Паян – Асӑнупа хурлану кунӗ. 1941 ҫулта ҫак кун нимӗҫсем Совет Союзне тапӑнса кӗнӗ.

Паян Шупашкарти «Ҫӗнтерӳ» асӑну комплексӗнче Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫинче пуҫ хунӑ салтаксене асӑнса палӑк умне чечексем хунӑ. Мероприятие хутшӑннӑ икӗ ҫынна медпулӑшу пама тивнӗ.

Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫин ветеранӗ тата кадет шкулӗнче вӗренекен ача тӑнне ҫухатнӑ. Вӗсене васкавлӑ медпулӑшу ӗҫченӗсем пулӑшнӑ. 89 ҫулти ветерана пульница илсе кайнӑ.

Ветеранӑн шӑрӑха пула юн пусӑмӗ хӑпарнӑ. Кадетӑн вара юн пусӑмӗ чакнӑ. Ӑна нашатырь спирчӗпе тӑна кӗртнӗ. Кайран ӑна сулхӑн вырӑна лартнӑ.

2003 ҫулта хӗрсене общежитире пӗр пӳлӗмре койка-вырӑн панӑ. Кун хыҫҫӑн унӑн кӳрши качча тухса ҫемье ҫавӑрнӑ, икӗ ача ҫуратнӑ. Вӑл йывӑр чирпе нушаланни ҫиеле тухнӑ.

Кун пек чухне пӗр хваттерте пурӑнма юрамасть. Хӗре тата унӑн ҫемйине пӗр пӳлӗмлӗ хваттер панӑ. Анчах вӑл общежитирен куҫма хирӗҫ. Найм килӗшӗвне пӑрахӑҫланӑ пулсан та вӑл пӳлӗмрен каясшӑн мар.

Кӳрши прокуратурӑран пулӑшу ыйтнӑ. Суд ҫемье ҫавӑрнӑ хӗрарӑма, туберкулезпа чирлӗскере, ҫемйипе пӗрле хваттере куҫарма йышӑннӑ. Анчах пӳлӗм уншӑн хваттертен хаклӑрах пулмалла.

РФ Вӗренӳ министерстви аслӑ шкулсен мониторингне ирттернӗ. Чӑваш Енри виҫӗ аслӑ шкул тата пирӗн республикӑри ултӑ филиал тухӑҫлӑ ӗҫлени палӑрнӑ.

Лайӑх ӗҫлекеннисен йышне Чӑваш патшалӑх ял хуҫалӑх академийӗ, Чӑваш патшалӑх культурӑпа искусствӑсен институчӗ, Технологи тата управлени академийӗ, И.Н.Ульянов ячӗллӗ ЧПУн Улатӑрти филиалӗ, Гуманитари тата социаллӑ пӗлӳсен институчӗн Канашри филиалӗ, Шупашкарти коопераци институчӗ, Шупашкарти политехника институчӗ, МГЭИн Чӑвашри филиалӗ тата РАНХиГСн Шупашкарти филиалӗ кӗнӗ.

Аслӑ шкулсен тухӑҫлӑхне ППЭн вӑтам балне шута илсе палӑртнӑ. Ӑслӑлӑхпа тӗпчев ӗҫӗсене, ют ҫӗршывран килнӗ студентсен йышне те шута илнӗ. Выпускниксем ӑҫта ӗҫе вырнаҫни те пӗлтерӗшлӗ пулнӑ.

Пилӗк аслӑ шкул тӗлӗшпе даннӑйсене тӗрӗслеҫҫӗ. Вӗсен йышӗнче – И.Н.Яковлев ячӗллӗ ЧППУ, И.Н.Ульянов ячӗллӗ ЧПУ, Мускаври патшалӑх управленийӗн тата правӑн институчӗн филиалӗ, МАДИн Атӑлҫи тӑрӑхӗнчи филиалӗ.

Пӗлтӗрхи «Хавал» уйлӑхра

«Хавал» уйлӑх кӑҫал та «Сурские зори» (чӑв. «Сӑр шурӑмпуҫӗ») кану базинче иртмелле. Кӑҫалхи уйлӑх утӑ уйӑхӗн 3-мӗшӗнче 10 сехетре пуҫланмалла — шӑп ҫак вӑхӑтра унта кайма пухӑннисене Шупашкарти чукун ҫул вокзалӗнче кӗтеҫҫӗ. Вырӑна халӑх 12 сехетелле ҫитмелле. Уйлӑха официаллӑ майпа 15 сехетре уҫӗҫ. Вырсарникун уйлӑхра хӑтлавсем кӑна пулӗҫ: «Хавалӑн» хӑйӗн тата ушкӑнсен.

Уйлӑха пухӑннисем кашни кун чӑваш чӗлхи вӗренӗҫ, пултарулӑх лаҫҫинче тӑрмашӗҫ, спортпа туслашӗҫ. Кану программи те пур — кашни кунах тӗрлӗ юрӑҫсем хӑйсен пултарулӑхӗпе паллаштарӗҫ.

«Хавалӑн» кӑҫалхи хӑнисем: Георгий Фомиряков ӳнерҫӗ, Федоринчик Арчем чӗлхеҫӗ, Марина Карягина ҫыравҫӑ, Эктор Алос-и-Фонт социолингвист, Айрат Тухватуллин историк, Сантӑр Савкилта чӗлхеҫӗ, Эдуард Фомин чӗлхеҫӗ, Игорь Улангин ӳнерҫӗ, «Ирӗклӗх» перлӗх пайташӗ Дмитрий Степанов.

Тӗплӗнрех пӗлес тесен уйлӑхӑн «Контактра» халӑх тетелӗнчи ушкӑнне кӗрсе пӑхма пулать.

ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев виҫӗ ҫынна патшалӑх премине парасси пирки Хушӑва алӑ пуснӑ. Премие ӳнер, литература, техника тытӑмӗнче вӑй хуракансем тивӗҫнӗ.

Литературӑпа ӳнер тытӑмӗнче патшалӑх премине «Культура еткерлӗхне сыхлакан патшалӑх центрӗн» директорӗ Николай Муратов тивӗҫнӗ. Вӑл «Чӑваш Республикинчи культура еткерлӗхӗн объекчӗсем» каталог хатӗрленӗ.

Атӑлҫи тӑрӑхӗнчи халӑхсем пирки ҫырнӑ, литература тата публицистика ярӑмӗсемшӗн И.Н.Ульянов ячӗллӗн ЧПУн профессорне Людмила Сарпаша преми панӑ.

Ӑслӑлӑхпа техника тытӑмӗнче премие Геннадий Белов тивӗҫнӗ. Вӑл И.Н.Ульянов ячӗллӗ ЧПУн промышленноҫ электроникин кафедрин заведующийӗ. Премие тивӗҫме вӑл монографи ҫырса хатӗрленӗ.

Шупашкарти «Шупашкар-Арена» Пӑр керменӗ пӗлтӗр савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫӑлчӗ. Анчах ӑна ҫӗкленӗ подрядчике ЧР Спорт министерстви халӗ те укҫа тӳлемен.

«Голицын» строительство компанийӗ Арбитраж судне тавӑҫ тӑратнӑ. Хутра палӑртнӑ тӑрӑх, вӗсем килӗшӳре палӑртнӑ укҫа-тенке шыраса илесшӗн. Объекта туса пӗтернӗ хыҫҫӑн тӗп подрядчик укҫа курман. Министерствӑн 487 миллион тенкӗ тӳлемелле пулнӑ.

Ведомство вара парӑм пуррине йышӑнмасть. Вӑл пурнӑҫланӑ ӗҫе хакламашкӑн экспертиза ирттерме ыйтать.

Палӑртмалла: 7500 ҫын вырнаҫакан стадиона 2012 ҫулта тума тытӑннӑ. Пӗтӗмпе 1,2 миллиард тенкӗ тӑкакланӑ. Подрядчикӑн объекта 2015 ҫулхи авӑн уйӑхӗнче туса пӗтермелле пулнӑ. Вӗсем вара ҫӗртмен 3-мӗшӗнче вӗҫленӗ. Заказчик укҫа-тенке акта алӑ пуснӑ хыҫҫӑн 10 ӗҫ кунӗнче парса татма шантарнӑ.

Суд ӗҫе утӑн 20-мӗшӗнче пӑхса тухӗ. Арбитраж сучӗ ыйтӑва татса парӗ-ши?

Паян, ҫӗртме уйӑхӗн 21-мӗшӗнче, 17 сехет те 10 минутра М-7 федераци ҫулӗ ҫинче 400 литр топливо тӑкӑнса кайнӑ. Ку Шупашкар районӗнчи Ҫырмапуҫ ялӗ ҫывӑхӗнче, автоҫулӑн 659-мӗш ҫухрӑмӗнче пулнӑ.

Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, «КамАЗӑн» 42 ҫулти водителӗ интервала пӑхӑнмасӑр Мерседес маркӑллӑ йывӑр тиевлӗ урапапа ҫапӑннӑ. Телее, аварире никам та вилмен. Анчах Мерседесран ҫул ҫине 400 литр дизель топливи тӑкӑннӑ.

ҪҪХПИ ӗҫченӗсем вырӑна тӳрех ҫитнӗ. Вӗсем урапасене иртсе ҫӳремелли майсем туса панӑ. Ҫӑлавҫӑсем вара аварие пӗтерес тӗллевпе ӗҫленӗ.

Станислав Николаева асӑнса лартнӑ палӑк

Шупашкарти Гладков урамӗнче вырнаҫнӑ Республикӑри ача-пӑча пульници умӗнче Станислав Николаев ача-пӑча хирургне халалласа ӗнер бронза палӑк уҫнӑ.

Станислав Николаев тухтӑр ача-пӑча хирургинче тарӑн йӗр хӑварнӑ. Вӑл 1950 ҫулта Шупашкар районӗнчи Анаткас Тӑрӑн ялӗнче ҫуралнӑ. Хусанти медицина институтӗнчи педиатри факультетӗнчен вӗренсе тухнӑ. Пӗр вӑхӑт вӑл Республикӑри клиника пульницинче хирурги уйрӑмне ертсе пынӑ, Республикӑри ача-пӑча пульницинчи пӗрремӗш хирурги уйрӑмӗн заведующийӗнче ӗҫленӗ.

Станислав Николаевӑн ывӑлӗ Николай Николаев та халӗ — республикӑри паллӑ хирург тата Чӑваш Енӗн Патшалӑх канашӗн депутачӗ. Вӑл Федерацин ортопедипе травматологи центрӗ уҫӑлнӑранпах унта тӗп врачра тӑрӑшать.

Ку ҫӗртме уйӑхӗн 20-мӗшӗнче каҫхине Гагарин тата Энгельс урамӗсем хӗресленекен вырӑнта пулнӑ. «Тойота» урапа, правительство номерӗсемпе ҫӳрекенскер, ҫул урлӑ каҫакан хӗрача ҫине кӗрсе кайнӑ.

Куракансем каланӑ тӑрӑх, шкулта вӗренекен 14-ри хӗрача светофор хӗрлӗ ҫутатнӑ чухне ҫул урлӑ каҫнӑ, хӑй телефонпа калаҫнӑ.

Ҫул варрине ҫитсен вӑл каялла кайма тӑнӑ. Шӑп ҫав вӑхӑтра ӑна урапа ҫапса хӑварнӑ. Телее, вӑйлах суранланман вӑл. Ӑна киле ӑсатнӑ.

Медицина тӗрӗслевӗ кӑтартнӑ тӑрӑх, 42-ри водитель урӑ пулнӑ. А021АА номерлӗ «Тойота» правительство автопаркӗн шутланать.

Ҫӗнӗ Шупашкарти 40-мӗш ача пахчинчи шӑпӑрлансем наркӑмӑшланни пирки пӗлтернӗччӗ. Лару-тӑру лӑпланман, ҫивӗчленсех пырать. Ун чухне 13 ачана пульницӑна илсе ҫитернӗ. Халӗ вӗсен йышӗ ӳснӗ.

Ача пахчинчи аслӑ ӳсӗмри ҫын та, воспитательре ӗҫлекенскер, наркӑмӑшланнӑ. Ҫак кунсенче пульницӑна тепӗр 12 ачана илсе пынӑ. Халӗ вӗсене сиплеҫҫӗ. Сывлӑхӗ начарах мар халӗ вӗсен. Кунашкал чиртен сипленмелли хатӗрсем пур.

Антибиотиксемпе уколсем тусан ачасен сывлӑхӗ лайӑхланма тытӑннӑ. Выляма та пуҫланӑ вӗсем. Ӳт температури чакнӑ, анчах халех киле ямаҫҫӗ-ха — анализсем йӗркеллех мар.

Халӗ ача пахчинче санитари тӗлӗшӗнчен тӗрӗслеҫҫӗ, инфекци ӑҫтан лекме пултарнине уҫӑмлатаҫҫӗ.