Акӑлчансен «Свинка Пеппа» (чӑв. Пеппа сысна ҫури) мультфильмне чӑвашла куҫарнӑ. «Idel.Реалии» тӗнче тетелӗнчи хаҫатра Эрсубай Янгаров пӗлтернӗ тӑрӑх, хастарсем хальлӗхе ҫичӗ серине чӑвашлатнӑ.
Мультфильма «YouTube» видеохостингра тата халӑх ушкӑнӗсенчи «Медиа-контент на чувашском языке» (чӑв. Чӑвашла медиа-контент) лапамра пӑхма пулать.
Мультфильма чӑвашла куҫарас ӗҫе Киевра ҫуралнӑ, вырӑс тата белорус юнӗллӗ Артём Федоринчик лингвист йӗркелесе пынӑ. Хальхи вӑхӑтра вӑл Шупашкарти Вӗренӳ институтӗнче ӗҫлет. Акӑлчан мультфильмне чӑвашла куҫарма Александр Блинов лингвист-полиглотӑн «Хавал» чӑваш халӑх пӗрлешӗвӗ тавра пухӑннӑ хастарсем (тата тӗрӗсрех каласан, Блиновӑн «Ӑнӑҫу чӗлхи» чӗлхе шкулӗнче ӗҫлекенсем) самай пулӑшнӑ. Вӗсем текста та куҫарнӑ, сӑнарсене те чӑвашла калаҫтарнӑ.
Асла Новгородри арҫынсен колонийӗнче... ача ҫуратнӑ.
Унта пӗр хӗрарӑм упӑшки патне пынӑ. Лешӗ юсанмалли 7-мӗш колонире айӑплав вӑхӑтне ирттерет-мӗн.
Арҫын патне 23 ҫулхи мӑшӑрӗ вӑрӑм вӑхӑтлӑх тӗл пулӑва кӑрлачӑн 15-мӗшнче кайнӑ. Ҫав вӑхӑтра вӑл ача ҫуратса панӑ. Шучӗпе ҫӑмӑлланма вӑхӑт ҫитеймен-ха ун. Унӑн ҫие юлни 7-8 уйӑхсенче кӑна пулнӑ.
Ҫутӑ тӗнчене васкакан пепкепе унӑн амӑшне пулӑшма колони ӗҫченӗсем васкавлӑ пулӑшу машинине чӗннӗ. Чылай вӑхӑтлӑх тӗл пулусен пӳлӗмӗнче дежурствӑра пулнӑ колони ӗҫченӗпе унӑн тусӗ хӗрарӑма пулӑшнӑ. Вӗсемпе пӗрле ачан ашшӗ те пулнӑ. Кайран тухтӑрсем пырса ҫитнӗ. Пепке 2 килограма яхӑн виҫепе тата 43 сантиметр тӑршшӗ ҫуралнӑ.
Хӗрарӑмпа ачана тухтӑрсем пульницӑна илсе кайнӑ.
Вӑрмар районӗнче пурӑнакан ҫемьере раштав уйӑхӗн 27-мӗшӗнче ҫиччӗмӗш ача ҫуралнӑ. Анчах ашшӗпе амӑшӗ хӗр пӗрчине тӳрех ят хуман. Хӑйсем вара килӗшнӗ ята ача ҫут тӗнчене киличченех суйласа хунӑ. Сӑмах май, ачана регистрацилеме пӗр уйӑх параҫҫӗ.
Пӗлтӗр ҫут тӗнчене килнӗ хӗрачана кӑрлач уйӑхӗн 11-мӗшӗнче Вӑрмарти ЗАГСра регистрациленӗ. Ашшӗпе амӑшӗ ӑна Кристина-Наталия ят панӑ.
Кунашкал тӗслӗх Вӑрмар районӗнче унччен пулман. Палӑртмалла: саккун ачана дефис урлӑ ҫырса икӗ ят хума ирӗк парать.
Шупашкарта тӑватӑ ача валли ҫемье шыраҫҫӗ. Вӗсем ашшӗ-амӑшӗсӗр тӑрса юлнӑ. Кун пирки опекӑпа попечительлӗх пайӗ пӗлтерет.
Давид 7 ҫулта, ырӑ кӑмӑллӑ, калаҫма юратать. Вӑл вӑйӑ пуҫаруҫи, спортпа та кӑсӑкланать.
Максим 4 ҫулта. Унпа пӗр чӗлхе тупма ҫӑмӑл. Максим йӑмӑкне юратать, унпа нумай вӑхӑт ирттерет. Ача аслисем ыйтнине яланах пурнӑҫлать.
София 2014 ҫулта ҫуралнӑ. Вӑл ҫынсемпе ырӑ, хӑйӗн валли киленӗҫ тупма пӗлет. Хӗрача пиччӗшӗсемпе тата йӑмӑкӗпе туслӑ.
Анастасия та ырӑ чунлӑ хӗрача, чи кӗҫӗнни. Вӑл хускалмаллли вӑйӑсене выляма юратать. Ӑна аслисен ӑшши питӗ кирлӗ.
Ачасем пирки ыйтусем пур тӑк +7 (8352) 64-21-83 номерпе шӑнкӑравлӑр.
Етӗрне районӗнчи Килтӗшри Бариновсен ҫемйи валли укҫа пухнине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ-ха. Аса илтерер, пушара пула кил-йыш пурӑнмалли кӗтессӗр тата хуралтӑсемсӗр тӑрса юлнӑ. Сакӑр ачаллӑ ҫемьене пӗрисем пурӑнма кӗртнӗ.
Наталья Баринова тӳре-шарана кӳренет, анчах пулӑшма никам та васкамасть иккен. Шар курнӑ ҫемьере тӗрлӗ шайри тӳре-шара пулнӑ иккен. Чӑваш Енри ачасен правине хӳтӗлес енӗпе ӗҫлекен уполномоченнӑй Е. Сапаркина тата «Чаваш Ен» фонд президенчӗ М. Федотов Етӗрне район администрацийӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗпе А. Ивановапа, Килтӗш ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗпе Н. Алексеевпа ҫитни пирки омбудсменӑн сайтӗнче хыпарланӑ. Уполномоченнӑй 100 пин тенкӗлӗх сертификат панӑ. Тӳре-шара парнесем те илсе пынӑ. Анчах ҫемьене пурӑнма кӗтес ҫукки пӑшӑрхантарать, ҫавна май Бариновсем ачисене туртса илесрен хӑраҫҫӗ. Тӳре-шарана вара Наталья Баринова хӑйсен ӗҫне кӑтартасшӑн ҫеҫ тесе хаклать. Ҫурт-йӗр ыйтӑвне татма пулӑшма Михаил Игнатьев Элтепер те шантарнӑ имӗш. Вырӑнти тӳре-шара вара ҫын патӗнче пурӑннишӗн тӳлеме пулнӑ та хальлӗхе тӳлемен.
Шупашкарти 202-мӗш ача пахчинче ӗҫлекенсене тата мӗн пур ачана ппр тӑхтаса тӑмасӑр эвакуацилеме тивнӗ. Кун пирки паян, кӑрлач уйӑхӗн 14-мӗшӗнче, тӗп хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ патӗнче иртнӗ канашлура каланӑ.
«Мой город Чебоксары» портал хыпарланӑ тӑрӑх, ҫӳлерех асӑннӑ ача пахчинче ют япалана иртнӗ кӗҫнерникун, кӑрлач уйӑхӗн 10-мӗшӗнче, асӑрханӑ. Ҫавна май шкулчченхи вӗренӳ учрежденийӗнчен мӗн пур ӗҫчене тата унта ҫӳрекен 215 ачана урама илсе тухнӑ. Вырӑна ҫитнӗ йӗрке хуралҫисем иккӗленӳ вӑратнӑ япалана тӗрӗсленӗ те пурне те лӑплантарнӑ. Хайхи ҫав япала ача-пӑча вылямалли раци пулнӑ иккен.
Палӑртса хӑварни вырӑнлӑ пулмалла, иртнӗ эрнере хула ҫыннисен хӑрушлӑхӗпе ҫыхӑннӑ ултӑ пӑтӑрмаха шута илнӑ.
2019 ҫулӑн ӗҫлемелли пӗрремӗш кунӗнче Шупашкарти Мускав районӗн ЗАГС пайӗнче икӗ ачана хӑйне евӗрлӗ ятпа регистрациленӗ. Администраци сайтӗнче хыпарланӑ тӑрӑх, пепкесене Турхан тата Радмила ятсем хунӑ.
Ҫак икӗ ача пӗр ҫемьерен мар. Турхан Лукиановсен ҫемйинче кун ҫути курнӑ. Арҫын ача вӗсен — пӗрремӗш пепке. Турханӑн ашшӗ ячӗ те чӑваш ячӗллӗ — вӑл Тайӑр ятлӑ, Николай Лукианов паллӑ юристӑн кӗҫӗн ывӑлӗ.
Хӗрача Радмила вара Анатолипе Елена ҫемйинче ҫуралнӑ. Мӑшӑр виҫҫӗмӗш ачана кун ҫути парнеленӗ.
Сӑмах май, пӗлтӗр Шупашкарта Космос Александрович ҫурални пирки нумаях пулмасть хыпарланӑччӗ.
Роспотребнадзор ачасене килтен апат илсе пыма чарӗ. Анчах ку пур ҫимеҫе те пырса тивмест. Тӗслӗхрен, малашне ачасен улма-ҫырла, типӗтнӗ улма-ҫырла, мӑйӑр килтен илсе килме юрать. Вӗсене тӑхтӑв вӑхӑтӗнче ҫийӗҫ.
Ҫавӑн пекех шкулти тата ача-пӑча уйлӑхӗсенчи менюна витаминсемпе тата микроэлементсемпе, бифидобактерисемпе пуян ҫимӗҫсем кӗртмеллине палӑртнӑ. Кунсӑр пуҫне апат пӗҫернӗ чухне йодлӑ тӑварпа кӑна усӑ курӗҫ.
Шкул ачин апатланӑвӗнче ҫак ҫимӗҫсем пулмалла: какай, чӑх какайӗ, сӗт, услам тата ӳсен-тӑран ҫӑвӗ, хура, шурӑ ҫӑкӑр. Пулла, ҫӑмартана, тӑпӑрча тата сӗт юр-варне эрнере 2-3 хутчен кӑна менюна кӗртме сӗнеҫҫӗ. Хушма ҫимелли пек ачасене кислородлӑ коктейль пама пултараҫҫӗ.
Роспортебнадзор шкулти шӑпӑрлансене пирожнӑйпе, тортпа, ливер кӑлпассипе, сельдь пулӑран хатӗрленӗ форшмакпа, по-флотски пӗҫернӗ макаронпа, вакланӑ ҫӑмартапа, вӗретмен сӗтрен хатӗрленӗ тӑпӑрчпа, кӑмпапа, консервланӑ пахча ҫимӗҫпе тата улма-ҫырлапа, паштетпа, тапӑрчӑ е аш хурса ҫавӑрнӑ икерчӗпе, ӑшаланӑ ҫӑмартапа, фритюре ӑшаланӑ ҫимӗҫсене ҫитерме чарать. Ку кваса, кумыса, газировкӑна, чӗлхене чӗпӗтекен соуссене, горчицӑна, кетчупа, майонеза, чӑмлака, карамеле те пырса тивет.
Тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенче чӑваш чӗлхипе чӑвашлӑх ыйтӑвне хускатнине час-часах асӑрхама пулать. «Контактра» халӑх ушкӑнӗнчи «Эсӗ — ман хӗвелӗм, эсӗ — ман тӗнче» пабликра та чӑваш чӗлхи пирки сӑмах пуҫарнӑ.
«Паян ҫамрӑк ашшӗ-амӑшӗсенчен нумайӑшӗ пепкисене вырӑсла калаҫса ӳстерет. Мӗн сӑлтавпа-ши? Ахӑртнех, тӗпренчӗкӗсене чӑваш чӗлхи кулленхи пурнӑҫра кирлӗ пулмасть, вырӑсла калаҫни вара пур алӑка та яри уҫать тесе шутланӑран ҫапла хӑтланаҫҫӗ», — тесе ҫырнӑ унта.
«Манӑн тете, Шупашкарта пурӑнать пулин те, икӗ ывӑлне чӑвашла калаҫса ӳстерет. «Ашшӗн чӗлхине пӗлмен ачасем ашшӗне чӑнласах хисеплеме пултараҫҫӗ-и вара?» — тет вӑл пӗр иккӗленмесӗр», — хӑпартланнӑ пост авторӗ пиччӗшӗпе.
Пӗр енчен, чӑваш арӗ-арӑмӗ хӑйӗн ачисемпе хӑть Шупашкарта, хӑть Хусанпа Мускавра, хӑть чикӗ леш енче тӑван чӗлхепе пупленинчен тӗлӗнмелли нимӗн те ҫук-ха. Анчах пурте апла туманран ирӗксӗрех тӗлӗнме те хӑпартланма тивет курӑнать.
Шупашкарта пурӑнакан 17 ҫулти хӗрача амӑшӗсӗр тӑрса юлнӑ. Халӗ ун валли ҫемье шыраҫҫӗ. Кун пирки Ленин районӗн администрацийӗн сайтӗнче хыпарланӑ.
Тӑлӑха юлнӑ хӗре амӑшӗ ӳстернӗ, ашшӗ пирки нимӗн те ҫырман. Йӗркепе килӗшӳллӗн, опека органӗсем ҫемьесӗр тӑрса юлнӑ ачана пӗр уйӑхра ашшӗ-амӑшӗ тупса параҫҫӗ. Специалистсем кукамӑшӗ енчи тӑванӗсем ӑна попечительствӑна илес ыйтӑва пӑхса тухаҫҫӗ.
17 ҫулти хӗрӗн амӑшӗ ҫак эрнере ҫут тӗнчерен уйрӑлнӑ.
+0.3 °C