Чечек
Сăмах каламĕ ырласа?
Анчах тăмасть иккен пĕр евĕр
Çак пурнăç урапи, ачам:
Тайлатăн та ӳкен сисмесĕр,
Анчах çын çăласса эс шан.
Телей этемшĕн — шухă кайăк,
Хăйне вăл тыттармасть питех.
Ĕмĕтленни этемшĕн лайăх:
Мĕн шырани тупăнатех...»
III
Çĕн уйăха кĕте-кĕте,
Вăраххăн сӳнчĕ хĕвел анăç,
Тем тĕттĕмлетрĕ пĕлĕте,
Шăв-шавĕ кăнчĕ-выртрĕ канăç.
Шевле самантлăх йăлтăртатрĕ,
Вăл çиçрĕ, сӳнчĕ васкаса,
Лăп çил юлхавлăн йăшăлтатрĕ,
Тĕме кăшт илчĕ лăскаса.
Вара выртса канма вăл утрĕ.
Нӳрленчĕ сывлăш, пĕлĕт туртрĕ,
Кĕç чарăнчĕ ял кашлама —
Лăпланчĕ аслă Чашлама.
Ял-йыш çыврать. Çук сас-хура...
Чĕр чунĕ те çавна кура
Шăпланчĕ. Ватă хурама
Кăшт тĕлĕрет, ларать пĕччен.
Вăл ыйăхланă урама
Сыхлать çут уйăх тухиччен.
Пĕртен-пĕр шăпчăксем анчах
Каçхи ыр канăçа пĕлмеççĕ:
Сĕм тĕттĕмре чĕвĕлтетеççĕ —
Канмашкăн вăхăт çук. Пачах.
Хускав çук сывлăшра; ирччен
Вĕрет йыт аслăк айĕнчен.
Тӳлек. Çапах та çилсĕрех
Нӳрленнĕ сывлăш хумханать...
Кĕтет, кĕтет хĕр тем тĕрлех,
Чĕри йăвашшăн пăлханать.
Хавха самант! Тен, аслати пек
Персе çитет вăл хĕр патне,
Тен, вăл хăр çил — вĕри те типĕ —
Аркатĕ чунăн сăвапне.
Вăл тип çĕре, тен, ислентерĕ
Сипетлĕ çумăр пек килсе,
Хавшанине чĕртсе ӳстерĕ,
Çӳле хăпартĕ вăй илсе?
Кĕтет хĕр каччине, кĕтет,
Ак, куççульне вăл типĕтет.
«Ăçта вăл?» — чунĕ лăпланмасть.
Леш шăпчăкĕ те йĕкĕлтерĕ,
Витленĕ пек вăл чĕвĕл! терĕ.
Çĕр тĕттĕм — нимĕн курăнмасть.
Сисмен те, ерипен шуса,
Вăрман çине çĕн уйăх тухрĕ:
Шуранкă çутă меллĕн юхрĕ,
Хĕре илет пек чуп туса:
Ăна вăл саврĕ, ачашларĕ,
Анчах та канăçлăх памарĕ.
Эс, çамрăк хĕрĕм, ан амант
Хăв чĕрӳне; ăна ан ваттăр
Час иртекен хур; ан ыраттăр
Килсен те çакăн пек самант.
Çурхи кунсем пек улшăнуллă
Вăл çамрăклăх: ун çук виçи.
Тĕнче ялан вăл çаврăнуллă:
Сив çумăр хыççăн — ăшă çил.
Ирхи шыв-шурсенчи тĕтре
Хĕвел тухсассăн сирĕлет,
Вăл хăпарать те пĕлĕтре
Хуллен, пĕр сассăр ирĕлет.
Каç путрĕ тарăн ыйăха,
Çыврать Кавруçăн пысăк ялĕ,
Вăл маннă хуйăх-суйăха...
Анчах ăçта кайса çухалĕ
Пуçри чĕр шухăш? Хăвалаймăн
Ăспа пĕрле вăл вырнаçсан;
Вăл йывăç мар-çке — савалаймăн,
Çуса яраймăн çыпăçсан.
Илемлĕ туйăм лăпкăн-лăпкăн
Чуна ачашшăн перĕнет,
Ăна вăл ăшшăн сĕртĕнет —
Çемçе сăмах калать пек шăппăн.
Тĕнче, тавралăх, кам хайламĕ
Пĕр саншăнах чун юррине,
Мĕнле-ши çынăн юн шавламĕ
Сиссессĕн ырлăх пуррине?
Ах, юрату — вăл чĕр сĕткен;
Пурне вăл чĕрĕлĕх парать-çке
Яштак пулмин те кĕлетке,
Çапах чунра хĕм кăларать-çке.
Çук, çук тесе тупа ан ту.
Мĕнле чĕре-ши çулăмланĕ,
Мĕнле сăрпа илем сăнланĕ,
Çуралмасассăн юрату?
Кавруç нихçан кун пек пулманччĕ:
Çĕр шухăш тăвăннă ăсра.
Ку таранччен вăл шарламанччĕ,
Хăй те илтмен сăмах тусран.
Çапла паян та калаймарĕ:
Пĕлмест тем çыхăннă ăшра,
Те ун сăмахĕ тухаймарĕ
Вăтанчăкпа тим хутăшран.
Анчах илемлĕ çут çанталăк
Тăрать хаваслă пиллесе;
Тавра, тĕнче халь — уçнă алăк,
Пурте чĕнеççĕ кил тесе.
Каç тĕлĕрет — сывларĕ ассăн,
Канса выртать çил сак çинче...
Анчах та çамрăклăх ян саслăн
Çӳрет, юрлать ял картинче.
Эй, çамрăклăх, эсех упратăн
Этемĕн ырă туйăмне,
Ăна вараласран сыхлатăн,
Хумастăн çичĕ ют умне.
Нимпе çил-тăвăл салатаймĕ
Илемлĕ туйăмăн вăйне.
Мĕнле этем ăна пуç тайме:
Унпа вăл хăпартать хăйне.
Ват хурама. Ун айĕнче
Пырать-мĕн калаçу пит шăппăн.
Ав, ăвăссем тăраççĕ тăппăн —
Юри сыхланчĕ пек тĕнче.
Тытса тăмарĕ хĕр текех, —
Именчĕкне аран çĕнтерчĕ, —
Вал туйăмне вĕçерĕнтерчĕ,
Ăсне кăларчĕ ирĕкех.
Ун кăмăлне каç ирĕлтерчĕ:
Йăлтах вăл кайрĕ ăшăнса.
Хăй туйăмне тусне пĕлтерчĕ,
Ăна ача пекех шанса:
«Пытараймастăп эп санран:
Пĕл, канăç çук; тем, кунĕн-çĕрĕн
Пуçра тăрать пек сĕрĕм, сĕрĕм...
Тухмастăп пулĕ-çке ăнран?
Çӳретĕп эпĕ юмахра —
Таçта пурах пек урăх пурнăç.
Тен, вăл мĕлтлетекен нухрат,
Тен, вăл суя илемлĕ курнăç —
Вылять анчах халь ĕмĕтре,
Апла так тытайми тĕтре?
Эп пытармасăр каланишĕн,
Ыйтатăп, ан кулсам манран.
Хăш чух, пĕлетĕн, шывсăр ишĕн,
Нимĕн тума аптранăран.
Нумай пулмасть, — чăнах та кулăн, —
Вулавçăсен шухăшĕ
Çĕнĕ комментари хуш
ZoofLyncattat (2009-04-28 07:39:00):
NusSlalkskila Wrorsnasp