Чечек
Ав, шурă хурăн йĕпенет.
Симĕсленет тĕнче; хавассăн
Чĕре тапать-çке кăкăрта.
Çын савăнать, халь тем тăвассăн —
Ăна çурхи кун хăпартать.
Чечекĕн савăнăçĕ вутлă:
Çуралчĕ ывăл, пачĕ сас.
«Ах, пултăрччĕ телейĕ утлă».
Ашра уяв — чĕри хавас.
Анчах тăшман пур: чун сӳлерĕ,
Пĕтерчĕ канăçа пачах;
Хăр шухăшпа Ишут çӳрерĕ,
Тытасшăн супрĕ хĕл каçах.
Чечек пит шикленет ачишĕн,
Чĕри çунать теме пĕлсе...
«Тĕнче, эс ывăлăма йышăн,
Пар ырă пурнăç эп вилсен».
...Хăрушлăх çитрĕ: хăвалаççĕ.
Хĕр çĕтересшĕн хăй йĕрне,
Анчах йĕри-тавра шавлаççĕ...
Утне сиктерчĕ шыв хĕрне.
Кĕрлет ейӳ, юхать сар Энĕш:
Хума хум шавлăн хăвалать.
«Ах, пур-мĕн пурнăçăн тӳнтермĕш:
Ялан чула чул якатать».
Чечекĕн чунĕ кăварланнă,
Вырнаçаймасть вăл кăкăрта.
Те чĕрипе вăл каварланнă —
Таçта чĕнеç турта-турта.
Пĕлет Чечек: ун çăлăнмашкăн,
Тем шутласассăн та, май çук.
«Ах, ĕмĕр иртрĕ питĕ вашкăн
Хаваслăн пурăнмалла чух...»
Хăй ушкăнне чĕнсе пуçтарчĕ,
Каларĕ шутласа ăнпа:
«Каçарăр, манăн пурнăç карчĕ,
Курнать, вĕçленчĕ çакăнпа.
Халь вăхăт пур, васкав саланăр
Тăшман пире çакма пăхать...
Ман ывăла, ыйтап, ан манăр,
Ӳстерĕр — тăстăр вăл йăха».
Чечек, ак, юлчĕ пĕчченех.
Вăл канăçлă: ун çук пĕр айăп.
Вăл çылăхсăр; вăл ăмăрт кайăк
Пулма çуралнă тĕнчене.
Тискер сассем: «Кунта вал! Килĕр!»
Хавассăн пĕр-пĕрне чĕнеç.
Перет, перет Чечек: «Ак илĕр
Вĕри те тутлă кучченеç...
Кавруç, санпа эп... Вилĕм çитрĕ...» —
Чечек чалт! сикрĕ авăра.
Хумĕсемпе куляннăн витрĕ
Ват Атăл харсăр паттăра.
XXXXII
Шур шуçăм сĕмлĕхе сирет...
Паян ирех вăраннă халăх.
Сăлтавĕ пур-тăр асăнмалăх
Çак тараватлă çут ире.
Нумай çул иртрĕ сисĕнмесĕр,
Чечекĕн пурнăç татăлни.
Иртмест пĕр кун та ас илмесĕр
Яш-кĕрĕмсен те ватăлнин.
Пуçтарăнчĕ ял-йыш кĕр-шакăр
Вăрманлă Атăл ту çине.
Ик аллине тыттарчĕç çăкăр
Чечекĕн пĕчĕк ачине.
Ман ен илемлĕн чечекленчĕ,
Вылярĕ пĕлĕт çич тĕспе,
Вара вăраххăн хĕлхемленчĕ.
Чӳхенчĕ сывлăш тар пăс пек.
Унтан пит кăмăллăн хăпарчĕ
Вăрман тăрне сап-сар хĕвел;
Хăй ăшшине çĕре вăл сарчĕ —
Вылярĕ Атăл, сăрт, пĕве.
Тĕнче кулать, тăрать яр уçă,
Лăп çил вăратрĕ калчана...
Якур мучи, каплех чӳк пуçĕ,
Çĕклерĕ пĕчĕк ачана:
«Янк пĕлĕт, Тура, пӳлĕхсем,
Паян ыр кăмăллă пулсамăр,
Чăн тараватшăн уçăлсамăр,
Тар сывлăмпа пĕрĕхтерсе
Çĕре халь чĕрĕлĕх антарăр,
Ял-йыш чун-чĕрине кантарăр,
Вăл ан çĕтертĕр ĕмĕтне,
Упратăр пурнăç никĕсне.
Çут хĕвел тухăç, янкăр пĕлĕт,
Çак ачана эс халалла.
Вăл пирĕн сапăр, çутă ĕмĕт,
Ята вăл тăстăр малалла».
XXXXIII
Ман вулаканăм, ырă тусăм,
Паян вăратрăн пулнине,
Этем историне пĕр пусăм
Туса хускатрăн иртнине.
Иртни çухалтăр çаврăнмасăр,
Иртни — вăл хурлăхăн шăпи.
Анчах нимпе те чарăнмасăр
Пырать вăл, пурнăç урапи.
Илемсĕр вăхăт кайрĕ, иртрĕ,
Çухалчĕ пусмăрлăх тĕтри.
Паян, куратăн пулĕ, çитрĕ
Этемĕн çутă ĕмĕтри.
Ман вулаканăм, ман юлташăм,
Ирпе, каçпа та сĕм çĕрле
Эпир санпа йĕрпе тухасшăн
Ырмасăр пытăмăр пĕрле.
Ташланă, кулнă савăнса,
Хăш-пĕр тĕлте йĕрсе те пăхнă,
Пыл хурчĕ пек чуна та сăхнă,
Килсессĕн хурлăх тăвăнса.
Хĕрхенӳпе мĕнле çын сармĕ
Чечекĕн хурлăхлă çулне?
Унта пырсассăн, кам юхтармĕ
Вĕри те тăрă куççульне?
Вăраххăнах сехечĕ çитрĕ —
Сыв пуллашар та уйрăлар.
Пулни-курнисене каç витрĕ,
Эпир ыр кăмăлпа юлар.
Çырни авалхине хускатрĕ
Ăна кăларчĕ халь ума.
Тен, çавăнпа паян васкатрĕ
Вал çĕнĕ пурăнăç тума.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ват Атăл, эс юхан канмасăр;
Сан тăрăх çил чупать вăш-ваш.
Ĕмĕртенпе пуçне таймасăр,
Иртмест нихçан кашни чăваш.
Вулавçăсен шухăшĕ
Çĕнĕ комментари хуш
ZoofLyncattat (2009-04-28 07:39:00):
NusSlalkskila Wrorsnasp