Муркашсен паянхи ларӑвӗ

Муркаш районӗсем хӑйсен тӑрӑхӗпе тата унти паллӑ ҫынсемпе паллаштаракан энциклопедие ҫитес ҫул ҫӗнӗрен пичетлесе кӑларасшӑн. Ҫапла паян иртнӗ ларура йышӑннӑ.

Муркаш район администрацийӗн пуҫлӑхӗ ҫумӗнче культура енӗпе ӗҫлекен координаци канашӗпе Муркаш районӗн энциклопедине кӑларас енӗпе ӗҫлекен редакци канашӗ паян пӗрлехи ларӑва пуҫтарӑннӑ. Районти тӗп вулавӑшӑн ертӳҫи Ирина Николаева энциклопеди хатӗрлес ӗҫ епле пынипе паллаштарнӑ.

Сӑмах май, асӑннӑ муниципалитет ӑна хӑй вӑхӑтӗнче ытти районтан маларах кӑларнӑ. Вӑхӑт иртнӗҫемӗн нумай япала ылмашнӑ. Унччен сиксе юлнисене те ҫӗнӗ кӑларӑма кӗртесшӗн.

Райадминистрацин сайтӗнче йӗркеленӗ «Краткая энциклопедия Моргаушского района» (чӑв. Муркаш районӗн кӗске энциклопедийӗ) баннера кӗрсе кирек кам та кирлӗ информаци хӑварма пултарать.

Геннадий Викторовӑн «Я вернусь...» кӗнекине (Шупашкар, 2006 ҫул) вуласа тухрӑм. Унта вӑл Геннадий Волков академикӑн сӑмахӗсене илсе кӑтартнӑ. «Ӗлӗк урама тухаттӑм та гени ҫине гени пырать. Халӗ вара ҫӗтӗк-ҫатӑк тум тӑхӑннӑ сӑвӑҫсемпе ҫыравҫӑсем утаҫҫӗ. Хӑшӗ-пӗри ӗҫкӗленнӗ, кӗсйисенче укҫи ҫук… Вӗсене айӑпласшӑн та мар эпӗ ҫакӑншӑн. Анчах шухӑшламалӑх пурах ҫав», — палӑртать Геннадий Никандрович.

60-мӗш, 70-мӗш, 80-мӗш ҫулсене аса илетӗн те (XX ӗмӗр), ун чухнехи ӗҫ коллективӗсенче еплерех хӑвна лайӑх туйнине астӑватӑн. Шкула пырса кӗретӗн — пӗтӗм лайӑх учитель, пурте ҫирӗп профессионалсем, туслӑ коллектив. Колхоз ӗҫӗсене тума утатӑн — каллех ырӑ туйӑмсем: икӗ бригада пӗр-пӗринпе ӑмӑртмалла ӗҫлеҫҫӗ, утӑ ҫулнӑ чух та савӑк кӑмӑллӑх, улӑм пуҫтарнӑ чух те шӳт-кулӑ ҫынсен пичӗсем ҫинче, укҫине нумаях памасан та чунра таса, ҫутӑ. Чӑвашсем ӗҫлекен ӗҫлекен столовӑйӗнче ӗҫлетӗн — пӗтӗм ҫӗрте тасалӑх хуҫаланать, ҫамрӑк хӗр-поварсем чӑлт шурӑ илемлӗ ҫипуҫсемпе, хӑйсем те артисткӑсем пек капӑр тейӗн. Чӑвашсен хаҫатӗнче ӗҫлетӗн — пӗтӗм ӑслӑ, пултаруллӑ журналист, коллектив туслӑ, «редакторӗ» пысӑк шайлӑ, ӗҫ укҫийӗ те аптрамасть.

Малалла...

Ольга Чепрасова

Паян Ҫӗнӗ Шупашкар хулин депутачӗсен пухӑвӗ иртнӗ. Унта Ольга Чепрасовӑна Ҫӗнӗ Шупашкарӑн пуҫлӑхӗ пулма шанса панӑ.

Хула пуҫлӑхне конкурс комиссийӗ паян суйланӑ. Вӑл вырӑна йышӑнас тесе пурӗ 6 ҫын хӑйсен заявкисене тӑратнӑ пулнӑ. Конкурс комиссийӗ вара вӗсенчен Ольга Чепрасовӑна суйланӑ. Каласа хӑварас пулать, Игорь Калиниченко хӑйӗн ӗҫ вырӑнне пӑрахса кайсан хула пуҫлӑхӗ тивӗҫӗсене шӑп Ольга Викторовнӑна шанса панӑччӗ.

Ольга Чепрасова аслӑ пӗлӗве Мускав коопераци институтӗнче 1992 ҫулта илнӗ. 1996 ҫулта тепӗр аслӑ пӗлӳ Чӑваш патшалӑх университетӗнче илнӗ. 1992 ҫултанпа Ҫӗнӗ Шупашкарти хула администрацинче вӑй хунӑ, экономист ӗҫне туса пынӑ. 2001 ҫулта вӑл Чӑваш Республикин финанс министерствин Ҫӗнӗ Шупашкарти пайӗн тӗп бухгалтерӗн вырӑнне йышӑннӑ. Кунта вӑл 2007 ҫул таран ӗҫленӗ. 2007 ҫулта вӑл каллех Ҫӗнӗ Шупашкар хула администрацинче тӑрӑшма пуҫланӑ, тӗрлӗ пайсенче заведующий, пуҫлӑх ҫумӗ, начальник пулнӑ. 2012–2014 ҫулсенче Шупашкар хулин Калинин районӗн администрацинче ӗҫленӗ. 2014 ҫулхи юпа уйӑхӗнчен пуҫласа паянхи кунччен Ҫӗнӗ Шупашкар хула администрацийӗн экономикӑпа финанс администрацийӗн пуҫлӑх ҫумӗ пулса ӗҫленӗ.

Малалла...

Республикӑмӑрӑн тӗп хулинчи 32-мӗш тата 41-мӗш маршрутсене тытса тӑракан Шупашкарти 2-мӗш пассажирсене турттаракан автотранспорт предприятийӗ ҫур миллионлӑ штраф тӳлӗ. Сӑлтавӗ — ҫул хакне йӳнӗрех тунипе — 22 тенкӗ вырӑнне пассажирсенчен 20 тенкӗ ыйтнипе — ҫыхӑннӑ.

Ку улшӑнусене предприяти ПТК (выр. ЕТК) карточкӑсемпе ӗҫленӗ май йывӑрлӑхсем сиксе тухнӑ хыҫҫӑн тунӑччӗ. 49-мӗшпе 51-мӗш маршрутсем хыҫҫӑн кайса вӗсем пӗтӗмӗшле транспорт карточкисемпе усӑ курма пӑрахнӑччӗ, ҫул хакне 20 тенкӗ таран чакарнӑччӗ. Хула тӳре-шари ҫакна хӑйне май хакларӗ — тӗрӗслевсем ирттерме пуҫларӗ. Ҫапла май предприяти тӗлӗшпе пилӗк административлӑ ӗҫ пуҫарнӑ, кашни тӗлӗшпе 100 пиншар штраф ҫырса панӑ.

Аса илтеретпӗр, чи малтанах ПТК карточкисемпе ҫапӑҫма 49-мӗшпе 51-мӗш маршрутсем пуҫларӗҫ. Ҫакӑншӑн хула влаҫӗсем вӗсемпе килӗшӗве татрӗ. Ку маршрутсем тӑрӑх автобуссем паян та ҫӳреҫҫӗ пулин те вӗсен шӑпи аванах мар. Сӑмахран, 49-мӗш маршрута хупма йышӑннӑ, ун вырӑнне ҫӗнӗ троллейбус маршрутне ярас шутлӑ. Вӑл 22-мӗш номерпа ҫӳрӗ.

«Чӑвашавтотранс» предприятире тӑрӑшакансем тинех укҫаллӑ пулӗҫ. Чылайранпа кӗтнӗ шалу вӗсен кӗсйине кӗрӗ. Парӑма татас тесе предприяти банкран кредит илнӗ. Пурӗ 62 миллион тенкӗ. Ҫакна Чӑваш Енӗн Транспорт тата ҫул-йӗр хуҫалӑхӗн министерстви ҫӗркаҫ ЧР влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче пӗлтернӗ. Унта ҫырнине ӗненсен, ӗнерех укҫана ҫынсен счечӗсемҫине куҫарма пуҫланӑ, паян вӗсем укҫаллӑ пулмалла.

Аса илтерер, «Чӑвашавтотранс» предприятин ӗҫченӗсем, пурӗ 140 ҫын, забастовкӑна тухма хирӗҫ маррине пӗлтерсе заявлени пани ҫу уйӑхӗн 21-мӗшӗнче паллӑ пулнине Чӑваш халӑх сайчӗ ҫырнӑччӗ. Шалӑва парса татмасан «Чӑвашавтотранс» ӗҫченӗсем ҫӗртме уйӑхӗн 1-мӗшӗнче забастовка йӗркелесшӗн пулнӑ. Предприятире парӑма ҫӗртме уйӑхӗн 1-мӗшӗччен татма шантарнӑ.

Канаш хулинче пурӑнакан 48 ҫулти арҫынна явап тыттарасшӑн. Вӑл экстремизм енӗпе ӗҫленӗ тесе шухӑшлаҫҫӗ.

Следстви версийӗ тӑрӑх, 2015 ҫулхи ака уйӑхӗн 7-мӗшӗнче ҫак арҫын халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страници ҫинче экстремизм сӗмӗллӗ материал вырнаҫтарнӑ. Вӑл халӑхсене хирӗҫтерме хӗтӗртнӗ.

Следстви вӑхӑтӗнче Канашра тата Шупашкарта унӑн килӗнче ухтару ирттернӗ. Ун чухне экстремизм литературине тупса туртса илнӗ. Халӗ арҫыннӑн халӑх тетелӗнчи страницине хуратнӑ. Хӑйне тытса чарнӑ.

Палӑртса хӑвармалла: ҫак арҫынна 2007 ҫулта та экстремизм енӗпе явап тыттарнӑ. Ун чухне ӑна пӗтӗмӗшле режимлӑ колоние 4,5 ҫуллӑха янӑ.

Шупашкарти Энтузиастсен урамӗнчи 10-мӗш ҫуртра (11-мӗш корпусра) пурӑнакан хӗрарӑм тек нушана чӑтайман — Элтепер патне ҫитнӗ. Ку ҫуртра лифт ҫулталӑк ӗҫлемест ӗнтӗ.

Хӗрарӑм вара, икӗ ача амӑшӗ, 9-мӗш хутра пурӑнать. Татьяна Фомина темиҫе инстанцие те ҫитнӗ, анчах кӑлӑхах. Юлашки шанчӑк Михаил Игнатьевпа курнӑҫнинче пулнӑ. Михаил Васильевич ку ыйтӑва кӑҫалхи хӗллеччен татса пама шантарнӑ.

Светлана вара 1-мӗш шкул умӗнчи ҫул пирки Элтепер патне ҫитнӗ. Унта сусӑр ачасем валли тахҫанах тротуар ҫук. Кун пирки Чӑваш халӑх сайтӗнче нумаях пулмасть пӗлтернӗччӗ. Шӑпӑрлансен ҫул хӗррипе пыма тивет. Элтепер ку участока тӗплӗ юсав программине кӗртнине палӑртнӑ. Кун валли 1 миллион тенкӗ уйӑрмалла. Ӗҫсене авӑн уйӑхӗн 1-мӗшӗччен вӗҫлӗҫ.

Паян Шупашкарта икӗ пеликан утнине асӑрханӑ. Ӑҫтан тупӑннӑ вӗсем? Ара, экзотика кайӑкӗсем Раҫҫейре кӑнтӑр енче ҫеҫ пурӑнаҫҫӗ вӗт.

Кӗрен тӗслӗ пеликансем Энгельс урамӗнчи лавкка умӗнче ҫӳренӗ. Кайӑксем А.Николаев ячӗллӗ паркри зоокӗтесрен тухса тарнӑ-мӗн.

Вӗсем зоокӗтесе чӗпӗ чухне лекнӗ, унта ӳссе аталаннӑ. Пеликансене тухса ан вӗҫччӗр тесе ятарлӑ операци тӑваҫҫӗ. Вӗсем вара темле майлӑ тухса тарнӑ.

Пеликансем ҫухалнине зоокӗтес ӗҫченӗсем тӳрех сиснӗ. Иртен-ҫӳрен те, ҫак кайӑксене курнӑскерсем, вӗсем ӑҫта иккенн пӗлсен парк администрацине хыпарланӑ. Кайӑксене тытма тивнӗ.

Чӑваш Енре ҫул ҫинче авари пулнӑ. Хальхинче чӑваш эстрада юрӑҫин машини сиенленнӗ.

Ку канмалли кунсенче Куславкка хулинче пулнӑ. Халӑх юратакан чӑваш эстрадинчи пӗр юрӑҫӑн Kia Sportage машини шар курнӑ.

Артист Куславккана корпоратив ирттерме кайнӑ пулнӑ. Хайхискер хӑйӗн машинине кафе умне лартнӑ. Ун ҫине вара ӳсер водитель пӗтӗм вӑйран кӗрсе кайнӑ. Машинӑна карта урлӑ кафе территоринех кӗртсе янӑ вӑл.

Артист иномаркипе авари пулнине корпоратив хыҫҫӑн кӑна пӗлнӗ. Халӗ вӑл страхлав компанине ыйту ҫырнӑ. Тӑкак виҫине хальлӗхе палӑртман-ха.

Паян, ҫу уйӑхӗн 30-мӗшӗнче, Мускавра Европа бизнесӗн пӗрлешӗвӗнче Чӑваш Республикин хӑтлавӗ иртнӗ.

Унта пирӗн регион Элтеперӗ Михаил Игнатьев, Министрсен Кабинечӗн Ертӳҫи Иван Моторин, Правительство Ертӳҫин ҫумӗ – экономика министрӗ Владимир Аврелькин хутшӑннӑ. Вӗсем Европа бизнесӗн пӗрлешӗвӗн пайташӗсемпе ӗҫлӗ тӗлпулу ирттернӗ. Калаҫӑва Европа бизнесӗн ассоциацийӗн Правленийӗн ертӳҫи Томас Штерцель, Европа бизнесӗн ассоциацийӗн генеральнӑй директорӗ Франк Шауфф, Европа бизнесӗн ассоциацийӗн директор ӗҫӗсене пурнӑҫлакан Руслан Кокарев, Раҫҫейри RocaGrup генеральнӑй директорӗ Антонио Линарес, Европа бизнесӗн ассоциацийӗнче регионсене аталантарассипе тимлекен директор Ольга Медиа Да Силва хутшӑннӑ. Ертӳҫӗсем Чӑваш Енре пуласлӑхлӑ проектсене пурнӑҫа кӗртессипе ҫыхӑннӑ ыйтусене сӳтсе явнӑ.