Паян Етӗрне районӗнче Йывӑҫ кунӗ иртнӗ. Унта район администрацийӗнче ӗҫлекенсем те хастар хутшӑннӑ. Вӗсем администраци пуҫлӑхӗпе Владимир Кузьминпа пӗрле экологи акцине хутшӑнса уҫӑ сывлӑшра ӗҫленӗ.
Акцие районӑн тӗп экологӗ Людмила Прохорова ертсе пынипе ушкӑн скверсемпе парксенче йӗрке тунӑ. Ҫӗнтерӗве 30 ҫул ячӗллӗ, М. Гущина, Первомайски урамӗнче йывӑҫ лартнӑ. Ҫамрӑксен «Эка — Раҫҫейӗн симӗс юхӑмӗ» юхӑм пайташӗсем те хутшӑннӑ.
Акци вӑхӑтӗнче Етӗрнере пӗтӗмпе 100 ытла туя, ҫӑка, пилеш лартнӑ. Район администарцийӗн сайчӗ хыпарланӑ тӑрӑх, ку ӗҫе ял тӑрӑхӗсенче те ирттереҫҫӗ-мӗн.
Сӑнсем (34)
Чӑваш Республикин информаци политикипе масӑллӑ коммуникаци министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх ҫитес вӑхӑтра наци телеканалӗн кӑларӑмӗсене тата темиҫе ял-хулари кабель телевиденийӗ урлӑ курма пулӗ. Енчен те хальччен чӑвашла кӑларӑмсемпе ҫутатма йӗркеленӗ телеканала Шупашкар, Ҫӗнӗ Шупашкар, Ҫӗрпӳ, Сӗнтӗрвӑрри, Куславкка хулисемпе Кӳкеҫ, Опытнӑй, Тӗрлемес посёлокӗсенче ҫеҫ курма май пулнӑ пулсан малашне вӗсен йышне Канашпа Етӗрне, Ҫӗмӗрлепе Улатӑр хулисем тата Вӑрнарпа Йӗпреҫ посёлокӗсем хушӑнмалла. Унсӑр пуҫне, малтанхи пекех, ҫак телеканалпа «Ростелеком» УАО провайдерпа усӑ куракансем паллашма пултараҫҫӗ.
Чӑваш Енӗн наци телерадиокомпанине 2009 ҫулхи ака уйӑхӗн 25-мӗшӗнче йӗркеленӗ. Радиокӑларӑмсем чӑн та чӑвашла итлеме кӑмӑллакансемшӗн пысӑк парне пулса тӑнӑ пулсан, телекӑларӑмсенче шел пулин те чӑваш чӗлхи валли вырӑн хальхи вӑхӑтра сахалтарах тупӑнать.
Пирӗн республикӑра вӗҫӗм ӗҫлекен референци станцийӗсене хута яма палӑртаҫҫӗ. Вӗсем тӗрлӗ объектӑн тӗп-тӗрӗс вырӑнне кӗске вӑхӑтра палӑртма май параҫҫӗ иккен. Ку станцисем спутниксемпе ҫыхӑнса ӗҫлеҫҫӗ — ӗскер вырӑнне пӗлтернӗ чухне чи нумаййи темиҫе сантиметр кӑна йӑнӑшма пултараҫҫӗ. Ҫапла май вӗсем ҫурта е ҫула тӗп-тӗрӗс виҫме пултараҫҫӗ тени те тӗрӗс.
Ун йышшисене маларах Улатимӗр, Ленинград облаҫӗсенче тата Камчатка енӗнче хута янӑ иккен. Пирӗн патра вӗсене ҫиччӗ хута ямалла. Станцисем Шупашкар, Куславкка, Ҫӗмӗрле, Канаш, Улатӑр, Етӗрне хулисенче, Патӑрьел ялӗнче пулмалла.
Референцлӑ станцие хута яни автоҫулсене, социаллӑ сфера объекчӗсене тӑвассипе, газификаципе ҫыхӑннӑ ӗҫсем валли проект хучӗсене хатӗрлессине ансатмалла иккен.
Етӗрне хули республикӑн хӗвеланӑҫ енче вырнаҫнӑ. Чикки вырӑс Чулхула облаҫӗпе юнашар иртет. Иртнӗ шӑматкун унта хула кунне палӑ тунӑ — концертсемпе, конкурссемпе, тӗрлӗ мероприятисемпе. Салют пирки те манман уява хатӗрлекенсем. Шел те, Етӗрне хула кунӗнче чӑвашлӑх текенни ют пулни сисӗннӗ иккен. Кун пирки уява курма килнисем пӗлтереҫҫӗ.
Уявпа саламласа ҫырнӑ пӗр чӑваш саламӗ те тупӑнман иккен — аса илме, Етӗрне районӗ Улатӑрпа Пӑрачкав районӗсем пек вырӑс тӑрӑхӗ шутланмасть. Унсӑр пуҫне чӑваш чӗлхи патшалӑх чӗлхи пулнине шута илсе тӗп сцена ҫинче те пулин икӗ чӗлхепе ҫырмаллах пулнӑ ӗнтӗ. Республика Элтепӗрне вырӑсла юрлакан фольклор ушкӑнӗ кӗтсе илни ҫинче чылай чарӑнса тӑмӑпӑр, ку хула — Сӗнтӗрвӑрри пекех — вырӑссен хули шутланать, унта та вырӑс фольклор ушкӑнӗсем чылай пуль.
Уява килнисене хулара Республика ялавӗсем ҫукки вӑйлӑ тӗлӗнтернӗ тет — ҫав хушӑрах Раҫҫей ялавӗсем сахал мар урамсенче вырнаҫнӑ.
Концерт тӗлӗшӗнчен чӑн та чӑвашла ушкӑнсем ҫук мар пулнӑ, анчах та вӗсем сцена ҫине тухсан пирӗн чӗлхе хӑшӗ-пӗрне темшӗн килӗшмен, «хватит петь на чувашском!
| ҪУР | 16 |
Чӑваш Республикин культура министрӗн ҫумӗ Татьяна Казакова Етӗрнери таврапӗлӳ музейне ҫитсе курнӑ. Музей 2011 ҫулта революцичченхи куҫ пульницин ҫуртӗнче уҫӑлнӑ. Ӑна ертсе пыма Чӑваш Республикин тата Раҫҫей Федерацин тава тивӗҫлӗ учительне Жуков Рудольф Васильевича шаннӑ. Ҫак ҫулсем хушшинче музей пирки таврана ырӑ ят сарӑлнӑ.
Республика программипе килӗшӳллӗн музей ҫуртне юсама республика хыснинчен 554,987 пин тенкӗ укҫа уйӑрса панӑ. Ку укҫапа музейӑн пӗрремӗш этажӗнче юсав ӗҫӗсем тума палӑртнӑ. 2011 ҫулта ҫуртӑн ҫивиттине тата музей умне тирпей-илем кӳнӗ.
Экспонатсен шучӗпе чухӑн мар вӑл — кунта вӗсен йышӗ 4 пине ҫитет. Музейра паянхи кун 761 ӳнерҫӗн ӗҫӗсем упранаҫҫӗ: К. Долгашов, М. Григорян, Р. Федоров, Н. Коновалов, О. Леонтьева, В. Немцев, О. Арбузов тата ыт.те.
«Финмаркет» информаци агентстви эрех уйрӑмах ӗҫекен 20 муниципалитет рейтингне йӗркеленӗ. Ӑна ӗненсен малти 10 йӗркене Канашпа Етӗрне хулисем лекнӗ. Етӗрнере пурӑнакан кашни ҫын ҫулталӑкне вӑтамран 27,9 литр ҫавӑрса хурать. Канашра вара 27,1 литр пушатаҫҫӗ. Сӑмах май, Раҫҫейре ку кӑтарту 7,7 литрпа танлашать иккен.
Уйрӑмах ӗҫекен муниципалитетсем йышлипе рейтинга Тутарстанран 6-ӑн ҫакланнӑ, Коми Республикинчен — 4-ӑн, Самар облаҫӗнчен — 2-ӗн.
Пушар тухасси тӗрлӗ сӑлтавсемпе ҫыхӑннӑ. Хӑш чухне этем хӑйӗн айванлӑхӗпе «хӗрлӗ автана» кӑларать, ытти чухне вара пушар хӑех кӗтмен ҫӗртен хӑнана пырса килет.
Ҫурлан 6-мӗшӗнче Красноармейски районӗнчи Сурӑмхӗрри ялта ача-пӑча вӑййипе 7 тоннӑ йывӑрӑш улӑм купи тӗппипех ҫунса кайнӑ. Ку инкек пӗтӗмӗшлӗ 7 пин тенкӗлӗх шырлӑх кӳнӗ.
Ҫак кунхинех Етӗрне хулинче 50 ҫул Октябрь урамӗпе пыракан 40 ҫул каялла тухнӑ «Газ-66» тиев урапи хыпса илнӗ. Ҫулӑм тухнӑ сӑлтавне вара урапан механизмӗ кивелнипе ҫыхӑнтараҫҫӗ. Тиев машинин водителӗ ҫунӑк шӑша туйса илсенех транспортран аннӑ. Тухнӑ инкек никама та амантман, урапан электропроводки ҫеҫ ҫунса кайнӑ.
Сӗт тата сӗтрен апат-ҫимӗҫ туса илекенсем ҫурла уйӑхӗн 5-8-мӗшӗсенче «Сӗте ҫул парӑр!» авточупу ирттерме шут тытнӑ. Кӑҫалхипе вӑл иккӗмӗш хут иртет.
Раҫҫей шайӗнчи ҫак мероприяти Мускав, Кисан, Чулхула облаҫӗсенчи, Мӑкшӑ тата Чӑваш республикинсен Ял хуҫалӑх министерствисем, Сӗт туса илекенсен наци союзӗ, Сӗт туса илекенсен наци кооперативӗ йӗркеленипе хапӑлланипе, DairyNews информаци агентстви йӗркеленипе иртет. Хайхисем асӑннӑ отрасльти ыйтусене федераци тата регионсен влаҫӗсем асӑрхаччӑр тесе ҫапла тума шут тытнӑ-мӗн. Унсӑр пуҫне сӗт тата унран туса илекен ҫимӗҫсене ӗҫме-ҫиме илӗртес тӗллев те пур иккен.
Авточупӑва хутшӑнакансем 4 кун хушшинче 1 500 километр ытла ҫӗнмелле. Ҫав вӑхӑтра вӗсем маларах асӑннӑ регионсем урлӑ иртӗҫ, ӗне выльӑх тытакан 5 фермӑна тата Мӑкшӑ Республикинчи Инсар хулинчи сыр завочӗпе Етӗрнери сӗт-ҫу заводне кӗрсе тухӗҫ.
Авточупу вӑхӑтӗнче ӗҫлӗ канашлусем те ирттерме палӑртнӑ. Пирӗн патра вӑл Ҫӗнӗ Шупашкар хулинче ҫурлан 8-мӗшӗнче иртӗ.
Чӑваш музыка ӳнерӗнче паллӑ йӗр хӑварнӑ Олимпиада Агакова ҫуралнӑранпа ӗнер 95 ҫул ҫитрӗ.
Вӑл Етӗрне районӗнчи Ҫуткасси ялӗнче вӗрентекен ҫемйинче ҫуралнӑ. Етӗрнери педагогика училищинче, каярах Шупашкарти музыка училищи ҫумӗнчи икӗ ҫуллӑх хатӗрленӳ курсне ҫӳренӗ. Ун хыҫҫӑн виҫӗ ҫул хушши вокал уйрӑмӗнче ӑс пухнӑ. Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫи пуҫлансан училище хупӑнать, Олимпиада Яковлевна вара Чӑваш патшалӑх юрӑпа ташӑ ансамблӗнче ӗҫлеме тытӑнать. Ансамбльпе пӗрле ҫара та концертпа кайнӑ вӑл. 1943 ҫулхи юпа уйӑхӗнче хӑй ирӗкӗпе фронта тухса каять. Бронепуйӑс пулемет расчечӗн ҫапӑҫуҫи пулать вӑл, салтак тивӗҫне зенит дивизионӗнче пурнӑҫлать. Молдавипе Венгрие ирӗке кӑларассишӗн пынӑ ҫапӑҫусене хутшӑнать.
Вӑрҫӑ вӗҫленсен вӑл тӑван тӑрӑха таврӑнать, училищӗре пӗлӗве малалла туптать. Чӑваш радиовӗн вокал ансамблӗнче ӗҫлеме тытӑнать, концертсемпе тухса ҫӳрет. Сцена ҫинче вӑл кӑмӑл-туйӑма ирӗке янипе, вокал ӑсталӑхне ҫӳллӗ шайра кӑтартнипе палӑрса тӑнине аса илет Пӗтӗм Раҫҫейри музыка обществин тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Николай Зимин.
Етӗрне районӗнчи Пӗрҫырлан ялӗнчи «Сӑрьен» фольклор ансамблӗ тата Етӗрнери Культура ҫуртӗнчи вырӑс юррин «Калинка» ансамблӗ Чулхулуа облаҫӗнчи Воротынец районӗнче иртнӗ «Питрав пуххи» уява хутшӑннӑ.
Фольклор ансамблӗ репертуара хӑйсен тӑрӑхӗнчи юрӑсене ытларах кӗртнӗ. Куракансем кашни номере тӑвӑллӑн алӑ ҫупса йышӑннӑ-мӗн. Вырӑс юррисене илсен вара Дмитрий Абрамовпа Лидия Краснова солистсене тата Вера Куликова такмакҫӑна кӑмӑлтан ӑш пиллӗн алӑ ҫупса тав тунӑ.
Сӑмах май, артистсем уявран пушӑ алӑпа таврӑнман. Культура енӗпе чылай ҫул килӗштерсе ӗҫленӗшӗн Воротынец район администрацийӗ Тав хучӗ тыттарнӑ.
Сӑнсем (26)
-0.7 °C