Ҫак кунсенче Чӑваш патшалӑх ял хуҫалӑхӗн биотехнологипе агрономи факультетӗнче ӑс пухакан студентсем шӑматкунлӑха тухнӑ. Ҫапла майпа вӗсем тавралӑхри хӑтлӑх мӗнле пулни кашни ҫынран килнине кӑтартнӑ.

Студентсем ҫурт картишӗсенче пулнӑ, хӑтлӑха тӗрӗсленӗ, сӑн ӳкернӗ. Студентсем ҫӑпла майпа «Ачасем — пирӗн пуласлӑх» проекта пурнӑҫа кӗртме тытӑннӑ.

Акци пулӑшнипе вӗсем халӑха тавралӑха хисеплеме, ӑна упрама вӗрентесшӗн. Ҫамрӑксем хӑйсен ӗҫне яваплӑ пурнӑҫлаҫҫӗ. Вӗсем хӑтлӑх кӗртмелли объекта тӗплӗн пӑхса ҫаврӑннӑ. Малтанах студентсем Шупашкарти Мускав проспектӗнчи, Кривов тата Пирогов урамӗсенчм ача-пӑча лапамӗсене ҫӳп-ҫапран тасатма палӑртнӑ. Ӗҫ хӑвӑртрах пултӑр тесе вӗсем ушкӑнсем ҫине пайланнӑ. Лапама тирпейлесе пӗтерсен вӗсем наклейка ҫыпӑҫтарса хӑварнӑ. Ҫапла ку лаптӑка Чӑваш патшалӑх ял хуҫалӑх академийӗн студенчӗсем пуҫтарни паллӑ.

Тӑвай район администрацийӗн социаллӑ аталану тата архив ӗҫӗн пайӗн пуҫлӑхне тата унӑн пӗлӗшне ӗҫ вырӑнӗпе усӑ курса укҫа сӑптӑрнӑшӑн айӑпласшӑн. «Тӑвай пики» илемлӗх конкурсне кӗмешкӗн билетсене укҫалла сутнӑ-мӗн вӗсем.

Следстви версийӗ тӑрӑх, 2013–2015 ҫулсенче пай пуҫлӑхӗ культура учрежденийӗн директорне билет хатӗрлеме, вӗсене 100 тата 150 тенкӗпе сутма хушу панӑ. Ҫапла ҫулсерен иртекен илемлӗх конкурсне ҫынсем укҫа тӳлесе кӗнӗ. Ҫак тапхӑрта пӗтӗмпе 110 пин тенкӗ услам тунӑ. Укҫине вара пӗтӗмпех хӑйӗн кӗсьине чикнӗ.

Кунсӑр пуҫне 2015 ҫулхи кӑрлач уйӑхӗнче чиновница хушнипе муниципалитет учрежденине унӑн пӗлӗшне ӗҫе вырнаҫтарнӑ. Арҫын ӗҫ вырӑнне килмесӗрех ӗҫ укҫи илнӗ. Хайхискерсем укҫа-тенке хӑйсем хушшинче пайланӑ. Ҫапла вӗсем Тӑвай районӗн хыснине 57 пин тенкӗ ытла тӑкак кӳнӗ.

Сӑмах май, суд чиновницӑн банк картти ҫинчи 20 пин тенке тата пӗлӗшӗн урапине арестленӗ.

Чӑваш Енре Республика кунне паллӑ тума хатӗрленеҫҫӗ. Кӑҫал вӑл Шупашкарта тата Элӗк районӗнче иртӗ.

Элӗк районӗ валли уява ирттермешкӗн 10 миллион тенкӗ уйӑрнӑ. Анчах ку ҫитмест ахӑртнех — район администрацийӗн сайтӗнче спонсорсенчен, ырӑ чунлӑ ҫынсенчен пулӑшу кӗтни пирки пӗлтернӗ.

«Чӑвашсем каланӑ тӑрӑх, ырӑ ӗҫ туса ывӑнма ҫук. Йӗркелӳ комитечӗн Республика кунӗпе ҫыхӑннӑ мероприятисене хатӗрленнӗ ҫӗре хутшӑнма чӗнет».

Паллах, пулӑшу ыйтма чаракан саккун ҫук. Ҫавӑнпа элӗксем халӑх пулӑшӑвне кӗтеҫҫӗ.

ЧР Ӗҫлев тата социаллӑ хӳтлӗх министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӑваш Енре 5,5 пине яхӑн ҫын официаллӑ майпа ӗҫсӗр шутланать. Ваканси вара темиҫе хут нумайрах.

Халӑха ӗҫпе тивӗҫтерекен ценрсенче паянхи куна 14,5 пин ваканси шутланать. Ведомство ертӳҫи Сергей Дмитриев пӗлтернӗ тӑрӑх, ака-ҫу уйӑхӗсенче републикӑра ӗҫсӗррисен йышӗ тӑрук чакнӑ. Ҫак тапхӑрта тӳрех 700 ҫын ӗҫ вырӑнӗ тупнӑ.

Министерство панкрута тухма пултаракан предприятисене сӑнасах тӑрать. Тӗслӗхрен, Шупашкарта пулнӑ «Данон» савутра вӑй хунӑ ҫынсене пурне те ӗҫпе тивӗҫтернӗ. Ҫавах центр «пушӑ» юлмӗ, кунта кӗҫех «Чӑвашавтодор» ӗҫченӗсем килме тытӑнмалла.

Тулли мар ӗҫ кунӗпе ӗҫлекенсем тӗлӗшпе те питӗ тимлӗ. Халӗ 17 предприятире 7857 ҫын кунашкал мелпе тӑрӑшать. 7400 ҫын эрнере 4 кун тӑрӑшать. «Трактор савучӗсем» концернра тулли мар ӗҫ кунӗпе тӑрӑшакансем нумай.

Ӗҫсӗрлӗх ыйтӑвӗ Канашра, Шупашкарта, Ҫӗмӗрлере, Шупашкар районӗнче ҫивӗч.

Ҫу уйӑхӗн 31-мӗшӗнче Йӗпреҫ поселокӗнче ҫурт ҫунса кайнӑран нумай ачаллӑ виҫӗ ҫемье нимсӗр-мӗнсӗр тӑрса юлни пирки сайтра пӗлтернӗччӗ. ЧР Правительстви вӗсене пулӑшу кӳме шантарнӑччӗ.

Укҫан пулӑшмашкӑн Иван Моторин алӑ пуснӑ. Ӑна ЧР Министрсен Кабинечӗн резерв фондӗнчен парӗҫ. Кашни ҫемьене 780 пин тенкӗ пама палӑртнӑ.

Укҫа-тенкӗпе ҫеҫ мар пулӑшма палӑртнӑ. ЧР Вӗренӳ министерствине ҫуртсӑр тӑрса юлнӑ ҫемьесенчи ачасене ҫуллахи уйлӑха ярас тӗлӗшпе ӗҫлеме хушу панӑ.

Пушарта шар курнисем хальлӗхе тӑванӗсем патӗнче пурӑнаҫҫӗ. Икӗ ҫемье интернат шкулӑн ҫуртне куҫнӑ. Нумай ачаллӑ ҫемьене муниципалитетри ҫурт-йӗр фондӗнчен пурӑнмалли кӗтес уйӑрса парӗҫ.

Чӑваш Республикин Элтеперӗ ячӗпе Абхазирен тав ҫырӑвӗ килнӗ. Унӑн авторӗ — Абхази Республикин Раҫҫейри чрезвычайлӑ тата тулли праваллӑ элчи Игорь Ахба.

Игорь Ахба Михаил Игнатьева пирӗн тӑрӑхра вӗсен делегацине ӑшӑ кӑмӑлпа кӗтсе илнӗшӗн ырласа ҫырнӑ.

Чӑваш Енӗн официаллӑ порталӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, «Эпӗ Абхази Республикин Президентне Чӑваш Енре питӗ сумлӑн кӗтсе илнине, ҫулҫӳрев программи интереслӗ те тухӑҫлӑ пулчӗ тесе пӗлтертӗм. Рауль Джумкович хӑйӗн сӑмахӗнче ҫитес вӑхӑтра Чӑваш Республикине килме йыхравланине тепӗр хут ҫирӗплетсе каларӗ. Делегаципе хӑвӑра, Михаил Васильевич, йыхравлать. Сире тата сирӗн республика ертӳлӗхне тепӗр хут тав тӑватӑп. Пӗлсех тӑратпӑр, малашне те Чӑваш Республикипе Абхази Республики юлташла тачӑ ҫыхӑну тытса ӗҫлессе, ӗҫлӗ ҫыхӑнусем ҫирӗпленсе вӑй илессе», — тесе шӑрҫаланӑ ҫырура.

Шупашкарта суд сакки ҫине 41 ҫулти арҫын ларнӑ. Ӑна астармӑш вӑйӑсен бизнесне саккунсӑр майпа йӗркеленӗшӗн айӑпланӑ.

Следстви палӑртнӑ тӑрӑх, 2015 ҫулта вӑл Шупашкарти автовокзалран инҫех мар хуҫасӑр киоск тупнӑ та унта вӑйӑ салонне йӗркеленӗ. «Бизнес» валли 8 компьютер туяннӑ, 8 ҫынна ӗҫе йышӑннӑ.

Анчах услам нумая пыман — 2015 ҫулхи ҫурла уйӑхӗн 21-мӗшӗнче казинона полицейскисем ҫитнӗ. Вӗсем унти хатӗр-хӗтӗре туртса илнӗ.

Ҫапах арҫын лӑпланман. Вӑл каллех компьютерсем туяннӑ, ҫав ҫынсенех ӗҫе чӗнсе илнӗ. Хайхискер ҫав вырӑнтах астармӑш вӑййисен салонне йӗркеленӗ. Хальхинче те казино нумай ӗҫлеймен — ҫав ҫулах авӑн уйӑхӗн 16-мӗшӗнче хупнӑ.

Суд арҫынна ҫирӗп режимлӑ тӗрмене 8 уйӑхлӑха ӑсатнӑ. Ӑна унччен те айӑпланӑ. 2006 ҫулта суд ӑна йӗплӗ пралук леш енне 6 ҫуллӑха ӑсатнӑ.

Руль умне правсӑр ларакансемшӗн Чӑваш Енри шалти ӗҫсен министрӗ Сергей Неяскин ҫул-йӗрӗ хӑрушсӑрлӑхӗн патшалӑх инспекцийӗн республикӑри управленийӗн подразделенийӗсен тата Патшалӑхӑн автоинспекцийӗн управленийӗн ӗҫченӗсене явап тыттарнӑ.

Ведомство шайӗнче ирттернӗ канашлура министр водитель удостовернийӗ ҫук ҫынсем руль умне ларасран профилактика енӗпе ӗҫлесе ҫитерейменшӗн ӳпкеленӗ. Ӳпкеленӗ кӑна та мар, ҫирӗп асӑрхаттарнӑ.

Пӑтӑрмахсем ӳлӗмрен тата сиксе тухсан яваплисене ӗҫ вырӑнӗнчен хӑтарасси пирки те систернӗ министр ирттернӗ канашлура.

Аса илтеретпӗр, иртнӗ уйӑх вӗҫӗнче Шупашкар хулин сити менеджерӗн Алексей Ладыковӑн 17 ҫулти ывӑлӗ правасӑрах руль умне ларнӑ, хирӗҫ килекен ҫул ҫине тухса умри урапаран иртме хӑтланса тепӗр машинӑпа пырса ҫапӑннӑ.

Шупашкарта 5 ҫулти ача аслисемсӗр юлсан Винкс пулас тенӗ. Асламӑшӗ ун чухне лавккана кайнӑ. Ҫав вӑхӑтра хӗрача мультик пӑхнӑ. Шӑпах Винкс пирки кӑтартнӑ.

Хӗрача мультикри сӑнар пулас тесе хӑйне чӗртсе янӑ. Ҫапла вӑл кӗлеткин 50 процентне суранлатнӑ. Халӗ унӑн тата темиҫе операци ирттерме тивӗ. Хӗрача пирки Пӗрремӗш каналпа кӑтартнӑ.

Ку пӑтӑрмах ҫур ҫул каяллах пулнӑ. Соня пӑтӑ ҫиес темен, ҫавӑнпа асламӑшӗ лавккана пельмен патне чупнӑ. Вӑл килте 40 минут пулман. Соня мультик пӑхса Винкс фея пек пулма хӑтланнӑ та газ плитине ҫутнӑ, патак илсе сулкалашма тытӑннӑ. Ҫулӑм тумне ярса илнӗ.

Малтан вӑл алшӑллипе ҫулӑма сӳнтернӗ. Унтан ваннӑна кӗрсе шыв сапнӑ. Кайран аялалла чупса кайнӑ. Кӳрши курсан васкавлӑ медпулӑшу чӗннӗ.

Тӑватӑ кунран ачана Чулхулари пульницӑна ӑсатнӑ. Темиҫе уйӑхра 7 операци тунӑ ӑна. Халӗ ӑна сусӑр пулнине ӗнентерекен хут панӑ.

Ку пӑтӑрмах хыҫҫӑн пӳлӗмре Винкспа ҫыхӑннӑ плакатсене, теттесене илсе пӑрахнӑ. Ача халӗ урама тухма хӑрать. Вӑл шӑнаран, вӑрӑм тунаран шикленет. Унпа психолог ӗҫлет.

Соня пирки Елена Малышевӑн «Жить здорово» кӑларӑмра кӑтартнӑ.

Малалла...

Шупашкарта пурӑнакан, шкула ҫӳрекен пике ҫулла укҫа ӗҫлесе илме шухӑшланӑ. Анчах хӑйне евӗр «ӗҫ» тупнӑ вӑл.

Хӗр спайса пӗр вырӑнтан теприне куҫарнӑ. Унтан ӑна туянакана илнӗ. Вӑрттӑн вырӑнсен паллисене пике тӗнче тетелӗнчен пӗлнӗ. Кун пирки ӑна «ӗҫпе тивӗҫтерекен» хыпарланӑ.

Хӗр наркотике вырӑнтан вырӑна куҫарнӑшӑн 100 тенкӗ ҫеҫ тӳленӗ. Анчах ҫур ҫултан ӑна оперативниксем тытса чарнӑ. Наркополицейскисем 52 грамм наркотик туртса илнӗ.

Суд шкул ачи тӗлӗшпе приговор вуланӑ. Ӑна ирӗкрен 2 ҫул та 10 уйӑхлӑха хӑтарнӑ. Ку вӑхӑта вӑл юсанмалли колонире ирттерӗ. Анчах ӑна «ӗҫпе тивӗҫтерекен» ҫын ирӗкре-ха. Халӗ ӑна шыраҫҫӗ.