Нарӑс уйӑхӗн 20-мӗшӗсенче Парижра чӑвашсен тӗлпулӑвне йӗркелесшӗн. Кун пирки Виктор Чугаров Шупашкар режиссерӗ «Idelreal.org» сайтра пӗлтернӗ.

Ярсубай Янгаров автор режиссёр каланине тӗпе хураса хыпарланӑ тӑрӑх, Парижри тӗлпулӑва Чӑваш культурин Францири «Avan-T-garde» ассоциацийӗн ертӳҫипе Ольга Николаевӑпа йӗркелесшӗн. Виктор Чугаров унта «Чӑваш чӗлхи» фильма малалла ӳкерӗ. Ӑна Берлинта ӳкернине эпир маларах пӗлтернӗччӗ.

Сӑмах май каласан, кӑрлач уйӑхн вӗҫӗнче Германири чӑвашсен пӗрремӗш тӗлпулӑвӗ иртнӗ. Унта 15 ҫын пухӑннӑ. Йышра ҫӗнӗ шухӑш авторӗ Ян Шрёдер нимӗҫ журналисчӗ тата эпир маларах асӑннӑ Виктор Чугаров режиссер та пулнӑ. Ян Шрёдер И.Я. Яковлев ячӗллӗ ЧППУра нимӗҫ чӗлхи вӗрентнӗ, кунти телеканалта ӗҫленӗ, чӑваш рэпне вуланӑ.

Нумаях пулмасть Мускаври «Эфир» арт-центрта кӗске метражлӑ темиҫе фильма кӑтартнӑ. Сумлӑ списока Елена Рябцева режиссерӑн «Юман» фильмӗ те лекнӗ.

Киноӗҫпе фильмра ӳкерӗннӗ Вероника Айги артист паллаштарнӑ. Вӑл — Геннадий Айхи хӗрӗ. Сӑмах май каласан, фильм валли кӗввине сӑвӑҫӑн ывӑлӗ Алексей хайланӑ.

Кӗске метражлӑ ӗҫе Муркаш районӗнче ӳкернӗ. Унта чӑваш сценин паллӑ ӑстисем Нина Яковлева, Иосиф Дмитриев та выляҫҫӗ. Елена Рябцева ӗҫне тӗрлӗ ҫӗршыв сцени ҫинчи фестивальсенче кӑтартма ӗлкӗрнӗ.

«Эфир» арт-центрти кинокурава Раҫҫейӗн халӑх артисчӗ Юрий Назаров тата Горький ячӗлле Мускаври художество академи театрӗн художество ертӳҫин ҫумӗ Захар Прилепин писатель, филолог, публицист та хутшӑннӑ.

Раҫҫейре чухӑнлӑх портретне йӗркелесшӗн. Кун пирки паян РФ премьер-министрӗ Дмитрий Медведев Сочире иртекен Пӗтӗм Раҫҫейри инвестици форумӗнче каланӑ.

Форумра вӑл ҫӗршывӑн регионӗсен ертӳҫисемпе тӗл пулнӑ. Унта, сӑмах май, Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев та хутшӑннӑ.

Тӗлпулура социаллӑ пурнӑспа ҫыхӑннӑ наци проекчӗсене пурнӑҫлассине сӳтсе явнӑ. Премьер-министр мӗнпур регион тенӗ пекех федераци органӗсемпе субсиди илме килӗшӳ тунине палӑртса хӑварнӑ. «Апла эсир тухӑҫлӑ ӗҫлеме хатӗр», — ырланӑ вӑл хастаррисене.

Дмитрий Медведев ҫӗршывра чухӑнлӑх шайне чакармалли пирки каланӑ май чухӑнлӑхӑн социаллӑ портретне йӗркелессине пӗлтернӗ. Паян пирӗн ҫӗршывра 19 миллион ытла ҫыннӑн тупӑшӗ пурӑнма кирлӗ чи пӗчӗк виҫерен сахалрах иккен. Вӗсене пулӑшма социаллӑ органсем типӗ цифрӑсене тӗпе хурса йышӑннине палӑртнӑ Дмитрий Медведев. Чухӑнлӑх портречӗ лару-тӑрӑва уҫӑмлатма май парасса шанаҫҫӗ.

Шкулти бассейнра ача путса вилнӗшӗн шкул директорӗ пулнӑ ҫынна суд тунӑ. Аса илтерер, Ҫӗнӗ Шупашкарти ачасемпе ҫамрӑксен 2-мӗш спорт шкулӗнчи бассейна иртнӗ ҫулхи раштав уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче вӑхӑтлӑха ӗҫлеме чарнӑччӗ. Ҫакӑн сӑлтавӗ — ҫав ҫулхи чӳк уйӑхӗн 17-мӗшӗнче бассейнра ача путса вилни. 9 ҫулти арҫын ача тӑр кӑнтӑрла, 10 сехет ҫурӑра, куҫ хупнӑ.

Инкек хыҫҫӑн тӗрӗслев пуҫарнӑ. Тӗрӗслев вӑхӑтӗнче спорт шкулӗнчи ишмелли тӳлевлӗ бассейнра хӑрушсӑрлӑх правилисене пӑхӑнманни ҫиеле тухнӑ. Унта тухтӑр та, инструктор та пулман. Ҫӑлав хатӗрӗсене те туянман.

Спорт шкулӗн пуҫлӑхӗ пулнӑ ҫын хай айӑпне тунман. Суд ӑна хупса хумасӑр икӗ ҫуллӑха явап тыттарма тата вӗренӳ учрежденийӗсен ертӳҫинче ӗҫлеме ҫулталӑклӑха чарма йышӑннӑ. Суд приговорӗ саккунлӑ вӑя хальлӗхе кӗреймен-ха.

Канашри усаламҫа автор прависене пӑснӑшӑн айӑпласшӑн. Ун тӗлӗшпе пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫе тишкерсе пӗтернӗ те суда янӑ.

55 ҫулти усламҫӑ пӗлтӗр ака уйӑхӗнче хулари ярмарккӑ территорийӗнче хӑйӗн киоскӗнче контрафактлӑ 17 DVD-диск сутма тӑратнӑ. Вӗсенче хамӑр ҫӗршывра туса кӑларнӑ мультипликациллӗ тата ӳнер фильмӗсем пулнӑ. Ҫапла майпа усламҫӑ саккунлӑ право харпӑрҫине 200 пин ытла тенкӗлӗх тӑкак кӳнӗ.

Айӑпланакан арҫын следовтельсене йӑлтах каласа кӑтартнӑ. Кӗҫех ун тӗлӗшпе пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫе суд пӑхса тухӗ.

Чӑваш Ене Атӑл-Кама макрорегиона кӗртнӗ. Нарӑсӑн 13-мӗшӗнче Раҫҫей Правительствин Ертӳҫи Дмитрий Медведев «Об утверждении Стратегии пространственного развития до 2025 года» (чӑв. Хутлӑхлӑ аталанӑвӑн 2025 ҫулчченхи стратегине ҫирӗплетесси ҫинчен) йышӑнӑва алӑ пуснӑ. Ӗнер ҫав ӗҫлӗ хута официаллӑ майпа пичетленӗ.

Стратегире 12 макрорегиона палӑртса тухнӑ: Тӗп, Тӗп-Хура тӑпраллӑ, Ҫурҫӗр-Хӗвеланӑҫ, Ҫурҫӗр, Кӑнтӑр, Ҫурҫӗр-Кавказ, Атӑл-Кама, Атӑл-Урал, Урал-Ҫӗпӗр, Кӑнтӑр-Ҫӗпӗр, Ангара-Енисей, Инҫет Хӗвелтухӑҫ. Чӑваш Ен, Мари Эл, Мӑкшӑ Республики, Тутарстан, Удмурт Республики, Пермь крайӗ, Киров тата Чулхула облаҫӗсем Атӑл-Кама макрорегиона кӗнӗ.

Стратеги тӗллевне регионсене пӗр пек аталантарасси тесе палӑртнӑ.

Чӑваш чӗлхин тӗпчевҫи, хальхи вӑхӑтра Республикӑн вӗренӳ институчӗн ректорӗнче тӑрӑшакан Юрий Исаев нарӑсӑн 13-мӗшӗнче 50 ҫул тултарнине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Халӗ эпир унпа ҫыхӑннӑ савӑнӑҫлӑ хыпара пӗлтӗмӗр. Юрий Исаева Чӑваш Республикин Аслӑ шкулсен ректорӗсен канашӗн Хисеп грамотипе чысланӑ.

Савӑнӑҫлӑ пулӑм Вӗренӳ институчӗн ӑслӑлӑх канашӗн залӗнче пулса иртнӗ. Унта Чӑваш Республикин Аслӑ шкулсен ректорӗсен канашӗн ларӑвне пухӑннӑ. Канаш ертӳҫи, И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн ректорӗ Андрей Александров Юрий Исаева грамотӑпа чысланӑ. ЧПУ ректорӗ Юрий Исаев вӗренӳ тытӑмне пысӑк тӳпе хывнине палӑртнӑ.

Аса илтерер, Юрий Исаев 1969 ҫулта Патӑръел районӗнчи Нӑрваш Шӑхаль ялӗнче ҫуралнӑ. Филологи ӑслӑлӑхӗсен докторӗ.

Улатӑр районӗнче виҫӗ ҫамрӑк тӗлӗшпе пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫе тишкерсе пӗтернӗ, суда ярса панӑ.

Мӗнпе айӑпа кӗнӗ-ха ҫак каччӑсем? Вӗсене ҫынна хӑратса укҫа ыйтнӑшӑн айӑпласшӑн. Следстви пӗлтерӗ тӑрӑх, 2018 ҫулхи юпа уйӑхӗн 4-мӗшӗнче ҫӗрле Улатӑрта пурӑнакан 18 ҫул тултарман икӗ ҫамрӑк тата 22-ри каччӑ 19-ти пӗлӗшне вӑрмана илсе кайнӑ та алли-урине вӗренпе ҫыхса лартнӑ. Унтан вӗсем ӑна хӗненӗ, вӗлерессипе те хӑратнӑ. Анчах 300 пин тенкӗ парсан чӗрӗ-сывах юлассине пӗлтернӗ. Хайхискерсем вӑхӑт та панӑ: пӗр эрне. 19-ти каччӑ килӗшнӗ.

Ун чухне 16-ри каччӑ хур курнӑскерӗн телефонне уҫҫӑнах йӑкӑртнӑ. Палӑртмалла: вӑл унччен те йӗрке хуралҫисен аллине ҫакланнӑ.

Паян, нарӑс уйӑхӗн 15-мӗшӗнче, 16 сехет те 30 минутра Ҫӗрпӳ районӗнчи Чурачӑк ялӗ ҫывӑхӗнче авари пулнӑ: Шупашкартан Канаша кайма тухнӑ маршрутка МАЗпа ҫапӑннӑ.

Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, «Шупашкар – Канаш» маршрутпа ҫӳрекен микравтобус транспорт хирӗҫ килекен ҫул ҫине тухнӑ та МАЗпа ҫапӑннӑ. Шел те, ҫухатусӑр пулман. Микроавтобусӑн водителӗ вилнӗ, салонра пулнӑ ултӑ пассажир, ҫав шутра икӗ ача, суранланнӑ.

Ыран Шупашкарти «Мега Молл» суту-илӳ центрӗнче килсӗр-ҫуртсӑр йытӑсене, кушаксене ырӑ чунлӑ ҫынсене валеҫӗҫ. Мероприяти виҫҫӗмӗш хутра 12-18 сехетсенче иртӗ.

Хӑйне евӗрлӗ ярмӑрккӑна кӑҫал пӗр мультфильма тӗпе хурса «Алсиш» ят панӑ. Ҫак мультфильм та ҫакнашкал ятлӑ, унта пӗр хӗрачана амӑшӗ йытӑ илме чарать. Мероприятие кирек кам та ҫитме пултарать, унта тӳлевсӗрех кӗртеҫҫӗ.

Ярмӑрккӑра сире пӗр-пӗр чӗрчун килӗшрӗ тӗк ӑна эсир киле илсе кайма пултаратӑр, документсене ҫырмалла ҫеҫ (ҫавӑна паспорт илме ан манӑр). Чӗрчунсене пурне те прививка тунӑ.

Кӑмал пур тӑк килсӗр чӗрчунсене пулӑшма пултаратӑр: ветпрепаратсем, апат, консерв, кӗрпе таврашӗ (рис, хура тул), мӑйкӑч, уҫӑлса ҫӳремелли вӗрен илсе килӗр.