Чӑваш Ене хӗл таврӑнасси пирки Чӑваш халӑх сайтӗнче хыпарланӑччӗ. Паян ав Шупашкар шурӑ юрпа витӗннӗ. Синоптиксем ака уйӑхӗн 20-мӗшӗнче пӗр уйӑхри юр ҫуса лартасса маларах систернӗччӗ. Анчах ҫулсене хыракан машинӑсем ӗҫе ир-ирех тухман, ҫавна май общество транспорчӗ те, машинӑсем те шар курнӑ: юр ӑшне пута-пута ларнӑ, тӑвайккисенчен ара хӑпарнӑ.

Паян общество транспорчӗ чарӑнӑвӗсенче халӑх хӗвӗшнӗ, пурин те ӗҫе ҫитмелле-ҫке-ха. Маршруткӑсем те, троллейбуссем те лӑк тулли ҫӳренӗ.

ЧР Транспорт министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, паян 10 сехетрен пуҫласа аэродрома хупнӑ. Унта самолетсем вӗҫсе хӑпармалли полосана тасатаҫҫӗ. «Шупашкар – Мускав» ирхи рейс йӗркеллех кайнӑ. Анчах кӑнтӑрлахи, ахӑртнех, тытӑнса тӑрӗ.

Тӗп вокзалта та паян улшӑнусем пулнӑ. Унта ют хулана ҫӳрекен 117 маршрута яман. Тепӗр 52 рейс районсене кайман. Паянлӑха Хусана, Чулхулана, Чӗмпӗре, Саранска каякан рейссене хупнӑ.

Варринче лараканни - Александр Дельман

Чӑваш Енӗн Общество палатин пайташӗ Александр Дельман хыснана налук тӳлессинчен пӑрӑннӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ. Раҫҫейӗн Следстви комитечӗн Чӑваш Енри управленийӗ ун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Общество Канашӗн пайташӗ 30,8 миллион тенкӗ налук тӳлемен имӗш.

Александр Дельман уйрӑм усламҫӑ пулса мотор топливине курттӑмӑн сутнӑ, кафесемпе ресторансен пулӑшӑвне кӳнӗ. Налук тӳлессинчен Александр Дельман халь мар, 2013 ҫулхи виҫҫӗмӗш кварталта (хушма хакран илекен налукран) тата 2013–2014 ҫулсенче (уйрӑм ҫын тупӑшӗнчен илекеннинчен) пӑрӑннӑ пулать. Налук тӳлес мар тесе вӑл суя декларацисем тӑратнӑ-мӗн.

Раҫҫейӗн Следстви комитечӗн Чӑваш Енри управленийӗн уйрӑмах пӗлтерӗшлӗ ӗҫсене тӗрӗслекен тӗпчевҫисем пуҫиле ӗҫе малалла тӗпчеҫҫӗ.

Ҫу уйӑхӗн 13-мӗшӗнче Шупашкарта тутарсем Сапантуйра саванӗҫ. Уяв Лакрей вӑрманӗнче иртӗ.

Сапантуйра яланхи пекех наци вӑййисене тата ӑмӑртӑвӗсене ирттерӗҫ: шӑчӑ ҫине хӑпарӗҫ, михӗсемпе кӗрешӗҫ, куршак ҫӗмӗрӗҫ, йывӑр япаласене ҫӗклӗҫ, кӗвенте йӑтса чупӗҫ, тутар-пушкӑрт кӗрешӗвӗнче (кэряш) вӑй виҫӗҫ.

Ҫавӑн пекех Тутар Республикинчи, Чӑваш Енри ал ӑстисен куравне йӗркелӗҫ, вӗсене сутӗҫ. Уява килнисем тутарсен наци апат-ҫимӗҫне тутанса курӗҫ.

Паллах, уяв юрӑ-ташӑсӑр иртмест. Сапантуйра фолькор ушкӑнӗсем сцена ҫине тухса халӑха савӑнтарӗҫ.

Ҫуркуннен иккӗмӗш уйӑхӗ пырать. Анчах синоптиксем водительсене машина урапин шинине улӑштарма сӗнмеҫҫӗ. Ҫынсене те ӑшӑ япаласене шкапа чикме хушмаҫҫӗ.

Синоптиксем каланӑ тӑрӑх, Чӑваш Ене хӗл таврӑнать. Ку — вӑхӑтлӑха. Ыран, ака уйӑхӗн 18-мӗшӗнче, каҫхине юр ҫума пуҫлать. Сывлӑш температури 2–7 градус ӑшӑ пулӗ.

Чӑваш гидрометцентрӗ хыпарланӑ тӑрӑх, Чӑваш Енре ҫӗрлесерен 6 градус сивӗ пулӗ. Юнкун, ака уйӑхӗн 19-мӗшӗнче, йӗпе юр ҫӑвӗ, ҫил-тӑман вӗҫтерӗ. Ҫил те вӑйланӗ: ҫеккунтра 10-15 метр хӑвӑртлӑхпа вӗрӗ. Ҫӗрле термометр 1-6 градус сивӗ кӑтартӗ. Кӑнтӑрла та ӑшах мар: 1 градус сивӗрен пуҫласа 4 градус ӑшӑ пулӗ.

«Астӑвӑм» шырав отрячӗ Ленинград облаҫне каять. Ку отряд И.Я.Яковлев ячӗллӗ ЧППУра йӗркеленнӗ. Вӑл ЧР Элтеперӗн грантне тивӗҫнине хыпарланӑччӗ.

«Астӑвӑм» Ленинград облаҫӗнче Пӗтӗм Раҫҫейри «Волховский фронт-2» шырав юхӑмне хутшӑнӗ. Отряда историпе филологи факультечӗн В.Ф.Каховский ячӗллӗ археологипе этнографи музейӗн заведующийӗ, Тӑван ҫӗршыв тата пӗтӗмӗшле историн кафедрин аслӑ преподавателӗ Николай Мясников ертсе пырать.

Экспедици ака уйӑхӗн 24-мӗшӗнче пуҫланӗ те ҫу уйӑхӗн 8-мӗшӗнче вӗҫленӗ. Ку отрядӑн 11-мӗш шырав экспедицийӗ пулӗ.

«Уҫӑ Раҫҫей» хастарне Юрий Сидорова экстремист тесе айӑпласшӑн. Вӑл унччен ача пахчинчен кӑларса янӑ воспитателе (вӑл коррупцие хирӗҫ йӗркеленӗ митинга хутшӑннӑ) судра хӳтӗленӗ.

Паян ун патне ака уйӑхӗн 17-мӗшӗнче участковӑй патне пымашкӑн повестка килнӗ. «Мана «Контактра» соцсетьри страницӑра нацистсен символикине вырнаҫтарнӑ тесе айӑпласшӑн», — тенӗ Юрий Сидоров. Хастар каланӑ тӑрӑх, йӗрке хуралҫисем 2000 ҫулта ӳкернӗ «Сильные силы» илемлӗ фильмран кадрсем скриншот тунӑ. 4 сехете тӑсӑлакан фильмра свастика ялавӗ курӑнать-мӗн. Ку экстремистла материалсене сарнӑшӑн административлӑ явап тыттармалли сӑлтав имӗш.

Сидоров хӑйне участковӑй патне чӗннине чӑваш оппозицийӗнче ӗҫленипе ҫыхӑнтарать. Е, унӑн шухӑшӗпе, ӑна митинг ирттерме чарассишӗн сыхлаҫҫӗ. Шӑпах ҫав кун вӑл ака уйӑхӗн 29-мӗшӗнче Шупашкарта митинг ирттермешкӗн заявка панӑ.

Атӑл леш енче строительсем мамонт шӑлне тупнӑ. Ӗлӗкхи экспоната Чӑваш наци музейне панӑ.

Мамонт шӑлне «Старко» строительство фирми асӑрханӑ. Вӗсем ӑна Чӑваш наци музейне пама шухӑшланӑ. Музей экспоната хаваспах йышӑннӑ.

Строительство фирмин ӗҫченӗсем Атӑл леш енчен хӑйӑр турттарнӑ. Шӑла шӑпах ун ӑшӗнче тупнӑ. Строительство ӗҫченӗсем ку ӗлӗкхи япала тесе Чӑваш наци музейӗн ӗҫченӗсенчен сӗнӳ ыйтнӑ. Лешсем ку мамонт шӑлӗ пулнине ӑнлантарнӑ.

Строительсем музее унччен те экспонат парнеленӗ. 2015 ҫулхи утӑ уйӑхӗнче вӗсем бизон мӑйракине тупнӑ. Ун чухне те ӑна Чӑваш наци музейне парнеленӗ.

Республикӑри ултӑ шырав отрячӗ ЧР Элтеперӗн грантне тивӗҫнӗ. Ку укҫа ҫав отрядсене йӗркеленӗ организацисене кайӗ.

100 пин тенкӗ гранта Шупашкарти 5-мӗш гимназин «Листая страницы героическийх событий…» проекчӗ, Улатӑрти Совет Союзӗн Геройӗ П.Г.Макаров ячӗллӗ 9-мӗш шкулӑн «Забытая армия» ӗҫӗ, Ҫӗмӗрлери 3-мӗш шкулӑн «Поисково-восстановительные работы на Шумерлинском отрезке «Сурского оборонительного рубежа» проекчӗ тивӗҫнӗ.

27 пин тенкӗ гранта вара И.Я.Яковлев ячӗллӗ ЧППУн «Астӑвӑм» шырав отрячӗн «И помнит мир спасенный» проекчӗ, «Студентсен Канашӗ» республикӑри общество организацийӗн «Георгиевская лента» ӗҫе, «Веда» шырав отрячӗн «Белые журавли. Фронтовыми дорогами предков» проекчӗ илнӗ.

Сергей Семенов Юхма кӗнекипе паллашать

«Ӗнер кӑмӑлтан тӗлӗнтӗм! Николай Васильевич Федоров (Федераци Канашӗн Ертӳҫин пӗрремӗш ҫумӗ) тата Юхма Михаил Николаевич (Чӑваш халӑх ҫыравҫи, академик) мана чӑваш халӑхӗн историйӗ ҫинчен кӗнеке парнелерӗҫ. Тавтапуҫ», — тесе ҫырнӑ нумаях пулмасть Фейсбукри хӑйӗн страницинче чӑваш парламенчӗн депутачӗ Сергей Семенов.

Чӑваш халӑх сайчӗ кӑҫалхи кӑрлачӑн 21-мӗшӗнче Николай Федоров (1994 ҫулта шӑпах ҫав кун вӑл президент должноҫне йышӑннӑ) Наци музейӗнче Юхма Миишипе тӗл пулнине пӗлтернӗччӗ. Унта Юхман «Авалхи пӑлхар-чӑвашсем» ятлӑ кӗнекине хӑтланӑччӗ. Ӑна Николай Федоров пулӑшнипе кӑларнӑ. Ҫыравҫӑ Николай Васильевича «чӑваш культурине аталантарас ӗҫре тимлӗ пулнӑшӑн» тав тунӑччӗ, Иван Яковлевӑн наци премине панӑччӗ.

Шуршӑлти музейра — Андриян Николаевӑн юсаса ҫӗнетнӗ автомашини

Ака уйӑхӗн 12-мӗшӗнче ҫеҫ мар, ҫывӑх вӑхӑтра та Космонавтика кунне халалласа тӗрлӗ мероприяти иртет. Ака уйӑхӗн 17—19-мӗшӗсенче, акӑ, Андриян Николаева халалласа Шупашкарта баскетбол ӑмӑртӑвне йӗркелӗҫ.

Космонавтика кунӗнчи паллӑ пулӑмсен шутне вара Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Шуршӑлти Мемориал комплексне чӑваш ятне тӗнчене кӑларнӑ ентешӗмӗрӗн юсаса ҫӗнетнӗ «Волга» автомобильне парнеленине кӗртме пулать. Ӑна Чӑваш Ен Элтеперӗн Администрацийӗн автобази ҫӗнӗ сӑн кӗртнӗ. Машина уҫҫине музейра ӗҫлекенсене чӑваш парламенчӗн спикерӗ Валерий Филимонов тыттарнӑ.

Космонавтика кунӗнче Шупашкарти «Радуга» (чӑв. Асамат кӗперӗ) культурӑпа выставка центрӗн территорийӗнче космонавтсен пӗрремӗш отрядне халалласа аллея уҫнӑ. Ӑна пуҫараканни — Чӑваш Енри пахчаҫӑсен пӗрлешӗвӗн ертӳҫи Юрий Соколов.