Шупашкарта паян ачасен Акатуйӗ иртессине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ-ха. Шупашкар хулин тӗп клуб тытӑмӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, А.Г. Николаев паркӗнчи уяв кӑсӑклӑ иртнӗ. Ачасем валли этноквест та йӗркеленӗ. Ӑна чӑваш халӑхӗн историне, йӑли-йӗркине, культурине халалланӑ. Ачасем валли тӗрлӗ 8 лапам ӗҫленӗ.
Вера Иванова мультфильм хатӗрлессипе, Светлана Гордеева прикладной ӳнер енӗпе ӑсталӑх лаҫҫисем йӗркелени те ачасене питех те килӗшнӗ. Шупашкарти 39-мӗш вӑтам шкулта ӗҫлекен Татьяна Ильина этнокроссворд хатӗрленӗ.
Вӑйӑ картине ушкӑнпа тӑни те ачасен асӗнче юлӗ.
Пӗтӗм чӑвашсен Акатуйне тӗрлӗ регионти чӑвашсем хутшӑнӗҫ. Ҫав шутра — Самар тӑрӑхӗнчи «Ҫӑлкуҫ» фольклор ансамблӗ те.
Пултарулӑх ушкӑнне Надежда Савельева ертсе пырать. Вӑл — Самар облаҫӗн культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ. Хормейстерӗ те — вӑлах. Концертмейстерӗ — Вера Иванова.
Самар облаҫӗнчи Исаклӑ районӗнчи Аслӑ Микушел ялӗнчи ҫав ушкӑна 1990 ҫулта йӗркелесе янӑ. Тепӗр сакӑр ҫултан коллектив халӑх ятне тивӗҫнӗ.
«Ҫӑлкуҫ» ансамбль чӑваш культурин тӗрлӗ уявне ҫулсерен хутшӑнать. Пӗтӗм Раҫҫейри, регионти тата облаҫри фестивальсемпе смотрсенче лауреат ятне ҫӗнсе илет.
Ансамбль репертурӗнче вырӑнта ҫырса илнӗ чӑваш фольклорӗ сумлӑ вырӑн йышӑнать.
Ҫакӑн пек хыпарланӑ Чӑваш патшалӑх университечӗн преподавателӗ тата ҫыравҫӑ Елен Нарпи Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче лартнӑ Ҫӗнӗ ӗҫ пирки.
Ҫӗртме уйӑхӗн 16-мӗшӗнче театр ҫинче чӑвашсен асамлӑ юмахне «Ух-х старик / Ух-х — властелин подземелья» ятлӑ спектакль кӑтартнӑ. «Телей пулчӗ пулӗ — спектакль сценарине ҫырма мана шанчӗҫ. Чӑвашла лартнӑ юмаха тӑвансемпех кайса куртӑмӑр. Туйӑмсем — тӗлӗнмелле! Сценарине ҫырнӑ чухне пӗр тӗрлӗ курӑнать иккен, сцена ҫинче мӗн кӑтартнине курса ларма вара пушшех интереслӗ. Тӗп режиссёр Байрас Ибрагимов чӑн-чӑн асамлӑх тунӑ пьесӑран. Артистсем выляни те ҫав тери ӗненмелле. Лолита Чекушкина ҫырнӑ кӗвӗ те шӑпах юмах валли. Пӗр сӑмахпа, ТЮЗ сцени ҫинче чӑвашсен авалхи асамлӑ тӗнчине кӗрсе пӑхма май паракан тепӗр селӗм спектакль ҫуралчӗ. Ку юмаха +0 тенӗ те, анчах вӑл аслисем валли те. Шӑпах ҫемьепе кайса курма меллӗ спектакль. 1 сехет пырать, сентябрьтен репертуарта пулать», — тесе хыпарланӑ халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче сценари авторӗ.
«Уяв» халӑх фольклор коллективӗ халӑх юррин пӗтӗм тӗнчери «Добровидение-2023» фестивальне хутшӑннӑ.
Фестиваль ҫулсерен Питӗрте иртет. Унта кӑҫал саккӑрмӗш хут пуҫтарӑннӑ.
Чӑваш ансамблӗ Питӗрте 3 кун пулнӑ хушӑра хӑйӗн пултарулӑхне кӑтартса пама та, хула илемӗпе киленсе ҫӳреме те, ҫӗнӗ коллективсемпе паллашма та ӗлкӗрнӗ.
«Играй, гармонь» телепроект ертӳҫисен — Заволокинсен — командин видеопроектӗнче ӳкерӗнни, фестивалӗн гала-концертне хутшӑнни те артистсен асӗнче тарӑн йӗр хӑварнӑ.
Ҫӗртме уйӑхӗн 15-мӗшӗнче Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче Чӑваш кӗнекин кунӗ пулӗ.
Ҫав куна 2021 ҫулта пӗрремӗш хут ирттернӗ. Ӑна 1769 ҫулта Питӗрте кун ҫути курнӑ «Сочинения, принадлежащие к грамматике чувашского языка» чӑваш чӗлхин пӗрремӗш пичет грамматикине халалланӑ.
Кӑларӑм чӑваш халӑхӗн культура тата ҫутӗҫ историйӗнче пӗлтерӗшлӗ вырӑн йышӑнса тӑнӑ. тӑчӗ. Вӑл Чулхула, Хусан тата Оренбург епархийӗсен ӑс-хакӑл училищисемпе семинарийӗсенче вӗренекен чӑвашсемпе вырӑссемшӗн пӗртен-пӗр вӗренӳ пособийӗ пулнӑ. Кӗнеке авторӗ — Чулхула епархийӗн чӑваш чӗлхи проповедникӗ, иерей Ермей Рожанский.
Виталий Родионов профессор шучӗпе, Ермей Рожанский ҫӗртме уйӑхӗнче ҫуралма пултарнӑ.
Мероприяти 13 сехетре пуҫланӗ.
Вилӗмсӗр Ҫеҫпӗл Мишши ҫуралнӑранпа 2024 ҫулхи чӳк 16-мӗшӗнче 125 ҫул ҫитет. Паллӑ чӑваш поэчӗпе, драматургӗпе, прозаикӗпе, патшалӑх тата общество ӗҫченӗпе ҫыхӑннӑ куна палӑртасси ҫинчен ҫӗртме уйӑхӗн 9-мӗшӗнче республика Элтеперӗ хушу кӑларнӑ.
Паллӑ куна Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ те сумлӑн уявлама хатӗрленет. Унта 2024 ҫулхи кӗркунне «Ҫӗнӗ кун ывӑлӗ» спектакль кӑтартма шухӑшлаҫҫӗ. Пьесӑна Марина Карягина Ҫамрӑксен театрӗ валли ятарласа ҫырнӑ. Кӑҫалхи чӳк уйӑхӗнче Ҫамрӑксен наци театрӗсен «ҪеҫпӗлФест» фестиваль иртӗ. Юбилей ҫулӗнче театрта ӑсталӑх лаҫҫисем, форумсем, ҫавра сӗтелсем, тӗлпулусем йӗркелӗҫ.
Надежда Степанова ӑста хурӑн хуппинчен илемлӗ япаласем ӑсталать. Ӑна хӗрарӑм хурӑн хуппи пластики ят панӑ.
Вӑрнар районӗнче ҫуралнӑскер Хусанти химипе технологи институтӗнче кӑштах вӗреннӗ, унтан Чӑваш патшалӑх университетне куҫнӑ. Талпӑнуллӑ пике ҫав хушӑрах Мускаври Ӳнерӗн халӑх университетӗнчи станок живопиҫӗпе графика факультетӗнче вӗреннӗ.
Химипе рисовани учителӗ чӗрӗк ӗмӗр ытла ача-пӑча пултарулӑхӗн центрӗсенче ачасене хурӑн хуппипе ӗҫлеме вӗрентнӗ.
«Хурӑн — тӗлӗнмелле материал. Ку материал нӳрлӗхрен те, сивӗрен те хӑрамасть. Хурӑн хуппинчен тунӑ япаласем ҫирӗп, вӑраха пыраҫҫӗ тата илемлӗ», — каласа парать Надежда Ивановна.
Хурӑн Хуппинчен вӑл чӑваш культурипе ҫыхӑннӑ илемлӗ япаласем те ӑсталать.
Вӑрнар округӗн клуб тытӑмӗнче йӗркеленнӗ «Санар» хуткупӑсҫӑсен ансамблӗ хӑйсене инҫетри Архангельск хулинче лайӑх кӑтартнӑ. Кун пирки Вӑрнар муниципаллӑ округӗн сайчӗ пӗлтерет. Вӑрнар тӑрӑхӗнчи хуткупӑсҫӑсем Архангельскра йӗркеленӗ регионсем хушшинче 3-мӗш хут иртекен «Гармониллӗ Раҫҫей» наци культурисен фестивальне хутшӑннӑ.
Пирӗн артистсем хӑйсен ӑсталӑхне фестивале уҫнӑ чухне тата ӑна вӗҫленӗ май кӑтартма пултарнӑ. Чӑвашри хуткупӑс ӑстисем ҫак музыка инструменчӗсемпе кӗвӗ мӗн тери аван калама пӗлнине Архангельскра пурӑнакансем кӑна мар, Новодвинскри ҫынсем те итлеме пултарнӑ. Раҫҫей Кунне халалланӑ мероприятисене хутшӑннӑ май «Санар» ансамбль унта та ҫитнӗ.
Архангельск облаҫӗн культура министрӗ вӑрнарсене Тав хучӗпе чысланӑ. Новодвинск хула округӗн пуҫлӑхӗ те юлман — вӑл та ансамбле Тав хучӗпе тав тунӑ, тӗрлӗ халӑх культурине популяризациленӗшӗн тата упранӑшӑн ырӑ сӑмахпа асӑннӑ.
Ҫак эрнере нумай тӑрӑхра ӗҫпе юрӑ уявӗсем иртрӗҫ. Элӗкре Акатуя ҫӗртме уйӑхӗн 10-мӗшӗнче пуҫтарӑннӑ. Унта республикӑн ӗҫ тата социаллӑ хӳтлӗх министрӗ Алёна Елизарова та хутшӑннӑ.
«Акатуй уявӗ – чӑваш халӑхӗн мӗн авалтан пыракан йӑли. Ӑруран арӑва куҫса паянхи кун та ҫак ырӑ уяв пурне те пӗр тӗвве пухать, тапса тӑракан ҫӑлкуҫ евӗр пурне те вӑй-хал парнелет. Акатуй аваллӑхпа пуласлӑха пӗрлештерекен йӗр.
Акатуй уявӗнче эпир сирӗнпе пӗрле ҫӗр ӗҫченӗсене, тӑван тӑрӑхӑмӑрӑн пуласлӑхӗшӗн ырми-канми тӑрӑшакан хастарсене, тӑван ене чунтан юратакансене чыслатпӑр. Ҫак уявра кашни ҫулах ҫурхи ӗҫсене мӗнлерех пурнӑҫланине пӗтӗмлететпӗр», — палӑртса хӑварнӑ министр.
Ҫӗртме уйӑхӗн 1-мӗшӗнче Чӑваш Республикин Наци вулавӑшӗнче паллӑ прозаик, журналист, драматург, куҫаруҫӑ Ольга Туркайӑн пултарулӑх каҫӗ иртнӗ. Ӑна пултаруллӑ хӗрарӑмӑн ҫуралнӑ кунне халалланӑ. Ҫавӑн чухнех вулавӑшра авторӑн «Паянхи кун» кӗнекине хӑтланӑ.
Ольга Туркая саламлама тӳре-шара та пырса ҫитнӗ. «Пурнӑҫ йӗрки мӗнле пуласси пӗтӗмпех хамӑртан килет. Ольга Николаевна, эсир каялла ҫаврӑнса пӑхсан сирӗн ҫул илемлӗ те такӑр пулнине курма пулать, малашне те вӑл анлӑ та хитре, сарлака та чаплӑ пултӑр», – тесе саламланӑ, сӑмахран, Чӑваш Республикин Элтеперӗн Администрацийӗн Шалти политикин управленийӗн пай пуҫлӑхӗ Людмила Шурекова. Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗн секретариачӗн ертӳҫи Александр Магарин юбиляра Хисеп хучӗпе чысланӑ.
-1.7 °C