑннӑ ӗнтӗ. Паркра пурӗ 6 хунар пулмалла. Тӗттӗмленсен вӗсем никам ҫутмасӑрах хӑйсем тӗллӗн ӗҫлесе кайӗҫ. Малтанласа вӑхӑтне лартса хумалла ҫеҫ.
Кашни хунарах ҫутта перекетлӗ пӗтерекен лампӑпа тивӗҫтермелле. Плафонсене пӗлтӗрех туянса хунӑ. Ун валли вӗсене республикӑри чи хӑтлӑ ялсен конкурсне хутшӑнни пулӑшнӑ. Унта кивӗ эйпеҫсем урамсене симӗслетес тата хӑтлӑх кӳрес тата кану кӗтесӗсене чечек акса-лартас номинацисемпе хутшӑннӑ.
-1.7 °C