Чӑваш Енри тӳре-шара ҫӑмӑллӑхлӑ проезднойсене пӑрахӑҫлама шухӑшланӑ. Кун пирки ЧР влаҫӗсен официаллӑ порталӗнче пӗлтернӗ.
Кун пирки ЧР Министрсен Кабинечӗн раштав уйӑхӗн 14-мӗшӗнче иртнӗ ларӑвӗнче калаҫнӑ. Тӳре-шара кун пек шухӑш патне мӗнле пырса ҫитнӗ-ха? Вӗсем каланӑ тӑрӑх, халӗ экономика лару-тӑрӑвӗ ҫивӗч. Шупашкарти троллейбус управленийӗн парӑмӗ 85 миллион тенке ҫитни те ҫак утӑма тума хистет-мӗн.
Лару-тӑрӑва лайӑх енне улӑштарас тесе сусӑрсем тата тивӗҫлӗ канӑва тухнисем троллейбусра усӑ куракан ҫӑмӑллӑхсене пӑрахӑҫлама йышӑннӑ. Хальлӗхе ку студентсене пырса тивмест.
Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, ку йышӑну кӑрлач уйӑхӗн 1-мӗшӗнче вӑя кӗрет.
Ӗнер Раҫҫей Конституцийӗн кунӗ пулнӑ май Шупашкар районӗнчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен центра пӑхӑнакан учрежденисенче ҫӗршывӑн тӗп саккунӗ пирки калаҫнӑ. Ваттисен ҫурчӗсенче хӳтлӗх тупнӑ кинеми-мучисене специалистсем Раҫсей Конституцине 1993 ҫулхи раштавӑн 12-мӗшӗнче йышӑннине аса илтернӗ. Унтанпа, паллах, улшӑну кӗртмен мар. Апла пулин те ҫӗршывӑн тӗп саккунӗ Раҫҫейӗпех сарӑлнӑ. Кун пирки Хыркассинчи кинеми-мучисене ваттисен ҫурчӗн ертӳҫи Валентина Сидорова ӑнлантарнӑ.
Шорккари ваттисен ҫуртӗнче пурӑнакансемпе те Конституци пирки калаҫнӑ. Унта «Закон, по которому мы живем» (чӑв. Унпа эпир пурӑнакан саккун) ятпа кӗнеке куравӗ йӗркеленӗ. Ҫуртӑн ертӳҫи Лариса Афанасьева Конституцинчи пайсемпе тата статьясемпе паллаштарнӑ. Аслисемпе вӑл викторина та ирттернӗ. Чи хастар хуравлакансене Раҫҫейӗн Конституцине парнеленӗ.
Шупашкар районӗнчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен центрӑн «Оптимист» клубне ҫӳрекенсене районти тӗп вулавӑша илсе кайнӑ. Библиотекарьсем ватӑсене ҫӗршывӑн тӗп саккунӗпе паллаштарнӑ.
Йӗпреҫ районӗнчи Орёл ялӗнче икӗ ватӑ ҫын сӗрӗмпе чыхӑнса вилнӗ. 78 ҫулти тата 84-ри хӗрарӑмсем ун чухне мунча кӗнӗ.
84-ри кӳрши 78 ҫултискер патне мунча кӗме каҫнӑ. Вӗсен виллине ентешӗ асӑрханӑ. Мунча алӑкӗ уҫӑ пулни ӑна сисчӗвлентернӗ.
РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри следстви управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, халӗ ӗҫе уҫӑмлатаҫҫӗ. Следовательсем ватӑскерсен кӗлетки ҫинче пусмӑрласа вӗлернӗ йӗрсем тупман. Халӗ суд-медицина экспертизи ирттереҫҫӗ.
Тивӗҫлӗ канӑва тухнӑ ватӑ хӗрарӑм чиркӗве кайнӑ та ҫухалнӑ. Людмила Арзамскинӑна тӑванӗсем шыраҫҫӗ.
Вӑл 76 ҫулта, Улатӑр хулинче пурӑнать. Мӑнукӗ Виктория Арзамскина каланӑ тӑрӑх, асламӑшӗ кӑнтӑрла чиркӗве тухса кайнӑ. Вӑл унччен пурӑннӑ ҫӗре — Ҫӗнтерӗвӗ: 40 ҫул урама — кайма пултарнӑ.
Тӑванӗсем каланӑ тӑрӑх, ватӑ хӗрарӑм унччен нихӑҫан та ҫухалман. Ку — пӗрремӗш хут. Тӑванӗсем вӑл ҫухални пирки полицие пӗлтернӗ. Йӗрке хуралҫисем Людмила Арзамскинӑна шырама тытӑннӑ. Ӑна курнисене полицие шӑнкӑравлама ыйтаҫҫӗ.
Шупашкар районӗнчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен центрӗ муниципалитет территорийӗнче пӗччен пурӑнакан ватӑсене палӑртас, пулӑшу кирлӗ пулсан вӗсене стационарлӑ уйрӑмсене вырнаҫтарас енӗпе самай тимлет.
Хӳтлӗх кирлӗ кинеми-мучисен палӑртас тӗллевпе вӗҫӗмех ял тӑрӑхӗсене кайса ҫӳрет. Нумаях пулмасть центр специалисчӗсем Чӑрӑшкасси, Ишек тата Тутаркасси тӑрӑхӗсенчи ватӑсен пурнӑҫӗпе вырӑна ҫитсе паллашнӑ. 18 ватӑпа калаҫнӑ хыҫҫӑн вӗсенчен тӑваттӑшне пулӑшу кирлине палӑртнӑ. Вӗсене валли социаллӑ ӗҫчене уйӑрса парӗҫ.
Ҫула тухнӑ специалистсем социаллӑ ӗҫченсем вырӑнта епле тимленине те пахаланӑ. Районтан ҫитнисем 11 ватӑ патне кӗрсе вӗсен пурнӑҫӗпе тата соцӗҫченсене кинеми-мучисем епле хакланипе кӑсӑкланнӑ.
Шупашкар районӗнчи Шорккари ваттисен ҫуртӗнче пурӑнакансем утса сывлӑха ҫирӗплетесшӗн. Скадинави утти текен меслетпе вӗсем паян пурте пӗрле пулса уҫӑлма тухнӑ. Икӗ алла пӗрер туя тытни организмри мӗнпур мышцине ӗҫлеттерет тенӗрен мучи-кинемисем хулӑ касса тунӑ патаксем ҫине таянса асфальт ҫулпа утса ҫаврӑннӑ.
«Утса ҫӳресен чӗре те лайӑхрах ӗҫлет, юн та лайӑхрах чупать, апат та лайӑхрах анать», — теҫҫӗ Шупашкар районӗнчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен центрӑн Шорккари уйрӑмӗнче канлӗх тупнӑ ватӑсем. Уҫа сывлӑша кинеми-мучисене ваттисен ҫурчӗн ӗҫченӗсем эрнере 3—4 хутчен илсе тухаҫҫӗ. Пӗччен ларса юласран урапапа ҫӳрекен сусӑр та ыттисемпе пӗрле уҫӑлма хаваспах тухать.
Ҫак кунсенче Павел Александрович Федоров 80 ҫул тултарчӗ. Камччӗ-ха вӑл тесе пуҫӑра ан ҫӗмӗрӗр — унӑн тӗп «хоббийӗсене» асӑнсанах палласа илӗр. Вӑл республикӑри паллӑ коллекционер, кӑкӑр ҫине ҫакмалли паллӑсем, хула гербӗсем, сӑра кӗленчи ҫинчи этикеткӑсем, тӳме пухса пӗрре ҫеҫ мар курав йӗркеленӗ.
Сивӗрен те хӑраман — 20 ҫул ытла ҫуркуннерен пуҫласа хура кӗркуннеччен Атӑлта шыва кӗнӗ, пӗрре ҫеҫ мар шартлама сивӗре те 50-шар витре сивӗ шывпа сапӑнса халӑха тӗлӗнтернӗ.
— Мана хам тӑван ялта ятран пӗлмеҫҫӗ те пулас, коллекционер е морж тесен, йытти-качки таран паллаҫҫӗ, — тет ветеран.
Инҫе ҫула чупма та ӳркенмен вӑл, Мускаври тата Улатимӗрти тӗнче шайӗнчи марафонсене хутшӑннӑ.
Урӑхла каласан, асилмелли чылай. Хӑй юбилейӗ ячӗпе вӑл Чӑваш наци вулавӑшӗнче сакӑр теҫеткелӗх пурнӑҫӑн ӗмӗрлӗх саманчӗсене сӑнлакан фотоӳкерчӗксен куравне йӗркеленӗ. Ӳркенми таврапӗлӳҫӗне, сившу кӗрешӳҫине саламлама унта тусӗсем йышлӑн пухӑннӑ: республикӑри ветерансен пӗрлешӗвӗн ертӳҫин ҫумми Анатолий Внуков, Шупашкар хулинчи Ленин районӗнчи ветерансен кааншӗн ертӳҫин ҫумми Валентин Соловьев, филологи ӑслайӗсен кандидачӗсем Роза Ахтимирова-Петрова, Виталий Станьял, патшалӑх тытӑмӗсенче ӗҫлекенсен профсоюзӗн республикӑри ертӳҫи пулнӑ Иван Анисимов, Маргарита Гурьева артистка тата ҫыравҫӑ, кӗрӳшӗ Юрий Бечин вӑйҫӑ тата юрӑҫӑ (Чулхула облаҫӗ), «Росгосстрахӑн» Чӑваш Енри филиалӗн ертӳҫи Алексей Пирожков тата ун умӗн ертӳҫӗре ӗҫленӗ Геннадий Васильев.
Шупашкар районӗнчи Янӑшри кинемисемпе мучисем Шупашкара спектакль курма кайса килнӗ. Канӑва культурӑллӑ майпа ирттернисем — Шупашкар районӗнчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвне тивӗҫтерекен центр тытӑмӗнчи ваттисен ҫуртӗнче пурӑнакансем.
Ватлӑхри куна социаллӑ пулӑшу кӳрекен уйрӑмра ирттерекенсене асӑннӑ ҫуртӑн ертӳҫи Роза Васильева йӗркеленипе хулана илсе кайнӑ. Вӗсем К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче пулнӑ. Ватӑсем Федор Павловӑн «Ялта» драми тӑрӑх лартнӑ спектакле курнӑ.
Темиҫе теҫетке ҫул каяллах ҫырнӑ хайлав чӑваш драматургийӗн малтанхи тапхӑрне кӗрет пулин те куракана вӑл паян та килӗшет, ӑна пӑхнӑ чухне халӑх чуна ыраттарса, пӗтӗм чунтан хумханса пӑхать. Янӑшри ватӑсем те спектакле юратса йышӑннӑ.
Чӑваш ҫыннисене, ял мухтарӗсене, ЧНК, ЧТП, хӗрарӑмсен, пенсионерсен, ҫамрӑксен тата ытти пӗрлешӳсен районсенчи пайташӗсене, Патшалӑхӑн республикӑри тата вырӑнти ертӳҫисене, Вӗрентӳ шаралӑхне, шкул директорӗсене янӑ ҪЫРУ.
Тӑван чӗлхемӗр кӑвайт ҫинчи хӗртнӗ хурҫӑ пек тӗлкӗшсе тӑрать. Таптаса килекен пӗрпеклетӳ тискерлӗхне ӑнланмасӑр, лайӑх шалуллӑ вырӑнти хӑшпӗр чӗлхеҫӗсемпе аслӑ тӳресем тӑван чӗлхене пӑтратма пӑрахаймаҫҫӗ. Хӑватлӑ халӑхсем хӑйсен чӗлхисене хӑюллӑн хӳтӗлеҫҫӗ. Юлашки вӑхӑтра чӑвашсем тӑван сӑмаха упрассишӗн ҫине тӑма пуҫларӗҫ. «Хыпар», «Ҫамрӑксен хаҫачӗ», «Чӑваш тӗнчи» хаҫатсенче, Чӑваш халӑх сайтӗнче, «Идель.Реалии» сайтра ҫивӗч статьясем тухрӗҫ. Тӑван чӗлхене хӳтӗлесе ҫынсем судсене ҫитрӗҫ. Ыйтӑва Патшалӑх Канашӗн шайӗнче ятарласа сӳтсе явнӑ пулин те, Чӗлхе комиссийӗ каллех унталла-кунталла турткаланнипе шкул ӗҫне пӑтратса тӑрать. Татах капла хӑтлансан чӗлхемӗре тепӗр ӑру ӗмӗрӗнче сӳнтерсе лартатпӑр.
Пирӗн пӗрремӗш сӑмах — ачасемпе тӑван чӗлхепе калаҫасси ҫинчен.
Шупашкарта пурӑнакан 13-ри Евгения Тимофеевӑна ИӖМ ӗҫченӗсем чысланӑ. Хӗрача кӳршине ҫунакан ҫуртран илсе тухнӑ. Ӑна чечек ҫыххипе тата хисеп грамотипе чысланӑ.
Чыслав паян Шупашкарти 7-мӗш шкулта иртнӗ. Евгения Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫин ветеранне, 92 ҫулти хӗрарӑма пушарта ҫӑлнӑ. Ку ҫу уйӑхӗн вӗҫӗнче пулнӑ. Унта виҫӗ ҫурт ҫунма тытӑннӑ.
Ҫулӑм хӑлха илтмен кӳршин ҫурчӗ тӑррине каҫнӑ. Евгения ҫухалса кайман — пӳрте чупса кӗнӗ те ватӑскере илсе тухнӑ. Ҫулӑм кинемейӗн ҫуртне тӗп тунӑ. Унӑн ҫуртне йӗркене кӗртиччен вӑл Тимофеевсем патӗнче пурӑннӑ.
Евгения кӳршине ҫӑлмалли пирки ун чухне пӗрре те иккӗленмен, ҫунакан ҫурта хӑрамасӑр кӗрсе кайнӑ.
-12.7 °C