Элӗк районӗнчи Юманлӑхра пурӑнакансем генераторпа концерт курнӑ. Утӑ уйӑхӗн 30-мӗшӗнче унта Чӑваш Ен Элтеперӗ пулма «Тӗрӗслӗхшӗн Раҫҫей» партирен кандидата тӑратнӑ Олег Николаевпа курнӑҫу йӗркеленӗ. Чӑваш парламенчӗн хальхи депутачӗпе (Олег Николаев — ЧР Патшалӑх Канашӗн депутачӗ) артистсем те пырса ҫитнӗ. Малтан калаҫса татӑлнӑ пекех концерт ялти клубра иртмелле пулнӑ. Анчах вырӑна ҫитсен эсерсене хупӑ алӑклӑ клуб кӗтсе илнӗ тесе хыпарлать «Актуально21» интернет-ҫӑлкуҫ. Вырӑнти пӗр хастар аппарата хӑйӗн килӗнчен ҫутӑ памалла тунӑ. Анчах кӑштахран ҫутӑ сӳнсе ларнӑ. Ял ҫыннисем каллех ҫухалса кайман — пӗри генератор илсе пынӑ, бензинне те тупнӑ.

Унсӑр пуҫне ытти пӑтӑрмах та сиксе тухнӑ иккен. «Саккуна пӑсса агитаци ирттереҫҫӗ» тесе районти суйлав комиссийӗнчен партин районти уйрӑмӗн ертӳҫи Иван Орлов патне шӑнкӑравланӑ. Олег Николаевпа унӑн ҫыннисем саккуна пӑсманни пирки ӑнлантарса панӑ. Кайран йӗрке хуралҫисем пырса ҫитнӗ. Эсерсен вӗсене те хӑйсем йӗркене пӑсманни пирки ӑнлантарса пама тивни пирки ҫырать маларах асӑннӑ интернет-ҫӑлкуҫ.

Малалла...

Ҫӗрпӳ хулине шӑратса тунӑ кӳлепесем илем кӳреҫҫӗ. Вӗсем хулари парка тата ача пахчинче вырӑн тупнӑ. Хулари ҫул ҫавринчен инҫех мар вырӑнта тимӗртен ӑсталанӑ урам шӑлакан тӑрать. Вӑл, аллине шӑпӑр тытнӑскер, иртен-ҫӳрене тирпейлӗ пулма ыйтать. Кун пирки тимӗртен шӑратса ҫырса хунӑ. Хулара Эдуард Успенский ача-пӑча ҫыравҫин хайлавӗнчи Печкин сӑнарӗ те вырӑн тупнӑ. Тимӗр скульптурӑсене юсанмалли 9-мӗш колонире айӑплава ирттерекен тимӗрҫӗсем хатӗрленӗ.

Кӑҫалхи Ҫӗрпӳ ярмӑркки вӑхӑтӗнче Печкин патне Матроскин кушак аҫипе Шарик йытӑ хушӑннӑ.

Колонире айӑплава ирттерекенсем халӗ II Екатерина статуйине ӑсталассипе тимлеҫҫӗ. Ӑна хулари Александровски паркра вырнаҫтарӗҫ. Патша майри валли карета та тӑвӗҫ.

Аса илтерер: II Екатерина вӑхӑтӗнче чӑвашсене вӑйпа тӗне кӗртес ӗҫе ҫӗнӗрен пуҫланӑ. Шӑп та лӑп ҫак вӑхӑтра ӗнтӗ чӑвашсем тӗне кӗрес мар тесе инҫетри ҫӗрсене туха-туха кайнӑ. Катемпи сӑмах этимологийӗ те ҫак патша майрипех ҫыхӑннӑ — чӑвашсем ӑна питӗ курайман.

Сӑнсем (3)

Шупашкарти аэропорт

Шупашкарти аэропорт пуҫлӑхне Александр Жирнова должноҫрен хӑтарни пирки эпир ҫырнӑччӗ.

Аса илтеретпӗр, Александр Николаевича ҫӗртмен 22-мӗшӗнче тилхепесӗр хӑварнӑччӗ. Тивӗҫлӗ хушӑва Чӑваш Енӗн премьер-министрӗ Иван Моторин алӑ пусса ҫирӗплетнӗччӗ. Александр Жирнов — ҫар ҫынни пулнӑcкерччӗ. Вӑл 1965 ҫулта Шупашкарта ҫуралнӑ. Сызраньти аслӑ ҫар авиаци училищинче, Ю.А. Гагарин ячӗллӗ Ҫар академийӗнче вӗреннӗ. 2004–2010-мӗш ҫулсенче 490-мӗш уйрӑм вертолет полкне ертсе пынӑ. 2010 ҫулта ӑна Шупашкар аэропортне ертсе пыма шаннӑ.

Малашне аэропорта Олег Игмунов ертсе пырӗ. Тивӗҫлӗ хушӑва паян Иван Моторин алӑ пусса ҫирӗплетнӗ. Вӑл — Шупашкара 1994–2002-мӗш ҫулсенче ертсе пынӑ Анатолий Игумнов ывӑлӗ.

Раҫҫее ҫывӑх вӑхӑтра вӑрҫӑ хӑратмалла маррине ҫӗршывӑн хӳтӗлев министерствинчи пысӑк ҫар пуҫлӑхӗ «Российская газета» хаҫата пӗлтернӗ. Ҫар ҫыннин шучӗпе вӑрҫӑ тухас хӑрушлӑх кирек хӑш саманара та пур. Вӑрҫӑллӑ хирӗҫтӑрӑва кӗртсе яма тӑрӑшакансем тупӑнассине те ятне палӑртма ыйтман ҫав тӳре-шара каланӑ. Анчах яваплисем лару-тӑрӑва тӗрӗслесе, пӗлсе тӑнине ӗнентернӗ май вӑл ун пекки хӑҫан пулассине тата пирӗннисем ҫавна хирӗҫ епле тӑмаллине те пӗлнине палӑртнӑ.

Чикӗ ҫумӗнчи хӑш вырӑнта ун пек хӑрушлӑх пурри пирки Хӳтӗлев министерствинче ӗҫлекен ҫын калама килӗшмен. Маларах каланӑ пичет кӑларӑмӗ сӑмах 2020 ҫулчченхи тапхӑр пирки пынине палӑртать.

Европӑра ракетӑна хирӗҫле Америка хӳтӗлев хатӗрӗсем вырнаҫтарнине Хӳтӗлев министерстви лӑпкӑн йышӑнать, мӗншӗн тесен Раҫҫей ҫапах та вӑл енпе вӑйлӑрах.

Качака валли «Путиловкӑра» ҫӗнӗ вите пулӗ

«Вырма вӑхӑтӗнче яланах ялхуҫалӑх ӗҫченӗсем ҫитмеҫҫӗ», — тесе ҫырать «Хыпар» хаҫат. Тӳррипе вара ку ыйту ял хуҫалӑх предприятийӗсемшӗн ытти чух та ҫивӗч.

Йӗпреҫ районӗнчи «Путиловка» агрофирма тата «Красный партизан» колхоз ертӳҫисем ӗҫе аслӑ шкулсенче вӗренекенсене явӑҫтараҫҫӗ. Иртнӗ уйӑхра, ав, «Красный партизанра» Шупашкарти ял хуҫалӑх академийӗн 5 студенчӗ сӗт-ҫу ферми юсанӑ.

«Путиловкӑра» вара асӑннӑ вӗренӳ заведенийӗн 10 студенчӗ ӗҫлет. Вӗсем те алла пуртӑ-пӑчкӑ тытнӑ. Нумаях пулмасть яшсем унчченхи ӗне витине качака тытмалла тунӑ, ҫӗрулми упрамалли ампара юсанӑ, ферма территорине тирпей-илем кӗртнӗ. Халӗ качакасем валли ҫамрӑксем тата тепӗр вите тума тытӑннӑ.

Пӗрисем мӑлатукпа ӗҫленӗ вӑхӑтра теприсем, пулас инженерсем, комбайн юсаҫҫӗ.

Шупашкарти шыв управҫи

Шупашкар шыв управлӑхне 68 метр ҫӳллӗш хӑпартмӗҫ. Ҫапла татса пама ҫӗршывӑн Президенчӗ Владимир Путин пӗлтерни пирки Чулхула облаҫӗн кӗпӗрнаттӑрӗ Валерий Шанцев хӑйӗн блогӗнче ҫырнӑ.

Тепӗр майлӑ каласан, Атӑлти шыв шайӗ пирӗн патра хальхилле 63 метр кӑна пулӗ. Шанцев блогра ҫырнӑ тӑрӑх, ҫӗршыв Президенчӗ чулхуласене майлӑ пулнӑ, Раҫҫей правительствине Шупашкарти шыв управлӑхне 63 метр ҫӳллӗшӗнче хӑтлӑх кӗртме мероприятисен план-графикне хатӗрлеме хушнӑ.

Ҫак ыйтупа Раҫҫей правительствинче пӗрремӗш канашлу иртнӗ те. Унта Чулхула облаҫӗнчи Балахна районӗнче пӗчӗк пусӑмлӑ плотина тӑвас ыйтӑва хускатнӑ. «Кӗрешӳ 30 ҫул пычӗ. Юлашки ҫулсенче вӑл уйрӑмах вӑйланчӗ. Анчах выляса илтӗмӗр», — тенӗ Валерий Шанцев кӗпӗрнаттӑр.

Михаил Игнатьев (сылтӑмри) тата Вячеслав Колесников

Чӑваш Ен Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Михаил Игнатьев хӑйӗн канашҫи пулнӑ Вячеслав Колесникова ҫав тивӗҫрен хӑтарнӑ. Ятарлӑ хушӑва Михаил Васильевич алӑ пуснӑ. Ҫав хут 2012 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 14-мӗшӗнчи йышӑну вӑйне ҫухатнине пӗлтерет.

Вячеслав Колесников Улатӑр районӗнчи Кивӗ Эйпеҫре 1963 ҫулта ҫуралнӑ. 1996 ҫулта вӑл Чӑваш патшалӑх университетне вӗренсе пӗтерсе унтан «Промышленноҫ тата гражданла строительство» специальноҫпа тухнӑ. Тата вӑл хӑй пирки темле Наци хӑрушсӑрлӑхӗн, оборонӑн тата право йӗркин академийӗнче юриста вӗренни ҫинчен пӗлтернӗ. 2006 ҫулччен вӑл ӑҫта тар тӑкни уҫӑмлах мар. Асӑннӑ тапхӑртан «Чӗрӗлӳ» компанисен ушкӑнӗ» тулли мар яваплӑ обществӑн тӗп пуҫлӑхӗнче тимлеме тытӑннӑ. Вячеслав Колесникова хӑш-пӗр массӑллӑ информаци хатӗрӗсем баптист тесе пӗлтереҫҫӗ.

Нумаях пулмасть Тӑвай районӗнчи Тенеяльне Литва Республикинчи ҫамрӑк тӗпчевҫӗ ҫитсе курнӑ. Вӑл чӑваш халӑхӗн историйӗпе кӑсӑкланнӑ. Чӑваш халӑхӗн кун-ҫулӗ вӑрӑм, вӑл паян та кӑсӑклӑ. Чылай ҫул хыҫа юлнӑ май культуринче, йӑли-йӗркинче улшӑнусем пулнӑ.

Литва тӗпчевҫи Тенеяльӗнче тӗне кӗмен чӑвашсем пуррине пӗлнӗ иккен. Вӑл вӗсен йӑли-йӗркине тӗпчесе пӗлесшӗн пулнӑ.

Тӗпчевҫӗ чӑвашсен авалхи тумӗ, ӗҫӗ-хӗлӗ пирки, чӳк тумалли, киремет вырӑнӗсемпе кӑсӑкланнӑ. Тивӗҫлӗ канӑва тухнӑ Клавдия Ахтямова, унӑн мӑшӑрӗ тӗне кӗмен чӑваш, ӑна ялти ватӑсем патне илсе кайнӑ.

Культура ӗҫченӗсем ялти тӗне кӗмен чӑвашсен йӑли-йӗрки пирки каласа кӑтартнӑ. Вӗсем Роза Анатольевнӑн пӗр ӗмӗр каялла тӗртсе тунӑ пусмаран ҫӗленӗ кӗписемпе, сурпансемпе паллаштарнӑ. Вӗсем клубра упранаҫҫӗ.

Тӗпчевҫӗ чӑваш хӗрарӑмӗн тумӗпе кӑсӑкланнӑ. Роза Ермолаева хӑй хатӗрленӗ хушпупа паллаштарнӑ. Тӗпчевҫӗ тумӑн кашни ҫӗввине, тӗррине ӳкерсе илнӗ.

Ял ҫыннисем хӑнана сурпан тата пушӑтран хуҫа ҫыхнӑ ҫӑпата парнеленӗ. Вӗсем ҫамрӑк хӗре чӑвашла тумлантарса пурте пӗрле сӑн ӳкерӗннӗ.

Малалла...

Муркаш районӗнчи Мӑн Токшик ялӗ уявне паллӑ тунӑ. Халӑх чи илемлӗ вырӑна, пӗве хӗррине, пухӑннӑ.

Мероприятие Турай ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Н.Павлов уҫнӑ. Вӑл уявпа саламланӑ май маттур ҫынсене грамотӑсемпе, тав хучӗсемпе чысланӑ. Мӑнтокшиксене саламлама район администрацийӗнчен те килнӗ.

Ял старости Г.Никитин ӗҫ-хӗл пирки каласа кӑтартнӑ. Яткассинче пурӑнакан Егор Васильев хӑй ҫырнӑ сӑвӑсемпе паллаштарнӑ.

Сӗтел ҫине халӑх ҫӑкӑр-тӑвар, кукӑль, шӳрпе лартнӑ. Уявра чи хӑтлӑ ҫурт хуҫисене, ӑмӑртусенче мала тухнисене, ветерансене тата ыттисене чысланӑ.

Мӑн Токшике ҫынсене саламлама чӑваш эстрада ҫӑлтӑрӗсем те килнӗ. Лапамра алӗҫ ӑстисен куравне йӗркеленӗ. К.Антоновӑн ҫекӗлпе ҫыхнӑ ӗҫӗсем чылайӑшне илӗртнӗ.

Сӑнсем (22)

Шупашкарта паян, утӑ уйӑхӗн 31-мӗшӗнче, «Кӑмӑлпа ҫирӗпписем» марафон вӗҫленет. Ӑна Афганистанран ҫарсене илсе тухнӑранпа 26 ҫул ҫитнине тата Аслӑ Ҫӗнтерӳ 70 ҫул тултарнине халалланӑ.

Марафон ӗнер, утӑн 30-мӗшӗнче, Етӗрнере старт илнӗ. Вӑл Ҫӗмӗрле, Канаш урла кайса Шупашкара ҫитӗ.

Утӑн 31-мӗшӗнче Шупашкара вӑрҫӑ ветеранӗсем, хирӗҫтӑрӑва хутшӑннисем, ҫамрӑксем Шупашкара пухӑннӑ. 14 сехет ҫурӑра Ҫӗнтерӳ паркӗнче кӳмепе ҫӳрекен сусӑрсем марша тухнӑ. Марафона хутшӑннисем астӑвӑм вырӑнӗсене чечексем хунӑ.

Унтан вӗсем боччере, дартсра, новусере, сӗтелҫи теннисӗнче, шашкӑра, нардра вӑй виҫнӗ, кире пуканӗ йӑтнӑ.