Чӑваш Республикин культура министрӗн ҫумӗ Татьяна Казакова Етӗрнери таврапӗлӳ музейне ҫитсе курнӑ. Музей 2011 ҫулта революцичченхи куҫ пульницин ҫуртӗнче уҫӑлнӑ. Ӑна ертсе пыма Чӑваш Республикин тата Раҫҫей Федерацин тава тивӗҫлӗ учительне Жуков Рудольф Васильевича шаннӑ. Ҫак ҫулсем хушшинче музей пирки таврана ырӑ ят сарӑлнӑ.

Республика программипе килӗшӳллӗн музей ҫуртне юсама республика хыснинчен 554,987 пин тенкӗ укҫа уйӑрса панӑ. Ку укҫапа музейӑн пӗрремӗш этажӗнче юсав ӗҫӗсем тума палӑртнӑ. 2011 ҫулта ҫуртӑн ҫивиттине тата музей умне тирпей-илем кӳнӗ.

Экспонатсен шучӗпе чухӑн мар вӑл — кунта вӗсен йышӗ 4 пине ҫитет. Музейра паянхи кун 761 ӳнерҫӗн ӗҫӗсем упранаҫҫӗ: К. Долгашов, М. Григорян, Р. Федоров, Н. Коновалов, О. Леонтьева, В. Немцев, О. Арбузов тата ыт.те.

«Финмаркет» информаци агентстви эрех уйрӑмах ӗҫекен 20 муниципалитет рейтингне йӗркеленӗ. Ӑна ӗненсен малти 10 йӗркене Канашпа Етӗрне хулисем лекнӗ. Етӗрнере пурӑнакан кашни ҫын ҫулталӑкне вӑтамран 27,9 литр ҫавӑрса хурать. Канашра вара 27,1 литр пушатаҫҫӗ. Сӑмах май, Раҫҫейре ку кӑтарту 7,7 литрпа танлашать иккен.

Уйрӑмах ӗҫекен муниципалитетсем йышлипе рейтинга Тутарстанран 6-ӑн ҫакланнӑ, Коми Республикинчен — 4-ӑн, Самар облаҫӗнчен — 2-ӗн.

Пушар тухасси тӗрлӗ сӑлтавсемпе ҫыхӑннӑ. Хӑш чухне этем хӑйӗн айванлӑхӗпе «хӗрлӗ автана» кӑларать, ытти чухне вара пушар хӑех кӗтмен ҫӗртен хӑнана пырса килет.

Ҫурлан 6-мӗшӗнче Красноармейски районӗнчи Сурӑмхӗрри ялта ача-пӑча вӑййипе 7 тоннӑ йывӑрӑш улӑм купи тӗппипех ҫунса кайнӑ. Ку инкек пӗтӗмӗшлӗ 7 пин тенкӗлӗх шырлӑх кӳнӗ.

Ҫак кунхинех Етӗрне хулинче 50 ҫул Октябрь урамӗпе пыракан 40 ҫул каялла тухнӑ «Газ-66» тиев урапи хыпса илнӗ. Ҫулӑм тухнӑ сӑлтавне вара урапан механизмӗ кивелнипе ҫыхӑнтараҫҫӗ. Тиев машинин водителӗ ҫунӑк шӑша туйса илсенех транспортран аннӑ. Тухнӑ инкек никама та амантман, урапан электропроводки ҫеҫ ҫунса кайнӑ.

Сӗт тата сӗтрен апат-ҫимӗҫ туса илекенсем ҫурла уйӑхӗн 5-8-мӗшӗсенче «Сӗте ҫул парӑр!» авточупу ирттерме шут тытнӑ. Кӑҫалхипе вӑл иккӗмӗш хут иртет.

Раҫҫей шайӗнчи ҫак мероприяти Мускав, Кисан, Чулхула облаҫӗсенчи, Мӑкшӑ тата Чӑваш республикинсен Ял хуҫалӑх министерствисем, Сӗт туса илекенсен наци союзӗ, Сӗт туса илекенсен наци кооперативӗ йӗркеленипе хапӑлланипе, DairyNews информаци агентстви йӗркеленипе иртет. Хайхисем асӑннӑ отрасльти ыйтусене федераци тата регионсен влаҫӗсем асӑрхаччӑр тесе ҫапла тума шут тытнӑ-мӗн. Унсӑр пуҫне сӗт тата унран туса илекен ҫимӗҫсене ӗҫме-ҫиме илӗртес тӗллев те пур иккен.

Авточупӑва хутшӑнакансем 4 кун хушшинче 1 500 километр ытла ҫӗнмелле. Ҫав вӑхӑтра вӗсем маларах асӑннӑ регионсем урлӑ иртӗҫ, ӗне выльӑх тытакан 5 фермӑна тата Мӑкшӑ Республикинчи Инсар хулинчи сыр завочӗпе Етӗрнери сӗт-ҫу заводне кӗрсе тухӗҫ.

Авточупу вӑхӑтӗнче ӗҫлӗ канашлусем те ирттерме палӑртнӑ. Пирӗн патра вӑл Ҫӗнӗ Шупашкар хулинче ҫурлан 8-мӗшӗнче иртӗ.

Чӑваш музыка ӳнерӗнче паллӑ йӗр хӑварнӑ Олимпиада Агакова ҫуралнӑранпа ӗнер 95 ҫул ҫитрӗ.

Вӑл Етӗрне районӗнчи Ҫуткасси ялӗнче вӗрентекен ҫемйинче ҫуралнӑ. Етӗрнери педагогика училищинче, каярах Шупашкарти музыка училищи ҫумӗнчи икӗ ҫуллӑх хатӗрленӳ курсне ҫӳренӗ. Ун хыҫҫӑн виҫӗ ҫул хушши вокал уйрӑмӗнче ӑс пухнӑ. Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫи пуҫлансан училище хупӑнать, Олимпиада Яковлевна вара Чӑваш патшалӑх юрӑпа ташӑ ансамблӗнче ӗҫлеме тытӑнать. Ансамбльпе пӗрле ҫара та концертпа кайнӑ вӑл. 1943 ҫулхи юпа уйӑхӗнче хӑй ирӗкӗпе фронта тухса каять. Бронепуйӑс пулемет расчечӗн ҫапӑҫуҫи пулать вӑл, салтак тивӗҫне зенит дивизионӗнче пурнӑҫлать. Молдавипе Венгрие ирӗке кӑларассишӗн пынӑ ҫапӑҫусене хутшӑнать.

Вӑрҫӑ вӗҫленсен вӑл тӑван тӑрӑха таврӑнать, училищӗре пӗлӗве малалла туптать. Чӑваш радиовӗн вокал ансамблӗнче ӗҫлеме тытӑнать, концертсемпе тухса ҫӳрет. Сцена ҫинче вӑл кӑмӑл-туйӑма ирӗке янипе, вокал ӑсталӑхне ҫӳллӗ шайра кӑтартнипе палӑрса тӑнине аса илет Пӗтӗм Раҫҫейри музыка обществин тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Николай Зимин.

Малалла...

Етӗрне районӗнчи Пӗрҫырлан ялӗнчи «Сӑрьен» фольклор ансамблӗ тата Етӗрнери Культура ҫуртӗнчи вырӑс юррин «Калинка» ансамблӗ Чулхулуа облаҫӗнчи Воротынец районӗнче иртнӗ «Питрав пуххи» уява хутшӑннӑ.

Фольклор ансамблӗ репертуара хӑйсен тӑрӑхӗнчи юрӑсене ытларах кӗртнӗ. Куракансем кашни номере тӑвӑллӑн алӑ ҫупса йышӑннӑ-мӗн. Вырӑс юррисене илсен вара Дмитрий Абрамовпа Лидия Краснова солистсене тата Вера Куликова такмакҫӑна кӑмӑлтан ӑш пиллӗн алӑ ҫупса тав тунӑ.

Сӑмах май, артистсем уявран пушӑ алӑпа таврӑнман. Культура енӗпе чылай ҫул килӗштерсе ӗҫленӗшӗн Воротынец район администрацийӗ Тав хучӗ тыттарнӑ.

Сӑнсем (26)

Хусантан Чӑваш Ен урлӑ пысӑк хӑвӑртлӑхлӑ пуйӑссем ҫӳреме пуҫласси пирки эпир хыпарланӑччӗ. Пысӑк тӑкаклӑ (ӑна хута яма пӗр триллион тенкӗ таран тухса каять-мӗн) ҫак проекта 2018 ҫулта туса пӗтерме яма палӑртаҫҫӗ. Чӑвашра пуйӑссем ӑҫта чарӑнӗҫ? Ҫак ыйту тавра пуҫ ватать «Правда ПФО» сайт. Тупсӑмне шыранӑ май вӑл Чӑваш Енӗн транспорт министрӗн ҫумӗпе Владимир Степановпа ҫыхӑннӑ.

Вӑл каланӑ тӑрӑх, ҫу уйӑхӗн 21-мӗшӗнче ведомство «Скоростные магистрали» тата «Ленгипротранс» обществӑсемпе тӗлпулу ирттернине пӗлтернӗ иккен. Ҫав калаҫура пуйӑс ҫулӗн ҫурҫӗр вариантне малтанласа ырланӑ-мӗн. Ҫурҫӗр вариант тени Кӳкеҫ патӗнчен иртессе пӗлтерет. Тепӗр вариантне, кӑнтӑр текеннине ырласан, Апаш урлӑ каймалла пулатчӗ. Апла тӑк чарӑну ӑҫтарах вырнаҫма пултарасси пирки тавҫӑрма май пур. Анчах республикӑра пуйӑс икӗ ҫӗрте чарӑнас шанчӑк та пур имӗш. Теприн пирки хальлӗхе калама хӗн. Ҫапах та «Ленгипротранс» общество чарӑнусене кашни 70 ҫухрӑмра тума шухӑшланине тӗпе хурсан, тепри е Етӗрнере, е Куславккара пуласси пирки тӗшмӗртет маларах асӑннӑ Интернет-кӑларӑм.

Малалла...

Етӗрне районӗнчи тӳре-шара ачасен канӑвне вырӑнсенче, тӗрӗсрех, шкул ҫумӗнчи лагерьсенче, епле йӗркеленине тӗрӗсленӗ.

Хайхисем тем те пӗр пӑхнӑ: епле апатлантарнине хакланинчен тытӑнса пушӑ вӑхӑта ачасем епле ирттерни таранах. Тӗрӗслевҫӗсем 18 шкула ҫитсе ҫаврӑннӑ. Лагерьсенче кашнинчех кунне икӗ хутчен вӗри апатпа сӑйлаҫҫӗ иккен. Унӑн хакӗ 69 тенке кайса ларать. Санитарипе эпидемиологи правилисене пӑхӑнни пирки каласан, йӗркене, пӗтӗмӗшле илсен, тытса пыраҫҫӗ иккен.

Лагерьсенче профиль программӑсене те пурнӑҫа кӗртеҫҫӗ-мӗн. Уйрӑмах лайӑх енпе Етӗрне хулинчи 3-мӗш, Кӑкшӑмри, Юванри, Мӑн Явӑшри пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан шкулсене* Етӗрнери 1-мӗш гимназие палӑртнӑ. Унта ачасен канӑвне, сиплевне тата ӗҫлевне аван йӗркеленӗ иккен.

Пӗлтӗрхипе танлаштарсан, шкул ҫумӗнчи сывлӑха ҫирӗплетмелли лагерьсем ӗҫе аванрах, апатлантарассин пахалӑхне лайӑхрах йӗркеленине палӑртнӑ.

Сӑнсем (17)

Чӑвашӑн авалхи йӑли-йӗркисене сума суса ҫулсерен пирӗн республикӑра ҫынсем ҫурхи аки-сухи ӗҫӗсем вӗҫленине палӑртакан уява — Акатуя — пуҫтарӑнаҫҫӗ.

Паян, ҫӗртмен 15-мӗшӗнче, Етӗрне районӗн ҫыннисем те Пионерсен хирне пухӑнса уява чаплӑн ирттерчӗҫ.

Етӗрнери алӗҫ ӑстисем 10 сехетренпех хӑйсен пултарулӑхӗпе паллаштарма лавккасем уҫса куравсем ирттернӗ, суту-илӳ ӗҫне тытса пынӑ. Ял тӑрӑхӗсем хӑйсен ӗҫӗ-хӗлне ятарлӑ картишсенче сӑнласа кӑтартасси йӗркене кӗчӗ ӗнтӗ — Етӗрне районӗн уявӗ те вӗсемсӗр иртмерӗ. Ял хуҫалӑх ӗҫӗнче хӑйсене чи хастаррӑн кӑтартнисене ятарлӑ хутсемпе тата парнесемпе чыслани пирки те калас пулать.

Акатуя пухӑннӑ ҫынсем валли юрӑҫсем ятарлӑ концерт хатӗрленӗ пулнӑ. Вӑл вӗсен кӑмӑлне самаях ҫӗклерӗ, уйрӑмах ача-пӑчасен пултарулӑхӗ.

Уяв ӑнӑҫлӑ иртнӗ. Ватти-вӗтти те Акатуйра тивӗҫлипех канма, савӑнпа, уява килленме пултарнӑ.

Сӑнсем (20)

Ӗҫсӗр юлакан рабочисем хӑй вӑхӑтӗнче ҫакӑн пек тухса тӑни те пулнӑ

Кун пирки «Regnum» информаци агентстви республика Элтеперӗн пресс-служби хыпарлани тӑрӑх пӗлтерет.

Аса илтеретпӗр, федерацин «Росспиртпром» унитарлӑ предприятийӗ акционерсен аллине куҫнӑ хыҫҫӑн унӑн Чӑваш Енри предприятийӗсем пӗрин хыҫҫӑн тепри хупӑнчӗҫ. 2010-мӗш ҫулта Сӗнтӗрвӑрринчи спирт савучӗ хупӑнчӗ, каярах ун пек шӑпа Етӗрнене пырса ҫапрӗ. Пӗр вӑхӑтра Шупашкарти ликёрпа водка завочӗ те хупӑннӑччӗ, анчах 2011 ҫулхи ҫулла вӑл ӗҫлесе кайрӗ.

Маларах асӑннӑ информагентство куҫман пурлӑха унитарлӑ предприятирен «Росспиртпром» акционерсен обществине куҫарасси хӑй вӑхӑтӗнче тӑсӑлса кайнине те пӗлтерет. Ҫӗнӗ харпӑрлӑх хурмине куҫнӑ предприяти Чӑваш Енӗн ӗҫ тӑвакан влаҫӗсенчен республикӑна юлакан акцизсен ҫуррине субсидилеме ыйтнӑ-мӗн. Вӑл укҫана Етӗрнери филиалта пӑрака кӑларассине юсаса ҫӗнетме ярасшӑн пулнӑ-мӗн, унсӑрӑн завода лицензилеме май килмест тесе ӑнлантарнӑ имӗш.

Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев Раҫҫейӗн экономика аталанӑвӗн министрӗпе Андрей Белоусовпа тӗл пулсан Етӗрнери спирт савутне ӗҫлеттерсе ярас ыйтӑва хускатнӑ иккен.

Малалла...